Chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trƣờng Sa<br />
Lê Quang Thành<br />
Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Đỗ Hoà Bình<br />
<br />
LỜI NÓI ĐẦU<br />
1. Tính cấp thiết của đề tài:<br />
Việt Nam là một quốc gia ven biển, có vùng biển rộng, bờ biển dài với hàng<br />
trăm đảo, quần đảo lớn nhỏ gần bờ và xa bờ chạy dọc theo chiều dài đất nước. Đặc<br />
biệt, hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa có vị trí chiến lược vô cùng quan trọng<br />
không chỉ với Việt Nam mà còn có vị trí địa chính trị cực kỳ quan trọng đối với cả<br />
khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Từ lâu, Việt Nam đã chiếm hữu và thực hiện<br />
chủ quyền đối với hai quần đảo này và Việt Nam có đủ những bằng chứng lịch sử<br />
và pháp lý để chứng minh quan điểm, lập trường đó của mình.<br />
Ngày nay trước nguy cơ nguồn tài nguyên trên đất liền đang ngày càng cạn<br />
kiệt, các quốc gia đang từng bước dịch chuyển, tăng cường hướng quan tâm của<br />
mình ra biển và đại dương. Không phải ngẫu nhiên mà người ta coi thế kỷ 21 là thế<br />
kỷ của Đại dương. Xu thế tiến ra biển, chiếm lĩnh và khống chế không gian biển,<br />
sử dụng và khai thác biển đang trở thành xu thế chung của cả nhân loại. Khu vực<br />
Châu Á - Thái Bình Dương và khu vực Biển Đông cũng không nằm ngoài quy luật<br />
đó. Mặt khác, phân tích trên khía cạnh lợi ích nhiều mặt có thể đạt được từ việc<br />
làm chủ được hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, bất kỳ quốc gia nào ven bờ<br />
Biển Đông đều mong muốn thiết lập được chủ quyền của mình trên hai quần đảo<br />
này.<br />
Xuất phát từ những lý do nêu trên, trong vùng Biển Đông đã và đang tồn tại<br />
những tranh chấp về chủ quyền rất phức tạp và kéo dài. Tình hình tranh chấp này<br />
không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh, quốc phòng, sự phát triển của Việt<br />
<br />
Nam mà còn ảnh hưởng đến cả hoà bình, ổn định và phát triển của toàn bộ khu<br />
vực.<br />
Hơn bao giờ hết, vấn đề tranh chấp về chủ quyền đối với hai quần đảo, đang<br />
là vấn đề "nóng, nhạy cảm" đối với Việt Nam và khu vực. Yêu cầu chứng minh và<br />
khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa<br />
là phù hợp với thực tế lịch sử và luật pháp quốc tế đã và đang được đặt ra hết sức<br />
cấp thiết. Chứng minh và khẳng định Việt Nam đã xác lập và thực hiện chủ quyền<br />
như thế nào để vừa đảm bảo toàn vẹn lãnh thổ quốc gia, đảm bảo an ninh, quốc<br />
phòng, kinh tế lại vừa đảm bảo được yêu cầu hợp tác, hội nhập quốc tế, không để<br />
xảy ra hoặc làm xuất hiện những nguy cơ xảy ra tranh chấp về lợi ích với các quốc<br />
gia hữu quan, thậm chí là những nguy cơ gây xung đột vũ trang. Câu hỏi này thật<br />
sự không bao giờ là dễ giải đáp, đòi hỏi phải có các giải pháp thích hợp và đặc biệt<br />
phải phù hợp với thực tế lịch sử cũng như luật pháp và thực tiễn quốc tế.<br />
Mặc dù vấn đề này đã được Việt Nam và các quốc gia hữu quan, quan tâm<br />
giải quyết song do quan điểm, lập trường của các bên còn khác nhau quá xa cho<br />
nên việc đưa ra được những phương hướng, giải pháp thích hợp và được các bên<br />
hữu quan cùng chấp thuận luôn gặp rất nhiều khó khăn. Tranh chấp chủ quyền đối<br />
với hai quần đảo tiếp tục tồn tại và nguy cơ xung đột tiềm tàng xuất phát từ những<br />
tranh chấp này có thể gây những ảnh hưởng xấu đến hoà bình, ổn định trong khu<br />
vực.<br />
2. Tình hình nghiên cứu:<br />
Việc nghiên cứu Luật pháp và thực tiễn quốc tế về vấn đề "xác lập chủ<br />
quyền quốc gia đối với các vùng lãnh thổ" để áp dụng vào trường hợp hai quần đảo<br />
Hoàng Sa – Trường Sa đã được nhiều học giả trong và ngoài nước quan tâm. Đã có<br />
một số công trình nghiên cứu tiêu biểu đó là: "Kể chuyện đảo Việt Nam" của tác<br />
giả Vũ Phi Hoàng NXB Quân đội nhân dân năm 1978; "Cuộc tranh chấp Việt Trung về hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa" của tác giả Lưu Văn Lợi, NXB<br />
<br />
Công An Nhân Dân Hà Nội, năm 1995; Luận án phó Tiến sĩ Luật học của tác giả<br />
Hoàng Trọng Lập về “Tranh chấp hai quần đảo Hoàng Sa - Trường Sa và Luật<br />
pháp quốc tế” năm 1996... Các tác giả nước ngoài cũng đã có nhiều công trình<br />
nghiên cứu về vấn đề này như: "Cuộc tranh chấp quần đảo Trường Sa - Ai là chủ<br />
sở hữu đầu tiên" của tác giả Daniel J. Dzurek, năm 1996; "Chủ quyền trên hai<br />
quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa" của tác giả Monique Chemillier - Gendreau<br />
năm 1997...<br />
Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu trong nước dường như vẫn chưa thực<br />
sự rõ ràng khi đưa ra các lập luận pháp lý quốc tế để khẳng định quá trình xác lập<br />
chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Còn các<br />
công trình nghiên cứu của các học giả nước ngoài thì do không có đầy đủ các tài<br />
liệu và bằng chứng lịch sử về hai quần đảo nên đã có những cách hiểu không chính<br />
xác cả về lịch sử xác lập chủ quyền cũng như một số giai đoạn thực hiện chủ quyền<br />
của Việt Nam đối với hai quần đảo.<br />
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài:<br />
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn quốc tế về vấn đề xác lập chủ quyền<br />
quốc gia đối với các vùng lãnh thổ.<br />
- Trình bày, phân tích và đánh giá các bằng chứng lịch sử để từ đó chứng<br />
minh quá trình xác lập và thực hiện chủ quyền của Việt Nam trên hai quần đảo<br />
Hoàng Sa và Trường Sa là phù hợp với thực tế lịch sử cũng như luật pháp quốc tế.<br />
- Phân tích và phê phán yêu sách và lập luận sai trái của các bên (Trung<br />
Quốc, Philippine, Malaysia, Brunei và Đài Loan) tranh chấp chủ quyền đối với hai<br />
quần đảo Hoàng Sa – Trường Sa của Việt Nam.<br />
- Đề xuất các phương hướng và các giải pháp cho tranh chấp song phương<br />
đối với quần đảo Hoàng Sa cũng như những tranh chấp đa phương đối với quần<br />
đảo Trường Sa.<br />
4. Cơ sở lý luận và Phƣơng pháp nghiên cứu của đề tài:<br />
<br />
- Cơ sở lý luận của đề tài là quan điểm, lập trường chính thức của Nhà nước<br />
Việt Nam về chủ quyền lãnh thổ đối với hai quần đảo Hoàng Sa – Trường Sa. Dựa<br />
trên cơ sở lý luận, các căn cứ pháp lý về xác lập chủ quyền lãnh thổ trong những<br />
quy định của luật pháp và thực tiễn quốc tế.<br />
- Phương pháp nghiên cứu của đề tài là phương pháp duy vật biện chứng,<br />
duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lê nin, đặt cái chung trong cái riêng để nghiên<br />
