Tìm hiểu về một số quan điểm và hướng tiếp cận về công bằng xã hội

T×M HIÓU MéT Sè QUAN §IÓM Vµ H¦íNG TIÕP CËN<br /> VÒ C¤NG B»NG X· HéI<br /> <br /> <br /> <br /> §ç V¨n Qu©n (*)<br /> §µo ThÞ Anh Thñy (**)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> C «ng b»ng x· héi (CBXH; social<br /> justice) lµ vÊn ®Ò lu«n ®−îc quan<br /> t©m trong mäi thêi ®¹i, mäi quèc gia.<br /> 1. CBXH nh− lµ th−íc ®o, môc tiªu, ®éng lùc cña<br /> sù ph¸t triÓn x· héi(*)(**)<br /> Tõ thêi cæ ®¹i, trong quan ®iÓm cña<br /> NhËn thøc râ vÒ tÇm quan träng cña nhiÒu häc gi¶ kinh ®iÓn, CBXH ®· ®−îc<br /> CBXH trong qu¸ tr×nh x©y dùng mét coi lµ th−íc ®o, môc tiªu vµ ®éng lùc cña<br /> thÕ giíi hßa b×nh, thÞnh v−îng vµ bÒn sù ph¸t triÓn x· héi. CBXH tr−íc hÕt lµ<br /> v÷ng cho tÊt c¶ mäi ng−êi, Liªn Hîp th−íc ®o vÒ mÆt x· héi cña tiÕn bé x·<br /> Quèc ®· c«ng bè chän ngµy 20/2 hµng héi. Theo Platon, trong x· héi ®−¬ng<br /> n¨m lµ Ngµy CBXH thÕ giíi. Liªn Hîp thêi hoµn toµn kh«ng cã sù b×nh ®¼ng.<br /> Quèc còng kªu gäi tÊt c¶ c¸c quèc gia §ã lµ ®iÒu tÊt yÕu. V× thÕ, «ng cho r»ng,<br /> thµnh viªn kû niÖm ngµy ®Æc biÖt nµy sù b×nh ®¼ng gi÷a nh÷ng ng−êi kh«ng<br /> b»ng c¸c ho¹t ®éng cô thÓ, phï hîp víi b×nh ®¼ng lµ tÖ xÊu chñ yÕu cña nÒn<br /> tõng quèc gia. T¹i ViÖt Nam, CBXH liªn d©n chñ. Vµ ®èi víi nh÷ng ng−êi kh«ng<br /> tôc ®−îc kh¼ng ®Þnh trong c¸c V¨n kiÖn b×nh ®¼ng, sù b×nh ®¼ng sÏ trë thµnh<br /> §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII, IX, kh«ng b×nh ®¼ng. Sù b×nh ®¼ng ch©n<br /> X, XI. §iÒu ®ã chøng tá CBXH ®−îc coi chÝnh lµ ë tÝnh c©n ®èi - ng−êi nµy víi<br /> lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò träng t©m ng−êi kh¸c. Sau Platon, Aristotle còng<br /> trong ®−êng lèi, chiÕn l−îc ph¸t triÓn lµ ng−êi ®Æc biÖt quan t©m ®Õn CBXH<br /> ®Êt n−íc cña §¶ng thêi kú §æi míi. vµ cã nhiÒu ®ãng gãp quan träng cho<br /> vÊn ®Ò nµy. Aristotle lµ ng−êi ®Çu tiªn<br /> Trong khu«n khæ bµi viÕt nµy, ph¸t hiÖn ra th−íc ®o cña CBXH n»m ë<br /> chóng t«i t×m hiÓu mét sè quan ®iÓm vµ chÝnh c¬ së kinh tÕ, c¬ së cña CBXH lµ<br /> h−íng tiÕp cËn vÒ CBXH, tõ ®ã nh»m<br /> gãp phÇn hÖ thèng hãa, ph©n tÝch sù<br /> (*)<br /> vËn ®éng cña néi hµm kh¸i niÖm CBXH TS., V¨n phßng Chñ tÞch n−íc Céng hoµ XHCN<br /> ViÖt Nam.<br /> trªn l¸t c¾t khoa häc vµ trong tiÕn (**)<br /> ThS., ViÖn X· héi häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc<br /> tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö nh©n lo¹i. gia Hå ChÝ Minh.<br /> 20 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 3.2015<br /> <br /> <br /> sù c«ng b»ng trong trao ®æi vËt phÈm... mét sù CBXH ®óng lµ cña con ng−êi, do<br /> Th−íc ®o cña c«ng b»ng trong quan hÖ con ng−êi, v× con ng−êi. H¬n n÷a,<br /> trao ®æi hµng hãa lµ ®ãng gãp rÊt lín nguyªn t¾c ph©n phèi c«ng b»ng theo<br /> cña Aristotle vµ ph¸t hiÖn ®ã ngµy cµng nghÜa trªn ngµy cµng chiÕm −u thÕ sÏ<br /> ®−îc kh¼ng ®Þnh cïng víi sù ph¸t triÓn cµng trë thµnh ®éng lùc m¹nh mÏ, võa<br /> cña nÒn s¶n xuÊt hµng hãa (Theo: thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ,<br /> NguyÔn Minh Hoµn, 2009, tr.12-17). võa ph¸t triÓn con ng−êi víi t− c¸ch lµ<br /> chñ thÓ cña x· héi (NguyÔn Minh Hoµn,<br /> CBXH chÝnh lµ ®éng lùc tÝch cùc 2009, tr.116-117). Theo t¸c gi¶ TrÇn<br /> cña sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn x· héi, Cao §oµn, chøc n¨ng chÝnh cña CBXH<br /> tr−íc hÕt ë nguyªn t¾c ph©n phèi c«ng nh− lµ mét ph−¬ng tiÖn ®Ó biÕn ®æi x·<br /> b»ng. Sù ph©n phèi kh«ng c«ng b»ng tÊt héi chóng ta thµnh mét thÕ giíi nh©n<br /> yÕu sÏ lµm suy gi¶m lßng nhiÖt t×nh v¨n, hµi hßa vµ ®¸ng hoan nghªnh h¬n<br /> cèng hiÕn cña nh÷ng ng−êi cã nhiÒu (TrÇn Cao §oµn, 2007, Kû yÕu héi<br /> cèng hiÕn, lµm t¨ng sù l−êi biÕng vµ lèi th¶o..., tr.200).