Tiết kiệm năng lượng trong các tòa nhà và chất lượng không khí trong nhà vấn đề khó xử

Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tiết kiệm năng lượng trong các tòa nhà<br /> và chất lượng không khí trong nhà<br /> <br /> vấn đề khó xử<br /> Huỳnh Công Khanh<br /> Vin Vic làm và Sc khe (IST) Lausanne, Thy S <br /> <br /> <br /> Tóm tắt (Indoor Air Quality = IAQ) đến đánh dấu (tracers) ETS được<br /> ại các quốc gia Châu từ nhiều nguồn khác nhau: có lựa chọn và sử dụng như:<br /> <br /> T Âu hoặc các quốc gia<br /> Bắc Mỹ, mọi người<br /> dành từ 80-90% thời gian trong<br /> thể do thông gió chưa phù hợp,<br /> nhiệt độ và độ ẩm chưa thích<br /> hợp hoặc do các hợp chất hữu<br /> cơ bay hơi (Volatile Organic<br /> cacbon monoxide<br /> cacbon dioxide (CO2), các<br /> phân tử hô hấp (RSP), chất<br /> ngưng tụ, nicotin,<br /> (CO),<br /> <br /> <br /> Các<br /> các tòa nhà và hít thở không<br /> khí trong nhà. Tại Thụy Sỹ, một Compounds=VOCs). Những Hydrocacbon thơm mạch vòng<br /> ưu tiên đặc biệt đã dành cho 16 ảnh hưởng sức khỏe do các (Polycyclic Aromatic<br /> trạm thuộc mạng lưới quốc gia chất gây ô nhiễm kể trên rất Hydrocacbons = PAHs),<br /> quan trắc các chất gây ô nhiễm khác nhau, từ triệu chứng khó nitrosamines… Trong bài báo<br /> trong không khí (gọi tắt tiếng chịu, dị ứng, các bệnh về hô này, chúng tôi sẽ trình bày một<br /> Anh là NABEL). Kết quả quan hấp cho tới ung thư. Trong số số ví dụ về các vấn đề IAQ,<br /> trắc cho thấy trong 10 năm qua các chất gây ô nhiễm, khói việc cải tạo các tòa nhà và vấn<br /> ô nhiễm môi trường bên ngoài thuốc môi trường đề liên quan đến tiết kiệm năng<br /> đã giảm đáng kể . Tuy nhiên, sẽ (Environmental Tobacco lượng. Sử dụng các phương<br /> lý giải thế nào khi ô nhiễm bên Smokes= ETS) có thể đóng vai pháp kỹ thuật lấy mẫu vệ sinh<br /> ngoài giảm mà bệnh tật lại gia trò quan trọng nhất cả về ảnh công nghiệp và tập trung vào<br /> tăng? Liệu ô nhiễm trong nhà hưởng đến sức khỏe lẫn các các chất gây ô nhiễm ưu tiên<br /> có thể là nguyên nhân không? phương pháp kiểm soát kỹ được chọn sử dụng như các<br /> Các chất gây ô nhiễm trong thuật hoặc thông gió. Để tiến chất đánh dấu, chúng tôi sẽ chỉ<br /> nhà tạo ra những vấn đề về hành quan trắc hiện tượng ô ra những vấn đề ô nhiễm khác<br /> chất lượng không khí trong nhà nhiễm trong nhà, một số chất nhau và các giải pháp xử lý.<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2015 3<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tòa tháp Bitexco Financial Tower. Nguồn Internet<br /> <br /> 1. GIỚI THIỆU phong cách sống mới: vui vẻ, rãi là nhiều bệnh liên quan đến<br /> Giá dầu mỏ tăng cao trong thời thượng và hài hòa hay còn hô hấp hoặc thậm chí là các<br /> suốt thập niên 70, năm 2008 và gọi là “Phong- Thủy”. Tại Thụy bệnh ung thư đều có một<br /> mới đây là khủng hoảng dầu Sỹ, trong 10 năm đã có 13.000 nguyên nhân bắt nguồn từ môi<br /> mỏ tiếp theo khủng hoảng tài tòa nhà được cấp chứng nhận trường. Tại Thụy Sỹ, một ưu<br /> chính đã buộc các nhà quản lý MINERGIE®, một nhãn hiệu tiên đặc biệt dành cho: (i)16<br /> phải tăng cường cách nhiệt dành cho các tòa nhà có hiệu trạm thuộc mạng lưới quốc gia<br /> cho những tòa nhà và hạn chế suất tiêu thụ năng lượng thấp. quan trắc các chất gây ô nhiễm<br /> trao đổi không khí với môi Mục tiêu của MINERGIE® trong không khí và (ii) nghiên<br /> trường bên ngoài. Các rủi ro là giảm thiểu tiêu thụ năng cứu thống kê về ô nhiễm không<br /> chủ yếu của các nhà máy điện lượng bên trong các tòa nhà và khí và các bệnh về phổi ở<br /> hạt nhân đều do lỗi của con sử dụng các năng lượng tái tạo người trưởng thành (SAPAL-<br /> người gây ra (Tchernobyl) hoặc DIA, Ackkermann-Liebrich et<br /> nhưng vẫn cải thiện được chất<br /> do thiên tai (địa chấn, động al., 2005). Các kết quả cho thấy<br /> lượng cuộc sống của những<br /> đất), đã buộc ngày càng nhiều<br /> người sống và làm việc trong ô nhiễm ngoài trời đã giảm<br /> người chuyển sang sử dụng<br /> nguyên lý sinh thái học về phát các toàn nhà đó. Minergie-P® trong 10 năm qua. Trong 20<br /> triển bền vững, năng lượng (nhà thụ động) và Minergie- năm trở lại đây, bệnh hen<br /> xanh và năng lượng tái tạo. Eco®(nhà thiết kế sinh thái) là suyễn đã tăng gấp đôi và hiện<br /> Thách thức trong kiến trúc xây những tiêu chuẩn bổ sung có nay ảnh hưởng tới khoảng từ<br /> dựng chính là sự gia tăng hiệu thêm các yêu cầu liên quan đến 10 đến 12% trẻ em tại Pháp.<br /> suất nhiệt bằng cách giảm năng lượng và sinh học. Điều Tại Hoa Kỳ, ung thư nhi khoa<br /> thông gió và thích nghi với được thừa nhận một cách rộng (bạch cầu và u não) tăng<br /> <br /> <br /> 4 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2015<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> khoảng 30-40% trong vòng 25 không khí trong nhà tại nơi ở và 2. NHẬN DIỆN CÁC CHẤT<br /> năm, ung thư tinh hoàn chiếm nơi làm việc cho thấy cùng GÂY Ô NHIỄM<br /> 70% (Triển vọng sức khỏe môi dạng chất gây ô nhiễm được Các chất gây ô nhiễm trong<br /> trường, 1998). Thế thì làm thế tìm thấy trong không khí ngoài nhà có nhiều nguồn phát sinh:<br /> nào để giải thích được sự gia nhà nhưng thường ở nồng độ do hệ thống thông gió chưa<br /> tăng của các loại bệnh tật và cao hơn mức cho phép rất phù hợp, nhiệt độ và độ ẩm<br /> kéo theo đó là chi phí y tế nếu nhiều ở trong nhà và quy định chưa thích hợp, các hợp chất<br /> ô nhiễm môi trường bên ngoài của luật môi trường về kiểm hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) như<br /> đã giảm trong 10 năm qua? Ô soát không khí bên ngoài lại formaldehyde, các tác nhân<br /> nhiễm trong nhà có thể xem là không thể áp dụng được. Các sinh học, phóng xạ radon,<br /> nguyên nhân dẫn đến tình chất gây ô nhiễm trong nhà có thuốc trừ sâu, các sản phẩm<br /> trạng này không? Không khí nhiều nguồn phát sinh; có thể cháy, khí đất (soil gas), các<br /> trong nhà tập trung rất nhiều do hệ thống thông gió chưa phần tử lơ lửng và Khói thuốc<br /> các chất độc hại mà con người phù hợp, nhiệt độ và độ ẩm lá Môi trường (ETS). Những<br /> phải tiếp xúc, trong số đó có chưa thích hợp, các hợp chất ảnh hưởng tới sức khỏe từ các<br /> những chất khi xuất hiện người hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) như chất gây ô nhiễm kể trên rất<br /> ta còn không biết quy định formaldehyde, các tác nhân khác nhau và có thể bao trùm<br /> nồng độ bao nhiêu là có thể sinh học, phóng xạ radon, từ triệu chứng khó chịu, dị ứng,<br /> chấp nhận được hoặc nguyên thuốc trừ sâu, các sản phẩm các bệnh về hô hấp cho tới ung<br /> nhân nó gây ra ô nhiễm không cháy, khí đất (soil gas), các thư. Trong số các chất gây ô<br /> khí trong nhà là gì. Các nghiên phần tử lơ lửng và khói thuốc lá nhiễm, khói thuốc môi trường<br /> cứu quy mô lớn về chất lượng môi trường (ETS). có thể xem như đóng vai trò<br /> quan trọng nhất cả về ảnh<br /> hưởng đến sức khỏe lẫn các<br /> Tòa nhà Tancici Dum ở Prague (Cộng hòa Séc). Nguồn Internet phương pháp kiểm soát kỹ<br /> thuật hoặc thông gió. Để tiến<br /> hành quan trắc ô nhiễm trong<br /> nhà, một số chất đánh dấu ETS<br /> có thể sử dụng như: carbon<br /> monoxide (CO), carbon dioxide<br /> (CO2), các phân tử hô hấp<br /> (RSP), chất ngưng tụ, nicotin,<br /> các hydro cacbon thơm mạch<br /> vòng (PAHs), nitrosamines…<br /> Nhiều trong số các chất đánh<br /> dấu này có trong khói, các quá<br /> trình cháy, nấu ăn, lò sưởi, các<br /> hoạt động của con người hoặc<br /> sự ô nhiễm nói chung. CO2 là<br /> một sản phẩm phụ của quá<br /> trình cháy hữu cơ, không khí<br /> được con người thở ra và ETS.<br /> Việc gia tăng nồng độ CO2<br /> thường được xem như một chỉ<br /> số ô nhiễm trong nhà, đặc biệt<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2015 5<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> là do các hoạt động của con các vệ sinh viên công nghiệp hiện diện của trẻ em. Trị số<br /> người và hệ thống cung cấp sử dụng để đánh giá mức phơi hướng dẫn của Thụy Sỹ đối với<br /> không khí sạch không phù hợp nhiễm với các chất gây ô formaldehyde là 0,1 ppm cần<br /> gây ra. Trong quá trình xây nhiễm, cuối cùng đưa ra chẩn phải xem xét lại vì nó là chất<br /> dựng và cải tạo, nhiều hóa chất đoán và các đánh giá rủi ro môi gây ung thư và cũng cao khi so<br /> được sử dụng và các sản trường trong nhà. Nhiệm vụ sánh với quy định của các quốc<br /> phẩm phụ của chúng được thải này phức tạp hơn nhiều so với gia khác và quy định quốc tế.<br /> vào không khí trong nhà trong việc đánh giá rủi ro nghề<br /> 4. VÍ DỤ 1: Ô NHIỄM TRONG<br /> nhiều tháng: sàn nhà quét nghiệp vì các giá trị ngưỡng<br /> NHÀ DO ETS<br /> nhựa đường, nhựa than đá, hoặc giá trị hướng dẫn của<br /> các loại sơn 2 thành phần, khói chất lượng không khí trong nhà Mặc dù ban đầu ô nhiễm<br /> có chứa PAH’s, aerosols và hơi thấp hơn so với các mức phơi không khí bên ngoài được<br /> isocyanates từ các sản phẩm nhiễm nghề nghiệp (OEL). công luận cho là nguyên nhân<br /> polyurethane, bụi xi măng, bụi Bảng 1 đưa ra ví dụ về mức gây ra những ảnh hưởng tới<br /> gỗ, các chất bám dính, gỗ than độc hại khác nhau, các giới hạn sức khỏe, thì hiện tại ô nhiễm<br /> bánh, mẩu ván… Những người nghề nghiệp và trị số hướng không khí trong nhà lại gây ảnh<br /> sống trong các tòa nhà lâu năm dẫn (GV) đối với không khí hưởng lớn nhất với sức khỏe<br /> có thể bị phơi nhiễm với viêm trong nhà của formaldehyde. trẻ em (Etzel RA, 2007). Tổ<br /> da tiếp xúc hoặc tiêu hóa các chức Y tế thế giới ước tính<br /> Vì formaldehyde là một chất<br /> kim loại nặng như Hg, Pb, Cd. gánh nặng bệnh tật toàn cầu do<br /> gây ung thư đối với con người<br /> Các hóa chất bảo quản và các ô nhiễm không khí trong nhà<br /> và nó có thể hiện diện trong các<br /> sản phẩm làm sạch được sử gây ra lớn hơn rất nhiều so với<br /> bảng gỗ ép, nên phải cố gắng<br /> dụng rộng rãi trong nhà: gánh nặng do ô nhiễm không<br /> giảm thiểu nồng độ của nó<br /> Polychlored Biphenyls (PCB), khí bên ngoài (WHO, 2002).<br /> trong không khí trong nhà càng<br /> thuốc trừ sâu, các chất xử lý và Thành phần hóa học của khói<br /> thấp càng tốt, nhất là có sự<br /> bảo quản gỗ (Lindane, thuốc lá rất phức tạp, với hơn<br /> chlophenols, creosote), nước<br /> Bng 1: Các mc đc hi khác nhau và các quy đ<br /> nh v<br /> Javel, … Các nguy cơ sinh học<br /> Formaldehyde (H2C=O) nh là cht gây ung th  ngi,<br /> khác như bọ gậy, vi khuẩn, vi<br /> nhóm 1 đc t chc nghiên cu ung th quc t công nhn<br /> trùng, chất gây dị ứng, vi khuẩn<br /> năm 2004.<br /> Legionella gây bệnh viêm phổi<br /> hoặc các yếu tố vật lý (bụi, ami- Quy ñònh Noàng ñoä Ghi chuù<br /> ang, radon, điện từ trường,<br /> 3<br /> tiếng ồn, nhiệt độ và độ ẩm) IDLH* 25 mg/m Lieàu gaây töû vong<br /> đều thường xuyên xuất hiện VME 0,37 mg/m3 hoaëc<br /> trong môi trường trong nhà. 08 tieáng laøm vieäc<br /> (SUVA-CH) 0,3 ppm<br /> 3. CÁC PHƯƠNG PHÁP THÍ<br /> GV 0,125 mg/m3 hoaëc Khoâng khí trong<br /> NGHIỆM VÀ PHÂN TÍCH<br /> (OFSP-CH 0,1 ppm nhaø<br /> Các kỹ thuật lấy mẫu hiện<br /> đại (chủ động hoặc bị động), GV (WHO) 0,1 mg/m3 30 phuùt<br /> 3<br /> các công cụ phân tích (Sắc ký GV (F 2008) 0,01 mg/m 08 tieáng<br /> khí, Sắc ký lỏng hiệu năng cao<br /> Khoâng khí trong<br /> hay còn gọi là HPLC) kết hợp GV (EU – 2005) 0,001 mg/m3<br /> nhaø<br /> với các đầu dò đặc biệt (khối<br /> phổ hay còn gọi là MS) được *IDLH: Nồng độ gây nguy hiểm tới mạng sống hoặc sức khỏe ngay lập tức;<br /> <br /> <br /> <br /> 6 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2015<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 4.000 sản phẩm được xác định Bng 2: Các mc cht gây ung th nitrosamine có trong MS<br /> và khoảng 30-60 chất gây ung và SS ca mt s thng hiu thuc lá ti Thy S (Huỳnh<br /> thư như benzene, vinylm chlo- Công Khanh 1993, 2004).<br /> ride, formaldehyde, PAHs,<br /> nitrosamines… Tỷ lệ giữa Loaïi thuoác<br /> Ng/cig NDMA NNN NAT NNK<br /> lượng hóa chất có trong dòng laù<br /> khói chính (MS) mà người hút Tar: 2mg MS 0,3 3.3 40,8 29,3<br /> thuốt hít vào so với lượng hóa Nic: 0.2mg SS 0,6 147,0 63,5 384,5<br /> chất có trong dòng khói phụ<br /> Tar: 3mg MS 1,5 85,5 95,1 56,7<br /> (SS) mà người khác hít vào<br /> (trong đó có cả người không Nic: 0.3mg SS 8,3 128,4 63,4 289,0<br /> hút thuốc sống với người hút Tar: 6mg MS 0,7 86,3 76,8 77,8<br /> thuốc) có thể giao động từ 1- Nic: 0.4mg SS 154,0 178,0 71,0 379,0<br /> 100. Bảng 2 đưa ra ví dụ về<br /> các mức chất gây ung thư Tar: 10mg MS 7,3 150,7 25,6 74,5<br /> nitrosamine trong MS và SS Nic: 0.7mg SS 48,0 172,9 7,8 374,3<br /> của một số nhãn hiệu thuốc lá Tar: 15mg MS 4,7 166,1 38,7 55,9<br /> tại Thụy Sỹ.<br /> Nic: 1.1mg SS 796,1 205,8 59,2 380,3<br /> Không có mối quan hệ nào<br /> giữa sức mạnh của thương Tar: 18mg MS 1,5 88,6 23,4 42,0<br /> hiệu thuốc lá và lượng chất gây Nic: 1.3mg SS 11,0 142,8 9,9 378,0<br /> ung thư nitrosamines phát tán NDMA: N,N-nitroso, Dimethylamine; NNN: N, N-nitroso, nor-nicotine; NAT:<br /> vào môi trường xung quanh N,N-nitroso, anatabine; NNK: N,N-nitroso, 4-(N-nitrosomethylamino)-1-(3-<br /> thông qua dòng khói phụ SS. pyridyl) – 1- butanone.<br /> Hình 1 cho thấy sự phân rã<br /> nồng độ của một số sản phẩm<br /> hóa chất do 07 điếu thuốc tạo<br /> ra trong một buồng thí nghiệm<br /> kín 10m3 không có hệ thống<br /> thông gió. Động lực học phân<br /> rã của ETS, CO và<br /> nitrosamines như NNN, NNK<br /> đều là “bán lôgarit” và tất cả<br /> các chất gây ô nhiễm hóa học<br /> đều lưu lại trong không khí hơn<br /> 24 giờ nếu không có sự can<br /> thiệp của hệ thống thông gió.<br /> Điều này có nghĩa là ETS có<br /> trong không khí trong nhà là<br /> nguồn ô nhiễm chính và các kỹ<br /> sư thông gió cần phải tìm mọi<br /> biện pháp để loại bỏ ETS trong<br /> không khí trong nhà như: cấm Hình 1: S phân rã nng đ ca CO, ETS, NNN và NNK trong<br /> hút thuốc trong nhà, quan trắc bung thí nghim không đc thông gió (10m3), trc tung có<br /> lượng không khí trao đổi mỗi đn v<br /> là mg/m3 đi vi ETS và CO, μg/m3 đi vi NNN và NNK,<br /> giờ, cấm sử dụng không khí trc hoành có đn v<br /> là thi gian tính theo gi.<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2015 7<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> tuần hoàn do kích thước phân<br /> tử của ETS (dải kích thước<br /> nano, rất khó loại bỏ bằng phin<br /> lọc; có quá nhiều chất gây ô<br /> nhiễm thuộc dạng bán bay hơi)<br /> Thực tế, cách tốt nhất để<br /> tránh phải bị ô nhiễm của ETS<br /> trong không khí trong nhà là cấm<br /> hút thuốc bên trong toà nhà.<br /> 5. VÍ DỤ 2: CHẤT LƯỢNG<br /> KHÔNG KHÍ SAU KHI CẤM<br /> HÚT THUỐC<br /> Do ETS là một trong những<br /> nguyên nhân thường xuyên<br /> gây ra những phàn nàn về chất<br /> lượng không khí trong nhà<br /> cũng như tỉ lệ tử vong cao do Hình 2: Hin th<br /> nng đ bng s đ hình hp ca 3 yu t<br /> hút thuốc lá thụ động, tháng 6 trc và sau khi cm hút thuc đi vi tt c 7 v<br /> trí ly mu:<br /> năm 2004, Đại học Geneva đã bi, khí ngng t và nicotine trong không khí tính theo đn v<br /> ra quyết định cấm hút