Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật: Số 19/2017

 Tạp chí ISSN: 0866 - 7802<br /> SỐ: (19)<br /> 9 - 2017<br /> KINH TEÁ - KYÕ THUAÄT<br /> Tòa soạn & trị sự:<br /> 530 Đại lộ Bình Dương, Phường Hiệp Thành, TP. Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương 3 THÁNG 1 KỲ<br /> Email: tapchiktktbd@gmail.com<br /> <br /> MỤC LỤC Trang<br /> Tổng Biên tập<br /> PGS.TS.NB. Nguyễn Thanh Kinh tế<br />  1. Hoàng hị Chỉnh: ASEAN - nửa thế kỷ tồn tại và phát 1<br /> Phó Tổng Biên tập triển<br /> TS.NB. Trần Thanh Vũ<br /> 2. Trương hị Hiền: Xác định tiêu chí nước công nghiệp để 14<br /> trở thành nước công nghiệp<br /> Hội đồng Biên tập<br /> Chủ tịch: 3. Đoàn hị Mỹ Hạnh: Phát triển du lịch ẩm thực tạo hình 20<br /> TS. Lê Bích Phương ảnh điểm đến hấp dẫn cho Bến Tre<br /> 4. Vòng hình Nam: Đào tạo nghề nuôi trồng thủy sản nước 27<br /> Các ủy viên: mặn, nước lợ - tạo sinh kế cho nông dân tỉnh Kiên Giang<br /> GS.TS.DS. Nguyễn Văn Thanh trong điều kiện biến đổi khí hậu<br /> GS.TS. Hoàng Văn Châu 5. Nguyễn Văn Hậu, Phan hị Như Ý, Trương hị Hậu, Lê 39<br /> GS.TS. Hồ Đức Hùng hị Quỳnh Như: Xây dựng thang đo các yếu tố ảnh hưởng<br /> GS.TS. Hoàng Thị Chỉnh đến động lực làm việc của người lao động trong các khu<br /> công nghiệp tại Bình Dương<br /> PGS.TS. Đỗ Linh Hiệp<br /> PGS.TS. Nguyễn Quốc Tế 6. Võ hái Hiệp: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của 51<br /> bệnh nhân đối với dịch vụ khám chữa bệnh tại bệnh viện<br /> PGS.TS. Phạm Văn Dược<br /> Trần Văn An<br /> PGS.TS. Phương Ngọc Thạch<br /> 7. Trần hị hu hảo: Xây dựng văn hóa doanh nghiệp ở Tp. 60<br /> PGS.TS. Võ Văn Nhị<br /> Hồ Chí Minh: những vấn đề cần quan tâm<br /> PGS.TS. Phước Minh Hiệp<br /> PGS.TS. Phùng Đình Mẫn 8. Khổng Văn hắng: hực trạng phát triển công nghiệp tỉnh 68<br /> PGS.TS. Phạm Minh Tiến Bắc Ninh trong những năm gần đây<br /> TS. Nguyễn Hữu Thân 9. Vũ Văn hực, Đỗ hị Hồng Hà: Kinh nghiệm phát triển 77<br /> TS. Nguyễn Tường Dũng dịch vụ phi tín dụng của một số ngân hàng thương mại trên<br /> ThS. Lê Thị Bích Thủy thế giới và bài học cho ngân hàng nông nghiệp và phát triển<br /> <br /> nông thôn Việt Nam<br /> 10. Lê Phước Hương, Lưu Tiến huận: Trách nhiệm xã hội của 83<br /> Thư ký Tòa soạn: ngân hàng thương mại cổ phần: nghiên cứu đa khía cạnh<br /> ThS. Hà Kiên Tân<br />  Nghiên cứu – Trao đổi<br /> Giấy phép Hoạt động Báo chí in 11. Đặng hị hu Phương: Nâng cao trách nhiệm công tác 95<br /> Số: 36/GP-BTTTT cấp ngày văn thư nhằm hiện thực tốt quy chế về công tác văn thư,<br /> 05/02/2013 lưu trữ của các cơ quan, tổ chức: hực tiễn tại quận hanh<br /> Số lượng in: 2.000 cuốn Khê, Tp. Đà Nẵng<br /> <br /> 12. Bùi Nghĩa, Nguyễn Hữu Hoàng: Chính sách quản lý di 102<br /> cư đô thị Việt Nam hiện nay: vấn đề và kiến nghị<br /> Chế bản và in tại Nhà in: 13. Lê Duy Dũng: Sắp xếp, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt 112<br /> Liên Tường, Quận 6, Tp. HCM động của doanh nghiệp quân đội - thực trạng và giải pháp<br />  ISSN: 0866 - 7802<br /> J O UR N A L No: (19)<br /> 9 - 2017<br /> ECONOMICS - TECHNOLOGY<br /> Editorial Oice and management:<br /> 530 Binh Duong Avenu, HiepThanh Ward, Thu Dau Mot City, Binh Duong Province EVERY 3 MONTHS<br /> Email: tapchiktktbd@ gmail.com<br /> <br /> Editor - in - chief TABLE OF CONTENNTS Page<br /> Assoc.Prof.Dr. Nguyen Thanh<br /> Economic<br /> <br /> 1. Hoang hi Chinh: ASEAN - southeast century and devel- 1<br /> Deputy Editor - in – chief opment<br /> Dr. Tran Thanh Vu<br /> 2. Truong hi Hien: Determination of industrial water crite- 14<br /> Editorial board ria for becoming industrial water<br /> Director: 3. Doan hi My Hanh: Developing culinary tourism to cre- 20<br /> Dr. Le Bich Phuong ate an attractive destination image for Ben Tre province<br /> 4. Vong hinh Nam: Training of aquaculture and waterish 27<br /> Member: aquaculture training for kien giang provincial farmers in<br /> Prof.Dr. Nguyen Van Thanh climate change conditions<br /> Prof.Dr. Hoang Van Chau 5. Nguyen Van Hau, Phan hi Như Y, Truong hi Hau, Le 39<br /> Prof.Dr. Ho Đuc Hung hi Quynh Nhu: Building scales of factors afecting work mo-<br /> Prof.Dr. Hoang Thi Chinh tivation of labour in industrial zones in Binh Duong province<br /> Assoc.Prof.Dr. Đo Linh Hiep 6. Vo hai Hiep: he factors afecting patients’ satisfaction 51<br /> Assoc.Prof.Dr. Nguyen QuocTe with treatment services at tran van an hospital<br /> Assoc.Prof.Dr. Pham Van Duoc 7. Tran hi hu hao: Building corporate culture in Ho Chi 60<br /> Assoc.Prof.Dr. Phuong Ngoc Thach Minh city: some burning issues<br /> Assoc.Prof.Dr. Vo Van Nhi 8. Khong Van hang: Situation of industrial development in 68<br /> Assoc.Prof.Dr. Phuoc Minh Hiep bac ninh province in recent years<br /> Assoc.Prof.Dr. Phung Dinh Man 9. Vu Van huc, Do hi Hong Ha: A few experiences in 77<br /> Assoc.Prof.Dr. Pham Minh Tien developing non-credit services of some commercial banks and<br /> Dr. Nguyen Huu Than thus promoting some lessons to Viet Nam bank for agricul-<br /> ture and rural development<br /> Dr. Nguyen Tuong Dung<br /> 10. Le Phuoc Huong, Luu Tien huan: Corporate social re- 83<br /> MA. Le Thi Bich Thuy<br /> <br /> sponsibility of joint stock commercial banks: a study of some<br /> dimensions<br /> Managing Editor:<br /> Research – Exchange<br /> MBA. Ha Kien Tan<br />  11. Dang hi hu Phuong: Enhancing responsibility for pa- 95<br /> pers mission to well perform regulations of documents storage<br /> Publishing licence: Studying mission in oices and organizations: in thanh khe district, da<br /> and following the No: 36/GP- nang city<br /> BTTTT Date 05/02/2013<br /> In number: 2.000 copies 12. Bui Nghia, Nguyen Huu Hoang: Vietnam urban mi- 102<br /> <br /> <br /> grant migration administration policy: issues and recommen-<br /> dations<br /> Printing at: Lien Tuong printing, 13. Le Duy Dung: Arranging, renewing and enhance eicient 112<br /> District 6, HCM city eiciency of military enterprises - patterns and solutions<br />  ASEAN - nửa thế kỷ tồn tại ...