intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Tỷ lệ tăng huyết áp và một số yếu tố liên quan ở người dân tộc Gia Rai từ 40 tuổi trở lên tại xã Ia Khươl, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai năm 2021

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

6
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày việc xác định tỷ lệ tăng huyết áp và một số yếu tố liên quan ở người dân tộc Gia Rai từ 40 tuổi trở lên tại xã Ia Khươl, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai năm 2021. Kết luận cho thấy tỷ lệ THA ở mức cao, cần tăng cường công tác dự phòng và có các can thiệp nhằm giảm tỷ lệ THA cho người dân tộc Gia Rai.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Tỷ lệ tăng huyết áp và một số yếu tố liên quan ở người dân tộc Gia Rai từ 40 tuổi trở lên tại xã Ia Khươl, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai năm 2021

  1. Tạp chí Dinh dưỡng & Thực phẩm 18(5+6)2022 Nghiên cứu gốc TỶ LỆ TĂNG HUYẾT ÁP VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở NGƢỜI DÂN TỘC GIA RAI TỪ 40 TUỔI TRỞ LÊN TẠI XÃ IA KHƢƠL, HUYỆN CHƢ PĂH, TỈNH GIA LAI NĂM 2021 Ngô Thị Hải Vân, Hoàng Xuân Hạnh, Phạm Thị Thuý Hoa, Trần Tô Châu, Trịnh Thị Thu Hƣơng, Viên Chinh Chiến Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên TÓM TẮT Mục tiêu: Xác định tỷ lệ tăng huyết áp (THA) và một số yếu tố liên quan. Phƣơng pháp: Nghiên cứu cắt ngang được thực hiện trên 321 đối tượng người dân tộc Gia Rai từ 40 tuổi trở lên tại xã Ia Khươl, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai năm 2021. Kết quả: Tỷ lệ THA là 38,0%, trong đó có 22,1% THA độ I và15,9% THA độ II. Có mối liên quan giữa tỷ lệ THA với từng yếu tố: trên 50 tuổi, hút thuốc lá, uống bia rượu, ăn mặn, ăn ít rau xanh và trái cây, thừa cân-béo phì, và vòng eo to (p < 0,05). Kết luận: Tỷ lệ THA ở mức cao, cần tăng cường công tác dự phòng và có các can thiệp nhằm giảm tỷ lệ THA cho người dân tộc Gia Rai. Từ khoá: Tăng huyết áp, dân tộc Gia Rai, xã Ia Khươl, 40 tuổi trở lên. PREVALENCE OF HYPERTENSION AND ITS ASSOCIATED FACTORS AMONG GIA RAI ETHNIC MINORITY  40 YEARS OLD IN IA KHUOL COMMUNE, CHU PAH DISTRICT, GIA LAI PROVINCE, 2021 ABSTRACT Aims: To determine the prevalence and some related factors to hypertension. Methods: A cross-sectional study was conducted in 321 Gia Rai people 40 years of age and older in Ia Khươl commune, Chư Păh district, Gia Lai province in 2021. Results: The prevalence of hypertension in Gia Rai minority group was 38.0%, among them, 22.1% of the grade 1 hypertensive participants and 15.9% of the grade 2 hypertensive participants. The significant association of hypertension with each of the following factors: increased age, smoking, drinking, salty