intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Về quan điểm bất lịch sự của Jonathan Culpeper

Chia sẻ: Trương Tiên | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

52
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tập trung trình bày những nét chính trong quan điểm của Jonathan Culpeper về quan điểm bất lịch sự ở góc độ hành vi ngôn ngữ, đó là khái niệm bất lịch sử, hai kiểu bất lịch sự chính và các chiến lược bất lịch sự.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Về quan điểm bất lịch sự của Jonathan Culpeper

NG6N NGC & Btn S6NG<br /> I N G Q N NGU" HQC<br /> <br /> VA VIET NGU'<br /> <br /> S6 1 (243)-2016<br /> <br /> HO^<br /> <br /> VE QUAN DIEM BAT LICH SV*<br /> CUA JONATHAN CULPEPER<br /> AN INTRODUCTION TO JONATHAN CULPEPER'S THEORY OF IMPOLITENESS<br /> PHAM TBI TUY^T MINH<br /> (ThS; Dai hpc Ngo^i thiromg H^ N$i)<br /> Abstract: This paper infroduces the main ideas in Culpeper's perception of impoliteness,<br /> including bis definition of impoliteness, two kinds of impoliteness (inherent impoliteness and<br /> mock impoliteness) and impoliteness strategies. This impoliteness framework is parallel but<br /> opposite to Brown and Levinson's theory of politeness.<br /> Key words: impoliteness; definition of impoliteness; two kinds of impoliteness; impoliteness<br /> strategies.<br /> Imb vyc nghidn cftu da ngdnh. Tlieo dng, cac<br /> 1. M d d a u<br /> K I tft khi cuon sdch "Politeness: some ITnh vyc khoa hgc khdc nhu tam li hpc, xd h$i<br /> universals of language usage" (1979; 1987) ciia hpc, truyln thdng, nghidn cftu xung dpt, kinh<br /> P. Brown va S. Levinson ra ddi, lich su dd thu doanh, lich sft hay vdn hpc deu c6 lien quan den<br /> hut sy quan tam, tim bilu cua nhieu hpc gia, bat Ijch sy. Bat lich sy Id mdt van de mang tinh<br /> "trd thdnh mft trong nhftng van de dugc nghien chdt phftc hgp, da chilu. Trong bai vilt ndy,<br /> cftu nhilu nhdt eda ngft dyng hpc" [11, 536]. chung tdi tdp Irung trinh bdy nhtjng ndt eiiinh<br /> Trong hon ba muoi nam qua, li thuylt lich sy frong quan dilm cua Culpeper v l bat lich sy 6<br /> chd yeu tap trung vdo cdch thftc sft dyng cdc gdc dp hanh vi ngdn ngft, dd Id khai niem bat<br /> chiln luge giao tiep dl duy tri bay thuc day mli Ijch sy, hai kieu bat Ijch sy chinh va cac chien<br /> quan h? hod hpp giua con ngudi vdi con ngudi lupc bdt Ijch sy.<br /> trong xa hpi: (Vai trd cua nguyen tdc lich sy la)<br /> 2. Gidi thi^u n$i dung: bat l{ch sy<br /> "duy tri t r ^ g thai on djnh ve mat xa hpi va moi<br /> 2.1. D{nh nghta vi bat Ijch s^<br /> quan b? than thi^n tot d^p trong dd cho phdp<br /> Dua ra djnh ngbta ddy dii ve bat lich sy qua<br /> chiing ta gid dinh rdng ngudi doi tho^i cua Id mOt thft thach bdi, qua cdc bdi vilt vl bat Ijch<br /> chiing ta dugc bgp tdc ngay tft ddu" [9,82].