<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Kinh tế<br /> <br /> ASEAN - NỬA THẾ KỶ TỒN TẠI VÀ PHÁT TRIỂN<br /> Hoàng Thị Chỉnh*<br /> <br /> TÓM TẮT tác giả cũng đã nhận dạng được những nguyên<br /> Dựa trên các số liệu thứ cấp thu thập được nhân dẫn đến thành công cũng như những vấn<br /> từ các nguồn trong và ngoài nước, với phương đề đặt ra và tương lai phát triển của tổ chức đa<br /> pháp thống kê mô tả, so sánh, tác giả bài viết đã phương năng động bậc nhất thế giới này.<br /> phân tích quá trình hình thành, tiềm năng phát Từ khóa: ASEAN, Cộng đồng ASEAN, Tầm<br /> triển và kết quả hoạt động của ASEAN trong 50 nhìn ASEAN 2025.<br /> năm qua. Trên cơ sở những hiểu biết của mình,<br /> <br /> <br /> ASEAN - SOUTHEAST CENTURY AND DEVELOPMENT<br /> <br /> ABSTRACT last 50 years. On the basis of his knowledge,<br /> Based on the secondary data collected the author has identiied the causes of success<br /> from domestic and foreign sources, with the as well as the issues and future development<br /> statistical method of description, comparison, of the world’s most dynamic multinational<br /> the author of the article analyzed the organization.<br /> formation process, development potential Keywords: ASEAN, ASEAN Community,<br /> and performance results. Of ASEAN in the ASEAN Vision 2025<br /> <br /> <br /> 1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ QUÁ TRÌNH Liên minh chính trị, kinh tế, văn hóa và xã<br /> MỞ RỘNG hội nhưng lý do thành lập chủ yếu là do chính<br /> Cách đây đúng 50 năm, vào ngày trị và an ninh khu vực. Lúc này phong trào<br /> 8/8/1967, tại Bang Cốc, Thái Lan, Hiệp hội chống Mỹ cứu nước đang phát triển mạnh mẽ<br /> các quốc gia Đông Nam Á (Association of tại 3 nước Đông Dương là Việt Nam, Lào và<br /> South East Asian Nations - ASEAN) được Campuchia mà đặc biệt là Việt Nam, nước<br /> ra đời trên cơ sở một liên minh 3 nước là này đang .chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công<br /> Philippin, Malaysia và Thái Lan (được thành Mậu thân vào mùa Xuân năm 1968. Chính<br /> lập trước đó vào năm 1961, gọi là ASA) và 2 vì lẽ đó mà các nước trên có nhu cầu liên kết<br /> nước mới là Indonesia và Singapore. Mặc dù, chặt chẽ phòng ngừa những bất trắc có thể<br /> mục tiêu đưa ra ban đầu của tổ chức là một xảy ra trong khu vực. Như vậy, thành viên<br /> <br /> <br /> *<br /> GS.TS. GV. Trường Đại học kinh tế Tp. HCM<br /> <br /> 1<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> sáng lập của ASEAN là 5 nước. Tuy nhiên, lần lượt là: Việt Nam (28/7/1995); Mianma và<br /> ASEAN được mở rộng liên tục vào những Lào (24/7/1997) và Campuchia (30/4/1999)<br /> năm sau đó. Đầu tiên là Brunei. Ngay sau khi tại Hà Nội. Quá trình hình thành và phát triển<br /> giành độc lập, vào ngày 8/1/1984, Brunei đã của ASEAN gắn liền với việc mở rộng quan<br /> trở thành thành viên thứ 6 của tổ chức này. hệ với khu vực và thế giới về nhiều mặt. Các<br /> Tổ chức ASEAN còn được tiếp tục mở rộng dấu mốc lịch sử quan trọng của ASEAN được<br /> bằng cách kết nạp 4 thành viên mới nữa mà thể hiện trong bảng sau:<br /> <br /> Bảng 1: Các dấu mốc lịch sử quan trọng trong quá trình hình thành<br /> và phát triển của ASEEAN trong 50 năm qua<br /> <br /> STT Thời gian Nội dung cam kết<br /> 1 8/8/1967 Thành lập trên cơ sở Tuyên bố Băng Cốc nhằm tăng cường hợp tác kinh tế,<br /> văn hóa, xã hội giữa các nước thành viên<br /> 2 1971 Tuyên bố về khu vực Hòa bình –Tự do và Trung lập (ZOPFAN)<br /> 3 1976 Tuyên bố Bali về sự hòa hợp ASEAN và hiệp ước thân thiện Đông Nam Á<br /> (TAC)<br /> 4 1992 Ký Hiệp định khung về tăng cường hợp tác kinh tế ASEAN và thỏa thuận về<br /> Khu vực mậu dịch tự do AFTA, đặt nền móng cho xây dựng Cộng đồng kinh<br /> tế Asean (AEC) sau này<br /> 5 1994 Thành lập Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), mở rộng quan hệ đối ngoại và<br /> thúc đẩy đối thoại về an ninh khu vực<br /> 6 1995 Việt Nam gia nhập ASEAN (28/7/95) và ký Hiệp ước về khu vực Đông Nam<br /> Á không vũ khí hạt nhân (SEANWFZ)<br /> 7 1997 Thông qua Tầm nhìn ASEAN đến năm 2020, từ đó vạch ra mục tiêu hướng tới<br /> một Cộng đồng kinh tế ASEAN. Kết nạp Lào và Mianma vào ngày 24/7/97<br /> 8 1998 Thông qua Chương trình Hà nội tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 6<br /> 9 1999 Campucia gia nhập ASEAN vào ngày 30/4/1999<br /> 10 2002 Ký với Trung Quốc và Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển đông (DOC)<br /> 11 2003 Ra tuyên bố về sự hòa hợp ASEAN II (Tuyên bố Bali II) xác định 3 trụ cột của<br /> Cộng đồng ASEAN là Chính trị-an ninh, Kinh tế và Văn hóa-xã hội<br /> 12 2005 Hội nghị cấp cao Đông Á với sự tham gia của Trung Quốc, Nhận Bản, Hàn<br /> Quốc, Ấn Độ, Úc và Newzealand<br /> 13 2010 Thông qua Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN (MPAC)<br /> 14 2011 Thông qua Tuyên bố Bali về Cộng đồng ASEAN trong Cộng đồng các quốc<br /> gia toàn cầu<br /> <br /> <br /> 2<br />  ASEAN - nửa thế kỷ tồn tại ...