Tài liệu bồi dưỡng ngạch chuyên viên cao cấp - Chuyên đề 5: Quản lý tổ chức và nhân sự hành chính nhà nước trước những thách thức mới

Cbuyeo dis<br /> <br /> QUA.N LY TO CHUC VA NHAN S\.f IIANB CHiNH <br /> <br /> NHA. Nl1O'C TR110C NHUNG THACH THUC MOI <br /> <br /> <br /> I. VAl TRO<br /> NU'O'C<br /> <br /> eVA TO cHirc VA NIlAN<br /> <br /> .<br /> <br /> Sl1l1ANB CHiNH<br /> <br /> NHA<br /> <br /> B~t cu IDQt nha nuac duong d~i nao cling d~u co vai tra t6i thi~u la gin<br /> gift hoa binh, tlrgc thi lu~t phap'va bao dam mQt moi truOng b~n vfrng. D~ thl!c<br /> thi vai tra co ban nay, Chinh phti va h~ th6ng hanh chinh nha nuac (t5 chuc va<br /> nhan Sl! hanh chinh nha nuac) phai dam nhi~m hai chuc nang co ban: cai tri va<br /> pb't;1C V\l (cung cAp cac djch V\l cong).<br /> 1.. Quao ly oba<br /> <br /> nirac<br /> <br /> Quan ly nha nuac 1a qua trinh diSu ti~t can thi~p ctia cac co quan hanh<br /> chinh nha nuac d6i vai xa hQi. Sl! diSu ti~t, can thi~p ctia Nha nuac va Sl! di~u<br /> ti~t, can thi~p ctia hanh chinh nha nuac la hai cAp dQ khac nhau, vi v~y, c§n phan<br /> bi~t chuc nang quan ly nha nuac va chuc nang quan 1y hanh chinh nha nuac.<br /> <br /> Lti~tJ-Iai q}lari(Lll~t th~6rigni~i; .. . . . • .<br /> <br /> Lu~t doaiihhghi~p;Lu~ithllf<br /> <br /> . Lu~tk.inh doacll ·bAi.d.o.rig'•san.'.;. ...,<br /> ,', ..•'<br /> thu~ tieuth\l. ~ ...<br /> .; •.. ... '......<br /> <br /> 'Ban hanh .cac van ban phap . '.'<br /> <br /> .<br /> <br /> ....<br /> .<br /> qUy;'C\l th~~oachucnang quan .<br /> '. . ". . Ifde thl!C hi~n .'<br /> <br /> .<br /> <br /> D~ thl!c thi quYSn hanh phap h~ th6ng hanh chlnh nha nuac co quYSn l~p<br /> quy va quy~n hanh chinh (t5 chuc di~u hanh). Ho~t dQng l~p quy la ho~t dQng<br /> ban hanh cac th~ ch~ hanh chlnh nha nuac d~ di~u hanh xa hQi, thl!C chAt 1a ban<br /> hanh cac van ban dum lu~t ctia cac co quan hanh chinh nha nuac. Ho~t dQng<br /> nay bUQc cac co quan hanh chinh nha nuac phiii tuan thti trinh tv, thfun quy~n,<br /> quy trinh va thti 1\lc ban hanh cac van ban phap lu~t.<br /> Ho~t dQng quan 1y cac ti~n trinh xa hQi (hanh chlnh) 1a t5 chuc ra bQ may<br /> quan ly, s~p x~p nhan Sl!, di~u hanh cong vi~c qu6c gia, Sl:r d\lfig ngu6n ill chinh<br /> va cong san d~ thl!C hi~n cae chlnh sach ctia dAt nuac. Do la t5 chuc quan ly,<br /> <br /> di~u harili thuOng xuyen hang ngay mQi ho~t dQng tren cac linh V1JC ctia dOi s6ng<br /> 94<br /> <br /> xa hQi de thi harm lu~t phap, dam bilO Hi8n phap va phap lu~t dugc th\fC hi~n<br /> nghiem minh.<br /> Hanh chinh nha nuac cua t&t ca cac nuac tren th8 gim dSu phai th\fc hien<br /> cac chilc nang co ban sau:<br /> 1.1. Chuc nang chinh tri<br /> Nhiem V\l co ban cua hanh chinh nha nuac la th\fC thi nhUng m\lC tieu<br /> chinh t:r:i. T&t ca cac qu8c gia d~u phai thong qua h~ th8ng tA chilc hanh chinh<br /> nha nuac de diSu khien cac cac qua trinh xa hQi nhfun gift gin tr~t t\f, an toan xa<br /> hQi, an ninh qu8c gia.