<br /> sèng dùa dÉm vµo x· héi cña nh÷ng kÎ<br /> cã Ýt cèng hiÕn. Sù bÊt c«ng x· héi Êy tÊt Trong mét bµi viÕt, t¸c gi¶ NguyÔn<br /> yÕu sÏ lµm suy gi¶m ®éng lùc ph¸t triÓn Gia Th¬ kh¼ng ®Þnh: CBXH chÝnh lµ<br /> kinh tÕ - x· héi. Víi tÝnh c¸ch lµ ®éng môc tiªu cña sù ph¸t triÓn x· héi. Sù<br /> lùc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, CBXH ph¸t triÓn trong lÞch sö nh©n lo¹i cho<br /> hoµn toµn mang tÝnh kh¸ch quan, phæ ®Õn ngµy nay, xÐt theo mét nghÜa nµo ®ã<br /> biÕn vµ tÊt yÕu (NguyÔn Minh Hoµn, lµ sù ph¸t triÓn vµ ®iÒu chØnh vÒ c«ng<br /> 2009, tr.112-113). b»ng vµ b×nh ®¼ng x· héi. CBXH kh«ng<br /> thÓ ®o b»ng sè l−îng, mµ chØ cã thÓ biÕt<br /> ë thêi kú hiÖn ®¹i, vÊn ®Ò CBXH ®−îc mÆt chÊt cña nã: ®ã lµ khi sù bÊt<br /> tiÕp tôc ®−îc nhiÒu häc gi¶ nhÊn m¹nh c«ng biÕn tõ l−îng thµnh chÊt vµ khi ®ã<br /> cã vai trß ®Æc biÖt ®èi víi sù ph¸t triÓn c¸c xung ®ét x· héi x¶y ra mµ ®Ønh cao<br /> cña x· héi. Nhµ x· héi häc ng−êi Ph¸p cña c¸c xung ®ét lµ c¸ch m¹ng x· héi.<br /> E. Durkheim quan niÖm: c¸c x· héi hiÖn C¸c cuéc c¸ch m¹ng diÔn ra trong lÞch<br /> ®¹i chØ cã thÓ æn ®Þnh nÕu t«n träng sö chÝnh lµ sù ®iÒu chØnh l¹i CBXH<br /> CBXH. Cßn nhµ x· héi häc Mü J. Rawls (NguyÔn Gia Th¬, 2007, Kû yÕu héi<br /> cho r»ng, nh÷ng bÊt c«ng vÒ kinh tÕ vµ th¶o..., tr.136-137). §Æc biÖt, ë ViÖt<br /> x· héi ph¶i ®−îc tæ chøc sao cho mäi Nam hiÖn nay, c«ng b»ng lµ môc tiªu<br /> ng−êi cã thÓ chÊp nhËn ®−îc vµ chóng x©y dùng CNXH, ®ång thêi còng lµ<br /> ®−îc g¾n víi nh÷ng vÞ trÝ vµ chøc n¨ng ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ®Êt<br /> ®−îc më ra cho tÊt c¶ mäi ng−êi (Theo: n−íc. ViÖc thùc hiÖn CBXH kÝch thÝch<br /> NguyÔn Duy Quý, 2007, Kû yÕu héi mäi ng−êi, tïy theo kh¶ n¨ng, søc lùc<br /> th¶o..., tr.371). VÒ vÊn ®Ò nµy, NguyÔn cña m×nh, cïng tham gia vµo x©y dùng<br /> Minh Hoµn nhÊn m¹nh: Trong mét h×nh cuéc sèng míi (NguyÔn Minh Hoµn,<br /> th¸i kinh tÕ - x· héi, khi nµo mµ CBXH 2009, tr.52).<br /> dùa trªn xuÊt ph¸t ®iÓm b×nh ®¼ng gi÷a<br /> ng−êi vµ ng−êi trong quan hÖ së h÷u ®èi Nh− vËy, CBXH vµ ph¸t triÓn x· héi<br /> víi t− liÖu s¶n xuÊt, cßn th−íc ®o b×nh mang tÝnh chi phèi lÉn nhau. CBXH<br /> ®¼ng cña sù c«ng b»ng Êy lµ nguyªn t¾c mang l¹i sù æn ®Þnh chÝnh trÞ trong x·<br /> ph©n phèi theo lao ®éng th× ®ã chÝnh lµ héi; CBXH mang l¹i sù t¨ng tr−ëng<br /> T×m hiÓu mét sè quan ®iÓm… 21<br /> <br /> trong c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi; thõa nhËn chÕ ®é lµm thuª, nã cho phÐp<br /> CBXH t¹o ra bÇu kh«ng khÝ th©n thiÖn mäi ng−êi ®Òu ®−îc h−ëng kho¶n thu<br /> trong céng ®ång, x· héi. Vµ nh− vËy, nhËp, kÓ c¶ ng−êi ®ã kh«ng lao ®éng<br /> CBXH lµ th−íc ®o, ®éng lùc vµ môc tiªu nh−ng cã tham gia ®ãng gãp vèn, vµ do<br /> ph¸t triÓn trong lÞch sö nh©n lo¹i nãi ®ã nã thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh<br /> chung vµ mçi quèc gia d©n téc nãi riªng. tÕ-x· héi. ë ®©y, cã sù kh¸c nhau gi÷a<br /> 2. CBXH nh− lµ nguyªn t¾c, gi¸ trÞ vµ chuÈn mùc nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng vµ<br /> ®iÒu chØnh quan hÖ x· héi nguyªn t¾c ph©n phèi theo cèng hiÕn. Tõ<br /> J. Rawls nhËn ra r»ng, cã hai chç kh¼ng ®Þnh nguyªn t¾c ph©n phèi<br /> nguyªn t¾c ®Ó thùc hiÖn CBXH: 1) theo lao ®éng lµ c«ng b»ng, nhiÒu häc gi¶<br /> Nguyªn t¾c mçi c¸ nh©n cÇn ph¶i cã ®· chuyÓn sang