<br /> <br /> <br /> <br /> 15 31/12/2015 Cộng đồng ASEAN chính thức được thành lập<br /> 16 6/9/2016 Thông qua Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN 2025 và triển khai sáng kiến<br /> hội nhập ASEAN (IAI) giai đoạn III (2016-2020)<br /> <br /> Nguồn: Tổng hợp từ các tài liệu liên quan đến ASEAN<br /> <br /> 2. TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN Lào và Việt Nam) cùng với hệ thống sông<br /> Với 10 nước tham gia (thường gọi là ngòi, kênh rạch chằng chịt, ASEAN còn có<br /> SEA-10), ngày nay ASEAN đã là một tổ tiềm năng khai thác thủy sản nước ngọt. Tuy<br /> chức rộng lớn với diện tích tự nhiên là 4,47 không có tiềm năng về tài nguyên khoáng sản<br /> triệu km2, chiếm 3% diện tích thế giới và hơn và nông nghiệp nhiệt đới như các thành viên<br /> 630 triệu dân, chiếm 8,8% dân số thế giới (1). khác, nhưng Singapore lại biết khai thác tối<br /> Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của ASEAN đa vị trí biển đảo để trở thành nước đóng tàu<br /> đạt gần 2600 tỷ USD, đứng thứ 6 trên thế và cảng biển bốc dỡ container hàng đầu thế<br /> giới vào đầu năm 2017 (2) (nếu coi ASEAN giới. Nhờ vào vị trí địa lý và thiên nhiên ban<br /> là một thực thể). Xét về điều kiện tự nhiên, tặng cùng với nền văn hóa truyền thống có<br /> ASEAN rất giàu có tài nguyên thiên nhiên, từ lâu đời mà ASEAN rất có tiềm năng về du<br /> nhiều khoáng sản và kim loại quý từ dầu mỏ, lịch từ nghỉ dưỡng đến khám phá và tâm linh.<br /> khí đốt (Indonesia, Brunei, Malaysia, Việt Đảo Bali ở Indonesia, bãi biển Fuket ở Thái<br /> Nam) đến đồng (Philippin), thiếc (Malaysia, Lan, Vịnh Hạ Long, Hang Sơn Đoòng ở Việt<br /> Indonesia, Thái Lan, Việt Nam), vàng Nam…là những điểm rất hấp dẫn du khách,<br /> (Indonesia)…Với khí hậu nhiệt đới gió mùa, trong đó đảo Bali còn được mệnh danh là “Ha<br /> độ ẩm cao và đất đai màu mỡ, ASEAN rất có Oai phương Đông”, Vịnh Hạ Long đã 2 lần<br /> tiềm năng về phát triển nông nghiệp: đứng lọt vào danh sách “các kỳ quan thiên nhiên<br /> đầu thế giới về sản lượng xuất lúa gạo (Thái nổi tiếng thế giới”, Hang Sơn Đoòng là hang<br /> Lan, Việt Nam, Mianma, Campuchia ), cao su động lớn nhất thế giới mà loài người đã khám<br /> thiên nhiên (Malaysia, Thái Lan, Indonesia, phá… Rồi đến những di tích lịch sử, những<br /> Việt Nam), cà phê (Việt Nam, Indonesia), hạt đền đài văn hóa nổi tiếng thế giới như Chùa<br /> tiêu, hạt điều (Indonesia, Việt Nam)…Rừng vàng, chùa bạc ở Thái Lan, Angko Thơm,<br /> với nhiều gỗ quý, dược liệu và chim muông Angko Vát ở Campuchia, chùa Burundi ở<br /> quý hiếm đã làm cho ASEAN rất có tiềm Indonesia, Triều đình Huế ở Việt Nam…Tất<br /> năng về phát triển lâm nghiệp, đặc biệt là cả đều rất hấp dẫn du khách. Tận dụng tối<br /> Lào, Indonesia, Mianma, Malaysia). Hầu hết đa những lợi thế thiên nhiên ban phát và có<br /> các nước ASEAN (trừ Lào) đều tiếp xúc với chiến lược phát triển du lịch lâu dài mà một<br /> biển Thái Bình Dương nên rất có tiềm năng số nước trong khu vực đã phát triển mạnh<br /> về khai thác thủy sản và nuôi trồng nước mẽ ngành “công nghiệp không khói” này với<br /> lợ. Nhiều nước trong khu vực nổi lên như việc thu hút hàng vài chục triệu du khách mỗi<br /> những cường quốc xuất khẩu thủy sản hàng năm và mang về cho đất nước hàng vài chục<br /> đầu trên thế giới như Indonesia, Thái Lan, tỷ USD như Thái Lan, Malaysia, Singgapore,<br /> Việt Nam. Bên cạnh đó, sông Mê Công chảy Indonesia…<br /> qua 5 nước (Thái Lan, Mianma, Campuchia, ASEAN là khu vực đông dân, đó là một<br /> <br /> <br /> 3<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> lợi thế, nhưng điều quan trọng hơn là dân số không phức tạp như các nước ở Trung Đông…<br /> ASEAN rất trẻ, trên 2/3 ở độ tuổi dưới 30. Như vậy, về cơ bản, môi trường chính trị của<br /> Dân số trẻ thể hiện tính linh hoạt cao và dễ ASEAN là khá ổn định, các nước thành viên<br /> hấp thụ công nghệ mới với sự phát triển mạnh chung sống với nhau đoàn kết, dễ hòa hợp.<br /> mẽ của khoa học kỹ thuật khi thế giới đang<br /> bước vào cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. 3. NHỮNG THÀNH CÔNG TRONG<br /> Dân số đông là một thị trường tiêu thụ sản PHÁT TRIỂN KINH TẾ<br /> phẩm lớn; Dân số đông hấp dẫn các nhà đầu Qua 50 năm tồn tại và phát triển, từ những<br /> tư nước ngoài; Và dân số đông là nơi cung nước nông nghiệp nghèo nàn, lạc hậu, ngày<br /> cấp lao động với giá nhân công rẻ…Đó chính nay ASEAN đã vươn lên trở thành một khu<br /> là một lợi thế của ASEAN. Hơn thế nữa, mặc vực kinh tế năng động bậc nhất trong nhóm<br /> dù tôn giáo giữa các nước thành viên có khác các nước đang phát triển trên thế giới. Nửa<br /> nhau nhưng đa số đều theo đạo Phật nên, khu thế kỷ qua, sức mạnh kinh tế của các nước<br /> vực này khá ôn hòa, thuần nhất so với nhiều này tăng lên từ vài chục đến hàng trăm lần<br /> khu vực khác trên thế giới. Tuy theo đạo Hồi (bảng 2), (3).<br /> nhưng tình hình ở Indonesia, Malaysia cũng<br /> <br /> Bảng 2: Tổng sản phẩm quốc nội của ASEAN năm 1970 và năm 2016 (Tỷ USD)<br /> <br /> Nước 1970 2016 2016 so với 1970 (lần)<br /> Singapore 2 295 147,5<br /> Malaysia 4 297 74,3<br /> Indonesia 10 944 94,4<br /> Philippin 7 303 43,3<br /> Thái Lan 7 396 56,6<br /> Các nước khác 7 320 45,7<br /> Tổng 37,0 2.555 69,1<br /> <br /> Nguồn: United Nations Coference on Trade and Development (dẫn theo tài liệu số 3)<br /> <br /> Một số nước như Malaysia, Thái Lan và được xếp ở thứ hạng rất cao, Năm 2016,<br /> được xếp vào hàng các nước công nghiệp GDP bình quân đầu người của Singapore đạt<br /> mới thứ hai sau “4 con rồng châu Á” là Hàn 52.961 USD, đứng thứ 9 trên thế giới theo<br /> Quốc, Đài Loan, Hồng Kong và Singapore GDP danh nghĩa và thứ 3 theo GDP tính theo<br /> - được coi là các nước công nghiệp mới thứ sức mua, vượt qua nhiều nước phát triển khác<br /> nhất. Riêng Singapore vừa là thành viên của như Nhật, Anh Pháp, Đức... Ngoài Singapore,<br /> NicS thứ nhất, vừa là thành viên của ASEAN trong các nước ASEAN có Brunei cũng thuộc<br /> với những chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã nhóm này (bảng 3), (4).