eating habit, eating less vegetables and fruits, obesity, and high waist circumference (p< 0.05). Conclusion: The hypertension prevalence was high in the population. It is necessary to enhance the prevention and health promotion interventions to reduce the hypertension rate among the Gia Rai ethnic minority. Keywords: Hypertension, Gia Rai ethnic minority, Ia Khươl commune,  40 years older  Tác giả liên hệ: Ngô Thị Hải Vân Gửi bài: 12/11/2022 Chỉnh sửa: 4/12/2022 Email: ngovan57@gmail.com Chấp nhận đăng: 20/12/2022 Xuất bản online: 22/12/2022 Doi: 10.56283/1859-0381/380 42
  2. Ngô Thị Hải Vân và cs. Tạp chí Dinh dưỡng & Thực phẩm 18(5+6)2022 I. ĐẶT VẤN ĐỀ Tăng huyết áp (THA) là bệnh phổ em cùng sinh s ng, người Kinh chiếm biến trên thế giới và là 1 trong 8 nguyên 52,0%, còn lại là người Gia Rai (33,5%), nhân hàng đầu gây tàn tật và tử vong Ba Na (13,7%), Giẻ Tri ng, Xơ toàn cầu. C nhi u nguy n nhân d n đến Đăng…Như vậy, người Gia Rai có dân bệnh T như tuổi, giới t nh, ti n sử gia s đông nhất trong các dân tộc thiểu s đình, chế độ ăn và hoạt động thể lực tại tỉnh Gia Lai [6]. Hiện nay có rất ít không lành mạnh. Ngoài ra các bệnh l thông tin v các bệnh không lây nhiễm như th a cân, o phì, r i loạn lipid m u trong đ c T ở nhóm dân tộc thiểu cũng làm tăng nguy cơ ị THA [1-3]. s , t đ kh tiếp cận triển khai các dịch Trên thế giới, theo khảo sát của Hội vụ can thiệp kịp thời giúp tầm soát t t Tăng huyết áp qu c tế (IS ) năm 2019, bệnh THA nhằm đảm bảo an sinh xã hội, có khoảng 32,0% người trên 18 tuổi ở 92 chăm lo đời s ng cho các dân tộc thiểu qu c gia bị THA [4]. Tại Việt Nam, tỷ lệ s tại Gia Lai nói riêng và khu vực Tây T cũng gia tăng nhanh, theo o c o Nguy n n i chung. Tr n cơ sở đ , chúng của W O năm 2015, tỷ lệ THA ở người tôi tiến hành nghiên cứu nhằm x c định trưởng thành t 1869 tuổi là 18,7%, tỷ lệ tăng huyết áp và một s yếu t liên khoảng 11,8 triệu, trong đ c tới 88,9% quan ở người dân tộc Gia Rai t 40 tuổi không được tầm soát huyết áp [5]. trở lên tại Xã Ia Khuơl, uyện Chư Păh, Gia Lai là tỉnh thuộc khu vực Tây Tỉnh Gia Lai năm 2021. Nguy n, nơi đây c nhi u dân tộc anh II. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Thiết kế nghiên cứu Nghiên cứu cắt ngang mô tả tình Lai tháng 6 năm 2021. Nghiên cứu đã trạng THA và một s yếu t liên quan ở được thông qua bởi Hội đồng đ nh gi người dân tộc Gia Rai t 40 tuổi trở l n đạo đức trong nghiên cứu y sinh học của tại xã Ia Khươl, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Trường Đại học Y Dược Buôn Ma Thuột. 