Thiết kế bộ thiết bị điện tử hỗ trợ giáo dục STEM

VJE Tạp chí Giáo dục, Số 467 (Kì 1 - 12/2019), tr 56-60<br /> <br /> <br /> <br /> THIẾT KẾ BỘ THIẾT BỊ ĐIỆN TỬ HỖ TRỢ GIÁO DỤC STEM<br /> Lê Xuân Quang - Đặng Minh Đức - Vũ Thị Ngọc Thúy<br /> Trường Đại học Sư phạm Hà Nội<br /> <br /> Ngày nhận bài: 10/10/2019; ngày chỉnh sửa: 28/10/2019; ngày duyệt đăng: 30/10/2019.<br /> Abstract: STEM education is an educational activity commonly deployed in the form of<br /> experience and product orientation. Therefore, devices for STEM education, especially digital<br /> devices, electronic devices become more important and specific. It plays an important role in<br /> determining the quality of STEM educational activities in the new era. The article presents<br /> orientations for designing, designing process of electronic devices to support STEM education;<br /> Besides, we also propose a direction to exploit the equipment for effective teaching.<br /> Keywords: STEM education, equipment, electronic.<br /> <br /> 1. Mở đầu như trí tuệ nhân tạo, robot, Internet vạn vật, xe tự lái, công<br /> Bắt nguồn từ Hoa Kì, giáo dục STEM được quan tâm nghệ in 3D, và công nghệ nano [3]. Vì vậy, hướng nghiệp<br /> triển khai và nghiên cứu trong nhiều năm trở lại đây ở cho người học theo các ngành nghề phù hợp với cuộc<br /> các quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam. Giáo Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 là một vấn đề rất quan<br /> dục STEM giúp nâng cao hứng thú và sự tham gia tích trọng. Một trong những giải pháp đặt ra là tạo điều kiện<br /> cực của người học vào các lĩnh vực khoa học, công nghệ, để HS sớm được tiếp cận với những kiến thức, kĩ năng<br /> kĩ thuật và toán học đồng thời là một giải pháp hướng nền tảng về điện tử, về kĩ thuật số, trí tuệ nhân tạo,<br /> internet vạn vật… ở mức độ phù hợp ngay từ khi còn<br /> nghiệp quan trọng trong bối cảnh của sự phát triển rất<br /> ngồi trên ghế nhà trường. Điều này đòi hỏi các chủ đề<br /> nhanh của khoa học, công nghệ. Giáo dục STEM là một<br /> giáo dục STEM, các thiết bị giáo dục STEM cần có một<br /> phương thức giáo dục nhằm trang bị cho học sinh (HS)<br /> sự phù hợp tương ứng.<br /> những kiến thức khoa học gắn liền với ứng dụng của<br /> Trên cơ sở nghiên cứu chương trình giáo dục phổ<br /> chúng trong thực tiễn, qua đó phát triển cho HS năng lực<br /> thông hiện hành và chương trình giáo dục phổ thông mới<br /> phát hiện và giải quyết vấn đề cùng với những năng lực của Việt Nam, nghiên cứu các mô hình triển khai giáo dục<br /> khác tương ứng, đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển STEM, chúng tôi nghiên cứu và xây dựng bộ thiết bị điện<br /> KT-XH [1]. Do vậy các yếu tố Kĩ thuật và Công nghệ có tử hỗ trợ giáo dục STEM theo hướng: bám sát Chương<br /> vai trò quan trọng trong giáo dục STEM, các yếu tố đó trình giáo dục phổ thông Việt Nam hiện hành và Chương<br /> được thể hiện lồng ghép thông qua các quy trình thiết kế trình đổi mới sắp tới, phù hợp với nhiều mô hình triển khai,<br /> kĩ thuật, các thiết bị dạy học, công cụ được sử dụng trong với nhiều đối tượng HS và phù hợp với xu hướng phát triển<br /> quá trình dạy và học các bài học STEM… Giáo dục công nghệ hiện nay và trong tương lai gần.