nhÊn m¹nh nguyªn t¾c<br /> quyÒn nh− nhau ®èi víi tù do trong ph©n phèi theo cèng hiÕn ®Ó ®¶m b¶o<br /> quan hÖ tù do víi ng−êi kh¸c; 2) Nguyªn CBXH, nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao<br /> t¾c c¸c bÊt b×nh ®¼ng vÒ kinh tÕ vµ x· ®éng chØ c¨n cø vµo sù cèng hiÕn cña søc<br /> héi cÇn ph¶i ®−îc thiÕt lËp trong x· héi lao ®éng mµ kh«ng c¨n cø vµo sù cèng<br /> t−¬ng lai sao cho c¸c bÊt b×nh ®¼ng ®ã hiÕn cña vèn (NguyÔn Ngäc Hµ, 2007, Kû<br /> ®¸p øng ®−îc lîi Ých cña mçi ng−êi yÕu héi th¶o..., tr.242-243).<br /> (Theo: NguyÔn Gia Th¬, 2007, Kû yÕu Theo khuynh h−íng nhÊn m¹nh sù<br /> héi th¶o..., tr.113). Theo ®ã, sù b×nh ®iÒu chØnh quan hÖ x· héi, t¸c gi¶<br /> ®¼ng cña nh÷ng nguyªn t¾c nµy phô NguyÔn TÊn Hïng vµ céng sù cho r»ng,<br /> thuéc vµo sù c«ng b»ng cña tiÕn tr×nh mµ b¶n chÊt cña CBXH lµ sù t−¬ng xøng<br /> nh÷ng nguyªn t¾c nµy cã thÓ ®−îc quy (sù phï hîp) gi÷a mét lo¹t c¸c khÝa<br /> kÕt vµ tho¶ thuËn. Mét thÓ chÕ x· héi lµ c¹nh kh¸c nhau trong quan hÖ gi÷a c¸i<br /> kh«ng c«ng b»ng nÕu thÓ chÕ ®ã bÞ mµ c¸ nh©n, nhãm x· héi lµm cho tËp<br /> nh÷ng ng−êi ë mét giai cÊp nµy lîi dông thÓ, cho x· héi hoÆc cho c¸ nh©n, nhãm<br /> nh÷ng nh©n tè ngÉu nhiªn ®Ó biÕn thµnh x· héi kh¸c víi c¸i mµ hä ®−îc h−ëng tõ<br /> nh÷ng ®Æc quyÒn, ®Æc lîi cho m×nh vµ tËp thÓ, x· héi hay tõ c¸ nh©n, nhãm x·<br /> bÊt lîi cho nh÷ng ng−êi ë giai cÊp kh¸c héi kh¸c. C¸i mµ c¸ nh©n lµm cã thÓ lµ<br /> kh«ng biÕt vÒ sù chi phèi cña nh÷ng yÕu ®iÒu tèt lµnh cho x· héi (lao ®éng, cèng<br /> tè ngÉu nhiªn ®ã (NguyÔn Minh Hoµn, hiÕn, c«ng lao...) hoÆc còng cã thÓ lµ<br /> 2009, tr.34). ®iÒu xÊu, cã h¹i cho x· héi (ph¹m téi).<br /> NhÊn m¹nh ®Õn quyÒn tù do ®iÒu Cßn c¸i mµ c¸ nh©n ®−îc h−ëng cã thÓ<br /> chØnh quan hÖ gi÷a ng−êi víi ng−êi lµ tiÒn c«ng, phÇn th−ëng, quyÒn lîi, ®Þa<br /> trong x· héi, J. Rawls cho r»ng, muèn vÞ x· héi, sù ®¸nh gi¸... cña x· héi vµ<br /> thùc hiÖn CBXH th× bªn c¹nh viÖc ph©n còng cã thÓ lµ sù trõng ph¹t cña x· héi<br /> chia mäi nguån cña c¶i vËt chÊt, cßn (NguyÔn TÊn Hïng, Lª H÷u ¸i, 2007,<br /> ph¶i ph©n chia quyÒn tù chñ cho mçi c¸ Kû yÕu héi th¶o..., tr.352-353). VÒ vÊn<br /> nh©n, thùc hiÖn ph©n c«ng lao ®éng vµ ®Ò nµy, t¸c gi¶ NguyÔn Minh Hoµn<br /> v¨n hãa (Theo: NguyÔn Minh Hoµn, nhÊn m¹nh, trong lÜnh vùc kinh tÕ - x·<br /> 2009, tr.36). héi nhÊt ®Þnh bao giê còng lµ sù thÓ<br /> Theo khuynh h−íng nhÊn m¹nh hiÖn b×nh ®¼ng ë mèi quan hÖ x¸c ®Þnh:<br /> nguyªn t¾c CBXH, t¸c gi¶ NguyÔn Ngäc thø nhÊt lµ, sù b×nh ®¼ng trong viÖc<br /> Hµ cho r»ng, nguyªn t¾c ph©n phèi theo thùc hiÖn nghÜa vô; thø hai lµ, sù b×nh<br /> cèng hiÕn ®−îc coi lµ c«ng b»ng v× nã ®¼ng trong viÖc h−ëng quyÒn lîi; thø ba<br /> 22 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 3.2015<br /> <br /> <br /> lµ, b¶n th©n mèi quan hÖ t−¬ng øng hoÆc CBXH tr−íc hÕt ph¶i gi¶i quyÕt trªn<br /> kh«ng t−¬ng øng gi÷a sù ngang nhau lÜnh vùc kinh tÕ vµ ph¶i thùc hiÖn tõng<br /> (b×nh ®¼ng) trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô b−íc, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc<br /> víi sù ngang nhau (b×nh ®¼ng) trong viÖc tÕ cña sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt (D−¬ng<br /> h−ëng thô quyÒn lîi ë viÖc thùc hiÖn cïng V¨n ThÞnh, 2007, Kû yÕu héi th¶o...,<br /> mét nghÜa vô Êy (NguyÔn Minh Hoµn, tr.156-157). Còng trªn tinh thÇn nµy,<br /> 2009, tr.10). c¸c t¸c gi¶ thuéc ViÖn Nghiªn cøu Qu¶n<br /> T¸c gi¶ Ph¹m ThÞ Ngäc TrÇm cho lý kinh tÕ Trung −¬ng cho r»ng: CBXH<br /> r»ng, CBXH lµ sù ngang b»ng nhau cã thÓ ®−îc hiÓu lµ mét