Tiềm năng lớn của vệ tinh siêu nhỏ đáp ứng nhu cầu viễn thông, viễn thám của Việt Nam

Ti m năng l n c a v tinh siêu nh ñáp ng nhu c u<br /> vi n thông, vi n thám c a Vi t Nam<br /> Vũ Tr ng Thư1), Ph m Quang Hưng1), Nguy n Hoàng Giang1), Hugo Nguyen2)<br /> 1)<br /> Phòng nghiên c u không gian FSpace, Vi n Nghiên c u công ngh FPT, Trư ng Đ i h c FPT,<br /> Hà N i, Vi t Nam<br /> Đi n tho i: +84 905369821 Fax: +84-4-37687718 Email: thuvt@fpt.edu.vn<br /> 2)<br /> Ångström Space Technology Centre, Dept. Engineering Sciences, Uppsala University, Sweden<br /> Phone: +46 184716838 Fax: +46 184713572 Email: hugo.nguyen@angstrom.uu.se<br /> Tóm t t: Trong 10 năm g n ñây, lo i v tinh siêu nh có kích thư c 10x10x10 cm và tr ng lư ng 1 kg v i tên g i<br /> CubeSat t công c th c hành c a sinh viên ñ i h c ñang d n tr thành n n t ng cho nh ng v tinh có kh năng ng<br /> d ng trong th c ti n. Ngày nay, ngư i s d ng có th t thi t k ho c mua s n linh ki n ñi n t và cơ khí l p thành v<br /> tinh c 1, 2, 3... kg v i các tính năng mong mu n. Ưu ñi m c a lo i v tinh siêu nh này là th i gian ch t o ng n, chi<br /> phí th p và càng phát huy năng l c khi s d ng c m t chùm v tinh. Nh có th thích h p hóa d dàng v i t ng nhu<br /> c u th c ti n và nh nh ng ti n b nhanh chóng trong lĩnh v c ñi n t và công ngh thu nh các h th ng c m ng,<br /> nhi u nhu c u vi n thông, vi n thám c a Vi t Nam ñư c ñánh giá là kh thi ngay trong th i ñi m hi n t i.<br /> Nhi u trư ng ñ i h c trên th gi i ñã s d ng thành công v tinh siêu nh trong các chương trình vi n thám và khoa<br /> h c vũ tr . G n ñây, Trư ng ñ i h c FPT c ng tác v i Đ i h c Uppsala Th y Đi n ñã ñưa ra ý tư ng s d ng lo i v<br /> tinh này trong công tác qu n lý hàng h i Vi t Nam và ñã ñư c Trư ng ñ i h c Tokyo, Nh t B n tuy n ch n, m i sang<br /> trình bày ñ án t i h i th o “2nd Nano-satellite symposium” ngày 13-15/3/2011. Nói tóm t t, ñây là ñ án dùng chùm v<br /> tinh siêu nh lo i 3kg có trang b máy thu tín hi u ñ nh v (AIS) c a tàu thuy n lưu thông trên bi n, nh m h tr công<br /> tác qu n lý hàng h i và tìm ki m, c u n n.<br /> Bài vi t này ñ c p ñ n lo i v tinh siêu nh CubeSat có th áp d ng cho các nhu c u thi t th c c a Vi t Nam, ñ ng<br /> th i cũng trình bày v ñ án theo dõi s di chuy n c a tàu bi n t v tinh làm ví d ñi n hình cho th y ti m năng l n<br /> c a v tinh siêu nh ñáp ng nhu c u vi n thông, vi n thám hi n nay c a ñ t nư c.<br /> <br /> 1. Gi i thi u v v tinh siêu nh<br /> T khi Liên Xô phóng thành công Sputnik 1 ngày 4/10/1957 ñ n nay, ñã có hàng nghìn v tinh<br /> ñư c ñưa vào ho t ñ ng trên không gian. V i v trí ñ c bi t t trên qu ñ o, các v tinh ñã và ñang<br /> ñem l i nh ng l i ích to l n trong các lĩnh v c vi n thông, vi n thám, nghiên c u khoa h c, quân s ,<br /> ñ nh v , theo dõi và c nh báo thiên tai… Nhìn chung các v tinh truy n th ng v n là nh ng thi t b<br /> ph c t p, to l n, n ng n (hàng trăm, nghìn kg), chi phí ch t o r t t n kém (hàng ch c ñ n hàng<br /> trăm tri u USD) và th i gian ch t o r t dài.<br /> Tháng 8/2000, m t nhóm các nhà khoa h c trên th gi i ñã kh i xư ng ra ý tư ng ch t o nh ng v<br /> tinh siêu nh hình l p th , có kích thư c 10x10x10 cm, ch n ng 1kg g i là CubeSat [1] v i m c<br /> ñích giúp sinh viên và các nhà nghiên c u tr ti p c n và n m b t k thu t ch t o v tinh. Khác v i<br /> nh ng v tinh truy n th ng m t nhi u năm ch t o v i ñ u tư hàng tri u ñô la, các v tinh l p<br /> CubeSat có th i gian phát tri n ng n t 1-2 năm ñ n vài tháng và chi phí th p, ch kho ng dư i vài<br /> trăm nghìn USD. M c chi phí và th i gian ñó phù h p v i kh năng c a các trư ng ñ i h c và các<br /> vi n nghiên c u. Hình 1 dư i ñây cho th y hình d ng t ng quát c a m t v tinh siêu nh c a trư ng<br /> Đ i h c Tokyo.<br /> <br /> Hình 1. V tinh siêu nh XI-V do trư ng Đ i h c Tokyo ch t o, phóng năm 2003<br /> <br /> Bư c phát tri n ti p theo c a CubeSat là l p v tinh nanô (nanosatellite,