52<br />
<br />
NGON N G f & Btfl<br />
<br />
S6NG<br />
<br />
s l 1 (243)-2016<br />
<br />
[NGOAI N G g VQl BAN NGU)<br />
<br />
VAI NET VE QUA TRINH HINH THANH<br />
CUA NHOM DONG TlT TRAO-NHAN<br />
TRONG TIENG NH^T HIEN DAI<br />
AN OVERVIEW ON THE FORMATION PROCESS OF "GIVE-RECEIVE" VERB<br />
GROUP IN MODERN JAPANESE LANGUAGE<br />
DAO<br />
<br />
THJ H 6 N G H.JJVH<br />
<br />
(ThS; B^i hgc Ngogi thuotig Hd Nfi)<br />
Abstract: "Give - Receive" is a group of verbs that characterizes the structure, semantics and<br />
pragmatics of Japanese linguistics. The use of this group reflects the features of agglutination<br />
and culture-rlcb of such language as Japanese. The formation and development of this verb<br />
group in modem Japanese language is closely related to the change of system " preferred to<br />
speak" of Japanese from ancient to modem times. The principles of causal inference and the<br />
speaker's views are important factors influence the order of priority in communication as well as<br />
the formation and use ofthe verb "given - received"<br />
Key words: Verbs of giving and receiving; honorific; preferential speech; point of view.<br />
1. Dfng tft trao - nhgn trong tieng Nhft hifn tctlK, itadakxi. Trong jAgm vi ciia nghien cuu ve<br />
qud trinh hlnh thdnh nhdm dgng tft trao - nhan<br />
Dfng tft trao- nhgn (^^W0^<br />
la nhdm dfng chiing tdi chi dl c$p din 3 dfng tft co ban digc sir<br />
tft bilu hifn ^ n^Ta chuyin ddi mft v|t nao dd tft dyng d thi tiidng tiiudng la: - ^ 5 yaru, tamafiL, fz.<br />
T ^ O S tatematsuru, fc ^ ( i S tcanaharu.<br />
Nhung tren thuc tl, nhdm ^ n g tft du>5C sft dyng<br />
phi biln Id cdc ^ n g tft d dgng kinb ngft. Cde dfng<br />
tft d dgng kinh ngfl fc'^^tanu^<br />
fcT^oS<br />
tatematsuru; fc'^\'i'S> tamabam cflng dugc ehia<br />
lam 3 nhdm gilng nhu cdc dfng tii - ^ 5 yaru, <<br />
t l S kureru vk %ho<br />
morau ngdy nay. Tuy<br />
nhiSn, so viA 2 dfng tft dbn lai,<br />
tz.'^i'i.^<br />
tamaharu it dugc sft dyng trong ngdn ngfl ndi, vl<br />
vgy cd till ndi 2 dfng tft fc ^ ^ tome??/vd fcT S<br />
o ^ tatematsuru Id 2 dfng tft trung tam trong hf<br />
thong ddng tft trao - nb$n cua tioig Nhgt co. Hai<br />
dfng tft nay cung hogt ^ n g trraig cau vdi 2 chftc<br />
ndng. d ^ tft thyc vd dgng tft b l trg. Khi digc<br />
dung vdi vai trd dfng tft tiiyc nd khdng bilu 1h| sy<br />
kInh trgng ma chi don tbuin tbi hifn sy trao - nh$n<br />
v ^ cdn Idii dugc diing vdi vai trd dfng tft b l trg nd<br />
lgi khdng he mang n^&t trao- nhgn md chi bioi<br />
b i ^ sy koih trgng doi vdi cdc nhan vgt tham gja hfi<br />
tfiogi.<br />
<br />
ludn d ^ g vai trd quan tn^g trong be thong "cddi<br />
ndi uu tioi" cua tioigNhft"<br />
Vdi cddi hi»i nhu t i ^ khih ngfl bay Uka b i ^<br />
trao- nhgn deu Id bilu b i ^ cua hf tiling "each ndi<br />
uu tien".VI vfy qud trinh lilnb thdnh, biln doi cfla<br />