gi¸ trÞ c¬ b¶n<br /> trong mèi quan hÖ gi÷a ng−êi vµ ng−êi. ®Þnh h−íng cho viÖc gi¶i quyÕt mèi quan<br /> Mét mÆt, sù ngang b»ng nhau ®ã ph¶i hÖ gi÷a ng−êi víi ng−êi trong tÊt c¶ c¸c<br /> tu©n thñ theo nguyªn t¾c vÒ sù phï hîp lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, theo<br /> mét c¸ch hîp lý gi÷a cèng hiÕn vµ nguyªn t¾c cèng hiÕn vÒ vËt chÊt vµ tinh<br /> h−ëng thô, gi÷a nghÜa vô vµ quyÒn lîi thÇn ngang nhau cho sù ph¸t triÓn cña<br /> ®−îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c h×nh thøc x· héi th× ®−îc h−ëng thô ngang nhau<br /> ph©n phèi kh¸c nhau (theo lao ®éng, nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn do<br /> hiÖu qu¶ kinh tÕ, vèn vµ c¸c nguån lùc x· héi t¹o ra phï hîp víi kh¶ n¨ng hiÖn<br /> kh¸c). MÆt kh¸c, sù ngang b»ng nhau thùc cña x· héi (ViÖn Nghiªn cøu Qu¶n<br /> ph¶i lµ mäi ng−êi ®Òu ®−îc b×nh ®¼ng lý kinh tÕ Trung −¬ng, 2008).<br /> tr−íc ph¸p luËt, b×nh ®¼ng vÒ c¬ héi Theo khuynh h−íng tiÕp cËn CBXH<br /> sèng, lµm viÖc, cèng hiÕn tµi n¨ng vµ søc nh− lµ nguyªn t¾c, gi¸ trÞ chuÈn mùc<br /> lùc cña m×nh ®Ó cã ®−îc sù h−ëng thô ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi, cã mét<br /> t−¬ng xøng, còng nh− c¬ héi tiÕp cËn víi ®Æc ®iÓm ë c¸c häc gi¶ lµ th−êng nhÊn<br /> c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c dÞch vô x· héi m¹nh sù tù nguyÖn nh− lµ th−íc ®o thùc<br /> (Ph¹m ThÞ Ngäc TrÇm, 2007, Kû yÕu héi sù cña CBXH, ®Æc biÖt trong quan hÖ<br /> th¶o..., tr.489). khÕ −íc x· héi. XuÊt ph¸t tõ luËn ®iÓm<br /> TiÕp cËn CBXH trªn c¬ së nhÊn nµy, c¸c nhµ khoa häc cho r»ng CBXH<br /> m¹nh hÖ gi¸ trÞ, t¸c gi¶ Bïi §¹i Dòng cã chøc n¨ng rÊt lín trong ®iÒu chØnh<br /> vµ céng sù cho r»ng, CBXH lµ t×nh hµnh vi chÝnh trÞ cña thÓ chÕ chÝnh trÞ,<br /> tr¹ng mµ mäi quyÒn lîi, nghÜa vô cña chÝnh ®¶ng cÇm quyÒn, c¬ quan c«ng<br /> c¸c thµnh viªn x· héi cã vµ ®−îc thùc quyÒn. Nh− vËy, b¶n chÊt cña CBXH<br /> hiÖn phï hîp víi c¸c gi¸ trÞ x· héi ®Ó chÝnh lµ sù phï hîp gi÷a mét lo¹t khÝa<br /> khuyÕn khÝch tèi ®a kh¶ n¨ng ®ãng gãp c¹nh thÓ hiÖn c¸c ph−¬ng diÖn kh¸c<br /> vµ h¹n chÕ tèi thiÓu kh¶ n¨ng g©y h¹i nhau trong mèi quan hÖ gi÷a c¸i mµ c¸<br /> cña mçi c¸ nh©n cho x· héi trong dµi nh©n (hay nhãm x· héi) lµm vµ c¸i mµ<br /> h¹n (Bïi §¹i Dòng, Ph¹m Thu Ph−¬ng, hä ®−îc h−ëng tõ x· héi. CBXH kh«ng<br /> 2009). Trong khi ®ã, t¸c gi¶ D−¬ng V¨n chØ thÓ hiÖn trong mèi quan hÖ gi÷a c¸<br /> ThÞnh cho r»ng, CBXH thùc chÊt lµ mèi nh©n víi x· héi mµ cßn thÓ hiÖn trong<br /> quan hÖ lîi Ých cña con ng−êi trong x· quan hÖ gi÷a c¸ nh©n víi c¸ nh©n, gi÷a<br /> héi. Lîi Ých cña con ng−êi biÓu hiÖn trªn c¸c nhãm x· héi kh¸c nhau. Tuy nhiªn,<br /> nhiÒu lÜnh vùc, trong ®ã lîi Ých vÒ kinh cã thÓ nhËn thÊy r»ng trôc xuyªn suèt<br /> tÕ lµ c¬ b¶n nhÊt, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh c¸c quan hÖ trong ph¹m trï CBXH vÉn<br /> ®Õn lîi Ých trªn c¸c lÜnh vùc kh¸c cña lu«n lµ mèi quan hÖ t−¬ng øng gi÷a<br /> ®êi sèng x· héi. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cèng hiÕn ngang nhau th× h−ëng thô<br /> T×m hiÓu mét sè quan ®iÓm… 23<br /> <br /> ngang nhau, trong ®ã c¸c kh¸i niÖm ngang b»ng nhau gi÷a ng−êi víi ng−êi<br /> cèng hiÕn vµ h−ëng thô ë ®©y ®−îc hiÓu vÒ mäi ph−¬ng diÖn tøc lµ ta nãi tíi mét<br /> theo nghÜa réng, bao gåm c¶ nh÷ng cèng sù b×nh ®¼ng x· héi hoµn toµn. Trong<br /> hiÕn vµ h−ëng thô tÝch cùc (nh− c«ng khi ®ã CBXH còng lµ mét d¹ng (chØ lµ<br /> tr¹ng vµ t«n vinh), tiªu cùc (nh− téi mét d¹ng mµ th«i) cña b×nh ®¼ng x· héi.