Tỷ lệ tăng huyết áp và những hành vi nguy cơ ở người 25‐64 tuổi tại huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận năm 2012

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> <br /> TỶ LỆ TĂNG HUYẾT ÁP VÀ NHỮNG HÀNH VI NGUY CƠ  <br /> Ở NGƯỜI 25‐64 TUỔI TẠI HUYỆN NINH HẢI, TỈNH NINH THUẬN NĂM 2012 <br /> Trần Văn Hương* , Nguyễn Đỗ Nguyên** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt  vấn  đề:  Ở những bệnh nhân đến khám và điều trị tại bệnh viện huyện Ninh Hải tỉnh Ninh Thuận <br /> trong các năm qua,tăng huyết áp có chiều hướng gia tăng, nhưng điều này chưa hẳn đã phản ánh được tỷ lệ hiện <br /> mắc của tăng huyết áp ở cộng đồng. Ngoài ra chưa có một khảo sát nào về các hành vi nguy cơ của tăng huyết áp <br /> ở người dân Ninh Hải. <br /> Mục  tiêuXác  định  tỷ lệtăng huyết  áp  và  tỷ  lệ  những hành vi nguy  cơ liên quan  ở  người 25‐64  tuổi  tại <br /> huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận, năm 2012. <br /> Phương pháp: Một nghiên cứu cắt ngang mô tả được tiến hành ở 872 người dân 25‐64 tuổi.Tăng huyết áp <br /> được định nghĩa làhuyết áp tâm thu lớn hơn hay bằng 140 mmHg hoặc/vàhuyết áp tâm trương lớn hơn hay bằng <br /> 90 mmHg. Bộ câu hỏi phỏng vấn được dựa theo bộ câu hỏi khảo sát STEPs về những bệnh không lây của Tổ <br /> Chức Y Tế Thế Giới. Những biến số hành vi gồm hút thuốc lá, sử dụng rượu bia, ăn rau quả, sử dụng chất béo <br /> động vật trong nấu ăn, ăn mặn, và vận động thể lực. Dữ kiện được phân tích bằng phần mềm STATA 11.0, với <br /> phương pháp svy cho khảo sát mẫu cụm. <br /> Kết quả: Dựa vào trị số huyết áp đo ở thời điểm nghiên cứu, có 15% dân số là tăng huyết áp, nhưng nếu <br /> tính luôn những người đã được chẩn đoán tang huyết áp trước đó mà ở thời điểm nghiên cứu có huyết áp bình <br /> thường thì tỷ lệ tăng huyết áp là 20%. Tỷ lệ béo phì chung trong dân số là 10%. Tỷ lệ đang có hút thuốc lá trong <br /> dân số chung là 37%. Tỷ lệ có sử dụng rượu bia trong dân số chung là 44%. Hầu hết người dân ít ăn rau quả, <br /> nhưng sử dụng dầu thực vật trong chế biến thức ăn. Khoảng ¾ dân số cho rằng có ăn mặn. Chỉ có 40% hoạt <br /> động thể lực ở mức độ cao.Tỷ lệ béo phì ở những người có tăng huyết áp là 19%. Những hành vi nguy cơ còn rất <br /> phổ biến ở những người tăng huyết áp, đặc biệt là hành vi hút thuốc lá, lạm dụng rượu, ít vận động thể lực, và ít <br /> ăn rau quả. <br /> Kết luận: Tỷ lệtăng huyết áp người dân 25‐64 tuổi tại huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận là cao, và những <br /> yếu tố nguy cơ của tăng huyết áp vẫn còn phổ biến ở nhóm có tăng huyết áp là những thách thức trong việc kiểm <br /> soát bệnh tăng huyết áp ở cộng đồng. Giáo dục sức khỏe cần được tăng cường nhiều hơn nữa. <br /> Từ khoá Tăng huyết áp, tỷ lệ hiện mắc, hành vi nguy cơ <br /> <br /> ABSTRACT <br /> PREVALANCE OF HYPERTENSION AND ITS RISK BEHAVIORS AT THE POPULATION AMONG <br /> 25‐64 YEARS OLD IN NINH HAI DISTRICT, NINH THUAN PROVINCE, 2012 <br /> Tran Van Huong, Nguyen Do Nguyen  <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 6 ‐ 2014: 709 ‐ 716 <br /> Background: The proportion of hypertension among out ‐ and inpatients at Ninh Hai district health center <br /> has been increasing, however it does not reflect a true high prevalence of hypertension in community. In addition, <br /> there has been no study on risk behaviors associated to hypertension among Ninh Hai people. <br /> Objectives:  To