cứu, trên cơ sở so sánh, đánh giá tìm ra những hạt nhân tiến bộ, những ưu điểm để<br />
áp dụng trong hệ thống lý luận nhằm chứng minh chủ quyền không thể tranh cãi<br />
của Việt Nam đối với hai quần đảo. Ngoài ra, Luận văn còn sử dụng các phương<br />
pháp nghiên cứu khác như: phân tích, thống kê, so sánh...<br />
5. Những đóng góp của Luận văn:<br />
- Góp phần củng cố lập trường pháp lý của Việt Nam khi tiến hành đấu tranh<br />
đối ngoại trên trường quốc tế bảo vệ chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo<br />
Hoàng Sa và Trường Sa.<br />
- Đề xuất một số suy nghĩ, ý tưởng trong quá trình tìm kiếm giải pháp cho<br />
tranh chấp hai quần đảo Hoàng Sa - Trường Sa giữa Việt Nam và các bên liên quan<br />
khác.<br />
6. Kết cấu của Luận văn:<br />
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo,<br />
Luận văn được cơ cấu thành 5 chương như sau:<br />
Chƣơng 1. Vị trí địa lý và tầm quan trọng của hai quần đảo Hoàng Sa Trƣờng Sa.<br />
Chƣơng 2. Luật pháp và thực tiễn quốc tế về xác lập và thực hiện chủ quyền<br />
lãnh thổ.<br />
Chƣơng 3. Lịch sử xác lập và thực hiện chủ quyền của Việt Nam đối với hai<br />
quần đảo.<br />
Chƣơng 4. Về những yêu sách thiếu căn cứ đối với hai quần đảo.<br />
<br />
Chƣơng 5. Phƣơng hƣớng và một số kiến nghị cho tranh chấp đối với hai quần<br />
đảo.<br />
<br />
CHƢƠNG 1<br />
VỊ TRÍ ĐỊA LÝ VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA<br />
HAI QUẦN ĐẢO HOÀNG SA - TRƢỜNG SA<br />
Trước đây, trong một thời gian dài, người Việt và người phương Tây biết<br />
đến hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa ngày nay ở giữa Biển Đông một cách mơ<br />
hồ và đặt cho chúng một cái tên gọi chung. Người Việt thường gọi là Bãi Cát Vàng<br />
hay Cồn Vàng hoặc về sau này gọi là Hoàng Sa hoặc Đại Trường Sa hay Vạn Lý<br />
Trường Sa (phiên âm theo tiếng Hán). Người phương Tây, cụ thể là người Bồ Đào<br />
Nha gọi là Parcel hay Pracel (theo tiếng Bồ Đào Nha có nghĩa là: đá ngầm). Cho<br />
đến thế kỷ XVII hai quần đảo vẫn được vẽ gộp lại dưới tên gọi chung Paracel, nằm<br />
dọc sát bờ biển miền Trung Việt Nam. Mãi đến năm 1787 - 1788, đoàn khảo sát<br />
Kergariou Locmaria mới xác định được một cách rõ ràng và chính xác vị trí của<br />
quần đảo Paracel như hiện nay. Từ đó, người phương Tây mới bắt đầu phân biệt<br />
quần đảo Paracel ở phía Bắc với quần đảo ở phía Nam mà sau này đến thập niên<br />
40 của thế kỷ XX người Pháp mới đặt tên là Spratly để chỉ chung cho quần đảo<br />
Trường Sa. Trung Quốc, một bên tham gia tranh chấp chủ quyền đối với hai quần<br />
đảo Hoàng Sa và Trường Sa đặt tên cho hai quần đảo này là “Tây Sa” và “Nam Sa”.<br />
Một điều hết sức đặc biệt là có sự nhất quán hết sức rõ ràng giữa danh xưng<br />
quần đảo tên Việt và tên phương Tây. Giám mục Tabert đã từng ghi chú trên bản<br />
đồ “An Nam Đại Quốc Hoạ Đồ” với hàng chữ Paracel seu Cat Vang. (seu: tiếng<br />
Latinh có nghĩa: hoặc là) [20,tr.2]. Ở Trung Quốc hay bất kỳ nước nào khác đều<br />
không hề có các khái niệm này. Chỉ có ở Việt Nam mới chắc chắn có tên gọi Cát<br />
Vàng hay Hoàng Sa để chỉ Paracel do người phương Tây đặt tên. Điều này là một<br />
<br />