<br /> ph¹m vµ trõng ph¹t) (NguyÔn Minh CBXH lµ sù b×nh ®¼ng gi÷a ng−êi vµ<br /> Hoµn, 2009, tr.56). Nh− vËy, CBXH ng−êi, nh−ng b×nh ®¼ng ë ®©y kh«ng<br /> lu«n ®−îc xem nh− lµ nguyªn t¾c, gi¸ ph¶i theo nghÜa th«ng th−êng (lµ sù<br /> trÞ, chuÈn mùc cã chøc n¨ng gãp phÇn ngang nhau gi÷a ng−êi vµ ng−êi vÒ ®iÒu<br /> ®iÒu chØnh quan hÖ x· héi. kiÖn cô thÓ nµo ®ã), mµ b×nh ®¼ng xÐt<br /> trong mèi quan hÖ t−¬ng øng gi÷a cèng<br /> 3. CBXH vµ mèi quan hÖ víi sù b×nh ®¼ng x· héi<br /> hiÕn vµ h−ëng thô (Lª H÷u TÇng, 2007,<br /> CBXH vµ sù b×nh ®¼ng x· héi d−êng Kû yÕu héi th¶o..., tr.63, 301).<br /> nh− ®−îc mét sè häc gi¶ hiÓu lµ hoµn Nh− vËy, tõ nh÷ng vÊn ®Ò nh− võa<br /> toµn gièng nhau. Aristotle cho r»ng, nªu cã thÓ thÊy cã nhiÒu quan niÖm<br /> c«ng b»ng lµ sù b×nh ®¼ng gi÷a nh÷ng kh¸c nhau vÒ CBXH, tuy vËy kh¸i niÖm<br /> ng−êi cã cïng ®Þa vÞ x· héi. Trong t− CBXH dï ®−îc quan niÖm ®a d¹ng nh−<br /> t−ëng Hå ChÝ Minh, CBXH cã mèi quan thÕ nµo th× bao giê nã còng g¾n víi kh¸i<br /> hÖ chÆt chÏ víi b×nh ®¼ng x· héi, b×nh niÖm b×nh ®¼ng x· héi. Sù b×nh ®¼ng ë<br /> ®¼ng tr−íc hÕt lµ b×nh ®¼ng vÒ nghÜa vô ®©y ®−îc coi lµ th−íc ®o tiªu chÝ, môc<br /> vµ quyÒn lîi, ®ång thêi viÖc thùc hiÖn sù tiªu cña thùc hiÖn CBXH.<br /> b×nh ®¼ng gi÷a ng−êi víi ng−êi trong<br /> mèi quan hÖ gi÷a thùc hiÖn nghÜa vô vµ 4. C¸c d¹ng thøc CBXH<br /> thô h−ëng quyÒn lîi Êy l¹i chÝnh lµ thùc VÊn ®Ò CBXH trªn c¸c khÝa c¹nh<br /> hiÖn CBXH. ViÖc thùc hiÖn mét chÕ ®é kh¸c nhau ®· ®−îc c¸c nhµ khoa häc<br /> ph©n phèi c«ng b»ng, theo quan ®iÓm trªn thÕ giíi cô thÓ ho¸, l−îng hãa trë<br /> cña Hå ChÝ Minh, lµ thùc hiÖn nguyªn thµnh nh÷ng nguyªn t¾c - th−íc ®o cô<br /> t¾c ph©n phèi trong ®ã phÇn h−ëng thô thÓ vÒ CBXH. Trong ®ã, ®¸ng chó ý lµ<br /> t−¬ng xøng víi møc ®é ®ãng gãp, cèng quan niÖm cña mét sè häc gi¶ ph−¬ng<br /> hiÕn cña tõng c¸ nh©n, chø hoµn toµn T©y hiÖn ®¹i vÒ nh÷ng nguyªn t¾c -<br /> kh«ng ph¶i lµ sù ngang b»ng vÒ h−ëng th−íc ®o cña CBXH, thÓ hiÖn ë: b×nh<br /> thô gi÷a c¸c c¸ nh©n mµ kh«ng tÝnh ®Õn ®¼ng vÒ c¬ héi (equality of opportunity);<br /> sù cèng hiÕn cña tõng ng−êi (Theo: b×nh ®¼ng vÒ c¬ héi c«ng b»ng (fair<br /> NguyÔn Minh Hoµn, 2009, tr.14, 49). equality of opportunity); b×nh ®¼ng vÒ<br /> kÕt qu¶ (equality of outcome); hay b×nh<br /> Tuy nhiªn, theo c¸ch quan niÖm cña<br /> ®¼ng ë vÞ thÕ khëi thñy (original<br /> mét sè häc gi¶ kh¸c, CBXH vµ b×nh<br /> position); thËm chÝ c¶ ë nguyªn t¾c b×nh<br /> ®¼ng x· héi kh«ng h¼n lµ sù trïng khÝt<br /> qu©n chñ nghÜa (egalitarianism) (Theo:<br /> víi nhau. Theo t¸c gi¶ Lª H÷u TÇng,<br /> NguyÔn Minh Hoµn, 2009, tr.11).<br /> CBXH vµ b×nh ®¼ng x· héi tuy gÇn<br /> nhau nh−ng chóng vÉn lµ hai kh¸i §¸ng chó ý, hiÖn nay c¸c häc gi¶<br /> niÖm. Khi nãi tíi b×nh ®¼ng x· héi, nhÊn m¹nh ®ång thêi ba trô cét khi ®Ò<br /> ng−êi ta muèn nãi tíi sù ngang b»ng cËp ®Õn CBXH, ®ã lµ: c«ng b»ng ph¸p<br /> nhau gi÷a ng−êi víi ng−êi vÒ mét lý; c«ng b»ng chÝnh trÞ; c«ng b»ng kinh<br /> ph−¬ng diÖn nµo ®ã. Cßn khi nãi sù tÕ. C«ng b»ng ph¸p lý: viÖc ¸p dông luËt<br /> 24 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 3.2015<br /> <br /> <br /> ph¸p vµ c¸c quy tr×nh ®èi víi c¸ nh©n vµ Cßn theo t¸c gi¶ D−¬ng V¨n ThÞnh,<br /> tæ chøc th«ng qua hÖ thèng quy t¾c ®−îc c«ng b»ng lµ s¶n phÈm cña ®êi sèng x·<br /> ®−a ra vµ thiÕt lËp cã thÓ theo tËp tôc héi, lµ quan hÖ gi÷a con ng−êi víi con<br /> hay ý chÝ cña nhµ n−íc. C«ng b»ng ng−êi h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh con<br /> chÝnh trÞ: vÊn ®Ò ®éc lËp hay phô thuéc ng−êi ho¹t ®éng sinh sèng. V× lµ s¶n<br /> xuÊt hiÖn tõ sù phô thuéc lÉn nhau theo phÈm cña ®êi sèng mµ ®êi sèng th× lu«n<br /> møc ®é quyÒn lùc vµ ¶nh h−ëng cña vËn ®éng biÕn ®æi, cho nªn c«ng b»ng<br /> nh÷ng ng−êi tham gia hay c¸c bªn tham còng ph¶i vËn ®éng biÕn ®æi cïng víi<br /> gia ®èi víi mèi quan hÖ. Theo Aristotle, nh÷ng ®iÒu kiÖn tån t¹i x· héi vµ ®êi<br /> c«ng b»ng chÝnh trÞ ®−îc xem nh− lµ sèng x· héi (D−¬ng V¨n ThÞnh, 2007, Kû<br /> phóc lîi chung mµ chØ cã chÝnh trÞ míi yÕu héi th¶o..., tr.156).