determine the prevalence of hypertension and related behavioral risk factors among people <br /> * Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận <br />  <br /> ** Bộ môn Dịch tễ, Khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh <br /> Tác giả liên lạc: BS. Trần Văn Hương <br /> ĐT: 0909567823 <br /> <br /> 708<br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> aged 25‐64 years at Ninh Hai in 2012. <br /> Methods:  A  cross‐sectional  community  survey  was  conducted  among  872  people  aged  25‐64  years. <br /> Hypertension  was  defined  as  a  systolic  blood  pressure  of  ≥140mmHg  and/or  a  diastolic  blood  pressure  of <br /> 90mmHg. The STEPs survey questionnaire by the WHO was used to interview the study subjects about tobacco <br /> use, alcohol consumption, diet, and physical activity. The survey commands of STATA version 11.0 software was <br /> used for data analyses. <br /> Results: The prevalence of hypertension based on actual blood pressure measures was 15%, and was 20% if <br /> currently  using  antihypertensive  subjects  included.  The  proportion  of  obesity,  currently  smoking,  and  alcohol <br /> consumption was 10%, 37%, and 44%, respectively. Most of the people did not eat vegetable, but used vegetable <br /> oil in food processing. About ¾ used salty foods and only 40% had physical activity at high intensity. Among the <br /> hypertensive group, the proportion of obesity was 19%, and other behavioral risk factors were still common such <br /> as smoking, binge drinking, physical inactivity, and low vegetable intake. <br /> Conclusion: The proportion of hypertension among people aged 25‐64 years at Ninh Hai district was high, <br /> and the prevalence of related behavioral risk factors among the hypertensive group is a challenge for the control of <br /> community hypertension problem. Health education needs to be strengthened. <br /> Key words Hypertension, prevalence, behavioral risk factors <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Tăng huyết áp (THA) là một bệnh phổ biến <br /> trên thế giới cũng như ở Việt Nam, là mối đe dọa <br /> rất  lớn  đối  với  sức  khoẻ  của  con  người,  là <br /> nguyên nhân gây tàn phế và tử vong hàng đầu ở <br /> người cao tuổi. Tỷ lệ hiện mắc có xu hướng tăng <br /> nhanh không chỉ ở các nước phát triển mà ở cả <br /> các  nước  đang  phát  triển.  Dự  báo  trong  những <br /> năm tới số người mắc THA sẽ còn tăng, do các <br /> yếu  tố  liên  quan  như  hút  thuốc  lá,  lạm  dụng <br /> rượu bia, dinh dưỡng bất hợp lý, và ít vận động <br /> vẫn còn phổ biến. Những nghiên cứu gần đây ở <br /> Việt  Nam  cho  thấy  tỷ  lệ  THA  ở  nhiều  địa <br /> phương là trên 20%(7,5,3). Ở những bệnh nhân đến <br /> khám và điều trị tại bệnh viện huyện Ninh Hải <br /> tỉnh  Ninh  Thuận  trong  các  năm  qua,  THA  có <br /> chiều  hướng  gia  tăng,  với  số  lượt  bệnh  nhân <br /> tương  ứng  trong  các  năm  2010  và  2011  là  6.720 <br /> và 8.137 lượt; riêng quý 1 năm 2012 đã có 2.396 <br /> lượt. Tỷ lệ bệnh nhân THA đến điều trị nội trú <br /> cũng  tăng,  7,62%  và  8,31%,  tương  ứng  trong <br /> năm  2010  và  2011;  riêng  quý  1  năm  2012  là <br /> 10,34%.  Mặc  dù  tỷ  lệ  khám  và  điều  trị  THA  có <br /> chiều hướng gia tăng nhưng điều này chưa hẳn <br /> đã  phản  ánh  được  tỷ  lệ  hiện  mắc  của  THA  ở <br /> cộng  đồng.  