2.3. Cỡ mẫu và chọn mẫu Cỡ m u được tính theo công thức: Cách chọn mẫu: Chọn 321 trong tổng s 775 đ i tượng ≥ 40 tuổi tại xã Ia Khươl ằng phương ph p ng u nhiên hệ Trong đ : n là cỡ m u t i thiểu cho th ng. Sau khi chọn được danh sách, nghiên cứu; Z2(1-α/2) = 1,96 (độ tin cậy các đ i tượng được mời đến trạm y tế xã 95%); p: Tỷ lệ T đồng bào dân tộc để tiến hành khám và phỏng vấn theo bộ Khmer t 25–64 tuổi tỉnh Trà Vinh năm câu hỏi đã soạn sẵn. Nếu người nào 2017 là 25,4% [7]; d: sai s 0,05. Thay không đồng ý tham gia, chúng tôi sẽ thay vào công thức trên, t nh được n= 292, bằng người kế tiếp trong danh sách. ước tính tỉ lệ bỏ cuộc 10%. Như vậy, Tiêu chuẩn loại trừ: Không có khả tổng s đ i tượng cần nghiên cứu là 321 năng trả lời câu hỏi; Bệnh tâm thần; người. Đang đi u trị tại cơ sở y tế; Phụ nữ có thai; Không đồng ý tham gia nghiên cứu. 43
  3. Ngô Thị Hải Vân và cs. Tạp chí Dinh dưỡng & Thực phẩm 18(5+6)2022 2.3. Phƣơng pháp thu thập số liệu Thông tin được phỏng vấn bởi cán Đo huyết áp bằng huyết áp kế thủy bộ nhóm nghiên cứu đã được tập huấn, ngân. Đo 2 lần cách nhau 35 phút, nếu thu thập các thông tin bằng phiếu phỏng sai khác giữa 2 lần đo tr n 5mm g thì vấn thiết kế sẵn v đặc điểm đ i tượng tiếp tục đo lần thứ 3. Kết quả của s đo và một s yếu t liên quan. huyết áp là trung bình của 2 lần đo. Đ i tượng được cân bằng, đ chi u Chẩn đo n T p dụng phân loại THA cao chu vi vòng eo kết quả được ghi theo tiêu chuẩn ISH 2020 [9] (T độ I: chính xác tới 0,1 kg và 0,1cm. Đánh giá Tâm thu 140159 mmHg Và/hoặc Tâm th a cân, o phì khi BMI: ≥23 kg/m2; trương 9099 mmHg; T độ II: Tâm Vòng eo tr n ình thường ở nam ≥90cm, thu ≥ 160 mmHg Và/hoặc Tâm trương ≥ nữ ≥80cm [8]. 100 mmHg). 2.4. Các biến số nghiên cứu  Một s đặc điểm của đ i tượng như tương đương 330ml ia hoặc tuổi, giới t nh, ngh nghiệp, học vấn. 120ml rượu vang hoặc 30ml rượu  Một s yếu t li n quan như u ng mạnh). rượu, ia, hút thu c l , ăn mặn, ăn t  Ăn mặn: Ăn mặn là ăn hàng ngày rau xanh/trái cây. c c loại thức ăn: c khô, c c loại  U ng rượu, ia: khi nam giới dưa cà mu i, c c loại mắm (≥ 23 u ng qu 3 c c chuẩn/ngày hoặc gram/ ngày). u ng qu 14 c c chuẩn/tuần, nữ  Ăn t rau xanh, tr i cây là ăn dưới giới u ng qu 2 c c chuẩn/ngày 400g/ngày hoặc u ng qu 9 c c chuẩn/tuần  Một s ệnh l như T , th a và u ng qu 5 ngày/tuần (một cân/béo phì, vòng eo trên bình c c chuẩn chứa 10g ethanol thường. 2.5. Xử lý và phân tích số liệu S liệu sau khi thu thập được làm của một s yếu t đến THA, kết quả sạch, kiểm tra, nhập s liệu và phân tích trình bày theo tỷ s chênh Odds ratio s liệu bằng phần m m SPSS 20.0. S (OR) và khoảng tin cậy 95%. Giá trị p < liệu định t nh được trình ày dưới dạng 0,05 được là ngưỡng đ nh gi m i liên tần s , tỷ lệ phần trăm. Sử dụng hồi quy quan c nghĩa th ng kê. logistic đơn biến để kiểm định m i liên III. KẾT QUẢ Trong 321 đ i tượng tham gia nghiên C 59 đ i tượng trong giai đoạn ti n cứu, nam chiếm tỉ lệ là 53,6% cao hơn THA chiếm 18,4%; 122 đ i tượng bị nữ; c c đ i tượng chủ yếu là làm ngh THA chiếm 38,0%, trong đ nh m T nông chiếm 90,7%; Nhóm t 40- 49 tuổi độ I là 71 đ i tượng chiếm 22,1% và chiếm tỷ lệ cao nhất là 46,7% và không nh m T độ II là 51 đ i tượng chiếm biết chữ là 225 đ i tượng 70,1%. 15,9% (Hình 1). 44
  4. Ngô Thị Hải Vân và cs. Tạp chí Dinh dưỡng & Thực phẩm 18(5+6)2022 Bảng 1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu (n=321) Đặc điểm n (%) Đặc điểm n (%) Giới t nh Ngh nghiệp Nam 172 (53,6) Nông dân 291 (90,7) Nữ 149 (46,4 Khác 30 (9,3) Nh m tuổi Trình độ học vấn 4049 150 (46,7) Không iết chữ 225 (70,1) 5059 80 (24,9) T lớp 1lớp 9 94 (29,3) 6069 60 (18,7) T lớp 10 trở l n 2 (0,6) ≥ 70 31 (9,7) Bảng 2 trình bày kết quả phân tích một trong c c đặc điểm sau: trên 50 tuổi, hồi quy đơn iến một s yếu t liên quan hút thu c lá, u ng ia rượu, ăn mặn, ăn ít đ i với tăng huyết áp. Các yếu t liên rau xanh và trái cây, th a cân-béo phì, quan đến tăng huyết áp là các nhóm có và vòng eo tr n ình thường (p < 0,05). 59(18,4%) 122(38,0%) 51(15,9%) 71(22,1%) 140(43,6%) Bình thường Ti n T T độ 1 T độ 2 Hình 1. Tỷ lệ tăng huyết áp theo phân độ tăng huyết áp Bảng 2. Một số yếu tố liên quan đến tăng huyết áp của đối tượng nghiên cứu Tăng huyết Bình Đặc điểm Biến áp thường OR (95% CI) p n % n % Nam 67 39,0 105 61,0 1,09 (0,691,71) Giới 0,707 Nữ 55 36,9 94 63,1 1 Ngh Nông dân 115 39,5 176 60,5 2,15 (0,895,17) 0,088 nghiệp Khác 7 23,3 23 76,7 1 4049 22 14,7 128 85,3 1 Nh m tuổi 5059 37 46,3 43 53,7 5,01 (2,669,41) 0,000 45
  5. Ngô Thị Hải Vân và cs. Tạp chí Dinh dưỡng & Thực phẩm 18(5+6)2022 Tăng huyết Bình Đặc điểm Biến áp thường OR (95% CI) p n % n % 6069 47 78,3 13 21,7 21,0 (9,8145,1) 0,000 ≥ 70 16 51,6 15 48,4 6,21 (2,6914,3) 0,000 Trình độ Không iết chữ 89 39,6 136 60,4 1,25 (0,762,16) 0,382 học vấn Biết chữ 33 34,4 63 75,6 1 út thu c Có 68 43,6 88 56,4 1,59 (1,012,50) 0,046 lá Không 54 32,7 111 67,3 1 U ng Có 85 42,9 113 57,1 1,75 (1,092,82) 0,022 rượu/ ia Không 37 30,1 86 69,9 1 Có 60 45,8 71 54,2 1,74 (1,102,76) Ăn mặn 0,017 Không 62 32,6 128 67,4 1 Ăn t rau Có 40 47,6 44 52,4 1,72 (1,042,85) xanh/trái Không 82 34,6 155 65,4 1 0,036 cây Th a cân/ o phì 49 46,7 56 53,3 1,71 (1,072,76) BMI 0,035 Bình thường 73 33,8 143 66,2 1 Tr n ình thường 75 44,1 95 55,9 1,75 (1,102,76) Vòng eo 0,017 Bình thường 47 31,1 104 69,9 1 1: nhóm tham chiếu, hồi quy logistic đơn biến IV. BÀN LUẬN Trong những năm gần đây tỷ lệ mắc [12]. Bên cạnh đ nghi n cứu cũng cho bệnh T ngày càng gia tăng, để lại tỉ lệ cao hơn so với nghiên cứu của Y nhi u gánh nặng không chỉ cho gia đình Bi u M’lô năm 2014 tr n đ i tượng mà còn cho xã hội. THA hiện đang là đồng ào Ê Đ ≥ 25 tuổi tại tỉnh Đắk vấn đ được ngành y tế và cộng đồng rất Lắk, tỷ lệ THA là 26,7% [13]. Cao hơn quan tâm, được W O v như “kẻ giết nghiên cứu của tác giả Hoàng Thị Hoa người thầm lặng”. Kết quả nghiên cứu Lê và cộng sự tr n đ i tượng người cao cho thấy tỉ lệ THA của người dân tộc tuổi tại xã Nam Sơn, n Dương, ải Gia Rai ≥ 40 tuổi là 38%. Tỉ lệ này thấp Phòng năm 2019–2020, tỷ lệ THA là hơn nghi n cứu của Bùi Văn Nhơn và 35,3% [14]. Kết quả tỉ lệ người T độ cộng sự năm 2019 với 62,15% mắc THA I, độ II lần lượt là 22,1% và 15,9%, đ i tượng > 60 tuổi tại một khu vực phía tương đương với nghiên cứu của Phạm Bắc [10]. Thấp hơn nghi n cứu của Thị Minh Ngân với 27,5% T độ I và Nguyễn Thị Tú Trang và cộng sự năm 20,5% T độ II [12]. So sánh tỉ lệ 2019 tại huyện Cư Kuin, tỉnh Đăk Lăk THA cho kết quả khá khác nhau, theo với 45,1% THA ở người ≥ 40 tuổi [11]. chúng tôi có thể do thời điểm và đ i Cũng thấp hơn nghi n cứu của Phạm Thị tượng nghiên cứu khác nhau. Minh Ngân năm 2020 tại xã Ea Tir, Trong nghiên cứu này, tuổi càng cao huyện Ea ’Leo, tỉnh Đăk Lăk, tỷ lệ thì nguy cơ T càng cao, tuổi có m i T c c đ i tượng ≥ 50 tuổi là 48% liên quan chặt chẽ với THA, do thành 46
  6. Ngô Thị Hải Vân và cs. Tạp chí Dinh dưỡng & Thực phẩm 18(5+6)2022 động mạch bị lão h a và xơ vữa làm kali và ít natri là yếu t vô cùng quan giảm t nh đàn hồi và trở nên cứng hơn, trọng giúp ổn định huyết áp [19,20]. là đi u kiện thuận lợi gây tăng huyết áp. Việc đảm bảo khẩu phần ăn cũng giúp Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cũng kiểm soát béo phì và béo bụng, vòng eo gi ng nghiên cứu của Nguyễn Thị Thi lớn cũng tương tự như th a cân/béo phì Thơ ở người trưởng thành 18-69 tuổi tại luôn đồng nghĩa với việc sẽ c lượng thành ph Hà Nội năm 2017 [15], nghiên cholesterol trong máu cao, hoặc chỉ s cứu của Dhungana và cộng sự ở Nepal LDL-C tăng, đi u này c nguy cơ làm năm 2021 [16]. Ngoài ra các hành vi tăng sự lắng đọng thành mạch, d n đến không t t của c c đ i tượng như hút THA [1-3]. thu c lá, u ng rượu/bia quá mức, ăn mặn, Trong nghiên cứu này, c c đ i tượng ăn t rau quả cũng làm tăng nguy cơ là người dân tộc thiểu s , ở vùng sâu THA. Hút hoặc hít phải khói thu c lá sẽ vùng xa, đi u kiện kinh tế kh khăn, học làm tăng nồng độ nicotin và Carbon vấn thấp và sự tiếp cận các dịch vụ chăm monoxide trong m u, tăng t c độ xơ sóc y tế không thường xuyên, d n đến cứng động mạch, tăng tình trạng xơ vữa bệnh không được phát hiện và đi u trị động mạch làm THA [17]. Hành vi u ng sớm, làm nguy cơ tăng ệnh THA nói rượu, bia quá mức cũng ảnh hưởng đến riêng và các bệnh không lây nhiễm nói bệnh T , đôi khi còn gây ệnh xơ gan chung. Do đ cần khuyến khích các hệ và các tổn thương thần kinh nặng n th ng y tế cơ sở tăng cường trong việc khác t đ gi n tiếp gây THA [1-3]. Bên khám, chữa bệnh kết hợp công tác truy n cạnh đ trong nghi n cứu cũng cho thấy thông giáo dục sức khỏe cho người dân m i liên quan chặt chẽ ở c c đ i tượng biết cách phòng bệnh cũng như tuân thủ ăn mặn và ăn t rau xanh/tr i cây. Chế độ đi u trị để giúp giảm gánh nặng bệnh tật ăn th a mu i ti m ẩn nguy cơ cao d n cho cộng đồng. tới T cũng như c c ệnh tim mạch. Nghiên cứu có hạn chế là nghiên cứu Nhi u công trình nghiên cứu cho thấy cắt ngang mô tả tỷ lệ hiện mắc tăng chế độ ăn nhi u mu i thì tần suất mắc huyết áp và chỉ giới hạn phân t ch đơn bệnh T tăng cao rõ rệt [18]. Ăn nhi u biến khi đ nh gi c c yếu t liên quan rau quả ngoài việc cung cấp nhi u chất đến tăng huyết p. Do đ cần có nghiên xơ c t c dụng bảo vệ hệ ti u h a, tăng cứu thuần tập để tính tỷ lệ mới mắc và sức b n thành mạch, giảm cholesterol nguy cơ ị tăng huyết áp theo thời gian. còn giúp bảo đảm chế độ ăn c nhi u V. KẾT LUẬN Người dân tộc Gia Rai t 40 tuổi trở o phì, và vòng eo tr n ình thường (p < lên tại xã Ia Khươl, huyện Chư Păh, tỉnh 0,05). Cần đẩy mạnh công tác phát hiện Gia Lai năm 2021 c tỷ lệ mắc cao v tăng THA và xây dựng các can thiệp cộng đồng huyết áp (38%), trong đ c 22,1% tăng thay đổi hành vi nguy cơ như truy n thông huyết p độ I và 15,9% độ II. Một s yếu giảm mu i, không hút thu c, u ng rượu, t li n quan đơn i n đến tăng huyết áp là có chế độ ăn và vận động hợp lý, nhằm trên 50 tuổi, hút thu c lá, u ng ia rượu, giảm tỷ lệ T trong người dân tộc Gia ăn mặn, ăn t rau xanh/tr i cây, th a cân- Rai. 47
  7. Ngô Thị Hải Vân và cs. Tạp chí Dinh dưỡng & Thực phẩm 18(5+6)2022 Tài liệu tham khảo 1. Hội Tim Mạch Học Việt Nam. Các yếu t Đăk Lăk năm 2020, Khóa luận tốt nghiệp nguy cơ của tăng huyết áp- Chương trình Bác sĩ đa khoa Niên khóa, Trường Đại học Y mục tiêu Qu c gia phòng ch ng tăng huyết dược Buôn Ma Thuột. 2020. áp. Chương trình mục tiêu Quốc gia phòng 13. Y Biêu Mlo. Thực trạng và một s yếu t chống tăng huyết áp. 2011: 1-3. li n quan đến Tăng huyết áp của người Ê Đ 2. Ngô Qúy Châu.Tăng huyết áp, Bệnh học Nội t 25 tuổi trở lên tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Khoa- Tập 1, NXB Y Học, Hà Nội, 2015, tr. Đăk Lăk năm 2014. Luận văn Thạc sĩ y tế 169-175. công cộng, Trường Đại học Y tế Công cộng. 2014. 3. Châu Ngọc Hoa. Tăng huyết áp. Bệnh học nội khoa- Đ Y Dược TP HCM, Nxb Y học, 14. Hoàng Thị Hoa Lê, Nguyễn Minh Ngọc, TP. Hồ Chí Minh, 2012:49-64. Phạm Minh Khu và cs. Tăng huyết áp và một s yếu t liên quan ở người cao tuổi xã 4. Beaney T, Schutte AE, Stergiou GS, et al. Nam Sơn, n Dương, ải Phòng năm 2019– May Measurement Month 2019: the global 2020. Tạp chí Y học Dự phòng. 2021;31 blood pressure screening campaign of the (1):127-133. International Society of Hypertension. Hypertension. 