<br /> gióp ®¹t ®−îc nã, c«ng b»ng chÝnh trÞ cã Trong x· héi céng s¶n nguyªn thñy,<br /> môc ®Ých tù tháa m·n vµ chØ cã thÓ cã viÖc ph©n phèi trùc tiÕp vµ b×nh qu©n<br /> ®−îc ë nh÷ng ng−êi tù do vµ b×nh ®¼ng s¶n phÈm cña lao ®éng lµ ®Æc tr−ng c¬<br /> (Theo: NguyÔn Gia Th¬, 2007, Kû yÕu héi b¶n cña nguyªn t¾c CBXH. §Õn thêi kú<br /> th¶o..., tr.127). Liªn quan ®Õn c«ng b»ng chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ, nguyªn t¾c<br /> kinh tÕ, t¸c gi¶ Lª H÷u TÇng cho biÕt, ph©n phèi cña quan hÖ s¶n suÊt nµy ®·<br /> trong kinh tÕ häc ng−êi ta ph©n biÖt hai tån t¹i song song víi quan hÖ trao ®æi<br /> kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ CBXH: CBXH ngang gi¸ cña nÒn s¶n xuÊt hµng hãa.<br /> theo chiÒu ngang nghÜa lµ ®èi xö nh− Trong ®ã, nguyªn t¾c ph©n phèi theo<br /> nhau víi nh÷ng ng−êi cã ®ãng gãp nh− quan hÖ s¶n xuÊt chiÕm h÷u n« lÖ gi÷ vÞ<br /> nhau; cßn CBXH theo chiÒu däc nghÜa lµ trÝ thèng trÞ, cßn nguyªn t¾c trao ®æi<br /> ®èi xö kh¸c nhau víi nh÷ng ng−êi cã ngang gi¸ cã vÞ trÝ thø yÕu. B−íc sang<br /> nh÷ng kh¸c biÖt bÈm sinh hoÆc cã c¸c chÕ ®é phong kiÕn, CBXH ®−îc dùa trªn<br /> ®iÒu kiÖn sèng kh¸c nhau (Lª H÷u TÇng, nguyªn t¾c quan hÖ trao ®æi ngang gi¸<br /> 2007, Kû yÕu héi th¶o..., tr.302). trong nÒn s¶n xuÊt hµng hãa nhá (cña<br /> Nh− vËy, c¸ch hiÓu vµ ph©n chia c¸c ng−êi lao ®éng tù do dùa vµo søc lao<br /> d¹ng thøc vÒ CBXH lµ rÊt ®a d¹ng vµ ®éng vµ t− liÖu s¶n xuÊt cña chÝnh<br /> phong phó. Tïy tõng môc tiªu hay gi¸c m×nh). Nã thÓ hiÖn møc ®é nhÊt ®Þnh<br /> ®é khoa häc tiÕp cËn mµ cã nh÷ng tiªu cña sù CBXH vµ sù gi¶i phãng con<br /> chÝ ph©n chia hoÆc mèi quan t©m ®Õn ng−êi khái chÕ ®é lao ®éng bÞ n« dÞch.<br /> mét khÝa c¹nh nhÊt ®Þnh cña CBXH. (NguyÔn Minh Hoµn, 2009, tr.13-22).<br /> Trong chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa, víi<br /> 5. Nh÷ng giíi h¹n lÞch sö vµ sù kú väng vÒ CBXH<br /> ®Æc tr−ng lµ quan hÖ trao ®æi ngang gi¸<br /> Thùc tÕ cho thÊy CBXH lu«n lµ sù trong nÒn s¶n xuÊt hµng hãa t− b¶n ®·<br /> kú väng cña nh©n lo¹i trong tiÕn tr×nh trë thµnh thèng trÞ vµ ®éng lùc thóc ®Èy<br /> ph¸t triÓn cña m×nh. Bµn luËn ë khÝa m¹nh mÏ sù ph¸t triÓn cña lùc l−îng<br /> c¹nh nµy, t¸c gi¶ Vò V¨n Viªn cho r»ng, s¶n xuÊt, nguyªn t¾c trao ®æi ngang gi¸<br /> CBXH lµ mét ph¹m trï lÞch sö. CBXH chÝnh thøc lµ th−íc ®o cña CBXH. Tuy<br /> chÞu sù quy ®Þnh cña nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ mäi quan hÖ ®−îc coi lµ c«ng<br /> lÞch sö cô thÓ nhÊt ®Þnh. Víi nh÷ng ®iÒu b»ng khi chóng dùa trªn nguyªn t¾c<br /> kiÖn lÞch sö kh¸c nhau th× CBXH còng trao ®æi ngang gi¸, nh−ng thùc tÕ lµ<br /> cã nh÷ng néi dung kh¸c nhau (Vò V¨n trong lÜnh vùc chÝnh trÞ vµ c¸c quan hÖ<br /> Viªn, 2007, Kû yÕu héi th¶o..., tr.479). x· héi kh¸c, mäi ng−êi ®−îc tuyªn bè lµ<br /> T×m hiÓu mét sè quan ®iÓm… 25<br /> <br /> b×nh ®¼ng tr−íc ph¸p luËt, tuy nhiªn ®ã b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp v« s¶n, K.