<br /> STEM dựa trên các bộ thiết bị là một xu hướng khá phổ Bài viết phác thảo quy trình thiết kế và định hướng<br /> biến điển hình như việc sử dụng các bộ Lego, Robotic khai thác sử dụng bộ thiết bị điện tử hỗ trợ giáo dục<br /> trong giáo dục STEM hiện nay. Giáo dục STEM thông STEM.<br /> qua các bộ thiết bị sẽ giúp tăng khả năng sáng tạo thực 2. Nội dung nghiên cứu<br /> hành cho người học, giúp người học trở nên hào hứng<br /> 2.1. Định hướng thiết kế thiết bị<br /> hơn với những lĩnh vực vốn dễ tạo cảm giác khô khan<br /> như kĩ thuật công nghệ. - Dựa trên mô hình IPO (Input - Process - Output): đây<br /> Bên cạnh những mục tiêu của giáo dục STEM nêu là mô hình chức năng xác định đầu vào, đầu ra và các tác<br /> trên thì một mục tiêu quan trọng khác của giáo dục vụ xử lí cần thiết để biến đổi đầu vào thành đầu ra.<br /> STEM là hướng nghiệp. Hiện nay, thế giới đang diễn ra - Module hóa: Bộ thiết bị gồm các bo mạch hoàn<br /> cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, là cuộc cách thiện, có khả năng hoạt động độc lập và cũng có thể ghép<br /> mạng có thể được mô tả như là sự ra đời của một loạt các nối với bo mạch khác thực hiện công việc mở rộng.<br /> công nghệ mới, kết hợp tất cả các kiến thức trong lĩnh - Định hướng giải quyết các vấn đề thực tiễn: Bộ thiết<br /> vực vật lí, kĩ thuật số, sinh học, và ảnh hưởng đến tất cả bị được xây dựng hàm chứa những kịch bản dạy học<br /> các lĩnh vực, nền kinh tế, các ngành kinh tế và ngành hướng đến việc giải quyết những vấn đề thực tiễn trong<br /> công nghiệp [2]. Trung tâm của cuộc cách mạng này cuộc sống như vấn đề sức khỏe, năng lượng, môi<br /> đang nổi lên những đột phá công nghệ trong các lĩnh vực trường…<br /> <br /> 56 Email: quanglx@hnue.edu.vn<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số 467 (Kì 1 - 12/2019), tr 56-60<br /> <br /> <br /> - Tính đa chức năng: Bộ thiết bị có thể giúp giải quyết - Bước 1. Nghiên cứu chương trình: Đây là bước quan<br /> nhiều bài toán khác nhau. Các thiết bị có thể được sử trọng để thiết bị khi được thiết kế phải đảm bảo phù hợp<br /> dụng linh hoạt trong nhiều bối cảnh học tập khác nhau. với mục tiêu, nội dung chương trình. Đảm bảo tính khả thi<br /> - Đa phương án: Bộ thiết bị cho phép người học có cũng như định hướng nghề nghiệp trong tương lai của HS.<br /> thể có nhiều phương án khác nhau khi giải quyết một Nghiên cứu chương trình là việc tìm hiểu về mục tiêu, nội<br /> nhiệm vụ và cũng có thể giải quyết nhiều nhiệm vụ trên dung, cấu trúc các môn học thuộc lĩnh vực STEM.<br /> cùng một thiết bị, điều này sẽ tạo cơ hội cho HS được tự - Bước 2. Xây dựng các chủ đề STEM:<br /> do tư duy, bộc lộ năng lực sáng tạo trong việc tìm ra các + Giáo dục STEM là hoạt động giáo dục có chủ đích<br /> giải pháp các ý tưởng cho vấn đề cần giải quyết. do vậy xác định các chủ đề giáo dục STEM nhằm truyền<br /> - Định hướng thiết kế kĩ thuật: Đặc điểm nổi bật của tải những kiến thức gì, thông điệp gì là rất quan trọng. Về<br /> giáo dục STEM là nhấn mạnh yếu tố kĩ thuật và cụ thể là bản chất sẽ là lấy “sản phẩm” là xuất phát điểm cho các<br /> tính thiết kế. Bộ thiết bị có thể sử dụng linh hoạt theo quy hoạt động nhận thức của người học và các tiêu chí của<br /> trình thiết kế kĩ thuật để giải quyết các bài toán đặt ra. “sản phẩm” sẽ là “vỏ bọc” cho những kiến thức, thông<br /> 2.2. Quy trình thiết kế thiết bị hỗ trợ giáo dục STEM điệp mà giáo viên mong muốn học sinh vận dụng và lĩnh<br /> hội sau khi hoàn thành nhiệm vụ/giải quyết vấn đề.