<br /> Chinh tIi la S\f the hi~n y chi nha nuac: d~ ra nhUng duang 18i, nhi~m V\l<br /> cq.,~ban va quy8t dinh nhUng m\lc tieu phat trien qu8c gia. Harm chinh la th\fc<br /> hi~n y chi cua nha nuac: dS ra cac chinh sach, k8 hO';lch th\fC hi~n nhUng m\lc<br /> tieu do .gim chinh tIi da v~ch ra. Vi th8, Chinh phu cac nuac tren th8 giai dSu<br /> phai chiu trach nhi~m xay d\fDg cac k8 hO';lch th\fc hi~n cac muc tieu phat trien<br /> qu8c gia nhu:<br /> - K8 hO';lch vS vi~c sir dl;tDg, khai thac va duy tri cac ngu6n titi nguyen;<br /> - K~ hO';lch qu8c gia dam bao viec lam cho mQi cong dan, d8i pho vm n';ln<br /> th&t nghi~p do kinh t8 thj truang gay nen;<br /> - K8 hO';lch can thiep thong qua he th8ng kho b~c va ngan hang nha nuac<br /> de duy tri milc dQ I';lID phat a milc t8i thieu;<br /> - K~ ho~ch phat trien cac do thi lOn, bao g6m qui hO';lch chi~n lugc tAng<br /> the, k~ hO';lch xay d\fDg va phat trien co sa h~ t§.ng, cung c&p djch V\l cong;<br /> - K8 hO';lch phuc IQi xa hQi nhu ph\l c&p th&t nghiep, giup do nguOi gia,<br /> cham soc silc khoe va phan phat thu8c men,v.v.;<br /> - K~ ho~ch tai chinh ...<br /> <br /> M6i mQt k~ hO';lch d~u nhfun th\fC hien mQt s8 m\lc tieu nh&t dinh. Vi v~y,<br /> viec I\fa chQn m\lc tieu co anh huang C\fC kY quan trQng trong vi~c dinh ra k~<br /> hO';lch trong mQi 11nh VlJC ho~t dQng xa hQi cua mQt qu8c gia.<br /> 1.2. Chuc nang kinh<br /> <br /> ti<br /> <br /> Chilc nang kinh t~ la chilc nang quan trQng nh&t cua cac tA chilc hanh<br /> chinh nha nuac, xu&t hien cimg vm S\f ra dOi cua nha nuac. Chilc nang kinh t~<br /> cua hanh chinh nha nuac dugc th\fc hien thong qua cac bQ ph~ quan ly kinh t~<br /> cua chinh phu. Day la qua trinh dinh ra chi~n lugc, k~ hO';lch phat trien xa hQi va<br /> nSn kinh t~ qu8c dan, bao g6m cac quy hO';lch, k~ ho~ch phat trien xa hQi va kinh<br /> t~ khu V\fC, cac quy hO';lch, k8 ho~ch phat trien cac nganh, linh VlJC kinh t~, b8 tri<br /> va s~p x8p hqp ly silc san xu&t, cac h';lng m\lC kinh t~ quan trQng va cac h';lng<br /> <br /> 95<br /> <br /> m\lc ky thu~t c§n phai cai tiSn; djnh fa va ban b6 cac chinh sach, van ban phap<br /> -quy, diSu l~, chu truong, quy dinh kinh tS, ky thu~t quan trQng, d6ng thai ban b6<br /> cac tieu chu§n, dinh muc, quy ph~ kinh ts k:Y thu~t chu ySu; ph6i hQ'P hai hoa<br /> nhUng m6i quan h~ kinh tS va kS ho~ch phM triSn giiia cac nganh, cac dia<br /> phuong, cac xi nghi~p, chi d~o va thuc dfty S\l' hQ'P ta~ kinh tS, s\l' lien kSt kinh tS<br /> giiia cac nganh vo; cac dia phuong.