<br /> chØ lµ mét hÖ thèng ph¸p luËt nh»m Marx ®i ®Õn x©y dùng quan ®iÓm vÒ<br /> b¶o vÖ tr−íc hÕt lîi Ých cña giai cÊp CBXH mµ néi dung chñ yÕu lµ nguyªn t¾c<br /> thèng trÞ ®−¬ng thêi (NguyÔn Minh ph©n phèi theo lao ®éng (Theo: NguyÔn<br /> Hoµn, 2009, tr.20). VÊn ®Ò nµy cã trong Minh Hoµn, 2009, tr.37-44). Trong qu¸<br /> hai lËp luËn cña K. Marx: thø nhÊt, mäi tr×nh l·nh ®¹o cña m×nh, Hå ChÝ Minh<br /> kiÓu c«ng b»ng (kÓ c¶ c«ng b»ng cã tÝnh còng lu«n qu¸n triÖt lý t−ëng CBXH ®−îc<br /> ph©n phèi) lµ kh«ng c«ng b»ng, chõng cô thÓ hãa b»ng nh÷ng chØ dÉn chó träng<br /> nµo quan hÖ giai cÊp cßn kh«ng thËt; x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch b¶o ®¶m quyÒn<br /> thø hai, c«ng b»ng lµ kh«ng thÓ khi con ng−êi, sù ph©n phèi c«ng b»ng, c«ng<br /> quan hÖ s¶n xuÊt vÉn cßn bÞ thao tóng lý vµ b×nh ®¼ng x· héi (Lª ThÞ Lan, 2007,<br /> bëi c¸c nhµ t− b¶n. §©y lµ hai nh©n tè Kû yÕu héi th¶o..., tr.322).<br /> t¹o nªn mäi sù bÊt c«ng cã tÝnh ph©n Cã thÓ thÊy r»ng, tr×nh ®é ®¹t ®−îc<br /> phèi (Theo: TrÇn Cao §oµn, 2007, Kû cña CBXH trong mçi thêi kú lÞch sö<br /> yÕu héi th¶o..., tr.217). Kh«ng ®ång t×nh nhÊt ®Þnh lµ th−íc ®o vÒ mÆt x· héi cña<br /> víi quan niÖm CBXH theo kiÓu t− s¶n, tiÕn bé x· héi t−¬ng øng víi thêi kú lÞch<br /> nh÷ng ng−êi theo CNXH kh«ng t−ëng sö ®ã (NguyÔn Minh Hoµn, 2009,<br /> ®· ®Ò xuÊt nh÷ng ý t−ëng, nguyÖn väng tr.162). Trong x· héi qu¸ ®é vµ x©y<br /> vÒ c¸ch m¹ng x· héi lµ mét trong nh÷ng dùng CNXH, vÉn cßn tån t¹i nhiÒu h×nh<br /> dÊu mèc ®Æc tr−ng cña nh÷ng t− t−ëng thøc së h÷u kh¸c nhau nªn ®−¬ng nhiªn<br /> ®Êu tranh cho mét x· héi c«ng b»ng vµ vÉn cßn tån t¹i nhiÒu h×nh thøc ph©n<br /> b×nh ®¼ng, v× h¹nh phóc cña ®«ng ®¶o phèi. Nh−ng cïng víi chÕ ®é c«ng h÷u<br /> quÇn chóng nh©n d©n, dùa vµo chÕ ®é ngµy cµng chiÕm vai trß chñ ®¹o th×<br /> së h÷u c«ng céng... Nh÷ng ng−êi céng nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng<br /> s¶n kh«ng t−ëng ®· x©y dùng lý t−ëng còng ngµy cµng mang tÝnh chñ ®¹o.<br /> CBXH cña m×nh kh«ng ph¶i b»ng<br /> nguyªn t¾c trao ®æi ngang gi¸ dùa trªn 6. Thay lêi kÕt<br /> chÕ ®é së h÷u t− s¶n mµ b»ng nguyªn Tõ nh÷ng vÊn ®Ò nh− võa ph©n tÝch ë<br /> t¾c ph©n phèi ®ång ®Òu nh÷ng s¶n trªn, cã thÓ thÊy CBXH lµ mèi quan t©m<br /> phÈm lao ®éng cho toµn thÓ mäi c¸ lín cña nh©n lo¹i, nhÊt lµ cña giíi khoa<br /> nh©n trong x· héi dùa trªn chÕ ®é së häc ngay tõ thêi cæ ®¹i, vµ cho ®Õn ngµy<br /> h÷u c«ng céng (NguyÔn Minh Hoµn, nay nã vÉn tiÕp tôc dßng ch¶y nµy. Trong<br /> 2009, tr.21). thêi ®¹i ngµy nay, CBXH ®· trë thµnh<br /> Kh«ng chÊp nhËn CBXH theo kiÓu mét môc tiªu, ®éng lùc trùc tiÕp cña sù<br /> t− s¶n còng nh− CNXH kh«ng t−ëng, ph¸t triÓn lµnh m¹nh vµ bÒn v÷ng ë tÊt<br /> theo quan ®iÓm cña K. Marx, CBXH chØ c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. CBXH lµ<br /> thùc sù cã ®−îc trong CNXH, bëi v× chØ mét ®iÒu kiÖn nÒn t¶ng ®Ó chung sèng<br /> khi ®ã chÕ ®é t− h÷u míi bÞ thñ tiªu, chÕ hßa b×nh vµ thÞnh v−îng ®èi víi mäi giai<br /> ®é c«ng h÷u míi ®−îc thiÕt lËp, vµ do ®ã tÇng x· héi vµ gi÷a c¸c d©n téc víi nhau.<br /> míi cã xuÊt ph¸t ®iÓm b×nh ®¼ng trong Trªn thÕ giíi hiÖn nay, ng−êi ta nh×n<br /> quan hÖ ph©n phèi ®¶m b¶o CBXH. Nãi nhËn vµ ®¸nh gi¸ møc ®é thùc hiÖn<br /> c¸ch kh¸c, c¬ së cña CBXH trong CNXH CBXH tr−íc hÕt qua c¸c chØ sè thu nhËp.<br /> chÝnh lµ chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t− liÖu s¶n Ngoµi ra, c¸c chØ sè thÓ hiÖn møc ®é tháa<br /> xuÊt. §ång thêi, ®øng trªn lËp tr−êng m·n nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n cña con ng−êi,<br /> 26 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 3.2015<br /> <br /> <br /> ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cña c¸ nh©n còng lÇn thø X, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia,<br /> lµ nh÷ng yÕu tè quan träng. Hµ Néi.