<br /> + Giáo dục STEM giúp HS không chỉ hiểu về những<br /> cơ chế/nguyên lí/tính chất về mặt khoa học mà còn có thể<br /> ứng dụng những cơ chế/nguyên lí/tính chất khoa học<br /> thông qua việc vận dụng các kiến thức công nghệ, kĩ<br /> thuật… để giải quyết những vấn đề trong thực tiễn cuộc<br /> sống (đó là những vấn đề về môi trường, sức khỏe, năng<br /> lượng, giảm thiểu nguy hiểm….). Ví dụ: từ tính chất điện<br /> li hình thành ý tưởng thiết kế hệ cảm biến độ ẩm từ đó có<br /> thể thiết kế thống tưới tiêu thông minh, kiểm soát độ mặn<br /> trong nước nuôi tôm, hay kiểm soát nước bẩn. Hiểu về<br /> hệ tuần hoàn biết được một điều quan trọng là máu có<br /> màu đỏ tươi khi tim bơm máu đến các động mạch đi nuôi<br /> các tế bào trong cơ thể và có màu đỏ nhạt khi tim thu máu<br /> về từ các tĩnh mạch, sự thay đổi sắc tố máu này tương<br /> ứng với nhịp đập của tim để từ đó thiết kế được thiết bị<br /> đo nhịp tim…. Các chủ đề định hướng sản phẩm; tuy<br /> nhiên, sản phẩm không phải là cái đích cuối cùng và duy<br /> nhất mà con đường để làm ra sản phẩm đó là một mục<br /> Hình 1. Quy trình thiết kế thiết bị hỗ trợ giáo dục STEM tiêu quan trọng của các chủ đề.<br /> Bảng 1. Định hướng một số chủ đề STEM<br /> <br /> Năng lượng, Robot và máy Nông nghiệp<br /> Sức khỏe IoT Nghệ thuật<br /> năng lượng tái tạo thông minh công nghệ cao<br /> - Y sinh - Năng lượng và các - Hệ thống truyền - Trồng trọt công - Nhà thông - Âm thanh,<br /> - Cảm biến nhận dạng chuyển hóa động và kết cấu cơ nghệ cao; minh; hiệu ứng âm<br /> biết các dấu hiệu của năng lượng; khí; - Ứng dụng công - Giám sát, điều thanh;<br /> sinh tồn; - Năng lượng sạch; - Cảm biến, đo nghệ cao trong khiển từ xa; - Ánh sáng,<br /> - Cảm biến, theo - Năng lượng tái tạo; lường; thu hoạch, chế - Hệ thống cảnh hiệu ứng ánh<br /> dõi tình trạng sức - Kiểm soát, sử dụng - Robot thay thế biến, bảo quản báo, định vị; sáng;<br /> khỏe; năng lượng có hiệu con người làm lương thực, thực - …. - Trang trí,<br /> - Ứng dụng AI quả; việc trong các môi phẩm; làm đẹp,…<br /> trong chẩn đoán, - …… trường nặng nhọc, - Vườn thông<br /> điều trị các bệnh lí, độc hại; minh,…<br /> … - ….<br /> <br /> 57<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số 467 (Kì 1 - 12/2019), tr 56-60<br /> <br /> <br /> - Bước 3. Thiết kế thiết bị: - Bước 4. Tổ chức dạy thử nghiệm: Trên cơ sở bộ thiết<br /> + Bước đầu tiên của hoạt động này là việc nghiên cứu bị và dựa trên các chủ đề STEM được định hướng trong<br /> lựa chọn mô hình thiết kế thiết bị: Giáo dục STEM giúp quá trình thiết kế thiết bị, chúng tôi xây dựng các kịch<br /> người học có thể vận dụng kiến thức để giải quyết các bản trải nghiệm với bộ thiết bị cho HS với các mức độ từ<br /> vấn đề thực tiễn do vậy có thể hình dung những kiến thức đơn giản đến phức tạp. Một số chủ đề trải nghiệm được<br /> của người học chính là những tín hiệu đầu vào (input), thiết kế như: Thiết kế ô tô dò đường, ô tô điều khiển bằng<br /> các vấn đề thực tiễn cần giải quyết là các tín hiệu đầu ra điện thoại thông minh, thiết bị đo nhịp tim, hệ thống tưới<br /> (output). Quá trình giải quyết vấn đề là một quá trình điều nước tự động, hệ thống cảnh báo khí ga,…<br /> khiển. Do vậy nghiên cứu đã lựa chọn mô hình lí thuyết Các chủ đề này được tổ chức dạy thử nghiệm để đánh<br /> hệ thống và điều khiển học làm cơ sở cho mô hình thiết giá sự phù hợp của chủ đề, mức độ đáp ứng của thiết bị<br /> kế thiết bị (hình 2). để từ đó điều chỉnh thiết bị và kịch bản cho phù hợp với<br /> Đầu vào Xử lí Đầu ra nội dung chương trình, trình độ của HS và điều kiện triển<br /> khai ở các nhà trường. Kết quả khảo sát được thể hiện ở<br /> Hình 2 bảng 3 (trang bên).<br /> + Nghiên cứu nội dung các môn học ở hoạt đông<br /> Kết quả bảng 3 cho thấy: tất cả các tiêu chí đều không<br /> nghiên cứu chương trình sẽ giúp tìm ra những cơ chế,<br /> nguyên lí, tính chất khoa học là cơ sở nền tảng để hình tuân theo phân phối chuẩn (P < 0,05), nên sử dụng giá trị<br /> thành ý tưởng xây dựng các module đầu vào. Nghiên cứu trung vị để đánh giá. Hầu hết các tiêu chí: nghiên cứu kĩ<br /> các bài toán thực tiễn để thiết kế module đầu ra. Ví dụ tài liệu hướng dẫn trước khi làm, vận dụng kiến thức của<br /> một số hình ảnh về bộ thiết bị đã được thiết kế (bảng 2): nhiều môn học khác nhau để giải quyết nhiệm vụ, các<br /> <br /> Bảng 2. Một số bộ thiết bị đã thiết kế<br /> Đầu vào Xử lí Đầu ra<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Cảm biến độ ẩm đất Còi báo<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Cảm biến ánh sáng<br /> <br /> <br /> <br /> Máy bơm điện<br /> Cảm biến hồng ngoại<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Cảm biến đo nhịp tim Đèn Led chiếu sáng<br /> <br /> <br /> 58<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số 467 (Kì 1 - 12/2019), tr 56-60<br /> <br /> <br /> <br /> Bảng 3. Khảo sát HS sau trải nghiệm<br /> Lựa chọn (%)<br /> Rất<br /> Các tiêu chí<br /> Số Không Rất Trung vị<br /> không Đồng ý X  SD P<br /> lượng đồng ý đồng ý (25-75th)<br /> đồng ý (3)<br /> (2) (4)<br /> (1)<br /> 1. Em đã nghiên cứu kĩ các tài<br /> 377 0,3 4 59,2 36,6 3,32 0,56 3 (3-4) < 0,001<br /> liệu hướng dẫn trước khi làm<br /> 2. Em đã vận dụng kiến thức<br /> của nhiều môn học khác nhau 377 0 7,2 53,1 39,8 3,33 0, 60 3 (3-4) < 0,001<br /> để giải quyết nhiệm vụ<br /> 3. Các nhiệm vụ là vừa sức với<br /> 371 0 2,2 57,7 40,2 3,38 0,53 3 (3-4) < 0,001<br /> em<br /> 4. Em được trao đổi, giao tiếp<br /> 378 0,3 1,1 31,5 67,2 3,66 0,51 4 (3-4) < 0,001<br /> và hợp tác với bạn bè<br /> 5. Hoạt động này giúp em phát<br /> triển khả năng phát hiện và 376 0,3 2,7 48,4 48,7 3,45 0,56 3 (3-4) < 0,001<br /> giải quyết vấn đề<br /> 6. Hoạt động này giúp em phát<br /> 373 0 6,2 43,2 50,7 3,45 0,61 4 (3-4) < 0,001<br /> triển tư duy sáng tạo<br /> 7. Em cảm thấy hứng thú với<br /> 376 0,3 1,3 48,7 49,7 3,48 