29(4): 61-63 T¹p chÝ Sinh häc 12-2007<br />
<br />
<br />
<br />
Thµnh phÇn ho¸ häc cña tinh dÇu th«ng pµ cß<br />
Pinus Kwangtungensis Chun ex Tsiang ë ViÖt Nam<br />
<br />
TrÇn Huy Th¸i, Phïng ThÞ TuyÕt Hång<br />
<br />
ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt<br />
<br />
Loµi th«ng pµ cß (Pinus kwangtungensis ®é víi ®iÒu kiÖn 60oC/2 phót; t¨ng nhiÖt ®é<br />
Chun ex Tsiang), tªn ®ång nghÜa lµ Pinus 4o/phót cho ®Õn 220oC, sau ®ã l¹i t¨ng nhiÖt ®é<br />
kwangtungensis var. varifolia Nan Li & Y.C. 20o/phót cho ®Õn 260oC. KhÝ mang He. Tra th−<br />
Zhong. Mét sè nhµ ph©n lo¹i häc cßn cho r»ng, viÖn khèi phæ: NIST 98.<br />
loµi nµy chÝnh lµ loµi Pinus fenzeliana Hand-<br />
Mazz. §©y lµ loµi ®−îc ®¸nh gi¸ lµ gÇn vµ ®ang II. KÕt qu¶ nghiªn cøu<br />
bÞ tuyÖt chñng; do c¸c quÇn thÓ cña chóng nhá,<br />
dÔ bÞ chia c¾t, cã n¬i sèng h¹n chÕ vµ th−êng bÞ 1. §Æc ®iÓm h×nh th¸i vµ ph©n bè<br />
ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng s¨n lïng ®Ó khai th¸c. C©y gç, cã thÓ cao tíi 20 m, cã ®−êng kÝnh<br />
Chóng ph©n bè trªn nh÷ng sinh c¶nh t−¬ng tù vµ tíi 0,7 m; nh−ng th−êng nhá h¬n, víi t¸n réng.<br />
cã ®é biÕn dÞ lín [2, 3]. Gç tèt, th−êng ®−îc Vá c©y d¹ng v¶y vµ r¸p, bãc thµnh c¸c m¶ng<br />
dïng lµm nhµ, nhùa dïng lµm hå d¸n vµ c©y cßn mÇu n©u. L¸ kim mäc côm 5, mäc thµnh côm<br />
®−îc lµm c©y c¶nh [4, 5, 6]. HiÖn tr¹ng b¶o tån h−íng vÒ phÝa ngän cµnh. C©y th−êng mäc h¹n<br />
cña loµi th«ng pµ cß ®ang lµ vÊn ®Ò ®−îc c¸c chÕ trªn c¸c d«ng nói ®¸ v«i, ë ®é cao 900-1400<br />
nhµ khoa häc quan t©m, v× sè l−îng c¸ thÓ cña m so víi mÆt biÓn. Chóng cã thÓ h×nh thµnh<br />
loµi nµy kh«ng nhiÒu vµ ph©n bè r¶i r¸c. nh÷ng ®¸m rõng thuÇn lo¹i trong rõng nguyªn<br />
Th«ng pµ cß cã tinh dÇu, nh−ng ®Õn nay vÉn sinh rËm th−êng xanh nhiÖt ®íi giã mïa nói<br />
ch−a cã th«ng tin nµo ®Ò cËp ®Õn. Trong bµi b¸o thÊp cïng víi thiÕt sam gi¶ (Pseudotsuga<br />
nµy chóng t«i th«ng b¸o mét sè kÕt qu¶ nghiªn sinensis), p¬ mu (Forkienia hodginsii), b¸ch<br />
cøu vÒ thµnh phÇn ho¸ häc cña tinh dÇu tõ l¸ vµng (Xanthocyparis vietnamensis), th«ng tre l¸<br />
th«ng pµ cß ®−îc thu t¹i Khu B¶o tån thiªn ng¾n (Podocarpus pilgeri) vµ kim giao nói ®¸<br />
nhiªn (KBTTN) Xu©n Nha, huyÖn Méc Ch©u, (Nageia fleuryi). ë ViÖt Nam, th«ng pµ cß gÆp<br />
tØnh S¬n La.<br />
ph©n bè ë c¸c tØnh Hµ Giang, S¬n La, Cao B»ng,<br />