thuốc μg/m3. Ch! có nicotine cho thy s liu chng c thng kê hai<br /> bên trong khuôn viên tòa nhà mu vi p = 0,009<br /> “Uni-Mail”, tòa nhà lớn nhất của<br /> Đại học Khoa học con người<br /> Thụy Sỹ, và lệnh cấm này<br /> chính thức được áp dụng từ<br /> tháng 10 năm 2004. Báo cáo<br /> này trình bày (Huynh CK, 2009)<br /> kết quả liên quan tới chất<br /> lượng không khí trong nhà của<br /> toà nhà “Uni-Mail” trước và sau<br /> khi áp dụng lệnh cấm sử dụng<br /> nicotine; bụi lơ lửng, khí ngưng<br /> tụ và nồng độ PAH trong không<br /> khí là những chất đánh dấu<br /> được sử dụng để tiến hành<br /> đánh giá sự phơi nhiễm thuốc<br /> lá thụ động đối với những<br /> người không hút thuốc bên<br /> trong toà nhà. Hình 2 minh họa<br /> mật độ bằng sơ đồ hình hộp<br /> của 3 yếu tố trước và sau khi<br /> cấm hút thuốc với tất cả 7 vị trí<br /> lấy mẫu: bụi, khí ngưng tụ và<br /> nicotine trong không khí tính Ảnh minh họa: nguồn Internet<br /> theo đơn vị μg/m3. Trước khi có<br /> <br /> <br /> 8 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2015<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ảnh Minh họa. nguồn internet<br /> <br /> lệnh cấm, mức nồng độ các hạt so với ô nhiễm trong nhà. mùi như: thông gió, lắp đặt hệ<br /> hô hấp (RSP) tăng cao, trung Nicotine được xem là chất thống làm sạch không khí (loại<br /> bình khoảng 320 μg/m3 vào ban đánh dấu tốt nhất cho ETS, bỏ mùi hoặc phủ mùi thơm<br /> ngày, với đỉnh điểm là không có sự can thiệp, độc lập lên), xử lý ion hóa, tạo ion<br /> 1000μg/m3, so với nồng độ hạt về vị trí hoặc theo mùa. âm… Sau khi tiến hành ion hóa<br /> của không khí môi trường xung liên tục 15 ngày đêm, theo ý<br /> 6. VÍ DỤ 3: Ô NHIỄM TRONG<br /> quanh vào khoảng từ 22 đến kiến của chủ nhà, tình trạng trở<br /> NHÀ DO CHẤT DIỆT VI SINH<br /> 30μg/m3. Mức nicotine đóng vai nên xấu đi vì xuất hiện một số<br /> (BIOCIDES)<br /> trò quan trọng nhất (trung bình triệu chứng như: kích ứng mắt,<br /> 5,53μg/m3, dải từ 1,5 đến Từ năm 1995, những vấn đau đầu và nguyên nhân của<br /> 17,9μg/m3). Khi lệnh cấm hút đề về mùi lưu lại dai dẳng đã nguồn ô nhiễm bổ sung là khí<br /> thuốc được áp dụng (bắt đầu được quan sát thấy tại một căn O3, một sản phẩm phụ của quá<br /> từ ngày 18/10/2004), đã có sự hộ sau khi di chuyển từ Mỹ tới trình tạo ion âm trong xử lý.<br /> cải thiện đáng kể về nồng độ Geneva; trước đây căn hộ này Cuối cùng, thông qua việc lấy<br /> các chất gây ô nhiễm. So sánh không gặp vấn đề gì về mùi. mẫu không khí bằng các kỹ<br /> với trước khi áp dụng lệnh Đồ đạc nội thất được chuyển thuật vệ sinh nghề nghiệp đặc<br /> cấm, đối với bụi, nồng độ giảm đến bằng đường biển có mùi thù, chúng tôi đã phát hiện ra<br /> xuống 3 lần (trung bình: không thể chịu nổi. Đã có một rất nhiều chất gây ô nhiễm<br /> 130μg/m3, trải từ: 40 đến số can thiệp từ phòng thí trong không khí trong nhà:<br /> 160μg/m3), nicotine giảm 10 lần nghiệm để xác định chất gây ô formaldehyde (116 ± 14μg/m3),<br /> (trung bình: 0,53μg/m3, trải từ 