<br /> hội thậm chí hơn cả nhiều nước phát triển<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 4<br />  ASEAN - nửa thế kỷ tồn tại ...<br /> <br /> <br /> Bảng 3: Top 10 nước có chỉ số GDP bình quân đầu người cao nhất năm 2016,USD<br /> <br /> GDP/ người (danh nghĩa) GDP/người (theo sức mua PPP)<br /> Nước Gía trị Hạng Nước Giá trị Hạng<br /> Luýchxămbua 103.199 1 Qatar 127.660 1<br /> Thụy sĩ 79.242 2 Luýchxămbua 104.003 2<br /> Nauy 70.392 3 Singapore 90.151 3<br /> Ireland 62.562 4 Ma cao 87.855 4<br /> Qatar 60.787 5 Brunei 76.884 5<br /> Iceland 59.629 6 Cô ét 71.887 6<br /> Mỹ 57.436 7 Nauy 69.249 7<br /> Đan Mạch 53.744 8 Ireland 69.231 8<br /> Singapore 52.961 9 Tiểu vương quốc Ả rập (UAE) 67.871 9<br /> Úc 51.850 10 Thụy sĩ 59.561 10<br /> Nguồn: IMF (2016) List of Countries by GDP per capita<br /> <br /> Các nước khác trong khối ASEAN cũng nước và lãnh thổ được xếp hạng ( bảng 4)<br /> đang vươn lên và cải thiện dần vị trí của mình. chứng tỏ sức mạnh nền kinh tế của các nước<br /> Xét về tổng sản phẩm quốc nội (GDP), nhiều này cũng rất nổi trên thế giới như Indonesia,<br /> nước ASEAN được xếp hạng cao trong 190 Thái Lan, Philippin, Malaysia (4).<br /> <br /> Bảng 4: Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và GDP/người<br /> của các nước thành viên ASEAN năm 2016<br /> <br /> GDP GDP/người<br /> STT Nước<br /> Giá trị (triệu USD) Hạng Giá trị (USD) Hạng<br /> 1 Brunei<br /> - Danh nghĩa 11.182 130 26.424 28<br /> - Theo sức mua 32.838 124 76.884 4<br /> 2 Campuchia<br /> - Danh nghĩa 19.398 113 1.230 153<br /> - Theo sức mua 64.405 104 3.737 141<br /> 3 Indonesia<br /> - Danh nghĩa 932.448 16 3.604 114<br /> - Theo sức mua 3.257.123 7 11.720 96<br /> 4 Lào<br /> - Danh nghĩa 13.790 123 1.925 137<br /> - Theo sức mua 44.639 110 5.710 128<br /> <br /> <br /> <br /> 5<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> <br /> 5 Malaysia<br /> - Danh nghĩa 296.359 38 9.360 65<br /> - Theo sức mua 922.057 26 27.267 46<br /> 6 Mianma<br /> - Danh nghĩa 66.324 74 1.269 150<br /> - Theo sức mua 334.856 53 5.832 127<br /> 7 Philippin<br /> - Danh nghĩa 304.696 36 2.924 124<br /> - Theo sức mua 878.980 29 7.728 118<br /> 8 Singapore<br /> - Danh nghĩa 296.967 37 52.961 9<br /> - Theo sức mua 514.837 39 90.151 3<br /> 9 Thái Lan<br /> - Danh nghĩa 406.949 26 5.889 85<br /> - Theo sức mua 1.226.407 20 16.888 73<br /> 10 Việt Nam<br /> - Danh nghĩa 201.326 48 2.173 132<br /> - Theo sức mua 648.243 34 6.429 125<br /> Nguồn: IMF (2016) List of Countries by GDP and GDP per Capita<br /> <br /> Sau cuộc khủng hoảng tài chính thế giới Thái Lan và Singapore), dự trữ ngoại tệ dồi<br /> năm 2008, các nước ASEAN đã lấy lại phong dào, nền kinh tế của các nước ASEAN ngày<br /> độ của sự phát triển và đạt tốc độ tăng trưởng càng đi vào quỹ đạo phát triển. Nhờ đó, các<br /> tương đối cao, đặc biệt là những nước đi sau chỉ số về xã hội cũng được cải thiện đáng kể.<br /> như Mianma, Lào, Campuchia và Việt Nam. Đặc biệt, chỉ số phát triển nguồn nhân lực của<br /> Bên cạnh tỷ lệ đầu tư cao, lạm phát tương Singapore đạt 0,925 đứng thứ 5 trên thế giới<br /> đối ổn định (tuy có một số nước giảm phát và tuổi thọ bình quân đạt 83,1 đứng thứ 3 trên<br /> trong năm qua do sức mua kém như Brunei, thế giới (bảng 5) (5).<br /> <br /> Bảng 5: Một số chỉ tiêu kinh tế-xã hội của các nước ASEAN năm 2016<br /> <br /> S Nước Dân số Tốc độ Tỷ lệ Tỷ lệ Dự trữ Chỉ số Tuổi<br /> tăng đầu lạm ngoại tệ phát thọ<br /> T (triệu trưởng tư (% phát (triệu triển bình<br /> người) GDP GDP) (%) USD) nguồn quân<br /> T DTích<br /> (%) nhân (năm)<br /> (1000km2) lực<br /> (HDI)<br /> 1 Brunei 5,77 0,42 -1,1 27,4 -0,4 2.892 0,865 77,7<br /> 2 Campuchia 181,04 15,41 7,0 20,7 1,2 5.093 0,563 68,7<br /> <br /> <br /> <br /> 6<br />  ASEAN - nửa thế kỷ tồn tại ...<br /> <br /> <br /> <br /> 3 Indonesia 1910,93 255,46 4,8 34,6 6,4 105.931 0,689 69,1<br /> 4 Lào 236,80 6,49 6,7 - 1,3 987 0,586 65,7<br /> 5 Malaysia 330,80 31,00 5,0 25,1 2,1 95.290 0,789 75,0<br /> 6 Mianma 676,59 52,12 7,2 35,3 11,0 5.075 0,556 66,6<br /> 7 Philippin 300,00 101,57 5,8 20,9 1,4 80.667 0,682 68,5<br /> 8 Singapore 0,72 5,54 2,0 26,3 -0,5 247.747 0,925 83,1<br /> 9 Thái Lan 513,12 67,24 2,8 24,1 -0,9 156,514 0,740 74,9<br /> 10 Việt Nam 330,97 91,7 6,7 27,7 0,6 28.000 0,683 76,0<br /> Nguồn: Basic Statistics 2016 ADB<br /> <br /> <br /> 4. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN chính (iv) Giúp đỡ lẫn nhau dưới hình thức<br /> THÀNH CÔNG đào tạo và cung cấp các phương tiện nghiên<br /> Tại sao trong những năm qua nhiều khu cứu trong các lĩnh vực giáo dục, chuyên môn,<br /> vực trên thế giới rơi vào tình trạng bất ổn, kỹ thuật và hành chính (v) Cộng tác có hiệu<br /> những cuộc nội chiến, tranh chấp về biên quả hơn, để sử dụng tốt hơn nền nông nghiệp<br /> giới, sắc tộc, tôn giáo…diễn ra hàng ngày và các ngánh công nghiệp của nhau, mở rộng<br /> trong khi đó, các nước khu vực Đông Nam mậu dịch, kể cả việc nghiên cứu các vấn đề<br /> Á lại khá bình yên và gặt hái được những buôn bán hàng hóa giữa các nước, cải thiện<br /> thành công nhất định trong phát triển kinh tế các phương tiện giao thông liên lạc và nâng<br /> và tương đối ổn định về chính trị xã hội - an cao mức sống của nhân dân (vi) Thúc đẩy<br /> ninh khu vực? Đó là câu hỏi mà nhiều nhà việc nghiên cứu Đông Nám Á và (vii) Duy trì<br /> nghiên cứu muốn trả lời. hợp tác chặt chẽ cùng có lợi với các tổ chức<br /> quốc tế và khu vực có tôn chỉ và mục đích<br /> Phải chăng đó là tinh thần đoàn kết. Đoàn<br /> tương tự, tìm kiếm cách thức nhằm đạt được<br /> kết tạo nên sức mạnh. Ngay từ khi thành lập,<br /> sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa các tổ chức này<br /> ASEAN đã xác định 7 mục tiêu mà trong đó<br /> (6). Rõ ràng, các mục tiêu mà ASEAN đưa ra<br /> ở hầu hết các mục tiêu đều thể hiện tinh thần<br /> đã cho thấy tính chất hợp tác vì lợi ích chung<br /> đoàn kết, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, đó là:<br /> của cả khu vực. Lợi ích của mỗi thành viên<br /> (i) Thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế, tiến bộ<br /> phải gắn chặt với lợi ích của cả cộng đồng.<br /> xã hội và phát triển văn hóa trên tinh thần<br /> bình đẳng và hợp tác, nhằm tăng cường cơ Thành công của ASEAN chính là dựa<br /> sở cho một cộng đồng các nước Đông Nam vào sự hợp tác toàn diện chẳng những về vấn<br /> Á hòa bình, thịnh vượng (ii) Thúc đẩy hòa đề kinh tế mà còn cả vấn đề xã hội, chính trị,<br /> bình và ổn định khu vực bằng việc tôn trọng văn hóa và an ninh khu vực. Chính vì lẽ đó<br /> công lý và nguyên tắc luật pháp trong quan mà trong suốt quá trình hình thành, tồn tại<br /> hệ giữa các nước trong vùng và tuân thủ các và phát triển lên tầm cao mới là Cộng đồng<br /> nguyên tắc của Hiến chương Liên hiệp quốc ASEAN, ASEAN đã luôn khẳng định 3 trụ<br /> (iii) Thúc đẩy sự hợp tác tích cực và giúp cột là: Cộng đồng chính trị - an ninh; Cộng<br /> đỡ lẫn nhau trong các vấn đề cùng quan tâm đồng kinh tế; và Cộng đồng văn hóa - xã hội.<br /> trên lĩnh vực kinh tế , xã hội văn hóa và hành Chính sự hợp tác toàn diện này càng tạo điều<br /> <br /> <br /> 7<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> kiện để các thành viên có cơ hội tiếp xúc, nước ASEAN mà không bị một hàng rào hay<br /> chia sẻ, giúp đỡ nhau trong mọi công việc, từ một sự phân biệt đối xử nào.<br /> phát triển kinh tế đến đời sống văn hóa xã hội Liên kết mạnh mẽ với bên ngoài chính<br /> và cả trách nhiệm giữ gìn an ninh, trật tự cho là một đặc trưng của ASEAN so với nhiều<br /> nhau, cho khu vực trước sự dòm ngó hoặc tấn khu vực khác trên thế giới, nhất là khu vực<br /> công từ bên ngoài. của các nước đang phát triển và đó cũng là<br /> Về mặt kinh tế, liên tục nâng tầm liên nguyên nhân dẫn tới thành công của ASEAN<br /> kết từ thấp đến cao đã tạo nên sự thành công trong quá trình phát triển kinh tế. Quán triệt<br /> cho ASEAN. Ban đầu chỉ là Hiệp hội các tinh thần của mục tiêu thứ 7, ASEAN đã liên<br /> quốc gia Đông Nam Á với nhiệm vụ đặt ra tục mở rộng liên kết với rất nhiều đối tác.<br /> là ổn định hòa bình an ninh khu vực là chính Trước hết là tham gia vào Diễn đàn hợp tác<br /> còn liên kết về kinh tế hầu như chưa có bao kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC)<br /> nhiêu. Nhưng trước yêu cầu mới với sự ra vào năm 1989, 6 nước thành viên cũ của<br /> đời và phát triển của một số hình thức liên ASEAN chính là 6 trong 12 thành viên sáng<br /> kết kinh tế quốc tế trên thế giới và cần thúc lập ra tổ chức này. Tiếp theo, vào năm 1996<br /> đẩy buôn bán nội khối mà một khu vực mậu<br /> ASEAN lại tham gia vào Diễn đàn hợp tác<br /> dịch tự do của ASEAN (AFTA) đã ra đời và<br /> Á-Âu (ASEM) bao gồm 25 nước, trong đó có<br /> thực thi từ năm 1993 với nội dung cốt lõi là<br /> 7 nước ASEAN để mở rộng mối quan hệ với<br /> CEPT (thuế quan ưu đãi có hiệu lực chung).<br /> những nước thành viên của Liên minh châu<br /> Lộ trình này kéo dài 10 năm với 6 thành viên<br /> Âu (EU). Tháng 4/1997 ASEAN đã đề xuất<br /> cũ. Việt Nam được gia hạn 3 năm; Mianma<br /> việc tổ chức hội nghị cấp cao giữa ASEAN<br /> và Lào được gia hạn 5 năm và Campuchia<br /> với 3 nước Đông Bắc Á chính là Nhật Bản,<br /> được gia hạn 7 năm do các nước này gia nhập<br /> Hàn Quốc và Trung Quốc và sau đó được<br /> sau và có trình độ phát triển thấp hơn so với<br /> 6 thành viên cũ. Nhờ có AFTA ra đời mà các chính thức thể chế hóa thành ASEAN +3<br /> nước thành viên đều hưởng lợi do mậu dịch vào năm 2000 và đến năm 2002 đã chuyển<br /> tự do mang lại bởi thuế quan đã cắt giảm ASEAN +3 thành Hội nghị cấp cao Đông Á.<br /> xuống 0-5%. Tuy nhiên, để nâng tầm liên kết Tháng 12 năm 2005, Hội nghị cấp cao Đông<br /> về mọi mặt, ASEAN không dừng ở đó mà lại Á lần thứ nhất tổ chức tại Kuala Lumpur với<br /> phát triển lên một mức cao hơn đó là Cộng sự tham gia không chỉ có các nước thành viên<br /> đồng kinh tế Asean (AEC) được ra đời từ ASEAN +3 mà còn có cả 3 nước mới là Úc,<br /> ngày 31/12/2015. Mục tiêu của AEC là nhằm NewZealand và Ấn Độ, tức là ASEAN +6.<br /> hình thành một khu vực kinh tế ASEAN ổn Để thúc đẩy mậu dịch tự do, ASEAN đã ký<br /> định, thịnh vượng và có khả năng cạnh tranh một loạt hiệp định mậu dịch tự do (FTA) với<br /> cao; kinh tế phát triển đồng đều; đói nghèo các nước trên, đó là với Hàn Quốc (AKFTA)<br /> và chênh lệch kinh tế được giảm bớt đến năm có hiệu lực từ năm 2006, với Trung Quốc<br /> 2020. Rõ ràng ASEAN không chỉ là một thị (ACFTA) có hiệu lực từ năm 2010, với Úc<br /> trường chung mà còn là một cơ sở sản xuất và Newzealand (AANZFTA) có hiệu lực từ<br /> thống nhất: nghĩa là toàn khu vực là một năm 2010, với Ấn Độ (AIFTA) có hiệu lực từ<br /> chuỗi sản xuất, các yếu tố như lao động, vốn, năm 2010 và Hiệp định đối tác toàn diện với<br /> công nghệ sẽ được lưu chuyển tự do giữa các Nhật Bản (AJCEP) có hiệu lực từ năm 2008.<br /> <br /> 8<br />  ASEAN - nửa thế kỷ tồn tại ...<br /> <br /> <br /> Không những thế trong các hội nghị quan Ngược lại thị trường Đông Bắc Á cũng rất hấp<br /> trọng của ASEAN đều có sự hiện diện của dẫn đối với các nước ASEAN về tài nguyên,<br /> các nước lớn như Nga, Mỹ… Rõ ràng, chưa khoáng sản và đặc biệt là các sản phẩm nông<br /> có khu vực nào trong số nhóm các nước đang nghiệp nhiệt đới như gạo, cà phế, cao su, dầu<br /> phát triển lại cởi mở như ASEAN. ASEAN cọ, hạt tiêu, hạt điều và cả thủy sản nữa. Sau<br /> đã biết tận dụng những cơ hội của thế giới này, Trung Quốc cũng thuộc Đông Bắc Á trỗi<br /> mang lại thông qua quá trình toàn cầu hóa và dậy lại là một thị trường hấp dẫn của ASEAN<br /> khu vực hóa để khai thác lợi thế của mình. và ngược lại, ASEAN cũng là môi trường đầu<br /> ASEAN đã mở rộng quan hệ kinh tế từ Đông tư, tiêu thụ sản phẩm cho Trung Quốc. Quan<br /> Nam Á sang Đông Bắc Á; từ Đông Nam Á hệ hai chiều ASEAN- Trung Quốc thật tiềm<br /> sang châu Âu; từ Đông Nam Á sang Nam năng với một thị trường gần 2 tỷ dân và GDP<br /> Thái Bình Dương; từ Đông Nam Á sang lên tới gần 14 ngàn tỷ USD.<br /> Ấn Độ Dương, từ sông Mê Công sang sông<br /> Hằng; từ các nước đang phát triển vào các 5. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐANG ĐẶT RA VÀ<br /> nước phát triển… Đây quả là một nét nổi bật TƯƠNG LAI PHÁT TRIỂN<br /> của ASEAN, thể hiện tính năng động của khu Tuy gặt hái được niều thành công như thế<br /> vực này rất cao. nhưng ASEAN cũng đang gặp phải những<br /> vấn đề thách thức mà mỗi nước thành viên<br /> Được ảnh hưởng trực tiếp từ một nền<br /> và cà cộng đồng phải chung tay giải quyết.<br /> kinh tế phát triển thần kỳ Đông Bắc Á, đặc<br /> Đó là:<br /> biệt là Nhật Bản, Hàn Quốc, Hồng Kông và<br /> Đài Loan. Với vị trị thuận lợi và tiềm năng về Thứ nhất, mặc dù so với nhiều khu vực<br /> tài nguyên thiên nhiên, lao động với giá nhân khác và mức bình quân chung của thế giới<br /> thì tăng trưởng kinh tế của ASEAN là khá<br /> công rẻ, ASEAN là thị trường hấp dẫn để tiếp<br /> cao, dự báo cho năm 2018 là khoảng 5%<br /> nhận đầu tư, chuyển giao công nghệ và thị<br /> (bảng 6) (7)<br /> trường tiêu thụ sản phẩm của các nước này.<br /> Bảng 6: Dự báo về tăng trưởng kinh tế của các nước ASEAN giai đoạn 2017-2018<br /> <br /> STT Nước 2017 2018<br /> 1 Brunei 1,0 2,5<br /> 2 Campuchia 7,1 7,1<br /> 3 Indonesia 5,1 5,3<br /> 4 Lào 6,9 7,0<br /> 5 Malaysia 4,7 4,6<br /> 6 Mianma 7,7 8,0<br /> 7 Philippin 6,5 6,7<br /> 8 Singapore 2,4 2,5<br /> 9 Thái Lan 3,5 3,6<br /> 10 Việt Nam 6,5 6,7<br /> Bình quân 4,8 5,0<br /> Nguồn: www.adb.org/statistics (dẫn theo tài liệu thứ 7)<br /> <br /> <br /> 9<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> Nhưng, để sớm trở thành những nước có tối đa nhưng buôn bán nội khối giữa các nước<br /> nền công nghiệp hiện đại và mức sống của thành viên ASEAN vẫn còn ít, khoảng 20-<br /> người dân ở ngưỡng khá hơn hẳn, đòi hỏi 25% trong tổng khối lượng buôn bán, trong<br /> tăng trưởng kinh tế của ASEAN phải đạt khi con số này giữa các nước thành viên EU<br /> mức trên 7%. Nếu tăng trưởng 5% thì phải là trên 60%. Nguyên nhân là tuy mức thuế<br /> mất 15 năm, thu nhập mới tăng lên gấp đôi. quan đã cắt giảm mạnh nhưng các hàng rào<br /> Nhưng nếu tăng trưởng là 7% thì thời gian phi thuế quan vẫn mọc lên, những nước đi sau<br /> đó chỉ còn là 10 năm. Rõ ràng đẩy nhanh tốc thường chưa tận dụng được những ưu đãi do<br /> độ tăng trưởng sẽ góp phần thu hẹp nhanh FTA mang lại, giấy chứng nhận xuất xứ còn bị<br /> hơn khoảng cách của các nước ASEAN với từ chối…Bên cạnh đó, với Hiệp định thương<br /> những nước tiên tiến trên thế giới. mại tự do ASEAN- Trung Quốc (ACFTA),<br /> Thứ hai, Trình độ phát triển kinh tế còn quan hệ thương mại ASEAN-Trung Quốc lại<br /> khá chênh lệch giữa các nước thành viên. có phần phát triển và có thể lấn át quan hệ<br /> Đặc biệt là giữa Singapore với các nước buốn bán nội khối ASEAN. Quan hệ thương<br /> thành viên còn lại; giữa 6 thành viên cũ với 4 mại của Trung Quốc với Đông Nam Á dựa<br /> thành viên mới (gọi là nhóm CMLV bao gồm trên hình thức song phương, nhất là ở những<br /> Campuchia, Mianma, Lào và Việt Nam). nước có đường biên giới với Trung Quốc.<br /> Kinh tế học quốc tế đã chứng minh rằng một Với chính sách Vành đai và Con đường của<br /> khi, chênh lệch giữa các nước thành viên mình cùng với những cơ sở hạ tầng mà Trung<br /> trong một tổ chức liên kết còn nhiều thì hiệu Quốc đã xây dựng để nối dài với các nước<br /> quả hợp tác không cao vì nền kinh tế mang ASEAN, Trung Quốc có thể làm thay đổi<br /> tính bổ sung cho nhau hơn là mang tính cạnh dòng chảy thương mại của các nước ASEAN<br /> tranh lẫn nhau. Mà cạnh tranh mới thực sự là thay vì giữa các nước thành viên với nhau là<br /> động lực để phát triển. giữa từng thành viên với Trung Quốc.<br /> Thứ ba, như trên đã phân tích một trong Thứ năm, quá trình hình thành và phát<br /> những lợi thế của ASEAN là dân số trẻ triển của ASEAN hầu như gắn liền với sự<br /> nhưng lợi thế này sẽ không còn nữa vì dân phát triển mạnh mẽ của Công nghệ thông<br /> số các nước ASEAN, đặc biệt là Singapore, tin và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ<br /> Thái Lan và Việt Nam đang trong qua trình 3 trên thế giới (từ năm 1970 đến những năm<br /> già hóa do tuổi thọ ngày càng cao và mức gần đây). Tuy nhiên, ngoài số lượng người<br /> sinh giảm đi. Theo số liệu từ Hội nghị lần sử dụng Internet tăng nhanh qua các năm<br /> thứ 3 ASEAN-Nhật Bản về già hóa dân số thì những ứng dụng của CNTT vào đời sống<br /> chủ động diễn ra vào ngày 26-27 /6 / 2017 chưa phát triển mạnh ở các nước này, đặc<br /> tại Manila, Philippin thì đến năm 2050, 24% biệt là thương mại điện tử. Thương mại điện<br /> dân số ASEAN sẽ ở độ tuổi 60 trở lên (8) . tử của khu vực ASEAN được đánh giá là<br /> Đây quả thật là một thách thức lớn, đòi hỏi còn tụt hậu so với nhiều nước châu Á khác.