0,54 3 (3-4) < 0,001<br /> hoạt động này<br /> 8. Em có suy nghĩ về việc cải<br /> 366 2,7 13,1 53,6 30,6 3,12 0,73 3 (3-4) < 0,001<br /> tiến/phát triển sản phẩm này<br /> Trung bình 2994 0,5 4,7 49,3 45,5 3,41 0, 65 3 (3-4) < 0,001<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3. Minh họa thiết bị cho chủ đề Hệ thống tưới nước tự động<br /> nhiệm vụ là vừa sức, hoạt động giúp em phát triển khả hợp tác với bạn bè; hoạt động giúp em phát triển tư duy<br /> năng phát hiện và giải quyết vấn đề, em cảm thấy hứng sáng tạo được HS rất đồng ý (với giá trị trung vị là 4, 25-<br /> thú với hoạt động, em có suy nghĩ cải tiến/phát triển sản 75th: 3-4). Kết quả cho thấy tính phù hợp của chủ đề và<br /> phẩm này đều được HS đồng ý (với giá trị trung vị là thiết bị nhằm gia tăng hứng thú, phát triển các năng lực<br /> 3,25-75th: 3-4). Tiêu chí: em được trao đổi, giao tiếp và giải quyết vấn đề của HS trong giáo dục STEM.<br /> <br /> 59<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số 467 (Kì 1 - 12/2019), tr 56-60<br /> <br /> <br /> - Bước 5. Đóng gói: Ở bước này, ngoài thiết bị đã dạy các môn khoa học theo phương thức giáo dục STEM.<br /> được hiệu chỉnh thì các kịch bản, tài liệu hướng dẫn, danh Với những chủ đề thiết kế sẵn từ bộ thiết bị có thể tổ chức<br /> mục thiết bị sẽ được hoàn thiện để đảm bảo sự đồng bộ. các hoạt động trải nghiệm ngoại khóa STEM hiệu quả<br /> 2.3. Đặc điểm bộ thiết bị điện tử hỗ trợ giáo dục STEM cho HS. Trên cơ sở bộ thiết bị có thể cho phép HS nghiên<br /> cứu sáng tạo phát triển thành các ứng dụng khác, vì vậy<br /> - Ngoài các module được thiết sẽ sẵn thì đi kèm các<br /> module là các tài liệu về các sơ đồ nguyên lí, cách bố trí bộ thiết bị có thể sử dụng là những thiết bị hỗ trợ hữu ích<br /> cho hoạt động nghiên cứu khoa học trong các lĩnh vực về<br /> linh kiện, mạch in PBC, đây là những chỉ dẫn quan trọng<br /> để giáo viên có thể xây dựng thành nhiều bài học STEM tự động hóa, hệ thống nhúng, trí tuệ nhân tạo…<br /> với mức độ phức tạp khác nhau và các bối cảnh học tập 3. Kết luận<br /> khác nhau STEM dạy kiến thức mới, STEM vận dụng, Nghiên cứu đã xây dựng được các module thiết bị<br /> hay tổ chức cho HS trải nghiệm, nghiên cứu từ mức đơn điện tử hỗ trợ giáo dục STEM trong nhà trường phổ<br /> giản là ghép nối từ các module thiết kế sẵn đến việc HS thông. Các bộ thiết bị đã được dạy thử nghiệm, tinh chỉnh<br /> tự làm các module với các giai đoạn: Xác định nhiệm vụ để đảm bảo sự phù hợp với chương trình. Bộ thiết bị điện<br /> thiết kế, thiết kế mạch, hàn linh kiện… tử giúp người học kết hợp lí thuyết với thực hành, vận<br /> - Trên thực tế các module cảm biến đầu vào hay kit dụng kiến thức trong nhà trường để giải quyết các vấn đề<br /> lập trình adruino được sản xuất và bán rất phổ biến trên thực tiễn trong đời sống, kích thích hứng thú học tập của<br /> thị trường tuy nhiên do rất nhiều nhà phát triển và nhiều người học đối với các môn học thuộc lĩnh vực STEM;<br /> phiên bản nên các chuẩn kết nối liên tục bị thay đổi khiến đồng thời, tạo điều kiện để người học học tập, rèn luyện<br /> gây khó khăn cho người dùng đặc biệt là đối tượng HS kĩ năng; qua