<br /> 1.3. Chuc nang van hoa<br /> <br /> Chuc nang van hoa la mQt trong nhUng chuc nang truySn th6ng va quan<br /> trQng cua t6 chuc hanh chinh nha nuac cua m6i qu6c gia. Tuy nhien, trong m6i<br /> mQt thai kY lich su a m6i mQt qu6c gia khac nhau, chuc nang nay co nhUng d~c<br /> diSm khac nhau ph\l thuQc vao nhi~m V\l chinh tn cua m6i giai do~, m6i thai kY<br /> lich su va phil hQ'P vai tinh d~c thil cua van hoa truySn t116ng. Day chinh la S\l'<br /> can thi~p cua Nha nuac vao vi~c phat triSn khoa hQc, van hoa, giao d\lc, bao<br /> g6m: di1)h ra chiSn lugc~ quy ho~ch, kS ho~ch t6ng thS phM triSn khoa hQc, van<br /> hoa, giao d\lc; dinh ra va ban b6 cac chinh sach, van ban phap quy quan tfQng<br /> trong quan ly khoa hQc, van hoa, giao d\lc; t6 chuc ph6i hQ'P cac nganh khoa hQc<br /> - k:Y thu~t quan trQng; chi d~o, giam sat, hi~p dong cac nganh nghien CUu khoa<br /> hQc k:Y thu~t va cac don vj giao d\lc; phat triSn dQi ngil can bQ co nang l\l'c nhfun<br /> nang cao hi~u qua cua chuc nang van hoa cua t6 chuc hanh chinh nha nuac, thuc<br /> dfty S\l' phat triSn cua khoa hQc,van hoa,_ giao d\lc, nang cao chfrt luqng van hoa,<br /> tu tuang cua toan dan tQc, xay d\l'llg xa hQi van minh.<br /> 1.4. Chuc nang xii hpi<br /> <br /> Chuc nang xa hQi la mQt chuc nang rQng, bao ham trong nhiSu ho~t dQng<br /> cua t6 chuc hanh chinh nha nuac. Chuc nang xa hQi trong hanh chinh nha nuac<br /> dugc th\l'c hi~n thong qua vi~c xay d\l'llg cac bQ may chuyen nganh dS th\l'c thi<br /> quan ly d6i vo; cae cong vi~c nhu phuc lqi xa hQi, bao hiSm xa hQi, va cung cfrp<br /> dich V\l cong cQng nhu y tS, bao v~ tre em, bao v~ moi truang, ... va xay d\l'llg<br /> cac cong trinh phuc lqi cong cQng. Do la vi~c djnh ra chiSn lugc phat triSn h~<br /> th6ng phuc lqi xa hQi; ban hanh van ban quy ph~ phap lu~t dS diSu chinh va<br /> ki~n toan thS chS quan ly phuc lqi xa hQi hQ'P ly va hoan chinh; rna mang cac<br /> cong vi~c ph\lc V\l xa hQi, giai quySt t6t cac vfrn dS co lien quan dSn 19i ich hQ'P<br /> phap va quySn binh dkg cua cong dan; co chinh sach bao v~ va su d\lllg hQ'P ly<br /> cac ngu6n tcii nguyen thien nhien va bao v~ moi truang sinh thai...<br /> 2. Cung cAp cac dich Vl} cong<br /> Theo Til diSn Le Petit Larousse: "Djch V\l cong la ho~t dQng vi lqi ich<br /> chung do mQt co quan nha nuac ho~c tu nhan dam nhi~m". Dinh nghia nay dua<br /> ra cach hiSu chung vS djch V\l cong, song a day khong co S\l' phan bi~t giiia nha<br /> <br /> 96<br /> <br /> nuac va til nhan trong vi~ cung ling djch V\l cong, vi th~, chua lam ro tinh chAt<br /> "cong" cua dich V\l nay.