<br /> sy cho thdy "khdng cd mpt sy thing nhdt nao vh<br /> Tuy nhidn, cdc cu^c giao tilp khdng phdi luc cdi gpi la bdt lich sy" [Dt 8, 21]. Li do don gi^<br /> nao ciing mang tinh hgp tdc, xung dpt vin Id vi, vi^c danh gid mpt hdnh vi ngdn ngft la Ijch<br /> khdng ngijmg dien ra. Trong nhieu trudng hgp, sy hay khdng lich sy phu tbu0c vdo rat nhi^u<br /> ngudi ndi lai "tan cdng" hon Id hpp tdc vdi ylu to trong do cd ngft ednh. Vi dy, hd hdt vil<br /> ngudi doi tho?ti. Do v^y, gan ddy, bdn canh Ijch ndi nbihig cau cd tinh chdt xue pham vdi mOt<br /> sy, cdc nha nghidn cftu bfit dau quan tdm hon ngudi gid sing trong m^t ngd nhd ydn ttnh cd<br /> din van de d ben cyc ben kia eda nd - bdt Ijch thi bj coi Id cyc kl bdt Ijch sy nhimg ciing phat<br /> sy ma nhu each ndi cua Sifanou (2010), ndm ngdn dy d giiia ddm ddng c l vii bdng dd cd the<br /> 2008 dupe coi la "ndm cfta bat lich sy" ("The l^i khdng nhu v^y. Ljcb sy phy thu^c rdt nhieu<br /> year of impoliteness") [12, 119]. E)d la ndm vdo cdch nlun nh|n ciia ngudi nghe vdi vi$c<br /> chftng kien sy xudt bi?n rihieu cdng trinh nghidn ngudi khdc ndi (lam) nbu thi nao vd mli quan<br /> cftu cd gid tri cua cac tdc gid nhu: Bousfield, b$ cija hanh dpng ndi vdi ngft ednh.<br /> Locher va Jonathan Culpeper. Jonathan<br /> Theo Culpeper ,"Hdnh vi bat lich sy xuat<br /> Culpeper la mpt trong nhftng cdi ten dugc nhdc hi§n khi: (1) ngudi ndi tdn cdng thi di?n m$t<br /> din nhieu bdi dng cd nhieu cdng trinh nghidn cdch c l ^, hay (2) ngudi nghe nhgn thftc dupe,<br /> cftu chuydn sdu ve ljcb sy, bdt lich sy. Ong de<br /> -..4t nghien cftu bat ljcb sy vdi tu each Id mOt<br /> <br /> cd thi cung dua ra hdnh vi tdn cdng tbi di?n<br /> mpt each c l S> hodc kit hpp cd (1) va (2)" [8,<br /> <br /> s l 1 (243)-2Q16<br /> <br /> NG6N NGtr & Btfl S6NG<br /> <br /> 23]. Dinh ngbta ndy nhdn m ^ hai van dl trong<br /> quan ni§m ve bdt ljcb sy cua Culpeper. Thft<br /> nhdt, hdnh vi bdt lich sy xudt hi?n khi cd sy tdn<br /> cdng thi di§n. Thft hai, hdnh vi dy khdng ngau<br /> nhidn, vd tinh md ndm trong sy tfnh todn cua<br /> ngudi ndi (cl y). Hanh vi dy dugc ngudi nghe<br /> nh§n thftc, hp ed nhftng bilu bipn edm xdc tidu<br /> eye h o ^ dua ra hdnh vi tdn cdng thi di$n d l<br /> ddp frd. Nhu vdy, bit lich sy chi xay ra trong<br /> tuong tdc x3 hdi, khdng chi gidn dcm la nbOng<br /> gi ngudi ndi phat ra ma cdn phy thude vdo nh$n<br /> thftc cfta ngudi nghe. Tuy nhidn,sau m^t thdi<br /> gian, chinh Culpeper ty n h ^ thdy each djnh<br /> ngbia nay khdng hgp li, vi nd dd "ddng dinh"<br /> khdi nifm bdt Ijch sy vao khai ni$m " t ^ cdng<br /> thi di$n" [8, 23]. Cdch 1dm ndy chdng khdc nao<br /> vifc dijng khdi nifm (ma chinh nd cdn dang gdy<br /> tranh cdi) dl gidi thich khdi nifm vd cd tbi<br /> khdng bao quat dupe tat cd cac trudng hgp bdt<br /> ljcb su. Sau ndy, trong cuIn "Impoliteness using language to cause offence'^ (2011),<br /> Culpeper da dua ra quan nifm: Bdt lich sy la<br /> thdi dd tidu cyc dii vdi nhthig bdnh vi cy thi<br /> diln ra trong m^t ngft ednh cy till. Nd dugc duy<br /> tri bdi sy ki vgng, khat khao va O^^y) niem tin<br /> vdo mpt to chftc xd bfi, d$c bift Id cdch ngudi ta<br /> ddn xIp mdt cd nhdn hay nhdm trong cupe<br /> tuong tac. Cac hdnh vi dd dugc xem la tieu cyc<br /> - bdt Ijch sy khi chung mdu thudn vdi dilu<br /> ngudi ta kl vpng chdng nbu thi nao, muon<br /> chdng ra sao va nght chiing nen the ndo. Nhihig<br /> hdnh vi nhu v$y ludn cd (bay dugc thira n h ^ Id<br /> cd) gay ra mOt tdc ddng v l m^t edm xiic vdi it<br /> nhdt mpt n g i ^ tham gia, chung gay ra (bay<br /> dugc thira nhdn Id gdy ra) sy xiic pham. Cdc<br /> nhdn M khdc cd thi khiln miirc df xiic pham cua<br /> bdnh vi bdt Ijch sy tdng cudng thdm, vi dy nbu<br /> vifc ngudi nghe bilu hanh vi dd cd co y hay<br /> khdng" [8,23].<br /> Trong djnh ngbta mdi ndy, tdc gid da trdnh<br /> khdng dftng din khdi nifm **tihl difn". Mft m|it,<br /> dng vdn duy tri mpt so nfi dung trong djuh<br /> nghta cu nhu: hdnh vi bdt Ijch sy gay ra tdc<br /> dfng tidu cyc v l edm xue vdi ngudi n ^ e (edm<br /> thdy hi xiic pham); phy thufc vdo n h ^ thftc ciia<br /> ngudi nghe. Mdt khac, dng dua ra co sd de xdc<br /> dinh mft bdnh vi cd bdt Ijch sy hay khdng: mft<br /> <br /> 25<br /> <br /> bdnh vi dugc coi Id tidu cyc khi cd sy mdu thuan<br /> giiia chftng vdi kl vpng, suy nght, mong muon<br /> ciia ngudi tilp nh|n. Dinh ngbta mdi cy thi bon,<br /> dugc dng phan tich Id ludng frong cuIn<br /> "Impoliteness<br /> using language to cause<br /> offence" vd trong cdc bdi viet gan day v l bdt<br /> Ijch sy.<br /> 2.2. Hai kieu bit lieh s^<br /> Culpeper (1996) ehia hdnh vi bdt ljcb sy<br /> thdnh hai lo^: "inherent impoliteness" (tam djch<br /> Id "bdt lich su thtfc hiru" hay "bdt Ifch s{e dich<br /> th{fc") vd "mock impoliteness" (t^un dich Id "bdt<br /> Ifch su gieu nhgi" bay "bdt Ifch su gid').<br /> Culpeper eho rdng, cd nhthig hdnh vi bdm sinh<br /> dd de do9 the difn cua ngudi ndi bdt chap ngft<br /> cdnh, nhihig hdnh vi ndy ggi Id hdnh vi bdt ljcb<br /> sy CO hihi (bat ljcb sy thyc). Ngodi ra, cd nhiing<br /> hdnh vi b l mdt Id bdt ljcb sy nhung ngudi ndi<br /> khdng e l ^ lam tin thuong ngudi khac thi dugc<br /> gpi Id hdnh vi bat lich sy gieu nh^i (bdt lich sy<br /> gi4)._<br /> Ve bdt Ijch sy thyc hftu, quan dilm ciia<br /> Culpeper ciing tuong ding vdi quan diem cua<br /> mft so nhd nghidn cftu di tiudc. Leech (1983)<br /> da phan bift "Ijch sy tuong doi" ("relative<br /> politeness") vd "ljcb sy tuyft doi" ("absolute<br /> politeness"). Ljcb sy tuong dii chl hanh vi ljcb<br /> sy cd lidn quan din mgt ngft ednh nhat djnh,<br /> trong khi dd Ijeh sy tuyft dii chi bdnh vi ljcb sy<br /> dpc IIP vdi ngft ednh. Vdi ljcb sy tuyft doi.