Tìm hiểu mức độ hài lòng và một số yếu tố liên quan của người hiến máu đối với công tác tổ chức hiến máu tại Thái Nguyên năm 2011

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> TÌM HIỂU MỨC ĐỘ HÀI LÒNG VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN<br /> CỦA NGƯỜI HIẾN MÁU ĐỐI VỚI CÔNG TÁC TỔ CHỨC HIẾN MÁU<br /> TẠI THÁI NGUYÊN NĂM 2011<br /> Nguyễn Thế Tùng*, Phạm Thị La*, Vũ Bích Vân**, Cao Minh Phương**,Nguyễn Kiều Giang**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Để người hiến máu nhận được dịch vụ hiến máu an toàn, chất lượng và thân thiện thì việc tìm hiểu sự hài<br /> lòng của người hiến máu là rất cần thiết. Vì vậy, chúng tôi đã tiến hành khảo sát sự hài lòng của người hiến máu<br /> tại các điểm hiến máu cố định và lưu động tại tỉnh Thái Nguyên trong năm 2011.<br /> Mục tiêu: Đánh giá mức độ hài lòng của người hiến máu ở các điểm hiến máu tại Thái Nguyên năm 2011.<br /> Đối tượng nghiên cứu: 500 người tham gia hiến máu tình nguyện tại Thái Nguyên trong năm 2011.<br /> Phương pháp nghiên cứu: mô tả cắt ngang với cách chọn mẫu thuận tiện.<br /> Kết quả: 61,9% người được hỏi hài lòng với công tác tổ chức hiến máu, 16,6% số người cảm thấy chấp<br /> nhận được và có 21,5% là không hài lòng. Địa điểm và thời gian tổ chức hiến máu, trang thiết bị phục vụ, sự<br /> chuyên nghiệp, thân thiện của nhân viên y tế, và đặc biệt là lời cảm ơn, sự chăm sóc tận tình, chu đáo của nhân<br /> viên sau hiến máu là những yếu tố ảnh hưởng rất nhiều đến sự hài lòng của người hiến máu.<br /> Từ khóa: sự hài lòng, dịch vụ hiến máu, người hiến máu.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> IDENTIFYING SATISFIED LEVELS AND SOME FACTORS RELATED TO BLOOD DONOR IN<br /> ORGANIZATION TASK THE BLOOD DONATION IN THAI NGUYEN IN 2011<br /> Nguyen The Tung, Pham Thi La, Vu Bich Van, Cao Minh Phuong, Nguyen Kieu Giang<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 4 - 2011: 417 - 420<br /> Blood Donor get to safety, service quality and friendly so to learn the satisfaction of blood donors is necessary.<br /> Therefore, we examined 500 blood donors donate blood in Thai Nguyen province in 2011.<br /> Objective: Indentifying satisfied levels to blood donor in organization task the blood donation in thai nguyen<br /> in 2011.<br /> Subject: 500 blood donors in Thai Nguyen province in 2011.<br /> Method: Short cut description.<br /> Results: 61.9% of respondents satisfied with the organization of blood donation, 16.6% of people feel is<br /> acceptable and 21.5% is not satisfied. Venue and time donation of blood, equipment service, professional and<br /> friendly medical staff, professional, friendly medical staff, and especially thank, the care dedicated, attentive care<br /> workers after blood donation are many factors affecting the satisfaction of the blood donors.<br /> Key word: Satisfaction, blood donation services, blood donor.