0 nhiễm nhưng đều không đem naphthalene (32,7μg/m3), 1,4-<br /> đến 1,69μg/m3). Nồng độ RSP lại kết quả. Rất nhiều biện dichloro-benzene (15,3μg/m3),<br /> trong không khí bên ngoài là pháp xử lý và can thiệp đã phenol (40μg/m3). Ngoài ra,<br /> 22μg/m3 hoặc thấp hơn 10 lần được áp dụng nhằm loại bỏ nguồn gây ô nhiễm được xác<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2015 9<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> định xuất phát từ chất chống trùng tu cuối, người giám sát trầm và nến. Hương trầm<br /> nhậy xịt lên đồ đạc khi vận giáo xứ phát hiện thấy các bề dường như là nguồn phát sinh<br /> chuyển bằng tàu thủy. mặt bên trong gian chính của chính của PAHs. Với hệ thống<br /> 7. VÍ DỤ 4: Ô NHIỄM BÊN giáo đường nhanh chóng bị thông gió cơ học và các loại<br /> TRONG MỘT NHÀ THỜ bao phủ bởi bụi sẫm màu, phải đèn giả nến thắp sáng bằng<br /> làm vệ sinh sau 3 năm thay vì dầu thì xem ra đã có hướng<br /> Một giáo xứ tại Geneva từ 10-12 năm một lần như giải quyết. Tóm lại, việc thông<br /> quyết định cắt giảm chi phí tiêu trước kia (Hình 3, Huỳnh Công gió một công trình mang tính<br /> thụ năng lượng tại nhà thờ sau Khanh, 1991). lịch sử là vấn đề rất phức tạp.<br /> cuộc khủng hoảng năng lượng Các nhà xây dựng hiện đại có<br /> lần thứ hai cuối thập kỷ 70. Nhà Nhà thờ có diện tích khá lớn<br /> nhiều cách tiếp cận khác nhau<br /> thờ này có từ thời trung cổ đã với ba con phố chính bao<br /> dưới góc độ tiện nghi và kinh<br /> được sửa lại vào năm 1930; quanh và khoảng 50.000 ô tô đi<br /> tế, hơn hẳn những nhà xây<br /> Lần trùng tu cuối cùng vào năm qua mỗi ngày. Ý kiến của các<br /> dựng thời cổ đại. Để phục vụ<br /> 1980, để lại nguyên trạng hệ chuyên gia ngoại thất đã được<br /> mục đích tiết kiệm năng lượng<br /> thống thông gió vận hành theo tham vấn để xác định phạm vi ô<br /> (không có hệ thống thông gió),<br /> nguyên lý thông gió tự nhiên. nhiễm gây ra do giao thông.<br /> nhiều câu hỏi đặt ra là liệu<br /> Năm 1985, nhà thờ được lắp Điều tra của chúng tôi cho thấy,<br /> hương trầm và nến có xứng<br /> các tấm cửa kính cố định, tất cả hầu hết bụi được tìm thấy bên<br /> đáng với những chi phí đắt đỏ<br /> các cửa còn lại mở trên mái trong nhà thờ thực ra có thể là<br /> để định kỳ làm sạch nhà thờ. Dĩ<br /> vòm đều bị đóng lại. Sau lần bồ hóng do việc đốt hương<br /> nhiên, những hậu quả của sự ô<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3: Bi sm màu bám trên v m"t bên trong gian chính ca giáo đng<br /> <br /> <br /> 10 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2015<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> nhiễm có thể không lường không khí trong nhà phát sinh [5]. Huynh CK, Vu Duc T,<br /> trước được. Vấn đề ô nhiễm từ nhiều nguồn khác nhau, ví Guillemin M: (2004). “Pollution<br /> nhà thờ này đã trở nên nổi dụ: thông gió không phù hợp, de l’air interieur par les<br /> tiếng trong vùng và chúng tôi nhiệt độ và độ ẩm chưa thích nitrosamines cancerigenes<br /> cho rằng đây không phải là hợp, có các hợp chất hữu cơ emises par la fume de tabac”,<br /> trường hợp duy nhất; các tình dễ bay hơi, các tác nhân sinh CHUV Research day,<br /> huống tương tự có thể cũng đã học, radon, các sản phẩm Environment humaine – EHU-<br /> gặp phải. cháy và ETS. Những ảnh 007, pp15-16.