Ngoài  ra  chưa  có  một  khảo  sát  nào <br /> <br /> Chuyên Đề Y Tế Công Cộng <br /> <br /> về  các  hành  vi  nguy  cơ  của  THA  ở  người  dân <br /> Ninh  Hải.  Mục  tiêu  của  nghiên  cứu  này  là  xác <br /> định tỷ lệ THA và tỷ lệ những hành vi nguy cơ <br /> liên quan ở người 25‐64 tuổi tại huyện Ninh Hải, <br /> tỉnh Ninh Thuận, năm 2012. <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG‐PHƯƠNG PHÁP <br /> Một khảo sát cắt ngang cộng đồng được tiến <br /> hành  ở  dân số những người  dân 25‐  64 tuổi  cư <br /> trú tại huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận trong <br /> năm  2012.  Để  có  95%  tin  tưởng  tỷ  lệ  THA  của <br /> dân số mục tiêu là 25%(6), với độ chính xác tuyệt <br /> đối là 4% và hiệu quả thiết kế của mẫu cụm là 2, <br /> cỡ mẫu được ước lượng là 900 người. Kỹ thuật <br /> chọn mẫu cụm 2 bậc với xác suất chọn tỷ lệ với <br /> kích  cỡ  dân  số  được  sử  dụng  để  chọn  30  thôn <br /> hoặc khu phố từ 49 thôn và khu phố của huyện <br /> Ninh  Hải.  Tại  mỗi  thôn  hoặc  khu  phố  có  30 <br /> người được chọn, chia đều theo 4 nhóm tuổi và <br /> giới  tính,  tức  là  khoảng  4  nam  và  4  nữ  trong <br /> từng  nhóm  tuổi  25‐34,  35‐44,  45‐54,  55‐64.  Hộ <br /> đầu tiên của một cụm được chọn ngẫu nhiên, và <br /> những người trong hộ thoả đủ tiêu chí chọn mẫu <br /> sẽ được chọn hết vào nghiên cứu. Nếu không đủ <br /> đối tượng cho một nhóm tuổi và giới tính, mẫu <br /> sẽ được chọn ở hộ tiếp theo liền vách bên phải. <br /> Nếu số người trong một hộ là nhiều hơn số đối <br /> <br /> 709<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> tượng cần chọn của một nhóm tuổi và giới tính <br /> thì  sẽ  chọn  ngẫu  nhiên  đơn.  Đối  tượng  nghiên <br /> cứu phải đang sống tại huyện Ninh Hải ít nhất <br /> là 12 tháng kể cả người tạm trú, và đồng ý tham <br /> gia. Tiêu chí loại là: những người bị cụt 2 tay do <br /> bẩm sinh hay tai nạn; không có khả năng nghe, <br /> hiểu và trả lời những câu hỏi; có bệnh tâm thần <br /> dạng  kích  động;  phụ  nữ  có  thai;  những  người <br /> đang điều trị bệnh làm thay đổi huyết áp (HA) <br /> mà không phải điều trị THA; hoặc những người <br /> đang mắc bệnh tiêu chảy hoặc sốt. Những người <br /> tình  nguyện  vì  muốn  được  đo  HA  sẽ  không <br /> được  phỏng  vấn  và  cũng  không  được  đưa  vào <br /> phân tích. <br /> Những biến số nền gồm nhóm tuổi; giới; dân <br /> tộc (Kinh, Chăm, Raglai, và dân tộc khác); trình <br /> độ học vấn (không đi học chính thức, cấp 1, cấp <br /> 2, cấp 3 và trên cấp 3); nghề nghiệp, là việc làm <br /> chính trong 12 tháng trở lại, gồm lao động trí óc <br /> (cán  bộ  quản  lý,  hành  chính,  văn  phòng,  công <br /> chức,  viên  chức,  chủ  cơ  sở),  lao  động  chân  tay <br /> (gồm những nghề phải sử dụng cơ bắp như thợ <br /> hồ, thợ xây, khuân vác, xe thồ, ba gác, chế biến <br /> thực phẩm, tiểu thủ công nghiệp), và nhóm khác <br /> gồm hưu trí, nội trợ, hoặc già yếu không còn khả <br /> năng lao động. <br /> Hiện  đang  hút  thuốc  lá  là  khi  có  hút  thuốc <br /> (như xì gà, thuốc lá, thuốc lào, thuốc tẩu) trong <br /> vòng 6 tháng qua. Mức độ hút thuốc lá có 4 giá <br /> trị là không hút, 20 điếu/ngày. Thời gian hút thuốc gồm 2 giá <br /> trị là ≤5 năm và >5 năm. Sử dụng rượu bia được <br /> đo  lường  qua  các  biến  số  có  uống  bất  kỳ  thức <br /> uống  có  rượu  trong  vòng  12  tháng  qua,  tần  số <br /> uống rượu trong 12 tháng qua (5 ngày/tuần, 1‐4 <br /> ngày/tuần,  1‐3  ngày/tháng,