<br /> trọng phát triển dịch vụ truyền máu an toàn,<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> thân thiện luôn là mục tiêu quan trọng và cần<br /> Đối với mỗi Trung tâm truyền máu, việc chú<br /> thiết nhất. Vì vậy, việc chăm sóc người hiến máu<br /> *Trường Đại học Y - Dược Thái Nguyên, ** Trung tâm Huyết Học -Truyền máu Thái Nguyên<br /> Tác giả liên lạc: ThS.BS Nguyễn Thế Tùng, ĐT: 0912266250, Email: drtungk32@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br /> <br /> 417<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> để họ có được dịch vụ tốt, qua đó sẽ duy trì<br /> được lực lượng người hiến máu đông đảo và ổn<br /> định. Quá trình tổ chức hiến máu qua các năm<br /> cho chúng ta thấy: chính người hiến máu sau<br /> khi được trải nghiệm dịch vụ, họ đã hài lòng với<br /> công tác hiến máu thì họ sẽ tiếp tục tham gia<br /> hiến máu và chính họ sẽ là những nhân tố quan<br /> trọng và tích cực nhất vận động người thân và<br /> bạn bè cùng tham gia hiến máu(1,4).<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn đối tượng<br /> + Tình nguyện đăng ký hiến máu.<br /> <br /> Từ sau khi thành lập Trung tâm Huyết học Truyền máu Thái Nguyên, công tác tổ chức hiến<br /> máu luôn được coi trọng. Dưới sự chỉ đạo của<br /> Ban chỉ đạo vận động hiến máu của Tỉnh, Trung<br /> tâm Huyết học - Truyền máu đã phối hợp chặt<br /> chẽ với Hội chữ thập đỏ Tỉnh Thái Nguyên tổ<br /> chức được nhiều đợt hiến máu tại Thái Nguyên,<br /> số đợt hiến máu đã tăng lên nhanh chóng theo<br /> hàng năm. Năm 2010 trung tâm đã tổ chức được<br /> 34 đợt hiến máu với khoảng 12,000 người tham<br /> gia hiến máu.<br /> <br /> - Địa điểm: Tại Trung tâm Huyết học Truyền máu Thái Nguyên và các điểm hiến máu<br /> lưu động.<br /> <br /> Để người hiến máu nhận được dịch vụ an<br /> toàn, chất lượng và thân thiện, cũng như tạo cho<br /> họ thói quen coi việc tham gia hiến máu là việc<br /> làm có ý thức tự giác cao, coi mỗi lần hiến máu<br /> là một lần niềm vui được chia sẻ cho người bệnh<br /> thì việc tìm hiểu sự hài lòng của người hiến máu<br /> nhằm nâng cao chất lượng công tác tổ chức hiến<br /> máu, đem lại dịch vụ hấp dẫn dành cho người<br /> hiến máu là thực sự cần thiết. Vì vậy chúng tôi<br /> tiến hành nghiên cứu này nhằm mục tiêu sau:<br /> 1. Đánh giá mức độ hài lòng của người hiến<br /> máu ở các điểm hiến máu tại Thái Nguyên năm<br /> 2011.<br /> 2. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến sự<br /> hài lòng của người hiến máu qua công tác tổ<br /> chức hiến máu.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> 500 người hiến máu tình nguyện tham gia<br /> hiến máu ở các điểm cố định, lưu động tại<br /> Thái Nguyên.<br /> <br /> 418<br /> <br /> + Có đủ điều kiện sức khỏe theo quy định,<br /> đã được tư vấn, khám tuyển và được các bác sỹ<br /> kết luận là đủ điều kiện hiến máu, tham gia hiến<br /> máu theo đúng quy trình.<br /> <br /> Thời gian và địa điểm nghiên cứu<br /> - Thời gian: Từ tháng 02/2011 đến 08/2011.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Thiết kế nghiên cứu: mô tả cắt ngang.<br /> Cách chọn mẫu:<br /> + Chọn mẫu thuận tiện.<br /> <br /> Kỹ thuật thu thập số liệu<br /> Phỏng vấn trực tiếp và sử dụng bảng hỏi để<br /> đánh giá mức độ hài lòng của người hiến máu<br /> và các yếu tố liên quan.<br /> <br /> Xử lý số liệu<br /> Trên phần mềm SPSS 16.0.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Một số đặc điểm chung của đối tượng<br /> nghiên cứu<br /> Bảng.1: Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu.<br /> Đặc điểm<br /> Nam (%) Nữ (%)<br /> Tuổi<br /> 69,7<br /> 64,6<br /> 18-25<br /> 30,3<br /> 35,4<br /> > 25<br /> Điểm hiến Lưu động<br /> 47,5<br /> 53,2<br /> máu<br /> 52,5<br /> 46,8<br /> Cố định<br /> Nghề<br /> 35,1<br /> CB-CNVC 33,8<br /> nghiệp<br /> 53,2<br /> 55,7<br /> HS-SV<br /> 13,0<br /> 9,2<br /> Khác<br /> Lần hiến<br /> 73,8<br /> 77,1<br /> Lần đầu<br /> máu<br /> 26,2<br /> 22,9<br /> Nhắc lại<br /> <br /> Chung(%)<br /> 67,1<br /> 32,9<br /> 50,3<br /> 49,7<br /> 34,4<br /> 54,5<br /> 11,1<br /> 75,4<br /> 24,6<br /> <br /> Nhận xét: Người hiến máu < 25 tuổi chiếm tỷ<br /> lệ cao (67,1%); nhóm học sinh - sinh viên tham<br /> gia hiến máu chiếm 54,5%; tỷ lệ người hiến máu<br /> lần đầu là 75,4%, hiến máu nhắc lại là 24,6%.<br /> <br /> Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> Mức độ hài lòng của người hiến máu đối<br /> với công tác tổ chức hiến máu và một số<br /> yếu tố liên quan<br /> Bảng 2: Mức độ hài lòng của người hiến máu với<br /> công tác tổ chức hiến máu<br /> Yếu tố tác động<br /> <br /> Thời gian tổ chức hiến<br /> máu<br /> Địa điểm tổ chức hiến<br /> máu<br /> Trang thiết bị an toàn<br /> Thời gian chờ hiến máu<br /> Bác sỹ khám<br /> Kỹ thuật viên lấy máu<br /> Chăm sóc sau hiến máu<br /> Mức độ hài lòng chung<br /> <br /> Mức độ hài lòng (%)<br /> Không Chấp nhận Hài lòng<br /> hài lòng<br /> được<br /> 54,1<br /> 14,6<br /> 31,3<br /> 45,6<br /> <br /> 13,2<br /> <br /> 41,2<br /> <br /> 16,1<br /> 30,3<br /> 2,1<br /> 1,3<br /> 1,1<br /> 21,5<br /> <br /> 11,7<br /> 26,4<br /> 14,8<br /> 15,9<br /> 19,4<br /> 16,6<br /> <br /> 72,2<br /> 43,3<br /> 83,1<br /> 82,8<br /> 79,5<br /> 61,9<br /> <br /> - 61,9% người được hỏi hài lòng với công tác<br /> tổ chức hiến máu, 16,6 % số người cảm thấy<br /> chấp nhận được, và có 21,5 là không hài lòng.<br /> - 83,1% người được hỏi hài lòng với đội ngũ<br /> y bác sỹ, trang thiết bị an toàn và chăm sóc sau<br /> hiến máu. 54,1% người được hỏi không hài lòng<br /> với thời gian hiến máu, 45,6% không hài lòng<br /> với địa điểm hiến máu.<br /> Bảng 3: Một số yếu tố liên quan tới mức độ hài lòng<br /> của người hiến máu<br /> <br /> Lần hiến<br /> máu<br /> <br /> Lần đầu<br /> Nhắc lại<br /> Cố định<br /> <br /> Điểm<br /> hiến<br /> Lưu động<br /> máu<br /> Nghề CBCNVC (1)<br /> nghiệp HSSV (2)<br /> Khác (3)<br /> <br /> - Điểm hiến máu lưu động có tỷ lệ người<br /> hiến máu hài lòng thấp hơn điểm hiến máu cố<br /> định (42,5% và 57,3%), sự khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê với p < 0,05.<br /> Bảng 4: Tỷ lệ hài lòng trong một số nhóm người hiến<br /> máu<br /> Người hiến máu<br /> <br /> Được<br /> hướng<br /> dẫn, chăm<br /> sóc sau<br /> hiến máu<br /> chu đáo<br /> Được cảm<br /> ơn sau<br /> hiến máu<br /> <br /> Có (n = 48 )<br /> <br /> Không<br /> (n = 332)<br /> <br /> Mức độ hài lòng (%)<br /> Hài lòng<br /> Không hài<br /> lòng<br /> n<br /> %<br /> n<br /> %<br /> 35 72,9<br /> 13 27,1<br /> <br /> 178<br /> <br /> 53,6<br /> <br /> 154<br /> <br /> 46,4<br /> <br /> Có (n = 65 ) 47<br /> Không<br /> 151<br /> (n = 325)<br /> <br /> 72,3<br /> 46,5<br /> <br /> 18<br /> 174<br /> <br /> 27,7<br /> 53,5<br /> <br /> p<br /> <br /> p<<br /> 0,05<br /> <br /> p<<br /> 0,05<br /> <br /> Nhận xét:<br /> <br /> Nhận xét:<br /> <br /> Đặc điểm<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Mức độ hài lòng (%)<br /> p<br /> Không Chấp nhận Hài<br /> hài lòng<br /> được<br /> lòng<br /> 14,6<br /> 35,2<br /> 50,2<br /> p<<br /> 14,9<br /> 20,3<br /> 64,8 0,001<br /> 17,6<br /> 25,1<br /> 57,3 p <<br /> 30,6<br /> 26,9<br /> 42,5 0,05<br /> 8,4<br /> 12,6<br /> 12,1<br /> <br /> 34,2<br /> 36,1<br /> 33,7<br /> <br /> 57,4 P1-2 ><br /> 51,3 0,05<br /> p1-3 ><br /> 54,2<br /> 0,05<br /> p2-3 ><br /> 0,05<br /> <br /> Nhận xét:<br /> - Người hiến máu nhắc lại có tỷ lệ hài lòng<br /> cao hơn người hiến máu lần đầu (64,8% và<br /> 50,2%), sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<br /> < 0,001.<br /> <br /> Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br /> <br /> - 72,9 % người hiến máu được hướng dẫn<br /> chăm sóc chu đáo cảm thấy hài lòng, tỷ lệ này<br /> cao hơn so với nhóm người không nhận được<br /> được chăm sóc (53,6%), sự khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê với p < 0,05.<br /> - Nhóm người được cảm ơn sau sau hiến<br /> máu có tỷ lệ hài lòng cao hơn so với nhóm<br /> không được cảm ơn (72,31% và 46,46%), sự khác<br /> biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,05.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Tại Trung tâm Huyết học -Truyền máu Thái<br /> Nguyên, công tác tổ chức hiến máu luôn được<br /> coi trọng. Tuy nhiên, tỷ lệ người hiến máu<br /> không hài lòng với dịch vụ vẫn còn ở mức khá<br /> cao (21,5%), có 16,6% cảm thấy chấp nhận được<br /> và 61,9% cảm thấy hài lòng với dịch vụ. Vì vậy,<br /> Trung tâm cần phải tiếp tục coi trọng hơn nữa<br /> công tác tổ chức hiến máu để tăng tỷ lệ người<br /> hiến máu hài lòng với dịch vụ trong các năm tới.<br /> Khi người hiến máu hài lòng họ sẽ tiếp tục hiến<br /> máu nhắc lại và vận động người thân, bạn bè<br /> tham gia hiến máu qua đó chúng ta mới có được<br /> một nguồn máu an toàn và ổn định. Để tăng<br /> được tỷ lệ hài lòng thì công tác tổ chức hiến máu<br /> phải thật chuyên nghiệp, từ khâu tuyên truyền<br /> vận động đến bố trí địa điểm, sắp xếp thời gian<br /> <br /> 419<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> hiến máu..., bên cạnh đó trang thiết bị an toàn,<br /> sự chuyên nghiệp, thân thiện, trân trọng người<br /> hiến máu của nhân viên y tế, của đội tình<br /> nguyện viên tham gia chăm sóc người hiến máu<br /> cũng là những yếu tố cực kỳ quan trọng.<br /> Về các yếu tố liên quan đến mức độ hài<br /> lòng của người hiến máu, chỉ có 50% người<br /> hiến máu lần đầu tiên cảm thấy hài lòng với<br /> công tác tổ chức hiến máu, tỷ lệ này thấp hơn<br /> hẳn so với tỷ lệ hài lòng của người hiến máu<br /> nhắc lại (64,8%). Có sự khác biệt như vậy theo<br /> chúng tôi là do lần hiến máu đầu tiên người<br /> hiến máu còn rất bỡ ngỡ, thực sự chưa hiểu về<br /> công tác tổ chức hiến máu, chưa biết quy trình<br /> hiến máu, chính vì vậy họ cần được động<br /> viên, hướng dẫn thật kỹ trước khi hiến máu.<br /> Việc phải đợi một khoảng thời gian lâu từ khi<br /> đăng ký hiến máu đến khi được hiến máu tạo<br /> cho họ một áp lực tâm lý không nhỏ, mặt<br /> khác nếu nhân viên y tế, đội tình nguyện viên<br /> không giải thích, hướng dẫn quy trình đầy<br /> đủ, không thân thiện, đồng cảm với họ sẽ gây<br /> tâm lý không tốt, chính những điều này làm<br /> cho người hiến máu lần đầu cảm thấy không<br /> hài lòng với công tác tổ chức hiến máu(2).