B¾c K¹n, Hoµ B×nh vµ Thanh Ho¸. Trªn thÕ giíi,<br />
I. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu<br />
loµi nµy cßn gÆp ë miÒn Nam Trung Quèc. C©y<br />
§èi t−îng nghiªn cøu lµ l¸ th«ng pµ cß t¸i sinh rÊt Ýt. ë ViÖt Nam, loµi nµy ®−îc coi lµ<br />
(Pinus kwangtungensis) ®−îc thu t¹i KBTTN ®ang nguy cÊp (EN, A1c) do c¸c quÇn thÓ nhá,<br />
bÞ ph©n t¸ch; sinh c¶nh hÑp vµ hay bÞ chÆt ph¸.<br />
Xu©n Nha, huyÖn Méc Ch©u, tØnh S¬n La vµo<br />
th¸ng 10/2005. X¸c ®Þnh hµm l−îng tinh dÇu 2. Thµnh phÇn ho¸ häc cña tinh dÇu th«ng<br />
b»ng ph−¬ng ph¸p ch−ng cÊt håi l−u trong thiÕt pµ cß<br />
bÞ Clevenger; ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l−îng c¸c thµnh<br />
phÇn hãa häc cña tinh dÇu b»ng ph−¬ng ph¸p Hµm l−îng tinh dÇu trong l¸ kho¶ng 0,03%<br />
s¾c ký khÝ - khèi phæ (GC/MS). Tinh dÇu ®−îc (theo nguyªn liÖu kh« kh«ng khÝ). Tinh dÇu lµ<br />
lµm khan b»ng Na2SO4 vµ ®Ó trong tñ l¹nh ë mét chÊt láng, mµu vµng chanh, cã mïi th¬m<br />
nhiÖt ®é < 5oC; thiÕt bÞ: GC-MSD: s¾c ký khÝ nhÑ vµ cã tû träng nhÑ h¬n n−íc.<br />
HP 6890 ghÐp nèi víi Mass Selective Detector B»ng ph−¬ng ph¸p s¾c ký khèi phæ<br />
Agilent 5973. Cét HP-5MS cã kÝch th−íc 0,25 (GC/MS), chóng t«i ®· x¸c ®Þnh vµ nhËn d¹ng<br />
µm × 30 m × 0,25 mm vµ HP-1 cã kÝch th−íc ®−îc 30 hîp chÊt cã trong tinh dÇu tõ l¸ th«ng<br />
0,25 µm × 30 m × 0,32 mm. Ch−¬ng tr×nh nhiÖt pµ cß (b¶ng d−íi).<br />
61<br />
B¶ng<br />
Thµnh phÇn ho¸ häc cña tinh dÇu tõ l¸ th«ng pµ cß (Pinus kwangtungensis)<br />
STT Thµnh phÇn ho¸ häc Tû lÖ (%)<br />
1 α-pinen 16,41<br />
2 camphen 1,72<br />
3 β- pinen 2,97<br />
4 β-myrcen 3,54<br />
5 1-limonen 6,65<br />
6 β-ocimen 0,85<br />
7 terpinonen 0,41<br />
8 α-terpineol 0,42<br />
9 trans-anethol 0,26<br />
10 α-copaen 0,48<br />
11 isolenden 0,36<br />
12 α-cubeben 0,12<br />
13 β-elemen 0,24<br />
14 β-caryophyllen 14,50<br />
15 aromadendren 0,18<br />
16 α-humulen 2,49<br />
17 β-cubeben 0,17<br />
18 α-amorphen 0,81<br />
19 germacren-D 4,95<br />
20 bicyclogermacren 3,20<br />
21 α-humulen 1,12<br />
22 α-muurolen 1,87<br />
23 α-farnessen 0,26<br />
24 α-amorphen 2,50<br />
25 δ-cadinen 8,09<br />
26 α-cadinen 0,44<br />
27 naphthallen,1,2,3,4,4a,5,6,8a-octahydro-7-methyl-4-methylen- 5,74<br />
28 caryophyllen oxit 1,79<br />
29 bicyclo[4.4.0] dec-1-en, 2-isopropyl-5-methyl-8-methylen 6,77<br />
30 α-copaen 1,09<br />
31 α-cadinol 7,59<br />
<br />
Trong ®ã, c¸c thµnh phÇn chÝnh lµ c¸c hîp - HiÖn ®· x¸c ®Þnh ®−îc 31 hîp chÊt trong<br />
chÊt sau: α-pinen (16,41%), β-caryophyllen tinh dÇu tõ l¸ th«ng pµ cß, trong ®ã cã nh÷ng<br />
(14,50%), δ-cadinen (8,09%), α-cadinol (7,59%), hîp chÊt chÝnh lµ: α-pinen (16,41%), β-<br />
bicyclo [4.4.0] dec-1-en, 2-isopropyl-5-methyl-8- caryophyllen (14,50%), δ-cadinen (8,09%), α-<br />
methylen (6,77%) vµ 1-limonen (6,65%). cadinol (7,59%), bicyclo [4.4.0] dec-1-en, 2-<br />
isopropyl-5-methyl-8-methylen (6,77%) vµ 1-<br />
III. KÕt luËn limonen (6,65%).<br />
<br />
- Hµm l−îng tinh dÇu tõ l¸ th«ng pµ cß Tµi liÖu tham kh¶o<br />
(Pinus kwangtungensis) ®¹t 0,03% (theo nguyªn<br />
liÖu kh« kh«ng khÝ). 1. Ph¹m Hoµng Hé, 1991: C©y cá ViÖt Nam,<br />
1(1): 269-271. MontrÐal.<br />
62<br />
2. NguyÔn TiÕn B©n vµ cs., 2005: Danh lôc 79-80. Nxb. Lao ®éng - X· héi.<br />
c¸c loµi thùc vËt ViÖt Nam, tËp 1. Nxb. 5. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng,<br />
N«ng nghiÖp, Hµ Néi.<br />
1996: S¸ch §á ViÖt Nam, phÇn Thùc vËt.<br />
3. NguyÔn §øc Tè L−u, Philip Lan Thomas, Nxb. Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi.<br />
2004: C©y l¸ kim ViÖt Nam: 63-65. Nxb.<br />
ThÕ giíi, Hµ Néi. 6. Forest Inventory and Planning Institute,<br />
1996: Vietnam forest trees: 9. Agricultural<br />
4. NguyÔn TiÕn HiÖp vµ cs., 2005: Th«ng ViÖt Publishing House.<br />
Nam, nghiªn cøu hiÖn tr¹ng vµ b¶o tån:<br />
<br />
<br />
Chemical compositions of the essential oil of<br />
Pinus kwangtungensis Chun ex Tsiang from Vietnam<br />
<br />
Tran Huy Thai, Phung Thi Tuyet Hong<br />
<br />
<br />
<br />
Summary<br />
<br />
Pinus kwangtungensis Chun ex Tsiang (Pinaceae) distributes in the Caobang, Hagiang, Hoabinh and Sonla<br />
provinces at 900-1400m alt.. The yield of the essential oil from leaves was 0.03 percent by air-dry material.<br />
This essential oil was analysed by GC/MS and 31 constituents of essential oil were identified. The main<br />
constituents of this oil were: α-pinen (16.41%), β-caryophyllen (14.50%), δ-cadinen (8.09%), α-cadinol<br />
(7.59%), bicyclo [4.4.0] dec-1-en, 2-isopropyl-5-methyl-8-methylen (6.77%) and 1-limonen (6.65%).<br />
<br />
<br />
Ngµy nhËn bµi: 1-3-2007<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
63<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