nhdm dfng tft trao - nhgn cflng theo quy ludt vd<br />
diiu dnh budng trye ti^ tft "cddi ndi uu ti^" ndi<br />
diung vd kinb ngft ndi ridt^. Sy ra ddi, binh tiianh<br />
vd phdt trial cua nhdm dfng tft ndy |didn anb qud<br />
trii^ "ty d i ^ chinh" trong lif tiling k&ih n ^ cfla<br />
ti^Nh^<br />
3,1 Sfrbiin Mi cua hp thdng kinh ngdtrong<br />
<br />
Tsidxii ^ 1 2 ) cung cho idng, bieu lufn trao nhgn Id mft bf i^i^n khdng thi t h i ^ trong bf tiling<br />
"cddi ndi uu tiwi":" Trong suit qud trinh v§n dgng<br />
cfla f ^ n i ^ tft tiidi d d^ d ^ hifn d^ dkig vdi<br />
kinh ngfl, b i ^ hifn trao- nhdn trong tiing Nhgt<br />
<br />
Risho (2013) ciing chi ra mft so sy thay doi<br />
tnmg qud trinh phdt t r i ^ tft kfnh ngfl trong tiing<br />
Nhgt c l df^ doi ti^ Nhgt h i ^ d^. Khi so sanh<br />
kinh ngfl tnmg ti^g NhSt d - tc<br />
T S ' ^ S tomq/S/-tofemfl&urKlddoylutlk&ih;^<br />
qi^ #ih. Sy tdn kfiib dugc d^ vdo chfl till hdnh<br />
dfng thi dfng tft dugc sft dyt^ Id<br />
tz.'^^tanu^<br />
Ngugc 1^, nlu sy tdn kfnh hudng tdi dii tugng tilp<br />
nhgn Ihl dfng tft dugc lya d i ^ Id<br />
fcX'^'O^<br />
tatematsuru. Nhung trong tiing Nhdt hifn dgi nhdn<br />
tl quy ^nb sy dii l|p gjfla - ^ S yaru vd < f\t^<br />
kureru 1^ Id quan hf tiidn so (trong - ngosd). Ciing<br />
Id chu till cfla hdiih vi trao, cflng gifl chftc ndng cfl<br />
[diap Id chfl ngfl trong cdu, nhung cdn eft vdo sy<br />
d ^ gid mli quan bf cflng nhdm (trong nhdm) hay<br />
k h ^ nhdm (n^xii nhdm) cfla ngudi ndi md dgng tfl<br />
dugc sft dyng sd Id < H ' S kurvru<br />
hay^^yaru.<br />
3.5. Svgia nhgp nhdm trao ~ nhpn eda ^ng<br />
tit 'f}& P morau<br />
Nbu dd bilt, xuat hifn diu tiSn trong nhdm<br />
dfng tft trao - nb$n Id dfng tft mang ngjua trao <<br />
t l S kureru. Bk duy tri vd bdo ^ nhdm dfng tft<br />
trao - n h ^ trong tiing Nhdt co, dgng tft tiep theo<br />
xuat b i ^ Id-^ 6 ;«ru tgo thdnh e ^ doi %) >OTT/kureru. E)ay Id sy tilp nii eiia (^p fc^^ - fcT<br />
^ o S Uam/ii -tatemcOsurutiong,tiengNhgt co.<br />
Vin de phdt sinh sdm nblt trong nfi bf nhdm cfla<br />
cdc dgng tft trao - nhfn trong tiing Nhgt c l cung<br />
n b u t i ^ N b d t h i ^ ^ Id van de doi Ifp^Qaban<br />
thSn cdc dfng tft ding ngjua trao md khdng phd la<br />
^ doi lgp gjfta y ngbia trao vd y n^ua nhfn. Do<br />
v§y, tiq) sau sy Toiat b i ^ efla dgng tft K. tl^<br />
kureru Id dfng tft - ^ 5 yaru md khdng phdi Id<br />
dfng tft mang yngjluanb^n hh^<br />
morau.<br />
£)fngtft ^ ^ '9 morau v ^ khdng phdi Id dfng<br />
tft dligc sft dyng vdi ^ ngjm nb^n. Iheo Ogjno<br />
p007),dfngtft h^O morau xuat hifn trong cae<br />
^ ^ b ^ vdo tiidi Tnit^ dgi nhung lgi mang nglua<br />
"yfiu cau, mong muon". VI dy:<br />
<br />
55<br />
<br />
^mm (1268=^— 75 ^ ) # simm- 2007 tc<br />
i. 5 ] (Dan flieo Risho - 2013) (Cdontnd khdng<br />
bdo ^p, thgt khdng thi hiiu mi,-thl hifn mong<br />
mu^ )<br />