<br /> chính phủ của mỗi nước thành viên và cả Trong các nước ASEAN thì chỉ có Singapore<br /> cộng đồng khu vực phải có những chính sách là có kết nối trực tuyến rộng khắp cả nước.<br /> đón đầu liên quan đến môi trường, quỹ lương Tổng giá trị thương mại điện tử năm 2015<br /> hưu, chăm sóc sức khỏe, y tế cộng đồng… của toàn khu vực mới đạt 0,8% so với toàn<br /> bộ giá trị thương mại (9). Thương mại điện<br /> Thứ tư, mặc dù mức thuế quan đã cắt giảm<br /> tử yếu kém là do cơ sở hạ tầng mạng truyền<br /> <br /> 10<br />  ASEAN - nửa thế kỷ tồn tại ...<br /> <br /> <br /> thông còn chưa phát triển, không thể kết nối Malaysia, Indonesia, miền Nam Thái Lan<br /> được. Ngoài ra, yếu tố tâm lý thích mua hàng đang phải đối đầu với những phe nhóm có<br /> trực tiếp, thói quen thanh toán tiền mặt của liên hệ với các tổ chức khủng bố quốc tế như<br /> người tiêu dùng cũng làm cho giao dịch hàng nhóm Abusayyaf và Mặt trận Hồi giáo Moro<br /> hóa qua Internet chưa phát triển. Với dân số ở Philippin và sự vươn tới Đông Nam Á của<br /> trên 600 triệu người lại đa số là trẻ nữa nên Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS. Bên cạnh<br /> ASEAN thực sự là một thị trường hấp dẫn với đó, vấn đề sắc tộc, tôn giáo cũng là nguyên<br /> các tập đoàn viễn thông lớn trên thế giới. Nếu nhân chủ yếu gây chia rẽ trong nền chính trị<br /> ASEAN không nhanh chóng nâng cấp cơ sở của Mlaysia, Indonesia, Philippin, Thái Lan<br /> hạ tầng mạng truyền thông và tuyên truyền và Mianma khiến tiến trình nhất thể hóa nền<br /> rộng rãi về lợi ích của thương mại điện tử thì kinh tế trong khối ASEAN có thể bị chậm lại.<br /> miếng bánh ngon này có thể rơi vào các “đại Ngoài ra, vấn đề tranh chấp Biển Đông giữa<br /> gia” lớn trong ngành bán lẻ trên thế giới như hầu hết các nước ASEAN với Trung Quốc<br /> Amazon, Alibaba… cũng là rào cản ảnh hưởng tới việc thực hiện<br /> Thứ sáu, một trong những lợi thế của các mục tiêu mà ASEAN đã đặt ra …<br /> ASEAN là dân đông, giá nhân công rẻ nhưng Thứ tám, với vị trí địa lý là có đường bờ<br /> từ năm 2015, thế giới đã bắt đầu bước vào biển dài, mật độ dân số cao và điều kiện tự<br /> cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, tức nhiên đặc thù, đời sống kinh tế phụ thuộc<br /> là tập trung chủ yếu vào sản xuất thông minh nhiều vào sản xuất nông nghiệp, khu vực<br /> dựa trên các thành tựu đột phá về công nghệ Đông Nam Á trở thành một khu vực dễ bị<br /> thông tin,công nghệ sinh học, công nghệ tổn thương bởi những tác động của biến đổi<br /> Nano. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ khí hậu. Biến đổi khí hậu đã, đang và sẽ tác<br /> làm thay đổi cơ bản cách thức sản xuất hiện động rất xấu đến khu vực ASEAN gây ra<br /> nay, Người máy (Robot) sẽ thay thế con những tổn thất nặng nề và thiệt hại to lớn cho<br /> người làm được mọi việc một cách thông các nước làm ảnh hưởng đến sản xuất nông<br /> minh với trí nhớ vô biên và hoạt động 24/24 nghiệp, năng lượng và sinh kế. Tất cả đòi hỏi<br /> mà con người không thể làm được. Lúc đó, chính phủ các nước phải có những biện pháp<br /> những công việc như dệt may, dịch vụ giải thích ứng như giảm thiểu suy thoái rừng và<br /> trí, y tế, giao thông, giáo dục…người máy phá rừng, tối thiểu hóa rủi ro do thời tiết cực<br /> sẽ đảm nhiệm một cách hiệu quả. Và như đoan, cung cấp cơ hội sinh kế bền vững cho<br /> vậy, lợi thế của ASEAN về lao động giá rẻ cộng đồng…<br /> sẽ không còn cần nữa và thậm chí còn biến Mặc dù những thách thức kể trên là rất<br /> thành nguy cơ khi một lượng lớn lao động bị lớn, đe dọa sự phát triển bền vững của ASEAN<br /> thất nghiệp, làm nảy sinh nhiều vấn đề xã hội trong tương lai mà chính phủ các nước nói<br /> cần giải quyết. Rõ ràng tương lai phát triển riêng và cộng đồng ASEAN nói chung phải<br /> của ASEAN không thể không tính đến thách có những quyết sách ngay từ bây giờ, nhưng<br /> thức này đang ngày càng hiện diện rõ nét trên những thành công đã đạt được của ASEAN<br /> thế giới sẽ lan truyền và tác động mạnh mẽ trong 50 năm qua là rất đáng được ghi nhận.<br /> đến các nước ASEAN. Từ 1/1/2016, ASEAN đã thực thi “Tầm nhìn<br /> Thứ bảy, xét về an ninh, chính trị khu Cộng đồng ASEAN 2025” được chính thức<br /> vực, một số nước thành viên như Philippin, cam kết giữa 10 nước thành viên tại Hội nghị<br /> <br /> <br /> 11<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> Cấp cao ASEAN lần thứ 27 tại Kuala Lampur nhiệm thành công vai trò chủ tịch ASEAN<br /> (Malaysia) ngày 21-22/11/2015. Bản cam kết 2016…So với một số thành viên khác của<br /> này gồm 15 điều mà trong đó điều cuối cùng ASEAN, Việt Nam là một thành viên có nền<br /> (điều thứ 15) đã nói lên rất rõ quyết tâm cần chính trị tương đối ổn định và luôn nêu cao<br /> phải đạt tới của các nhà lãnh đạo ASEAN, đó tinh thần đoàn kết, như một hạt nhân nòng<br /> là:” Chúng tôi cam kết với người dân về quyết cốt kết nối các nước ASEAN lại với nhau.<br /> tâm hiện thực hóa một ASEAN dựa trên luật Các nước ASEAN cũng nhận thấy vai trò đó<br /> lệ, hướng tới người dân, lấy người dân làm của Việt Nam và uy tín của Việt Nam không<br /> trung tâm, một ASEAN của “một Tầm nhìn, ngừng được tăng lên trước con mắt bạn bè.