<br /> Người hiến máu nhắc lại đã hiến máu và hiểu<br /> được quy trình cũng như thời gian tối thiểu<br /> của quy trình hiến máu an toàn, họ đã nhận<br /> được những dịch vụ thân thiện, an toàn. Tuy<br /> nhiên, vẫn còn một tỷ lệ khá cao người hiến<br /> máu nhắc lại không hài lòng (14,9%), điều này<br /> cho thấy cần luôn tạo sự hài lòng cho người<br /> hiến máu, không kể là hiến máu lần đầu hay<br /> hiến máu nhắc lại, tuy nhiên đối với người<br /> hiến máu lần đầu cần quan tâm và hướng dẫn<br /> chi tiết hơn nữa(3)<br /> Đối với việc chăm sóc, phục vụ người hiến<br /> máu có ảnh hưởng đến mức độ hài lòng, nghiên<br /> cứu cho thấy tỷ lệ người hiến máu được chăm<br /> sóc chu đáo và được cảm ơn sau khi hiến máu là<br /> rất thấp (Bảng 4). Điều này cho thấy nhân viên y<br /> tế ngoài việc thực hiện tốt chuyên môn đảm bảo<br /> <br /> 420<br /> <br /> an toàn cho người hiến máu, thì việc cần phải<br /> giao tiếp, hướng dẫn đầy đủ, tỏ ra chuyên<br /> nghiệp và thân thiện với người hiến máu là vô<br /> cùng quan trọng, có thể coi đây là yêu cầu băt<br /> buộc với người làm công tác tiếp nhận máu. Xã<br /> hội ngày càng phát triển, dân trí ngày càng được<br /> nâng cao thì việc phải có được một dịch vụ<br /> chuyên nghiệp, thân thiện là yêu cầu bắt buộc<br /> đối với mọi Trung tâm truyền máu, từ đó mới<br /> duy trì được nguồn máu an toàn và ổn định.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> - 61,9% người được hỏi hài lòng với công tác<br /> tổ chức hiến máu, 16,6% số người cảm thấy chấp<br /> nhận được, và có 21,5% là không hài lòng. 83,1%<br /> người được hỏi hài lòng với đội ngũ y bác sỹ,<br /> trang thiết bị an toàn. 54,1% người được hỏi<br /> không hài lòng với thời gian hiến máu, 45,6%<br /> không hài lòng với địa điểm hiến máu.<br /> - Địa điểm và thời gian tổ chức hiến máu,<br /> trang thiết bị phục vụ, sự chuyên nghiệp, thân<br /> thiện của nhân viên y tế, và đặc biệt là lời cảm<br /> ơn, sự chăm sóc tận tình, chu đáo của nhân viên<br /> y tế chăm sóc người hiến máu sau khi hiến máu<br /> là những yếu tố ảnh hưởng rất nhiều đến sự hài<br /> lòng của người hiến máu.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> Đỗ Trung Phấn, Ngô Mạnh Quân và cộng sự (2001), “Vận động<br /> hiến máu nhắc lại một biện pháp đảm bảo an toàn truyền máu<br /> có hiệu quả”, Kỷ yếu công trình nghiên cứu khoa học Huyết học –<br /> Truyền máu 1999-2001, Nhà xuất bản Y học, tr. 274-280.<br /> Duraisamy G. (2007), “National blood transfusion programmer<br /> and transfusion transmitted in Malaysia”, The 18th Asia Pacific<br /> regional congress international society of blood transfusion, Beijing<br /> China, pp. 19-20.<br /> Nguyễn Đức Thuận, Ngô Mạnh Quân, Nguyễn Anh Trí (2008),<br /> “Nghiên cứu phát triển nguồn người hiến máu có chất lượng,<br /> thường xuyên và an toàn từ Tỉnh Vĩnh Phúc cung cấp cho Trung<br /> tâm truyền máu khu vực Hà Nội”, Tạp chí Y học Việt Nam Tháng 3 số 2/2008, tr. 652-656.<br /> WHO BCT/01.03 (2009), “Stories and souvenirs from World<br /> Health day 2009 together with useful informational blood<br /> safety”, Safe blood starts with me! Blood saves lives!, Original<br /> English, pp. 20-107.<br /> <br /> Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br /> <br />