2020;76(2):333-341. 15. Nguyễn Thị Thi Thơ, Nguyễn Thị Ki u Anh, Nguyễn Nhật Cảm. Thực trạng tăng huyết áp 5. WHO. Hypertension Viet Nam 2020 country ở người trưởng thành 18-69 tuổi tại thành profile, World Health Organization. 2011. ph Hà Nội, năm 2016. Tạp chí Y học dự 6. Wikipedia, Gia Lai, (25/06/2022). (Online). phòng. 2017;27(6):84-91. Available:https://vi.wikipedia.org/wiki/Gia_ 16. Dhungana RR, Pandey AR, Shrestha N. Lai. (Accessed 26/06/ 2022). Trends in the prevalence, awareness, 7. Nguyễn Thanh Bình. Thực trạng bệnh tăng treatment, and control of hypertension in huyết áp ở người Khmer tỉnh Trà Vinh và Nepal between 2000 and 2025: a systematic hiệu quả một s biện pháp can thiệp, Luận án review and meta-analysis. International tiến sỹ y tế công cộng, Viện Vệ sinh Dịch tễ journal of hypertension. 2021. Trung Ương, Hà Nội, 2017. 17. Hội Tim Mạch Học Việt Nam. Hút thu c lá – 8. Bộ Y tế. Chương trình phòng ch ng một s yếu t nguy cơ của tăng huyết áp và các bệnh bệnh không lây nhiễm, Tài liệu hướng d n lý tim mạch, Chương trình mục tiêu Quốc đào tạo cán bộ chăm s c sức khoẻ an đầu v gia phòng chống tăng huyết áp. 2011: tr. 2. phòng ch ng một s bệnh không lây nhiễm. 18. Nguyễn Thu Phương, M i liên quan giữa ăn Nxb Y học, Hà Nội, 2006. th a mu i và bệnh tăng huyết áp, 9. Unger T, Borghi C, Charchar F, et al. (30/09/2019). (Online). Available: International Society of Hypertension global https://moh.gov.vn/chuong-trinh-muc-tieu- hypertension practice guidelines. quoc-gia/- Hypertension. 2020;75(6):1334-1357. /asset_publisher/7ng11fEWgASC/content/m 10. Van NB, Hoang LV, Van TB, et al. oi-lien-quan-giua-an-thua-muoi-va-benh- Prevalence and risk factors of hypertension tang-huyet-ap. (Accessed 21 /10/ 2021). in the Vietnamese elderly. High Blood 19. Hội Tim Mạch Học Việt Nam. Chế độ dinh Pressure & Cardiovascular Prevention. dưỡng và luyện tập hàng ngày cho bệnh nhân 2019;26(3):239-246. tăng huyết áp, Chương trình mục tiêu Quốc 11. Nguyễn Thị Tú Trang, Hồ Thị Thuận, gia phòng chống tăng huyết áp. 2011: tr. 1-6. Nguyễn Hữu Quang và cs. Tỷ lệ tăng huyết 20. Tuấn Thị Mai Phương. Ti u thụ rau quả theo áp ở người dân t 40 tuổi trở lên và một s khuyến cáo của W O để phòng bệnh tật, yếu t liên quan tại huyện Cư Kuin, tỉnh Đăk (27/04/2021). (Online). Available: Lăk năm 2019. Tạp chí Y học thực hành. http://viendinhduong.vn/vi/tin-tuc---su-kien- 2019;1117(11):39-42. noi-bat/tieu-thu-rau-qua-theo-khuyen-cao- 12. Phạm Thị Minh Ngân. Tỷ lệ tăng huyết áp và cua-who-de-phong-benh-tat.html. (Accessed một s yếu t liên quan ở những người t 50 30 /11/ 2021). tuổi trở lên tại xã EaTir, huyện Ea ’leo, tỉnh 48
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2