<br /> Leech khdng djnh: "Mft s l hanh dfng d ldi cd<br /> tfnh bdt Ijch sy v l bdn chdt vd mft s l khdc l^i cd<br /> tfnh Ijch sy v l bdn cbdt"[9, 83]. Tuong ty, khi<br /> xdy dyng md hinb Ijch sy ldy thi difn lam tiling<br /> tdm, Brown vd Levinson (1987) ciing vilt rdng:<br /> "...cd mpt so lo^i hanh vi ma bdn chat da de<br /> do? the difn" [5, 65]. Ndi each khdc, hp cho<br /> rdng cd nhthig hdnh vi nhdt djnh (vi dy: ydu cdu,<br /> de doa, phd binh) chong l^i till difn duong tinh<br /> eda mpt ai dd, chong l^i mong muln dupe ung<br /> hf va/hay dii l|ip vdi till difn am tinh ciia mft<br /> ai dd, dii \^p vdi mong muon khdng bj dp ( ^<br /> N I U nhin tong qudt cdc hanh vi ngdn ngft,<br /> chftng ta cd thi ding tinh vdi -y kiln cho rdng<br /> mft s l hdnh vi vin mang tinh Ijch sy trong khi<br /> cd nhftng hdnh vi von dd bdt ljcb sy. Culpeper<br /> ndu vi dy ve hdnh vi bat Ijch sy c l bOu nhu sau:<br /> <br /> 26<br /> <br /> NGON N G f & P 6 1 S 6 N G<br /> <br /> "Tdi Id mpt trong so ba hdnh khdeh dan^ d<br /> trong xe 6 to. Ngudi ldi xe cd ve rdt cdng thdng.<br /> Anh dy da bgt cdn ggt nude mgc dii trdi khdng<br /> mua. Tdi muon ndi vdi anh dy tdt cdi cdn g0 ay di<br /> nhimg khdng may Id bdt ctr ldi di nghf ndo (dit cd<br /> Ifch s\c den ddu) cung se hudng syr chu y tdi cdi<br /> cdn dang bgt mpt cdch vd li Ida vd do do se lam<br /> tdn hgi den the di^n duong tinh ciia anh ay. Vi<br /> vgy, tdi quyet dfnh im Idng".<br /> Culpeper cdn nhdn m^nb rdng, bat eft ldi ndi<br /> ndo khien ngudi khac ehii y din nhihig bdnh vi<br /> phdn edm (nbu ngody mui, ngoay tai hay trung<br /> tifn d cbo ddng ngudi) diu mang tinh bdt Ijch<br /> sy CO hiiu. Vi dy, vdi ldi d l nghi "Bgn cd thi<br /> dimg ngody mUi nita dirge khdngT\ cho dii<br /> ngudi ndi cd thyc hifn day du cdc chien luge<br /> ljcb sy bay thay doi ngft ednh thi phat ngdn dd<br /> vdn mang tfnh bdt ljcb sy. Bdng vifc luu tdm<br /> mft khia c?nb dang che trdeh cua ngudi n h ^ ,<br /> ldi ndi da gay ra mft ton hgi khdng thi trdnh<br /> den thi difn duong tinh eiia anh ta/cd ta. Tuy<br /> nhidn, Culpeper ciing luu y: "Niu nhiing hdnh<br /> dpng phdn cam trin tin tgi nhu mpt IS thudng<br /> dugc chap nhgn trong mpt so nen vdn hod (nhu g<br /> trong mpt s6 nin van hod), tdt nhien, hdnh dpng<br /> dd sS khong bf coi Id bdt Ijch J(f" [6, 351 ].<br /> Bdt licit sj^giiu nhgi<br /> Bat ljcb sy gieu nhgi Id logi hanh vi bdt Ijch<br /> sy cd ddu hifu v l hinh thftc nhung ngudi nghe<br /> bilu rdng ngudi ndi khdng co y lam ngudi nghe<br /> tin thuong. Vi du, mft lan tdi din mdt biia tifc<br /> mufn vd giai thich vdi chu biia tifc la tdi dd<br /> nhdm 17 gid thdnh 7 gid toi, ehii nhd ^ cudi va<br /> ndi: "Dung Id dd ngd ngdn". Tdi biet hanh dfng<br /> bdt ljcb sy d day chi Id trdn b l mat, ngudi ndi<br /> khdng cd y gj vd tdi vdn dugc mdi vao bfta tifc.<br /> Leech (1983) cung da d l c§p den hifn tugng<br /> ndy khi xIp nd vdo nguydn tde diia vui ("Banter<br /> Principle") [9,144]. Leech cbo rdng, nhiing c3u<br /> ndi diia phan anb va khuyin khich bau khdng<br /> khi thdn mat trong xa bf i (tftc la sy binh ddng<br /> tuong doi ve quyIn the vd sy gdn giii vd khoang<br /> each xd hpi): moi quan hf edng than mdt thi tdm<br /> quan tii?ng vd sy can thilt ciia lich sy cdng<br /> gidm. Ndi each khac, tiidn mgt tbi khdng cdn<br /> ljcb sy vd vide dung nbOng phdt ngdn bdt ljcb sy<br /> bl ngoai cang till hifn sy than m|t. RS rdng.<br /> <br /> s l 1 (243)-2016<br /> <br /> dilu nay chi till hifn trong ngft ednh khi md hit<br /> ljcb sy dupe bilu Id sy diia vui. Tuy nhidn,<br /> Leech khdng xdc djnh rd ngft ednh cd thi bao<br /> gIm nhftng yeu t l ndo.<br /> 2.3. Cdc chiin luge bat Ifch sft<br /> Md hlnh bdt ljcb sy cfta Culpeper dua trgn<br /> md hinh ljcb sy cua Brown va Levinson.<br /> Culpeper coi bdt lich sy Id "v^t ki sinh" eiia Ijch<br /> sy ("the parasite of politeness") [6,355]. Brown<br /> vd Levinson (1987) cho rdng, neu ai dd thyc<br /> hifn mft phdt ngdn cd khd ndng de dog thi di^n<br /> cfta nhiing ngydi tham gia thi ngudi ta se th^<br /> hifn cdc ehiln luge ljcb sy phii hpp vdi hdnh vi<br /> de dog tbi didn dy. Sau dd, ngudi ta se tinh t o ^<br /> mftc df de dog tbi difn cua hdnh vi cd liSn<br /> quan. Dieu nay dugc thyc hifn bdng cdch xem<br /> xdt cdc ylu t l chinh anh hudng din sy de do^<br /> thi difn nhu quyen lyc, khodng cdch xa hfi,<br /> mftc dp dp dgt cfta hanh dpng. Gid trj ciia c^<br /> ylu t l trdn dugc cf ng lgi d l tinh todn mftc dp<br /> dnh hudng cua mft bdnh vi de dog the difn (gpi<br /> tdt Id FTA). Brown vd Levinson de xuat nam<br /> sieu chiln luge ("superstrategies") d l thyc hifn<br /> bdnh dpng FTA. Cdc sieu chien luge dupe tdm<br /> tdt dudi day, sidu ehiln luge ddu tidn tuong iing<br /> vdi mftc dp de dog till difn cao nhdt, sidu chi^n<br /> luge culi tucmg ftng vdi mftc df de dog thi di?n<br /> thap nhdt<br /> (1) Thuc hi^n FTA theo loi ndi trdng - cic<br /> FTA dugc tiiye hifn "mft cdch tiyc tilp nhdt, nS<br /> rang nhdt, theo mpt each ngdn gpn va don nghia".<br /> [5, 69].<br /> (2) Lfch s{c duong tinh - dimg cac chien lin?c<br /> Ijch sy de bii d&p mong muln vl the difn ducmg<br /> tinh ciia ngudi nghe.<br /> (3) Lfch Sir dm tinh - dtmg cdc chiln luge Ijch<br /> sy de bd ddp mong muon vl thi difn dm tinh cila<br /> ngudi nghe.<br /> (4) Thgc hi?n FTA theo loi ndi kin.<br /> (5) Khong thvc hi?n FTA.<br /> Dya vao eac chiln luge ljcb sy cua Brown v^<br /> Levonson, Culpeper dl xudt 5 sidu chiln lupc<br /> bdt Ijeh sy. Ndm sieu ehiln luge bat Ijch sy it<br /> thi dii lgp vdi nam sidu ebiln l u ^ ljcb s\f.<br /> Thay vl cung co hay de cao till difn, cdc sifiu<br /> chien luge bat Ijch sy cy tiil hod cdc edch thiic<br /> tdn edng till difn.<br /> <br /> S6 1 (243)-2016<br /> <br /> NGON N G C & D d i<br /> <br /> (1) £>ung ldi noi trdng ("Bald on record<br /> impoliteness"): Cdc hanh vi FTA dugc thi hifn<br /> mpt each trye tiep nhdt, rS rang, don nghta,<br /> ngdn gpn. Khi dd, the difn khdng diR?c chft -^<br /> hodc bj ddnh ^ a thdp.<br /> Can phdn bift chiln luge ndy vdi chiln lupc<br /> "ndi ti^g" cua Brown va Levinson. "Ndi<br /> trdn^' Id chiln luge Iieh sy trong tiirdng hgp<br /> khd d§c bift. Chdng hgn, khi khdn cdp, khi sy de<br /> doa din thi difn cua ngudi nghe khdng ddng kl<br /> (vi dy, edc cdu mfnh Ifnh: "vdo di", "ngdi<br /> xudn^'),^ ho$e khi ngudi ndi cd quyen lyc cao<br /> bon nhidu so vdi nguin nghe (vi dy, b l m? ndi<br /> vdi con: "Bitng keu ca nQa df). Trong tdt cd<br /> cdc tiv^mg hgp vfta kl fren, sy de dog thi difn<br /> khdng Idn vd quan trpng hon, nguM ndi khdng<br /> chu tdm tan cdng thi difn cfta ngudi nghe.<br /> (2) Bat lich su duong tinh (Positive<br /> impoliteness). Sft dyng cdc chiln luge dk lam<br /> ton thuong mong muon vl till difn duong tinh<br /> cua ngudi nhgn.<br /> (3) Bdt lich sy dm tinh (Negative<br /> impoliteness). Sft dyng cdc chiln luge de Iam<br /> tin tiiuong mong muln vl tiie difn am tfnh ciia<br /> ngudi nhdn.<br /> (A) Loi ndi Ijch su theo kiiu mia mai hay<br /> gieu nhgi (Sarcasm or mock politeness). Sft<br /> dyng c ^ chien luge ljcb sy rd rdng Id khdng<br /> flrnnh tiiye, vi till cd thi tiidy rd hdnh vi FTA<br /> frdn be m ^ cau chft. Quan nifm ciia Culpeper<br /> ve mla mai ("sarcasm") gan vdi khai nifm ciia<br /> Leech (1983") vl chdm biem ("irony"), ^ g dua<br /> ra nguyen tdc eham biem ("Irony Principle"IP) nhu sau: "Neu bgn phdi xiic phgm ngudi<br /> khac, tot nhdt dung xung dft vdi nguydn tdc Ijch<br /> sy C'politeness principle" - PP) mft cdch cdng<br /> khai md hay sft dung hdm y dl lam cho ngudi<br /> nghe hieu myc dich xiie phgm ciia bgn" [9, 82].<br /> (5) Tit chdi hdnh vi lich s{r (Withhold<br /> politeness). Khdng sft dyng cac chien luge ljcb<br /> sy d nhftng cho md ddng ra phai dimg [...]. Vf<br /> dy, khdng edm cm ngudi t$ng qud cd thi coi la<br /> bdt lich sy c l •^,<br /> Sy ddnh gid mftc df dnh hudng ciia FTA<br /> trong cdng thftc ciia Brown va Levinson ciing<br /> cd thi dp dyng vdi bdt Ijch sy. Mftc df dp dSt<br /> <br /> S6NG<br /> <br /> 27<br /> <br /> cfta hanh vi cang eao, quyIn lyc vd khodng each<br /> giiia ngudi ndi vdi ngudi nghe cdng chdnh Ifch<br /> thi mftc dp de dog the difn cdng Idn. N I U SO<br /> sanh md hhih cfta Culpeper vd Brown &<br /> Levinson, chung ta sd nhgn tiidy thyc t l chftng<br /> tuong tu nhau chl khdc Id chftng d bai cyc dii<br /> l^nhau.<br /> Culpeper cftng ndu cy thi cac chien luge bdt<br /> lich sy duong tfnh va cdc chien luge bdt Ijch<br /> sy am tinh:<br /> Thir nhdi, cdc chiin luge bdt Ifch su<br /> duong tinh, gIm:<br /> a. Phdt Id ngudi khdc (Ignore, snub the<br /> other): td ra khdng quan tdm din sy hifn difn<br /> cua ngudi khdc.<br /> b.Tach ngudi khdc ra khdi mpt hogt dpng<br /> (Occlude the other from an activity).<br /> c. Xa cdch vdi ngudi khdc (Disassociate from<br /> the other). Vi dy, tii chii sy bgp tdc, trdnh<br /> nhChig cdi chung; frdnh ngli ciing.<br /> d. Khong quan tdm, khong Io long, khong<br /> thdng edm (Be disinterested. unconcerned,<br /> unsympcahetic).<br /> d. Sir djfng nhiing ddu hi$u nhgn di^n khong<br /> phu hgp (Use inappropriate identity markers).<br /> Vi dy, su dyng daih hifu, tudc vj, hp khi mli<br /> quan bf gan hay sft dyng bift danh khi mli quan<br /> hf xa.<br /> e.Sit dyng ngon ngii ma hi, khd hiiu hay<br /> ngon ngii bl mgt trong nhom (Use obscure or<br /> secretive language). Vi dy, lam ra vd bi dn vdi<br /> bift ngit, sft dyng mS ridng chi nhiing ngudi<br /> trong nhdm bilt<br /> g.Tim kiim sv bdt din (Seek disagreement):<br /> chpn nhftng dl tai nhgy edm.<br /> hKhiin ngudi khdc edm thdy khong thodi<br /> mdi (Make the other feel uncomfortable). Vi dy:<br /> im l$ng, ndi diia, bay ndi thdm.<br /> i.Sit dimg tit ngfi: edm ki (Use taboo words).<br /> Chdi rda hay d ^ g cdc ngdn ngft xdc phgm, tyc<br /> tiu.<br /> kGgi tin khdc (Call the other names). Diing<br /> ldi gidi thif u mang tfnh mift thj v.v.<br /> Thu hai, cdc chiin luge bdt Ifch sir dm<br /> tinh. gom:<br /> <br /> 28<br /> <br /> NGON N G C & D d i<br /> <br /> a.Khien ngudi khdc sg hdi (Frighten). Khiln<br /> ngudi khdc tin rdng sd co sy vifc khdng hay xdy<br /> ra vdi hp (dog ngudi khac).<br /> b.Ra ve, khinh bi hc^ nhgo bdng (Condescend,<br /> scorn or ridicule): Nhan mgnh quyIn lyc; khdng<br /> dii xft tft tl; coi tiiudng ngudi khdc (vi dy: dung<br /> cdc tii ngii giam nghta ("diminutives").<br /> cChiim khdng gian eda ngudi khdc (Invade<br /> the other's space). Cym tft ndy dugc hieu theo<br /> dfing nghta den (ty dgt vj tri gdn vdi ngudi khdc<br /> hon mli quan hf cho phep) hay nghta bdng, nghta<br /> an dy (vi dy, hdi bay ndi vl thdng tin qua ridng tu<br /> so vdi moi quan hf).<br /> d. Gdn ngu&i nghe vdi edc khia cgnh tiiu c^<br /> mpt cdch 10 Uiu (Explicitly associate the other<br /> with a negative aspect). Cd nhdn hod, dimg cdc<br /> dgi tft nhu: "/". 'Tou".<br /> d. Noi thdng sv mdc ng eda ngudi khdc (Put<br /> the other's indebtedness on record).<br /> Ben canh nhftng chiln luge tren, edu tnic<br /> hfi tiiogi cung Id mpt trong nhiing phuong thftc<br /> the hifn ljcb sy (bdt lich sy). Brown vd<br /> Levinson da chl ra rdng, "sy vi pham lugt ldi<br /> (ngdt ldi, phdt Id Idi ngudi ndi, khdng trd ldi<br /> cdu hdi ciia lugt trudc) deu Id cdc FTAs" [5,<br /> 233]. Ngoai ra, Culpeper cimg chi ra rdng ed<br /> nhilu hanh vi phi ngdn tft vd hanh vi kem ngdn<br /> ngft ("paralinguistic") cd thi Id hdnh vi bdt ljcb<br /> sy, de dog the difn. Ong cung ndi rdng li<br /> thuyet ciia Brown va Levinson ciing chua chii y<br /> din khia canh nay cfta bdt ljcb sy. Theo<br /> Culpeper, bet to hay trdnh giao tiep bdng mdt<br /> cung cd tbi la hdnh vi bdt ljcb su.<br /> 3. K i t lugn<br /> Tim bilu H thuylt Ijch sy theo hudng md<br /> rf ng sang cde eupc giao tilp mang tinh tuong<br /> phdn hay dii ddu khdng phdi Id hudng nghidn<br /> cftu mdi. Nhieu tdc gia da md rfng phgm vi<br /> nghien cuu theo hudng ndy nhu: Craig (1986),<br /> Lui (1986), Lakoff (1989), Tracy (1990) va<br /> Penman (1990),...Tuy nhien, ehua cd mpt<br /> nghien cftu ndo t^p trung todn difn vao vdn de<br /> bdt ljcb su, c6 gdng phan tich cy tbi cdch thftc<br /> hogt dfng vd co sd Ii thuylt ciia nd. Culpeper<br /> <br /> S6NG<br /> <br /> s l 1 (243)-2016<br /> <br /> da cd nhftng ddng gdp dang ghi nhgn trong<br /> vifc nghidn cftu bdt ljcb sy - mft vdn de mi<br /> theo dng Id cdn bi "Idng qudn" [6, 366]. Troog<br /> phgm vi cua mgt bai bdo, chftng tdi khdng till<br /> gidi thifu day dft vd kt ludng toan bf quan<br /> nifm vl Ijch sy (bdt Ijch sy) eua Culpeper. Hi<br /> vpng, trong tuong lai chung tdi sd frd Igi van<br /> dl ndy vdi phgm vi rfng hon va vdi nhung<br /> kiln gidi sau sac ban.<br /> TAI L i f u THAM KHAO<br /> Tiing Vift<br /> 1. Difp Quang Ban (2010), TH diin thugt ngU<br /> ngdn nga hgc (sa thao), Nxb Gifio dye, H.<br /> 2. £)5 Hftu ChSu (2006), Dgi cuang ngon «gff<br /> hpc. t i p 2 Ngtt dyng hgc, Nxb Gi4o dye, H.<br /> 3. Ngdn ngU vd x3 h$i - mgt cdch tiip cgn lien<br /> nganh (Vfl Thj Thanh Huong, Hoing Tii QuSn djch;<br /> 2006), Nxb T h i gjdi, H.<br /> 4. Nh6m djch gi4 (2012), Tie diin xa hgi hgc<br /> Oxford, Nxb D^ii h(?c Qu6c gia H i Nfi, H.<br /> Tiing Anb<br /> 5. Brown, Penelope and Stephen Levinson<br /> (1987), Politeness: Some universals<br /> in language<br /> usage. Cambridge: Cambridge University Press.<br /> 6. Culpeper, Jonathan (1996), Towards an<br /> anlomy of impoliteness. Joumal of pragmatics 25,<br /> 349- 367.<br /> 7. Culpeper, Jonathan, Impoliteness strategies,<br /> http://www.academia.edu/836866Q/IinpolitCTess<br /> strategies<br /> 8. Culpeper, Jonathan (2011), Impoliteness •<br /> using language<br /> to cause offence.<br /> Cambridge<br /> University Press.<br /> 9. Leech,<br /> Geoffrey (1983), Principles<br /> ^<br /> pragmatics. London: Longman.<br /> 10. Piia<br /> Kuntsi<br /> (2012),<br /> Politeness<br /> md<br /> Impoliteness strategies used ly lawyers in the "Dover<br /> trial" - a case study, English Language Pro Graduthesis English Department.<br /> 11. Pilar, Garees<br /> Conejos, Blivich (2010).<br /> Indotruction:<br /> The status-quo and quo vadis (jf<br /> impoliteness research, Intercultural Pragmatics 7-4,<br /> 535-559.<br /> 12. Sifianou, Maria. (2010), Review of M. Loche<br /> and D. Bousfield (eds.). Impoliteness and pav/a:<br /> Studies on its interplay with power in theory ani<br /> practice, Berlin and New York: Mouton de Gruytfl,<br /> Language in S o c i e ^ 39,119-122.<br /> <br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2