Tỷ lệ sử dụng bao cao su ở phụ nữ mại dâm đường phố tại Thành phố Hồ Chí Minh năm 2012

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> <br /> TỶ LỆ SỬ DỤNG BAO CAO SU Ở PHỤ NỮ MẠI DÂM ĐƯỜNG PHỐ  <br /> TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NĂM 2012 <br /> Lê Văn Tỉnh*, Trịnh Thị Hoàng Oanh** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt vấn đề: Việt Nam có tỷ lệ mại dâm nhiễm HIV đứng thứ ba sau tiêm chích ma túy và tình dục đồng <br /> giới. Giám sát trọng điểm được thực hiện vào năm 2010 tại Thành phố Hồ Chí Minh (Tp. HCM) tỷ lệ sử dụng <br /> bao cao su (BCS) là 31%, trong khi đó tỷ lệ sử dụng BCS của cả nước là 77,7%. Mại dâm đường phố(MDĐP) <br /> đối mặt với nguy cơ nhiễm HIV, STI, tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm cho bạn tình, cộng đồng.  <br /> Mục tiêu nghiên cứu: Xác định tỷ lệ sử dụng BCS, kiến thức phòng, chống HIV tác động như thế nào lên <br /> hành vi nguy cơ ở nhóm MDĐP.  <br /> Phương  pháp  nghiên  cứu: Cắt ngang  mô  tả  trên 358 phụ nữ  mại dâm  tại  các  quận nội thành  của Tp. <br /> HCM, năm 2012. <br /> Kết quả: Sử dụng BCS: Khách lạ 58,1%, khách quen 34,5%, bạn tình thường xuyên 21,3%, bạn tình không <br /> thường xuyên 40,3%. Kiến thức phòng chống HIV 13,1%. Hành vi nguy cơ trong tháng: khách lạ 51,3%, khách <br /> quen 71,4%, bạn tình thường xuyên 85,9% và bạn tình không thường xuyên 70%. Kiến thức phòng chống HIV <br /> ở những người theo đạo Phật và không theo đạo nào (PR=0,14, KTC95%: 0,04‐0,46). <br /> Trình độ học vấn tăng thì hành vi nguy cơ với khách lạ càng giảm (PR=1,80, KTC95%: 1,15‐2,84). Hồi quy <br /> đa biến: học vấn, sử dụng thu nhập tương tác với kiến thức lên hành vi nguy cơ. <br /> Kết luận: Sử dụng BCS ở nhóm MDĐP thấp. Kiến thức phòng chống HIV thấp, hành vi nguy cơ cao <br /> Từ khóa: Bao cao su, HIV, STI, mại dâm đường phố <br /> <br /> ABSTRACT <br /> PROPORTION OF CONDOM USAGE AMONG FEMALE SEX WORKERS IN HO CHI MINH IN 2012 <br /> Le Van Tinh, Trinh Thi Hoang Oanh <br /> * Y Hoc Tp. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 6‐ 2014: 349 – 355 <br /> Background:  In  Vietnam,  female  sex  workers  (FSWs)  are  one  of  the  highest  prevalent  targets  of  HIV <br /> infection  after  infection  drug  user  drugsand  men  have  sex  with  men  (MSM).  Data  from  sentinel <br /> surveillanceinHoChi Minh City in 2010 showed that the proportion of using condom among female sex workers <br /> was  31%,  while this proportion  was 77.7%  among general population.  Female  sex  workers  also  confront  with <br /> high risks of developing HIV, STIs, and other potential infections those could be transmitted to their partners and <br /> communities through sexual activities. <br /> Objectives:  To determine the proportion of condom usage and knowledge ofHIVprevention among female <br /> sex workers. <br /> Method: Across‐sectional study with358female sex workers living in inner districtsof HoChi MinhCity was <br /> conducted in 2012. <br /> Results:  The  proportion  of  condom  usage  use  among  inregular  customers  was  58.1%,  regular  customers <br /> were  34.5%,  regular  partners  was  21.3%,  and  inregular  partners  was  40.3%.  Knowledge  ofHIVprevention <br /> among  female  sex  workers  was13.1%.  