Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp còn nhiều khó khăn thách thức

TÁI CƠ CẤU NGÀNH NÔNG NGHIỆP<br /> Còn nhiều khó khăn, thách thức<br /> Tháng 6-2013, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định phê duyệt Đề án tái<br /> cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển<br /> bền vững. Mục tiêu của Đề án nhằm nâng cao hiệu quả và khả năng cạnh tranh<br /> của ngành nông nghiệp thông qua tăng năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng,<br /> đáp ứng nhu cầu thị trường và đẩy mạnh xuất khẩu; đồng thời, nâng cao thu<br /> nhập, cải thiện mức sống cho cư dân nông thôn, đảm bảo an ninh lương thực;...<br /> Mới đây, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ đã giám sát quá trình tổ chức<br /> thực hiện Đề án trên địa bàn thành phố. Qua giám sát cho thấy, việc triển khai<br /> thực hiện Đề án này trên địa bàn thành phố còn nhiều khó khăn, thách thức…<br /> <br /> Những tín hiệu ban đầu<br /> <br /> Trong những năm gần đây, nhất là<br /> khi có chủ trương tái cơ cấu lại ngành<br /> nông nghiệp, huyện Cờ Đỏ tập trung<br /> đẩy mạnh chuyển giao khoa học kỹ<br /> thuật nhằm giúp nông dân giảm chi<br /> phí sản xuất, nâng cao chất lượng sản<br /> phẩm. Ông Nguyễn Thực Hiện, Phó<br /> Chủ tịch UBND huyện Cờ Đỏ, cho<br /> biết: “Qua tái cơ cấu, chúng tôi xác<br /> định cây lúa là sản phẩm nông<br /> nghiệp chủ lực của huyện để tập<br /> trung chỉ đạo, vận động nhân dân<br /> Các đại biểu tham quan mô hình nuôi lươn thực hiện. Đến năm 2014, toàn huyện<br /> của anh Phạm Ngọc Thạch, ở ấp Thạnh có 66.159 ha đất trồng lúa; trong đó,<br /> Phước, xã Thạnh Phú, huyện Cờ Đỏ. có 30.867 ha được sản xuất theo mô<br /> hình cánh đồng lớn”. Nhờ tăng<br /> cường chuyển giao khoa học kỹ thuật, vận động nhân dân sử dụng giống lúa chất<br /> lượng cao,… nên doanh thu bình quân của 1 ha lúa đạt 113,3 triệu đồng, lợi nhuận<br /> bình quân 51,6 triệu đồng/ha. Những hộ dân sản xuất trong mô hình cánh đồng lớn<br /> được đầu tư vốn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, được bao tiêu một phần sản<br /> phẩm,… nên lợi nhuận cao hơn với nông dân sản xuất ngoài mô hình khoảng 3,91<br /> triệu đồng/ha”.<br /> <br /> 1<br /> Để góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân, huyện Cờ Đỏ cũng vận động nhân<br /> dân sản xuất được 4.082 ha màu và 5843 ha thủy sản với nhiều mô hình sản xuất cho<br /> thu nhập cao… Anh Võ Duy Đúng, ở ấp Thạnh Phước, xã Thạnh Phú, huyện Cờ Đỏ,<br /> cho biết cách đây gần chục năm, anh có gia đình riêng, được cha mẹ cho 4 công<br /> ruộng. Do ít đất sản xuất nên cuộc sống gia đình anh khá chật vật. Cách đây 4 năm,<br /> sau khi học tập kinh nghiệm ở nhiều nơi, anh về đầu tư ao nuôi ếch thịt. 2 năm gần<br /> đây, anh quyết định thuê thêm đất để kết hợp nuôi ếch thịt với nuôi ếch giống để<br /> cung cấp cho thị trường. Hằng năm, sau khi trừ chi phí anh còn lời trên 50 triệu đồng.<br /> Tương tự, do ít đất, trồng lúa chỉ đủ ăn, anh Phạm Ngọc Thạch vay vốn ngân hàng<br /> để đầu tư 8 hồ để nuôi lươn thịt và lươn giống. Hằng năm, trên phần đất chưa đầy<br /> 200m2, anh có thu nhập tăng thêm trên 30 triệu đồng. Theo ông Phạm Văn Tèo,<br /> Trưởng ấp Thạch Phước, thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, những năm<br /> gần đây, bên cạnh trồng lúa nhiều nông dân mạnh dạn chuyển sang xây dựng các mô<br /> hình chăn nuôi có hiệu quả cao. Hiện nay, trong ấp có 12 hộ nuôi ếch, 10 hộ nuôi<br /> lươn. Theo anh Tèo, nuôi ếch và nuôi lươn không cần diện tích đất nhiều, chỉ cần<br /> am tường kỹ thuật, siêng năng chăm sóc. Nhờ nuôi ếch, muôi lươn mà đời sống<br /> nhiều hộ dân trong ấp đã từng bước nâng lên.<br /> <br /> Qua giám sát, Đoàn giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố đánh giá cao<br /> những đóng góp của ngành nông nghiệp trong sự phát triển kinh tế- xã hội, đảm bảo<br /> an sinh xã hội của thành phố. Các đại biểu ghi nhận bước đầu thành phố đã xây dựng<br /> và hình thành được chuỗi nông sản chủ lực. Trong đó, chuỗi liên kết lúa chất lượng<br /> cao với cánh đồng lớn được xây dựng có sự hợp tác, liên kết và tham gia của các<br /> thành phần kinh tế từ sản xuất, bảo quản, chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Đến vụ đông<br /> xuân 2014-2015, toàn thành phố có 17.630 ha diện tích, với 12.545 nông hộ tham<br /> gia cánh đồng lớn. Bên cạnh đó, để gia tăng giá trị và thu nhập cho nông dân, năm<br /> 2014 thành phố đã hỗ trợ, khuyến khích nông dân chuyển đổi 5.840 ha đất lúa kém<br /> hiệu quả sang trồng màu, với lợi nhuận tăng 25-40 triệu đồng/ha/vụ. Đồng thời, phát<br /> triển vùng cây ăn trái đặc sản (như vú sữa, xoái cát Hòa Lộc,…) gắn với du lịch sinh<br /> thái; phát triển các mô hình nông nghiệp đô thị với các mô hình trồng hoa kiểng,<br /> trồng nấm trong nhà,… Thành phố cũng có nhiều nỗ lực trong nghiên cứu, ứng dụng,<br /> chuyển giao khoa học công nghệ trong chăn nuôi, trồng trọt; tạo điều kiện thuận lợi<br /> để phát triển tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ nông nghiệp, nông thôn; xây dựng hạ<br /> tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp;…<br /> <br /> Những khó khăn thách thức<br /> <br /> Qua giám sát, các đại biểu cũng cho rằng mặc dù số lượng, chất lượng nông sản hàng<br /> hóa ngày càng nâng lên nhưng đời sống của nhân dân còn khó khăn. Quy mô kinh<br /> <br /> 2<br /> tế nông nghiệp của thành phố còn nhỏ lẻ, kinh tế trang trại còn ít, chất lượng kinh tế<br /> hợp tác chưa cao, thu hút đầu tư từ khu vực kinh tế tư nhân vào nông nghiệp, nông<br /> thôn chưa nhiều; thị trường đầu ra của nông sản hàng hóa còn khó khăn… Ông<br /> Nguyễn Thực Hiện, Phó Chủ tịch UBND huyện Cờ Đỏ cho biết việc tái cơ cấu ngành<br /> nông nghiệp còn nhiều khó khăn, trong đó có việc triển khai các mô hình, dự án phát<br /> triển nông nghiệp còn chưa đồng bộ, chưa mang lại kết quả lâu dài. Do thiếu kinh<br /> phí đầu tư, các địa điểm thực hiện cánh đồng lớn chưa có hệ thống bơm điện, chưa<br /> ứng dụng được công nghệ san phẳng ruộng bằng tia laser;… Đáng quan tâm là hệ<br /> thống lò sấy, kho chứa lúa trên địa bàn huyện chưa đáp ứng yêu cầu nên nông dân<br /> thường phải bán gấp lúa, giá không cao, ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất… Còn<br /> ông Nguyễn Thanh Danh, Chủ tịch UBND huyện Thới Lai cho biết: “Sản xuất nông<br /> nghiệp và đời sống nông dân có nhiều thay đổi, từng bước phát triển đúng định<br /> hướng đề ra”. Tuy nhiên, theo ông Danh, hiện nay, sản xuất nông nghiệp luôn “được<br /> mùa mất giá”, do không có thị trường tiêu thụ bền vững. Mặc khác, do thành phố<br /> chưa quy hoạch vùng sản xuất cho từng địa phương nên nông dân còn sản xuất theo<br /> phong trào. Ở nhiều địa phương, nông dân thấy cây gì, con gì có hiệu quả trước mắt<br /> thì ồ ạt nuôi, trồng. Sau đó, do cung vượt cầu, giá cả bấp bênh. Công nghiệp chế biến<br /> nông sản chưa phát triển mạnh cũng là một trong những nguyên nhân làm cho nông<br /> dân sản xuất “được mùa, mất giá”.<br /> <br /> Xuất phát từ thực tiễn địa phương, ông Nguyễn Thanh Danh đề nghị ngành nông<br /> nghiệp cần thực hiện quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp cho từng địa phương cụ<br /> thể hơn, phù hợp với thổ nhưỡng, tiềm năng của địa phương. Đồng thời, tập trung<br /> sản xuất cây con giống chất lượng cao, tăng cường chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ<br /> thuật cho bà con nông dân; thực hiện tốt hơn liên kết “4 nhà” trong sản xuất. Đồng<br /> thời, có cơ chế chính sách phù hợp để thu hút đầu tư, phát triển công nghiệp chế biến<br /> phù hợp với quy hoạch sản xuất nông nghiệp… Đồng tình với quan điểm này, ông<br /> Lê Bá Phước, Chủ tịch Hội Nông dân thành phố cho rằng nền sản xuất nông nghiệp<br /> của thành phố còn nhỏ lẻ, chưa định hình được vùng sản xuất nguyên liệu nên chưa<br /> thể gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Ông đề nghị UBND thành phố cần<br /> sớm quy hoạch, định hình các vùng sản xuất chuyên canh. Đồng thời, đẩy mạnh liên<br /> kết giữa nhà nước, doanh nghiệp, nhà khoa học và nông dân trong chuyển giao khoa<br /> học kỹ thuật, hỗ trợ cây con giống, vốn, thu mua sản phẩm…<br /> <br /> Nhiều đại biểu cũng đề nghị thành phố cần xây dựng chương trình hỗ trợ phát triển<br /> nông nghiệp đô thị và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao để gia tăng hàm lượng<br /> công nghệ và giá trị sản xuất trên cùng diện tích… Riêng Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn<br /> Thanh Phương, đại biểu Quốc hội, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Cần Thơ, gợi<br /> ý: “Theo định hướng phát triển, đến năm 2020 TP Cần Thơ phấn đấu cơ bản trở<br /> thành thành phố công nghiệp. Do vậy, cơ cấu nông nghiệp của Cần Thơ phải khác<br /> <br /> 3<br /> với các tỉnh trong khu vực. Theo tôi, trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp thành phố<br /> cũng cần chọn lĩnh vực, ngành ưu tiên để tạo bước đột phá nhằm để lôi kéo các<br /> ngành khác cùng phát triển. Nếu làm tràn lan sẽ dẫn đến tình trạng thiếu vốn, nguồn<br /> lực thì hiệu quả của việc tái cơ cấu không cao…”.<br /> <br /> Trước những băn khoăn của các đại biểu, ông Đào Anh Dũng, Phó Chủ tịch UBND<br /> thành phố cho biết: “Song song với thực hiện các chương trình, đề án phát triển<br /> ngành nông nghiệp, UBND thành phố đã chỉ đạo ngành nông nghiệp xây dựng Đề<br /> án tái cơ cấu ngành nông nghiệp của thành phố. Đề án đang trong giai đoạn hoàn<br /> chỉnh, chuẩn bị trình phê duyệt, ban hành, tổ chức thực hiện trong thời gian sớm<br /> nhất… Trong đề án, có đề ra mục tiêu, chỉ tiêu phát triển và có giải pháp thực hiện<br /> đồng bộ cho từng giai đoạn để phát triển ngành nông nghiệp thành phố theo hướng<br /> nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững và đảm bảo môi trường”. Bên cạnh nỗ<br /> lực của thành phố, UBND thành phố cũng đề nghị trung ương tiếp tục có những<br /> chính sách ưu tiên đầu tư cho hạ tầng nông nghiệp, nông thôn; hỗ trợ tiêu thụ sản<br /> phẩm, đẩy mạnh xuất khẩu. Hoàn thiện chính sách khuyến khích nông nghiệp chất<br /> lượng cao, khuyến khích liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản; phát huy hiệu<br /> quả của công nghiệp phụ trợ đối với sản xuất nông nghiệp, giúp giảm giá thành, nâng<br /> cao sức cạnh tranh, tăng giá trị nông sản. Đồng thời, nghiên cứu chuyển dịch cơ cấu<br /> sản xuất nông nghiệp phù hợp với vùng, miền, phù hợp với điều kiện mỗi địa<br /> phương; quy hoạch vùng chuyên canh đáp ứng nhu cầu thị trường, tránh tình trạng<br /> cung vượt cầu làm mất giá nông sản;…<br /> <br /> Bài, ảnh: QUỐC TRƯỞNG<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 4<br />