đó, phát triển năng lực cá nhân, tìm hiểu và<br /> mới tiếp xúc chưa có nhiều kiến thức về điện tử nói định hướng nghề nghiệp tương lai. Bên cạnh đó, bộ thiết<br /> chung. Do vậy các module ở đây được thiết kế với chuẩn bị hỗ trợ việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm, nghiên<br /> chung kết nối rất phổ biến là chuẩn USB điều này giúp cứu khoa học cho người học. Tuy nhiên, bộ thiết bị có<br /> HS dễ dàng tìm hiểu và kết nối. những thách thức cần tiếp tục nghiên cứu cải tiến đó là<br /> - Cấu trúc thiết bị gồm: cơ cấu cơ khí và cơ cấu điều độ bền và tính ổn định cũng như giá thành của thiết bị.<br /> khiển có mức độ phức tạp khác nhau tùy thuộc vào vấn (Nghiên cứu được tài trợ bởi đề tài B2017-SPH29)<br /> đề/bài toán phải giải quyết.<br /> - Thiết bị có khả năng lập trình: với sự phát triển của Tài liệu tham khảo<br /> hệ thống nhúng, IoT thiết bị được xây dựng theo hướng [1] Bộ GD-ĐT (2019). Tài liệu tập huấn Dạy học môn<br /> HS có thể lập trình với thiết bị để giải quyết các bài toán khoa học ở trường trung học theo định hướng STEM.<br /> phức tạp hơn với nhiều tham số đầu vào. [2] Hermann - Pentek - Otto (2015). Design Principles<br /> 2.4. Định hướng khai thác và sử dụng bộ thiết bị for Industrie 4.0 Scenarios. Working paper, No. 01.<br /> - Sử dụng bộ thiết bị như một “nguồn” thông tin: [3] Schwab, Klaus (2016). The Fourth Industrial<br /> Theo cách này giáo viên một số bộ môn như Vật lí, Tin Revolution: what it means, how to respond. World<br /> học, Công nghệ có thể sử dụng bộ thiết bị như một nội Economic Forum.<br /> dung học tập. HS được hướng dẫn để quan sát tìm hiểu [4] Trịnh Văn Đích (2019). Một số lí luận về thiết kế và<br /> các kiến thức liên quan về linh kiện điện tử, bo mạch, sử dụng trò chơi kĩ thuật trong dạy học môn Công<br /> chuẩn kết nối, vi xử lí… nghệ ở trung học phổ thông. Tạp chí Giáo dục, số<br /> - Sử dụng mô hình hóa sơ đồ: Trong dạy học Vật lí, 449, tr 26-31.<br /> Công nghệ có nhiều kiến thức liên quan đến mạch điện [5] Lê Huy Hoàng - Lê Xuân Quang (2018). Định<br /> và giáo viên thường vẽ các sơ đồ mạch điện lên bảng để hướng giáo dục STEM trong chương trình giáo dục<br /> hướng dẫn HS về nguyên lí hoạt động và các phần tử phổ phổ thông mới. Tạp chí Khoa học dạy nghề, số 52-<br /> biến trong mạch điện hay được sử dụng như nguồn, khóa 53, tr 28-32.<br /> K, bóng đèn (thiết bị tiêu thụ điện). Với những module [6] Lê Xuân Quang (2016). Một số vấn đề trong dạy học<br /> nguồn, khóa K, bóng đèn… được thiết kế trong bộ thiết môn Công nghệ theo định hướng giáo dục STEM.<br /> bị (các module có đế nam châm có thể dễ dàng dính lên Tạp chí Khoa học, Trường Đại học Sư phạm Hà<br /> bảng) giáo viên hoàn toàn có thể chuyển từ hình vẽ Nội, số 61, 6B, tr 211-218.<br /> nguyên lí sang mô hình thật giúp bài học trở nên sinh [7] Phạm Quang Tiệp (2017). Bản chất và đặc điểm của<br /> động, trực quan hơn. mô hình giáo dục STEM. Tạp chí Khoa học giáo dục,<br /> - Theo mức độ áp dụng giáo dục STEM trong giáo Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, số 145 - tháng<br /> dục phổ thông [1] bộ thiết bị có thể được sử dụng trong 10, tr 61-64.<br /> <br /> 60<br />