<br /> §èi víi ViÖt Nam, CBXH còng lµ<br /> 3. NguyÔn Minh Hoµn (2009), CBXH<br /> môc tiªu phÊn ®Êu xuyªn suèt cña §¶ng<br /> trong tiÕn bé x· héi, Nxb. ChÝnh trÞ<br /> vµ Nhµ n−íc. §èi víi nguyªn t¾c ph©n<br /> quèc gia, Hµ Néi.<br /> phèi nh»m ®¶m b¶o CBXH, kinh tÕ thÞ<br /> tr−êng ®Þnh h−íng XHCN thùc hiÖn 4. Kû yÕu héi th¶o quèc tÕ: CBXH, tr¸ch<br /> ph©n phèi chñ yÕu theo kÕt qu¶ lao ®éng nhiÖm x· héi vµ ®oµn kÕt x· héi<br /> vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, ®ång thêi ph©n (2007), VASS vµ MISEREOR ®ång tæ<br /> phèi theo møc ®ãng gãp vèn vµ c¸c chøc, Hµ Néi. C¸c bµi viÕt: NguyÔn<br /> nguån lùc kh¸c vµo s¶n xuÊt kinh doanh Duy Quý, CBXH trong ®iÒu kiÖn<br /> vµ th«ng qua phóc lîi x· héi (§¶ng kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng<br /> Céng s¶n ViÖt Nam, 2001, tr.88). MÆc XHCN; TrÇn Cao §oµn, Nh×n l¹i sù<br /> dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng, nh−ng lý luËn phª ph¸n cña C.M¸c ®èi víi c«ng<br /> ch−a gi¶i ®¸p ®−îc mét sè vÊn ®Ò cña b»ng trong ph©n phèi; NguyÔn Gia<br /> thùc tiÔn ®æi míi vµ x©y dùng ph¸t triÓn Th¬, CBXH vµ b×nh ®¼ng x· héi<br /> ®Êt n−íc, ®Æc biÖt lµ trong viÖc gi¶i trong lÞch sö triÕt häc vµ chÝnh trÞ<br /> quyÕt mèi quan hÖ gi÷a tèc ®é t¨ng häc ph−¬ng T©y; NguyÔn Ngäc Hµ,<br /> tr−ëng víi chÊt l−îng ph¸t triÓn; gi÷a Tiªu chÝ cña sù CBXH; NguyÔn TÊn<br /> t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ thùc hiÖn CBXH Hïng, Lª H÷u ¸i, CBXH: m©u<br /> (§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, 2006, tr.69). thuÉn vµ ph−¬ng ph¸p gi¶i quyÕt;<br /> CBXH chÞu t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu Ph¹m ThÞ Ngäc TrÇm, KÕt hîp môc<br /> yÕu tè, do ®ã muèn cã CBXH ph¶i tiÕn tiªu kinh tÕ vµ môc tiªu x· héi nh©n<br /> hµnh mét hÖ thèng nh÷ng gi¶i ph¸p v¨n trong thùc hiÖn CBXH ë ViÖt<br /> h÷u hiÖu, kh¶ thi. Tr−íc m¾t, ®Ó cã ®−îc Nam; D−¬ng V¨n ThÞnh, Quan niÖm<br /> CBXH t¹i ViÖt Nam, cÇn ph¶i xem xÐt cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin vÒ CBXH<br /> mét c¸ch kh¸ch quan vµ nghiªm tóc vÊn vµ sù vËn dông quan niÖm ®ã vµo<br /> ®Ò ph©n phèi thu nhËp trong x· héi. CBXH ë ViÖt Nam; Lª H÷u TÇng,<br /> TÝnh c«ng b»ng trong ph©n phèi thu CBXH vµ c«ng b»ng ë ViÖt Nam;<br /> nhËp tr−íc hÕt quyÕt ®Þnh bëi viÖc thùc Ph¹m Thµnh NghÞ, CBXH vµ ph¸t<br /> hiÖn nguyªn t¾c “h−ëng theo cèng hiÕn”. triÓn bÒn v÷ng; Vò V¨n Viªn, CBXH<br /> Nguyªn t¾c h−ëng theo cèng hiÕn kh«ng víi cæ phÇn hãa ë ViÖt Nam hiÖn<br /> cho phÐp dµnh nh÷ng kho¶n thu nhËp nay; Lª ThÞ Lan, Quan niÖm vÒ<br /> lín cho bÊt cø ®èi t−îng nµo kh«ng cã CBXH trong t− duy ng−êi ViÖt.<br /> ®ãng gãp cho x· héi
5. Bïi §¹i Dòng, Ph¹m Thu Ph−¬ng<br /> (2009), “T¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ<br /> Tµi liÖu tham kh¶o CBXH”, T¹p chÝ Khoa häc, Chuyªn<br /> 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2001), san Kinh tÕ vµ Kinh doanh, sè 25.<br /> V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc<br /> 6. ViÖn Nghiªn cøu Qu¶n lý kinh tÕ<br /> lÇn thø IX, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia,<br /> Trung −¬ng (2008), C«ng b»ng x· héi<br /> Hµ Néi.<br /> vµ c«ng b»ng ph©n phèi ë ViÖt Nam<br /> 2. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2006), hiÖn nay, CIEM, Trung t©m Th«ng<br /> V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc tin - T− liÖu, Hµ Néi.<br />