<br /> một Bản sắc, một Cộng đồng” (10). Tham gia vào ASEAN, bên cạnh những lợi<br /> ích to lớn mà Việt Nam đã và sẽ nhận được<br /> 6. VIỆT NAM VỚI ASEAN<br /> nhờ tự do hóa về mậu dịch, tự do hóa về<br /> Gia nhập ASEAN đã 22 năm, Việt Nam<br /> đầu tư, tự do hóa về dịch vụ, tự do hóa về<br /> được đánh giá là một thành viên sáng giá với di chuyển lao động … mang lại nhưng cũng<br /> tinh thần trách nhiệm cao, có nhiều đề xuất, đặt Việt Nam trước nhiều thách thức vì trình<br /> nhiều sáng kiến và có vai trò quan trọng trong độ phát triển kinh tế còn thấp, khả năng cạnh<br /> các hoạt động của ASEAN. Với Việt Nam, tranh còn kém hơn so với một số nước khác<br /> ASEAN chính là môi trường làm quen, thử trong khu vực. Tất cả đòi hỏi Việt Nam phải<br /> thách và rèn luyện đối với việc mở của ra bên cố gắng phấn đấu nhiều hơn nữa mà đặc biệt<br /> ngoài, hội nhập với thế giới trong bối cảnh bị là cải cách thể chế để hội nhập vào ASEAN<br /> bao vây, cấm vận nhiều năm trước đó. Một số có hiệu quả hơn.<br /> đóng góp nổi trội của Việt Nam trong các hoạt<br /> Thay cho lời kết<br /> động của ASEAN có thể kể ra là: (i) Thúc<br /> đẩy việc kết nạp Lào, Mianma và Campuchia Như vậy, trải qua 50 năm tồn tại và phát<br /> vào ASEAN; (ii) Chủ tịch ASEAN nhiệm kỳ triển, từ một khu vực bị chia rẽ bởi đối đầu và<br /> 1998-2001, chủ trì Hội nghị cấp cao lần thứ 6 nghi kỵ, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á<br /> tại Hà Nội và ra Tuyên bố Hà Nội về thu hẹp (ASEAN) đã thực sự lớn mạnh và trở thành<br /> khoảng cách giữa các nước thành viên;Chủ tấm gương sáng cho các nước đang phát triển<br /> tich ASEAN 2010 và Chủ tri Hội nghị cấp noi theo về tinh thần đoàn kết, tính năng động<br /> cao ASEAN-16 với chủ đề “Hướng tới Cộng sáng tạo và hội nhập sâu rộng với thế giới bên<br /> đồng ASEAN: Từ tầm nhìn đến hành động”; ngoài. Có thể nói, ASEAN là một trong các<br /> (iv) Đóng góp các ý kiến để xây dựng Cộng tổ chức đa phương thành công nhất. Nhiều<br /> đồng ASEAN và sớm triển khai Tầm nhìn nước, nhiều tổ chức quốc tế đều coi ASEAN<br /> Cộng đồng ASEAN 2025 ;(v) Chủ động đưa là đối tác quan trọng và đáng tin cậy trong<br /> ra nhiều đề xuất mới trong Tuyên bố diễn đàn hoạch định chiến lược phát triển của mình.<br /> khu vực (ARF) về tăng cường hợp tác giữa Mặc dù trước mắt còn nhiều khó khăn nhưng<br /> các lực lượng thực thi pháp luật trên Biển; ngôi nhà chung ASEAN đã được hình thành<br /> (vi) Hoàn tất danh mục các hoạt động ưu tiên và ngày càng được xây đắp cho vững chãi<br /> thực hiện Kế hoạch hành động ASEAN-Ấn hơn, khang trang hơn. Là một thành viên của<br /> Độ giai đoạn 2016-2018; (vii) Chủ trì đàm ASEAN, Việt Nam rất tự hào và mỗi người<br /> phán Hiệp định đối tác toàn diện ASEAN dân chúng ta càng tự hào hơn khi mình là<br /> - Nhật Bản; (viii) Tích cực hỗ trợ Lào đảm “một công dân ASEAN”./.<br /> <br /> 12<br />  ASEAN - nửa thế kỷ tồn tại ...<br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO bao-tang-truong-cua-viet-nam-trong-<br /> nam-20172018-117916.html ngày 24/7/2017<br /> [1]. Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á<br /> [8]. Hội nghị lần thứ 3 ASEAN-Nhật Bản về<br /> https://vi.wikipedia.org/wiki/ Hi% E1%<br /> Già hóa dân số chủ động<br /> BB%87p_h%E1%BB%99i_c%C3%A1c_<br /> http://www.gopfp.gov.<br /> qu%E1%BB%91c_<br /> vn/vi/home;jsessionid =<br /> gia_%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81<br /> F4B9301FF4629841D1FD75FCD0A66A84?<br /> [2]. Cơ hội và thách thức của ASEAN sau 50<br /> p_p_id=47_INSTANCE_5OEd&p_p_<br /> năm hình thành, phát triển<br /> lifecycle=0&p_p_state=exclusive&p_p_<br /> http://www.vietnamplus.vn/co-hoi-va-thach-<br /> mode=view&_47_INSTAN, ngày 7/7/2017<br /> thuc-cua-asean-sau-50-nam-hinh-thanh-phat-<br /> [9]. Phát triển thương mại điện tử trong quá<br /> trien/438541.vnp ngày 30/3/2017<br /> trình hội nhập AEC<br /> [3]. Phát triển thần kỳ sau 50 năm, nhóm 10<br /> http://tapchitaichinh.vn/kinh-te-vi-mo/thi-<br /> nước, trong đó có Việt Nam, đang dẫn đầu<br /> truong-gia-ca/phat-trien-thuong-mai-dien-tu-<br /> tăng trưởng toàn cầu<br /> trong-qua-trinh-hoi-nhap-aec-116719.html,<br /> http://ttvn.vn/kinh-doanh/phat-trien-than-<br /> ngày 8/7/2017<br /> ky-sau-50-nam-nhom-10-nuoc-trong-do-co-<br /> [1. Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025<br /> viet-nam-dang-dan-dau-tang-truong-toan-<br /> http://asean.mofa.gov.vn/thong-tin/42/<br /> cau-4201778101814799.htm ngày 7/8/2017<br /> tam-nhin-cong-dong-asean-2025.html ngày<br /> [4]. List of Countries by GDP và GDP per<br /> 29/11/2015<br /> Capita 2016 của IMF<br /> [11]. Hoàng Thị Chỉnh (2014), Cộng đồng<br /> [5]. Basic Statistics 2016 ADB<br /> kinh tế ASEAN: Từ lý thuyết đến thực tiễn.<br /> [6]. Mục tiêu của Hiệp hội các quốc gia Đông<br /> Hội thảo khoa học“Việt Nam trong Cộng<br /> Nam Á là gì?<br /> đồng kinh tế ASEAN từ năm 2015”. Nhà xuất<br /> https://asean.thuvienphapluat.vn/cau-hoi-<br /> bản kinh tế TP. Hồ Chí Minh.<br /> thuong-gap/Muc-tieu-hoat-ong-cua-Hiep-hoi-<br /> [12]. Hoàng Thị Chỉnh, “Cộng đồng kinh tế<br /> cac-nuoc-ong-Nam-A-la-gi.html<br /> ASEAN ((AEC) - Thách thức và cơ hội đối<br /> [7]. ADB giữ nguyên dự báo tăng trưởng của<br /> với Việt Nam”. Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật,<br /> Việt Nam trong năm 2017-2018<br /> trường đại hoạc Kinh tế - Kỹ thuật Bình<br /> http://tapchitaichinh.vn/kinh-te-vi-mo/<br /> Dương số 11 tháng 9/2015<br /> kinh-te-dau-tu/adb-giu-nguyen-du-<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 13<br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> XÁC ĐỊNH TIÊU CHÍ NƯỚC CÔNG NGHIỆP<br /> ĐỂ TRỞ THÀNH NƯỚC CÔNG NGHIỆP<br />