The  proportion  of  high  risk  behaviorsin  last  month  was  51.3%  among <br />  Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch <br /> ** Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh <br /> Tác giả liên lạc: Ths. Lê Văn Tỉnh ĐT: 091 9408517  Email: levantinh74@gmail.com <br /> *<br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> 349<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> inregular customers, 71.4% among regular customers, 85.9% among regular partnersand70% among inregular <br /> partner.  Buddism  was  a  factor  affected  to  knowledge  ofHIVprevention(PR  =0.14,  95%  CI:  0.04  to  0.46).  Sex <br /> workers  with  higher  education  was  performed  less  risk  behaviors  with  inregular  customers  compared  to  lower <br /> education  counterparts(PR  =1.80,  95%  CI:  1.15  to  2.84).  The  multivariateregression  analysis  showed  that <br /> education and household incomeaffected to knowledgeofrisk behaviors. <br /> Conclusions: The use of condom among FSWs was at low proportion. Their knowledgeofHIV prevention <br /> was also low and they were performed high risk of HIV infected behavior. <br /> Keyworks: Condom, HIV, STI, female sex workers. <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu <br /> <br /> Dịch HIV/AIDS tại Việt Nam hiện chủ yếu tập <br /> trung trong các nhóm nguy cơ cao, với tỷ lệ hiện <br /> nhiễm cao trong các nhóm tiêm chích ma túy, nữ <br /> mại dâm và khách mua dâm, và nam quan hệ tình <br /> dục (QHTD) đồng giới. Mối liên hệ nhân quả giữa <br /> các nhóm nguy cơ cao, tiếp tục là nguyên nhân gia <br /> tăng của dịch HIV tại Việt Nam(8). <br /> <br /> Xác  định  tỷ  lệ  sử  dụng  BCS  trong  QHTD <br /> trong nhóm nữ MDĐP. <br /> <br /> Thời  gian  qua,  hoạt  động  mại  dâm  trên  địa <br /> bàn Tp. HCM có chiều hướng tăng và hình thức <br /> hoạt  động  ngày  càng  tinh  vi,  có  khoảng  53,8% <br /> đối  tượng  từ  các  tỉnh  khác(3).  Tính  trên  toàn <br /> thành  phố  có  khoảng  gần  5.000  đối  tượng  bán <br /> dâm (chiếm 17% so với cả nước)(8) <br /> Hàng năm, Ủy ban phòng chống AIDS Tp. <br /> HCMđều  thực  hiện  chương  trình  giám  sát <br /> trọng  điểm,  như  năm  2010  thì  tỷ  lệ  sử  dụng <br /> Bao cao su (BCS) trong quần thể nghiên cứu là <br /> 31%. Theo kết quả của giám sát lồng ghép các <br /> chỉ  số  hành  vi  và  sinh  học  HIV/STI,  giám  sát <br /> kết hợp hành vi và các chỉ số sinh học vòng 2 <br /> năm 2009 cho thấy tỷ lệ sử dụng BCS ở nhóm <br /> này  tại  Tp.  HCMchỉ  là  25%,  trong  khi  đó  báo <br /> cáo  Quốc  gia  lần  thứ  tư  thực  hiện  tuyên  bố <br /> cam  kết  về  HIV/AIDS  năm  2010  thì  tỷ  lệ  sử <br /> dụng BCS thường xuyên khi QDTD với khách <br /> hàng cả nước là 77,7%(7).  <br /> Tp.  HCM  là  thành  phố  đông  dân  nhất  so <br /> với cả nước, là trung tâm kinh tế, vănhóa, giáo <br /> dụcvà có tầm quan trọng trong khu vực Đông <br /> Nam Á(1). Với đặc điểm địa lý thuận tiện, dân <br /> cư  đông  đúc,  đây  là  nơi  lý  tưởng  của  các  đối <br /> tượng mại dâm từ các tỉnh đổ về thành phố để <br /> hành nghề. <br /> <br /> 350<br /> <br /> Xác định tỷ lệ có kiến thức đúng về phòng, <br /> chống lây nhiễm HIV trong nhóm nữ MDĐP. <br /> Xác định mối liên quan giữa kiến thức chung <br /> về  phòng,  chống  lây  nhiễm  HIV  với  hành  vi <br /> nguy cơ trong nhóm đối tượng trên. <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Nghiên cứu cắt ngang mô tả tại Tp. HCM từ <br /> tháng  7  năm  2011  đến  tháng  9  năm  2012.  