<br /> Jean-Philippe Brouant va Jacque Ziller l~i cho rfutg: "MQt dich V\l cong<br /> thuOng dugc diM nghia nhumQt ho~t dQng do nganh hanh chinh dam nhi~m dS<br /> thoa man mQt nhu c~u v~ 19i ich chung"l. Cac mc gia nay phan tich rfuJg, ban<br /> d~u chi co nganh hanh chinh dam trach cac dich V\l congo Nhung cac nhi~m V\l<br /> v~ 19i ich chung ngay cang gia tang, d§n d~n mQt s6 til nhan cling tham gia va~<br /> vi~c cung ling cac djch V\l nay. Y~u t6 t8 chilc (ngum trvc ti~p cung ling cac<br /> dich V\l cong) khong con 1a y~u t6 quy~t dinh. Tir th1)'c t~ 'do, vAn d~ dijt ra<br /> khong phai ai la ngum trvc ti~p cung ling dich V\l ph\lc V\llgi ich chung,ma la a<br /> ch6 ai chiu trach nhi~m cu6i cung v~ vi~c cung ling cac dich V\l nay cho xa hQi.<br /> ~u v~y, mQt ho~t dQng vi Igi ich chung do til nhan dam trach khong dugc xem<br /> la 4ich V\l cong, trir phi co S1)' mc dQng cua nha nuac dSn vi~c cung ling cac dich<br /> V\l~'do. Trong truOng hgp nay, nganh hanh chinh luon gift quy~n cling nhu nghla<br /> vU,kis~ tra va thea doi.<br /> '<br /> • r,>,<br /> <br /> onuac ta, khai ni~m dich V\l cong chua dugc su d\lng rQng rai, vi thS, co<br /> <br /> mQt s6 mc gia cho rfuJg djch V\l cong chi la ho~t dQng cua cac co quan S1)' nghi~p<br /> nhu giao d\lc, y tS, nghien Clm khoahQc ... DS xac diM dich V\l cong la gi?<br /> Truac hSt c~ lam ro cac dAu hi~u cua dicl~ V\l congo Do la:<br /> -' Djch V\l cong la ho~t dQng co tinh chAt xa hQi, khong V\l 19i, ph\lc V\l<br /> nhu c~u Igi fch chung thiSt ySu cua cQng dAng;<br /> - Cac dich V\l nay dugc th1)'c hi~n tren co<br /> ti~p hoij,c uy quy~n cho cac chu thS cung ling;<br /> <br /> sa phap lu~t, do Nha nuac trvc<br /> <br /> - Chinh phu va h~ thdng hanh chinh nha nuac co trach nhi~m cung ling<br /> cac dich V\l cong cho cQng d6ng dan cu xa hQi<br /> Nhu v~y, co thS hiSu djch V\l cong la nhiing ho~t dQng ph\lc V\l cac 19i fch<br /> chung thiSt y~u, cac quy~n va nghla V\l co ban cua t6 chilc, ca nhan, cong dan,<br /> do Nha nuac trvc tiSp dam nhi~m hay uy quy~n cho cac chu thS khac th1)'C hi~n<br /> nhfun bao dam cong bfutg va 6n dinh xa hQi.<br /> <br /> II. TO CWC IIANH CHiNH, NHA Nl10C vA THACH THUC<br /> TRONG QuAN LY TO CHUC IIANH CHiNH NHA Nl10c<br /> 1. TB eb..re banb ebinb nba narre<br /> Tren phuang di~n chung nhAt, co quan hanh chinh nha nuac cling la mQt<br /> t8 chilc, vi v~y, nhi~u vAn d~ thuQc v~ 1:9' thuySt t8 chilc dugc v~ d\lllg van vi~c<br /> thi~t kS, t8 chilc va quan 1:9' cac co quan hanh chinh nha nuac. Mij,t khac, h~<br /> I Une introduction a (Administration, Jean - Philippe Brouant<br /> d'Administration Publique, 1993, tr. 109.<br /> <br /> va<br /> <br /> Jacque Ziller, Institut Intemetional<br /> <br /> 97<br /> <br /> th8ng hfmh chinh nha nuac la h~ th8ng t6 chuc thlJc thi quySn hfmh phap, ho~t<br /> dQng thea nhiing nguyen t~c d~c thu tren co sa lu~t dinh. Til do, nghien CUu t6<br /> chuc hfmh chinh nha nuac dugc ti~p c~ til nhiing vAn dS chung nhftt vS t6 chilc<br /> h~ th8ng cac co quan hfmh chinh nha nuac tren co sa Iy thuy~t chung vS t6 chuc<br /> va nhiing net ilge trung rieng phan anh han chftt~ua lo~ hinh t6 chuc nay, thS.