<br /> 8. KẾT LUẬN hưởng đến sức khỏe từ các<br /> [6]. Huynh CK, Farinelle T and<br /> chất gây ô nhiễm này là rất<br /> Mục đích của nghiên cứu Vu Duc T: (2009). “Indoor air<br /> khác nhau và có thể trải rộng<br /> này là chỉ ra những vấn đề khó quality in a public building fol-<br /> từ mức khó chịu, gây kích<br /> xử giữa việc áp dụng các kỹ lowing smoking bans”, Swiss<br /> ứng, các bệnh về đường hô<br /> thuật tiết kiệm năng lượng Med Wkly 139 (suppl 171): 8S-<br /> hấp cho tới ung thư.<br /> trong tòa nhà và chất lượng 9S.<br /> không khí trong nhà. Liệu có TÀI LIỆU THAM KHẢO [7]. World Health Organization:<br /> thể điều tra nghiên cứu tính [1]. Ackermann-Liebrich U et al: (2002). “World Health Report<br /> khả thi trong việc đạt được các (2005). “Follow-up of the Swiss 2002: Reducing Risk,<br /> giá trị RSP thấp, các mức Conhort Study on Air Pollution Promoting Healthy Life”. World<br /> VOCs thấp, không khí trong and Lung Diseases in Aldults Health Organization, Geneva,<br /> nhà trong lành tại các công sở (SAPALDIA 2) 1991-2003: Switzerland.<br /> hay tòa nhà tư nhân mà không methods and characterization [8]. http://www.who.int/whr/<br /> cần đến sự thay đổi lớn nào of participants”, 2002/ annex/en/index.html.<br /> liên quan đến các hệ thống Soz.Paventivment., 50, pp 245-<br /> thông gió cơ khí hiện có (sưởi, 263.<br /> thông gió và điều hòa) hay<br /> không? Câu trả lời là từ không [2]. Etzel RA: (2007). “Indoor<br /> đến có thể tùy thuộc vào việc and Outdoor air pollution:<br /> chúng ta hiểu rõ ra sao về các Tobacco smoke, moulds and<br /> diseases in infants and chil-<br /> nguồn gây ô nhiễm trong nhà,<br /> dren”, Int.J.Hyg.Environ. Health<br /> định nghĩa chất lượng không<br /> 201, pp611-616.<br /> khí trong nhà là gì? (không chỉ<br /> dựa trên RSP mà còn cả trên [3]. Huynh CK, Vu Duc T,<br /> ETS và VOCs và các loại hơi Guillemin M, Savolainen H and<br /> khí và mùi khác), tỉ lệ không Iselin F: “Impact of thermal<br /> khí tuần hoàn và tính hiệu quả proofing of a church on its<br /> của các bộ lọc để loại bỏ các indoor air quality”. Sci Total<br /> chất gây ô nhiễm. Trong một Environ 102: pp241-251.<br /> vài trường hợp, ví dụ có ETS [4]. Huynh CK, Vu Duc T,<br /> hoặc các loại khói thì không Guillemin M: (1993). “Analyse<br /> thể lọc được chúng bằng bộ des introsamines volatiles et<br /> lọc có hiệu quả cao (HEPA) vì specifiques dans la fume de<br /> chúng có kích thước nano; tabac – Teneur dans quelques<br /> Các chất gây ô nhiễm trong cigarettes du commerce en<br /> nhà có thể tạo ra những vấn Suisse”, Trav Chim Alim Hyg<br /> đề liên quan đến chất lượng 84, pp281-290.<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2015 11<br />