Tổng <br /> cộng có 394 NMD đã được lựa chọn từ 19 quận <br /> nội thành. <br /> Sử  dụng  phương  pháp  hòn  tuyết  lăn <br /> (snowballing) để tìm kiếm các cụm trên địa bàn. <br /> Thông  tin  được  ghi  lại  vào  phiếu  thu  thập  số <br /> liệu,  trong  đó  ghi  rõ  địa  chỉ,  các  dấu  hiệu  đặc <br /> biệt  để  nhận  biết  và  ước  tính  kích  thước  quần <br /> thể[1].  Kết  quả  có  100  cụm  được  xác  lập  tại  19 <br /> quận nội thành. <br /> Các cụm sẽ được lựa chọn với xác suất bằng <br /> nhau  thông  qua  việc  bốc  thăm  ngẫu  nhiên  để <br /> xây dựng mẫu nghiên cứu, có 42 cụm trong tổng <br /> số  100  cụm  đã  được  lựa  chọn.  Tại  các  cụm,  số <br /> lượng cá nhân có đủ tiêu chuẩn tham gia nghiên <br /> cứu  được  chọn  một  cách  toàn  bộ.  Phỏng  vấn <br /> viên là giáo dục viên đồng đẳng, được lựa chọn <br /> dựa  trên  các  tiêu  chí  như  nhau  và  được  huấn <br /> luyện cùng một lúc. <br /> Thống  kê  mô  tả,  tần  số  và  phần  trăm  được <br /> tính cho tất cả các biến số gồm: Tần số và phần <br /> trăm  của  các  biến  số  nền,  phần  trăm  về  kiến <br /> thức, nhận thức nguy cơ, thực trạng nhiễm STI, <br /> tiếp cận với can thiệp dự phòng. Trung bình, độ <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> lệch  chuẩn  hoặc  trung  vị,  khoảng  tứ  vị  của  các <br /> biến  số:  tuổi  QHTD  lần  đầu,  số  lượng  các  loại <br /> bạn tình. <br /> Phân tích các mối liên quan: Dùng kiểm định <br /> chi bình phương để xác định mối liên quan giữa <br /> đặc tính nền, kiến thức về phòng, chống HIV và <br /> hành vi nguy cơ của nhóm nữ MDĐP. Phân tích <br /> phân  tầng  theo  các  biến  số kiểm soát tương  tác <br /> tiềm ẩn (tuổi, trình độ học vấn, tôn giáo). <br /> <br /> Độ  tuổi  của  nhóm  nữ  MDĐP  ≥30trong <br /> nghiên  cứu  chiếm  tỷ  lệ  cao  nhất  50,1%;  Chỉ  có <br /> 0,6%  đối  tượng  trong  nghiên  cứu  có  trình  độ <br /> trung  cấp,  mù  chữ  14%;  Phần  lớn  là  theo  đạo <br /> Phật  chiếm  đến  55,6%;  Tỷ  lệ  chưa  có  gia  đình <br /> chiếm đến 39,7%. Tuổi quan hệ tình dục lần đầu <br /> lấy tiền nhỏ nhất là 13, cao nhất là 52. <br /> Bảng 2: Tính biến động ở nhóm mại dâm đường phố, <br /> n=358 <br /> Biến số<br /> Nơi sinh<br /> <br /> Tần suất<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Tp. HCM<br /> Tỉnh khác<br /> Thời gian hành nghề tại Tp. HCM<br /> <br /> 135<br /> 223<br /> <br /> 37,7<br /> 62,3<br /> <br /> < 1 năm<br /> 1 – 2 năm<br /> > 2 năm<br /> Tổng số bạn tình trong tháng: Trung<br /> vị (khoảng tứ vị), N=328<br /> Số khách lạ: Trung vị (khoảng tứ vị),<br /> N=328<br /> Số khách quen: Trung vị (khoảng tứ<br /> vị), N=333<br /> Số BTTX: Trung vị (khoảng tứ vị),<br /> N=349<br /> Số BTKTX: Trung vị (khoảng tứ vị),<br /> N=347<br /> <br /> 31<br /> 70<br /> 251<br /> 30<br /> <br /> 8,8<br /> 19,9<br /> 71,3<br /> 17-45<br /> <br /> 15<br /> <br /> 6-30<br /> <br /> 8<br /> <br /> 5-13<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0-3<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0-2<br /> <br /> KẾT QUẢ <br /> Cỡ  mẫu  nghiên  cứu  được  ước  lượng  là  394 <br /> được  phỏng  vấn  từ  42  cụm  trong  tổng  số  100 <br /> cụm tại 19 quận nội thành Tp. HCM, tổng số bộ <br /> câu hỏi thu lại là 394 bộ, có 16 bộ câu hỏi không <br /> đạt  yêu  cầu.  Tỷ  lệ  mất  mẫu  là  4,1%,  có  358  bộ <br /> câu hỏi được đưa vào nhập liệu và phân tích. <br /> Bảng 1: Đặc tính dân số học và tuổi quan hệ tình dục <br /> lần đầu lấy tiền ở nhóm MDĐP (n=358) <br /> Biến số<br /> <br /> Tần suất Tỷ lệ (%)<br /> <br />