<br /> hi~n:<br /> <br /> .<br /> <br /> 1.1. Muc tieu clia to chfrc hanh chinh nha nll'uc<br /> <br /> M6i t6 chuc dugc thfmh I~p dSu nh~m huang d~n ml}.c tieu Cl}. thS (Ia dich<br /> ma t6 chuc do cfut d~t dSn). Cac t6 chuc hfmh chinh nha nuac'dugc thfmh l~p dS<br /> thlJc thi quySn hfmh phap - quySn diSu hfmh va quan Iy xa hQi. Vi thS, ml}.c tieu<br /> cua cac t6 chuc hfmh chinh nha nuac do Nha nuac xac I~p, nh~m dua phap lu~t<br /> vao dai s8ng xa hQi dS quan Iy mQi hfmh vi xa hQi cua t6 chuc, ca nhan, cong<br /> dan. Ml}.c tieu ho~t dQng cua cac t6 chuc hfmh chinh nha nuac rftt rQng, thuang<br /> qua nhi~u va imh hu6ng'd~n nhiSu nhom Igi ich khac nhau trong xii hQi.<br /> D8i tugng phl}.c Vl}. cua hfmh chinh nha nuac la cac t6 chuc, ca nhan(b~t<br /> lu~ giau, ngheo, xu~t than til dja vi xii hQi, chung tQc... ), vi th~, ml}.C tieu ho~t<br /> dQng cua cac t6 chuc hfmh chinh mang y nghia xii hQi han la y nghia kinh t~ va<br /> mc dQng d~n toan xii hQi. M~t khac, ml}.c tieu ho~t dQng cua cac t6 chuc hfmh<br /> chinh thuang kho lugng hoa Cl}. thS. MQt chinh sach dugc han hfmh va thi hfmh<br /> phai sau mQt thai gian nao do, th~ chi hang chl}.c nam moo co thS danh gia<br /> dugc mc dQng cua no.<br /> MQt s8 t6 chuc dugc thfmh I~p nhb ml}.c tieu chinh tri cua nha nuac. Do<br /> tinh ch~t ~c hi~t cua t6 chuc nay nen ml}.c tieu thuang khong thS hi~n Cl}. thS ma<br /> co thS hiSu hi~n thong qua nhiSu khia c~ khac.<br /> MQi ho~t dQng cua co quan hfmh chinh nha nuac dSu nh~m phl}.c Vl}. 19i<br /> ich cong chu khong phai vi Igi nhu~ (ca ho~t dQng quan ly himh chinh nha<br /> nuac cling nhu cac ho~t dQng cung c~p hang hoa va djch Vl). cong). Tuy cac t6<br /> chuc himh chinh nha nuac ngay cang quan tam d~n hi~u qua kinh tS cua vi~c<br /> cung cftp cac lo~i hang hoa va djch Vl}. cong, nhung khong phai vi 19i nhu~ ma<br /> . vi hQ may fty ho~t dQng nha tiSn thu~ cua dan. Chinh vi v~y, mQt s8 mc gia cho<br /> rkg nSn cong Vl}. hi~u qua la hi~t tieu tiSn .mQt cach hgp IY.<br /> Cling phai' noi rkg, khong mQt t6 chuc nao co qua nhiSu ml}.c tieu va tieu<br /> chuftn nhu t6 chuc himh chinh nha nuac, hOi no hi doi hoi khong chi hi~u qua,<br /> cong hkg, hinh d§ng xii hQi, ma con phai co trach nhi~m cong khai va giai trinh<br /> truac SlJ kiSm soat cua cong chUng, cac nhu cAu xung dQt cua cac cu tri va cac t6<br /> chuc chinh tq khac nhau; mau thufu1 giiia hi~u qua kinh t~ va hi~u qua xii hQi .. ~.<br /> 1.2. each thfrc thanh /{ip hay vi triphap Ij clia cae to i:hfrc hanh chinh<br /> nha nll'UC trong hi thang cae cO' quan nha nll'UC<br /> <br /> 98<br /> <br />