Dfng tft ndy dugc dimg vdi ngjm "nhgn" sau<br />
mgt qud trinh bien Sii vk ngbia, Idii net ngjm "ydu<br />
cau, mong muon" bj bu hda vk n6t ngbia "nhdn" trd<br />
tiidnh ngjua trung tdm. Qud trinh dfng tft ^ b 7<br />
morau Argc dua vdo sft dyng vdi y ngbia trao nhgn cd dugc li gjdi thdng qua sy pb^ trien thi<br />
khi&n nhudng B trong qud trinh bioi dii cfla hf<br />
filing kfnh ngfl nbu da tiinh bdy d phan tren. Khi<br />
tii^ df khiem nhudng, ty bg tti^ miiih dugc de eao<br />
thi ngucri ndi phdi xuat hifn trong cufc tho^ vdi vm<br />
trd cfla diu the hdnh dfng. Sy gja nhSp nhdm traonhgn cfla dfng tft t CJ 9 morau ptikn krh qua<br />
trinh b i ^ doi i^jm cfla tft nhdm thda man dieu<br />
ki^ndy.<br />
36. Tinh da chde ndng eda edc ^ng tdtrao nhpn<br />
Cdc dfng tft trao - nhgn trong tiing Nhgt Id<br />
nhftng ^ n g tft hogt dfng trong cau vin 2 chftc<br />
ndng: chftc ndng Id mft dfng tft tiiyc(^$^^ vd<br />
chftc nang Id dfng tft bo trg (^^W0!).<br />
Sy phdt<br />
t r i ^ cfla till lidi sy vd tbi Idiiem nhudi^ B dugc<br />
phdn dnh tiyc tilp vdo vifc loilt hifn dfng tft dau<br />
ti&i < i x 6 kureru, dfng tft - ^ 5 yaru<br />
vkhhV<br />
morau. Cung vdi sy mit din cfla till khiem<br />
nhudng A, dgng khih ngfl dugc thi hifn bdng ket<br />
clu " d ^ tft thyc + dfng tii bl tn? knib ngft 1 +<br />
d ^ g tft lid bv kinh ngft 2" khdng cdn &igc sft<br />
dyng vdi myc dich till hifn sy kfnh trgng doi vdi<br />
cac nhdn vft tiiam gja hfi thogi. Tuy nhioi, sy mat<br />
£ cfla kit clu ndy dugc thay the rang m ^ binh<br />
tilde bieu hifn I d ^ . Dii vdi cdc dfn^ tft trao nhgn, tfnh da diftc ndng chMi Id mft bdng diung<br />
till hifn sy tiiay dii ndy. Tuy nhidn, khde vdi dgng<br />
kmh ngft tii^ thudng chiic ndng mdi i^iat sinh<br />
cua cdc d ^ tft trao nhgn dugc sft dyng i^idm bilu<br />
thi quan hf on buf.<br />
D ^ g tft trao - n h ^ vdi chftc ndi^ Id dfng tft<br />
fliyc. Vi dy:<br />
:km^1^^\^'^^-^of^(Jato<br />
t$nghoaHanako).<br />
£)fngtirtrao - nb^n vdi chftc ndng Id dfng tft bo<br />
tn?. Vidy:<br />
MUm^PK'^I^^W^X'^ofz<br />
(Taro mm boa tgng Hanako).<br />
<br />
56<br />
<br />
NGON N G f & Bin S 6 N G<br />
<br />
Dong tir trao - nhan voi chuc nSng la dgngtiibo<br />
tro Kp. Vi du:<br />
Mi^^^Kl^in-sX-^-D<br />
X < iXfc(Taiio da mua hoa tgng Hanako gii!ip tfii).<br />
Dpng tuf trao - nh|n vdi chiic nang la dOng tir<br />
bo tn? cho chinh d^ng tir trong nh6m. Vi dy:<br />
:km>1t^i^1ti'¥-o<br />
X < nfcCTaro da<br />
tang hoa tang Hanako giup toi).<br />
T < ^ f c ( Hanako da nhgn hoa cua TaiD giup toi).<br />
C6 Ihl Ijm IhAy cac vl du chimg minh khA nSng<br />
ket hpp k ^ the hi$n tinh da chuc n ^ g ciHa c ^<br />
dOng tir trao - nlian trong cac vSn tian tmoc ddy nliu<br />
trong cuong ngon va mpt so tac pham Ihcri c|n dgi.<br />
DSng tiT thuc+ddng tir h6 tic?. Vf dy:<br />
<br />
t>* i:hbi-X i V ^.S.fc Jx if fc<br />
( \i^\..ii^: