Về xu thế mới trong khoa học và công nghệ châu Á

VÒ xu thÕ míi<br /> trong Khoa häc vµ C«ng nghÖ ch©u ¸<br /> <br /> lª thµnh ý<br /> <br /> <br /> <br /> Kh¸i qu¸t vÒ sù trçi dËy cña KH&CN qua mÊt dÇn thÞ tr−êng vµ ®Ó r¬i vµo tay c¸c<br /> nh÷ng tiªu chÝ so s¸nh nÒn kinh tÕ ch©u ¸ míi næi lªn vµ mét vµi<br /> Nghiªn cøu thùc tr¹ng ph¸t triÓn chØ sè c¸n c©n th−¬ng m¹i mÆt hµng CNC<br /> KH&CN ë c¸c n−íc ch©u ¸ bao gåm cña Mü ®· bÞ th©m hôt (4).<br /> Trung Quèc, Ên §é, Indonesia, Malaysia, Trong xu thÕ biÕn ®éng toµn cÇu,<br /> Philippines, Hµn Quèc, §µi Loan vµ nhiÒu c«ng ty ®a quèc gia ®ang chuyÓn<br /> Thailand, c¸c nhµ ph©n tÝch cho r»ng, chøc n¨ng R&D cña doanh nghiÖp vµ<br /> Trung Quèc lµ n−íc t¨ng tr−ëng nhanh phßng thÝ nghiÖm sang c¸c n−íc ch©u ¸.<br /> vµ m¹nh nhÊt khi ®−a KH&CN vµ gi¸o N¾m b¾t xu thÕ nµy, cïng víi t¨ng nhanh<br /> dôc ®µo t¹o trë thµnh ®éng lùc cho ph¸t chi phÝ nghiªn cøu cña ChÝnh phñ vµ<br /> triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng. Trung Quèc ®· trë doanh nghiÖp trong n−íc, Trung Quèc ®·<br /> thµnh mét chØnh thÓ quan träng trªn c¸c trë thµnh n−íc thùc hiÖn R&D lín thø 3<br /> thÞ tr−êng c«ng nghÖ cao (CNC), quèc gia thÕ giíi sau Mü vµ NhËt B¶n. VÒ nghiªn<br /> nµy còng trë thµnh n−íc nhËn ®Çu t− cøu c¬ b¶n, c¸c nhµ khoa häc ch©u ¸ ®ang<br /> trùc tiÕp n−íc ngoµi (FDI) lín nhÊt vµ l«i céng t¸c réng r·i víi c¸c ®èi t¸c cña m×nh<br /> kÐo ®−îc nhiÒu c«ng ty ®a quèc gia hµng trªn toµn cÇu vµ trong ch©u lôc (xem<br /> ®Çu cña hµnh tinh. Ên §é lµ n−íc cã tiÒm 1,3,7).<br /> lùc KH&CN lín sau Trung Quèc, ®· cã<br /> nhiÒu gi¶i ph¸p phï hîp ®Ó ph¸t triÓn NÐt næi bËt trong ph¸t triÓn lµ, lùc<br /> nhanh nh÷ng c«ng nghÖ vµ ngµnh c«ng l−îng lao ®éng trÎ ®−îc ®µo t¹o ë ch©u ¸<br /> nghiÖp mòi nhän, hä ®ang tËp trung vµo ®· gia t¨ng nhanh. KÓ tõ n¨m 1985, sè<br /> nh÷ng ngµnh dÞch vô cã hµm l−îng tri ng−êi cã b»ng phæ th«ng trung häc trªn<br /> thøc cao vµ c«ng nghÖ sinh häc (xem: thÕ giíi t¨ng gÊp 3 lÇn; trong ®ã, ch©u ¸<br /> 2,6,7). lµ n¬i ®· t¨ng m¹nh nhÊt. Víi nhãm d©n<br /> c− trong ®é tuæi ®¹i häc cao, thêi gian tõ<br /> Hµng lo¹t chØ sè so s¸nh cho thÊy, sù<br /> 2000 ®Õn 2020, 3 n−íc Trung Quèc, NhËt<br /> ph¸t triÓn Ên t−îng cña nÒn kinh tÕ ch©u<br /> B¶n vµ Ên §é sÏ cã sè ng−êi trong ®é tuæi<br /> ¸ trong nh÷ng ngµnh chÕ t¹o CNC. Trªn<br /> nµy gÊp 5 lÇn c¸c n−íc EU vµ Mü céng l¹i<br /> thÞ tr−êng toµn cÇu, thÞ phÇn CNC cña<br /> (1,3,4).<br /> Liªn minh ch©u ¢u (EU) vµ NhËt B¶n<br /> ®ang sôt gi¶m; 3 khu vùc kinh tÕ hµng Sù v−ît lªn cña ch©u ¸ th«ng qua c¸c<br /> ®Çu thÕ giíi lµ Mü, EU vµ NhËt B¶n ®ang chØ tiªu so s¸nh ®· ®−îc céng ®ång nghiªn<br /> VÒ xu thÕ míi trong khoa häc... 31<br /> <br /> cøu thÕ giíi quan t©m. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ b»ng ®¹i häc khoa häc kü thuËt ®−îc cÊp<br /> sù trçi dËy cña nÒn KH&CN ch©u ¸, giíi ë Trung Quèc t¨ng gÊp 2 lÇn, th× t¹i Mü<br /> nghiªn cøu cho r»ng, cÇn lµm râ nh÷ng chØ gia t¨ng 26% vµ ë c¸c n−íc ch©u ¸, sè<br /> tiªu chÝ so s¸nh ®· ®−îc Uû ban ch©u ¢u, b»ng ®−îc cÊp ®· nhiÒu gÊp 2 lÇn tæng sè<br /> Quü Khoa häc quèc gia Hoa Kú, Tæ chøc b»ng ®−îc cÊp cña c¶ EU vµ Mü.<br /> OECD vµ B¸o c¸o R&D toµn cÇu 2008 C¸c nÒn kinh tÕ ch©u ¸ ®· t¨ng<br /> ®−a ra lµ: Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o; nh©n lùc tr−ëng ®¸ng kÓ vÒ sè nh©n lùc ®−îc ®µo<br /> vµ sù dÞch chuyÓn nh©n lùc khoa häc kü t¹o. Tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 2000, 46% gia<br /> thuËt; ®Çu t− KH&CN; kÕt qu¶ cña ho¹t t¨ng vÒ lùc l−îng lao ®éng ®−îc ®µo t¹o ë<br /> ®éng R&D th«ng qua sè b»ng ph¸t minh, bËc ®¹i häc thÕ giíi thuéc vÒ khu vùc ch©u<br /> s¸ng chÕ, Ên phÈm khoa häc; th−¬ng m¹i ¸; EU, Mü vµ nh÷ng n−íc cßn l¹i mçi khu<br /> ho¸ s¶n xuÊt xuÊt khÈu vµ dÞch vô CNC vùc chØ ®ãng gãp tõ 15% ®Õn 19%. Trong<br /> (xem: 1,2,3,4). gia t¨ng ®µo t¹o c¸c nhµ khoa häc, Trung<br /> VÒ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bËc ®¹i häc Quèc lµ n−íc t¨ng nhanh nhÊt víi trªn<br /> 8,4 triÖu (chiÕm 1/3 tæng sè gia t¨ng cña<br /> Quy m« cña nhãm d©n c− trong ®é<br /> ch©u ¸), tiÕp ®ã lµ Ên §é víi trªn 5,7<br /> tuæi ®¹i häc (tõ 18 ®Õn 23) lµ mét chØ sè<br /> triÖu ng−êi.<br /> tiÒm n¨ng, ngµy cµng cã vai trß quan<br /> träng trong nÒn kinh tÕ tri thøc. Nhãm c− R&D, tiÒm n¨ng ®æi míi quèc gia ®ang<br /> d©n nµy ë ch©u ¸ lín h¬n rÊt nhiÒu lÇn ®−îc n©ng cao<br /> c¸c n−íc ¢u-Mü. T¹i Trung Quèc, nhãm NhiÒu chÝnh phñ t¹i c¸c n−íc ch©u ¸<br /> c− d©n ë ®é tuæi nµy ®· tõ 110 triÖu ng−êi ®· coi R&D lµ ch×a kho¸ t¨ng tr−ëng kinh<br /> ®Çu thËp niªn 1980 t¨ng vät lªn trªn 155 tÕ vµ lµm phån vinh x· héi. Quan ®iÓm<br /> triÖu vµo n¨m 1990, vµ sÏ æn ®Þnh chõng nµy ®· ®−îc thÓ hiÖn trong nh÷ng chiÕn<br /> 137 triÖu ng−êi vµo n¨m 2010. Con sè nµy l−îc ph¸t triÓn quèc gia, víi nguån vèn<br /> cña Ên §é còng tõ 78 triÖu n¨m 1980 lªn ®Çu t− ph¸t triÓn KH&CN ngµy mét cao.<br /> chõng 139 triÖu vµo n¨m 2020. Ng−îc l¹i, Vµo n¨m 2002, ®Çu t− cho R&D t¹i c¸c<br /> còng trong giai ®o¹n nµy, nhãm c− d©n n−íc ch©u ¸ ®· v−ît qua EU, møc ®Çu t−<br /> trong tuæi ®¹i häc cña EU sÏ gi¶m tõ 16 nµy trong n¨m 2003 b»ng 79% cña Mü,<br /> triÖu xuèng 13 triÖu vµ ë n−íc Mü sÏ tõ cao h¬n 10% so víi EU (4).<br /> 26 triÖu xuèng cßn chõng 22 triÖu ng−êi<br /> Ph©n tÝch xu thÕ ®Çu t− cho KH&CN<br /> (4).<br /> trong thËp niªn 1990 vµ nh÷ng n¨m ®Çu<br /> Tû lÖ sè ng−êi tèt nghiÖp ®¹i häc thiªn niªn kû míi cã thÓ thÊy: Trong giai<br /> trong ®é tuæi cho thÊy møc ®é thµnh c«ng ®o¹n tõ 1990 ®Õn 2003, chi phÝ R&D t¹i<br /> cña ®µo t¹o sau bËc häc phæ th«ng. Sè liÖu khu vùc ch©u ¸ t¨ng 265%, trong khi Mü<br /> thèng kª tõ n¨m 1990 ®Õn 2002 cho thÊy: ®¹t 181% vµ EU ë møc 173%. NÕu n¨m<br /> tû lÖ ng−êi tèt nghiÖp ®¹i häc t¹i c¸c n−íc 1991, tû träng ®Çu t− R&D khu vùc ch©u<br /> ch©u ¸ ®· t¨ng gÊp 2,89 lÇn (tõ 3,8% lªn ¸ chØ b»ng 71% EU vµ 54% n−íc Mü th×<br /> 8,7%), riªng Trung Quèc t¨ng 4,17 lÇn, n¨m 2002 ®· v−ît EU vµ b»ng trªn 78,5%<br /> trong khi NhËt B¶n lµ 1,43 vµ n−íc Mü møc ®Çu t− cña nÒn kinh tÕ Hoa Kú vµo<br /> chØ cã 1,09. NÐt næi lªn thÓ hiÖn sù kh¸c n¨m 2003. Trong lµn sãng gia t¨ng ®Çu t−<br /> biÖt trong ®µo t¹o ®¹i häc ë c¸c n−íc KH&CN ë ch©u ¸, Trung Quèc lµ n−íc<br /> OECD vµ khu vùc ch©u ¸ lµ sè ng−êi tèt ph¸t triÓn ®Çy Ên t−îng víi gia t¨ng chi<br /> nghiÖp ®¹i häc khoa häc vµ kü thuËt. phÝ R&D ®¹t trªn 615%, ®· n©ng gi¸ trÞ<br /> Nh÷ng n¨m tõ 1990 ®Õn 2002, nÕu sè ®Çu t− R&D tõ møc b»ng 10,3% cña EU<br /> 32 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 6.2008<br /> <br /> vµ 7,7% Hoa Kú lªn b»ng 36,6% vµ 26,3% gi¶m dÇn tû lÖ R&D thùc hiÖn tõ c¸c tæ<br /> cña c¸c khu vùc kinh tÕ quan träng nµy chøc nhµ n−íc (4)<br /> nµy trong giai ®o¹n 1990-2003. Tæng chi Lµn sãng gia t¨ng ®Çu t− R&D cña c¸c<br /> phÝ R&D cña mét sè n−íc, vïng l·nh thæ c«ng ty ®a quèc gia<br /> vµ khu vùc thêi kú 1990-2004 ®−îc thÓ<br /> Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸, ®Çu t−<br /> hiÖn ë b¶ng 1.<br /> trùc tiÕp n−íc ngoµi (FDI) lµ mét chØ sè<br /> thÓ hiÖn së h÷u cña nhµ ®Çu t−, doanh<br /> nghiÖp hay<br /> B¶ng 1: Chi phÝ R&D cña mét sè khu vùc, quèc gia vµ nÒn kinh tÕ chi nh¸nh ë<br /> giai ®o¹n 1990-2004 (§¬n vÞ: tû USD) n−íc ngoµi<br /> N¨m Mü EU Ch©u Trung NhËt Singapore Hµn §µi Loan ®èi víi tµi<br /> ¸ Quèc B¶n Quèc<br /> s¶n n»m<br /> 1991 161,4 121,3 66,8 12,5 66,9 - 7,33 - ngoµi biªn<br /> 1995 184,1 138,4 117,7 18,4 78,7 0,74 13,7 6,2 giíi. Tõ<br /> 2000 267,8 182,6 174,1 44,8 98,8 1,81 18,4 10,2 gi÷a nh÷ng<br /> 2003 292,4 210,2 229,7 76,9 112,7 2,25 24,3 13,5 n¨m 1990<br /> Nguån OECD Main Science and Technology Indicators 2006 ®Õn n¨m<br /> 2002, c¸c<br /> Nh÷ng sè liÖu thèng kª cña OECD c«ng ty ®a quèc gia Mü ®· t¨ng gÇn 2 lÇn<br /> cho thÊy: Tõ 1991 ®Õn 1995 b×nh qu©n tèc gi¸ trÞ c¸c ho¹t ®éng R&D cña m×nh ë h¶i<br /> ®é t¨ng chi phÝ R&D ë ch©u ¸ cao gÊp ngo¹i, th«ng qua c¸c chi nh¸nh n−íc ngoµi<br /> trªn 2,3 lÇn EU vµ Mü; sau n¨m 1995 ®¹t (tõ 11,9 tû USD lªn trªn 21,2 tû USD).<br /> møc t¨ng b×nh qu©n 8,7% /n¨m, bá xa c¶ Trong ®ã, nhiÒu vïng ch©u ¸ ®ang trë<br /> Mü vµ EU. §¸ng l−u ý lµ møc t¨ng b×nh thµnh ®iÓm ®Õn. Vµo n¨m 2001, ch©u ¸ ®·<br /> qu©n hµng n¨m cña Trung Quèc ®¹t trªn tiÕp nhËn 3,9 tû USD ®Çu t− FDI vµo c¸c<br /> 20% vµ Singapore kho¶ng 15%. ho¹t ®éng R&D. Trong thêi gian tõ 1998<br /> Tû lÖ ®Çu t− cho R&D tÝnh theo GDP ®Õn hÕt 2002, c¸c c«ng ty ®a quèc gia Mü<br /> ë c¸c quèc gia ch©u ¸ ®· cã sù gia t¨ng ®· t¨ng chi phÝ R&D t¹i ch©u ¸ tõ 1,3 tû<br /> ®¸ng kÓ. §Õn n¨m 2003, møc ®é ®Çu t− USD lªn gÇn 3,6 tû USD (xem: 4, 5).<br /> cho R&D ®· ®¹t 1,92% GDP vµ cao h¬n Víi nhÞp ®é gia t¨ng ®Çu t− R&D vµo<br /> c¸c n−íc EU (1,81% GDP). Trong ®ã, Hµn ch©u ¸ b×nh qu©n hµng n¨m trªn 28,6%,<br /> Quèc v−ît qua 2,6% GDP, §µi Loan c¸c c«ng ty ®a quèc gia Mü ®· n©ng møc<br /> 2,45% GDP vµ Singapore lµ 2,13% GDP. ®Çu t− R&D ë khu vùc nµy v−ît xa møc<br /> Cïng víi nhÞp ®é gia t¨ng ®Çu t−, t¨ng trung b×nh hµng n¨m (8,6%) vµ møc<br /> khu vùc doanh nghiÖp thùc hiÖn R&D ë ®Çu t− t¹i khu vùc EU (chõng 4,8%).<br /> ch©u ¸ còng ngµy mét gia t¨ng. Tõ n¨m Trong t¨ng tr−ëng ®Çu t− R&D ch©u ¸,<br /> 1995 ®Õn 2003 tû träng R&D cña doanh Trung Hoa lôc ®Þa cã møc gia t¨ng cao,<br /> nghiÖp ch©u ¸ ®· gia t¨ng b×nh qu©n trong vßng 4 n¨m ®· t¨ng trªn 12,4 lÇn (tõ<br /> hµng n¨m trªn 7%, ®¹t møc 70% trong 52 triÖu USD n¨m 1998 lªn 646 triÖu USD<br /> ®Çu t− KH&CN (t−¬ng ®−¬ng víi Hoa vµo n¨m 2002)(∗). Cïng víi ®Çu t− n−íc<br /> Kú). Trong sù gia t¨ng nµy, khu vùc ngoµi, viÖc chuyÓn m¹nh ho¹t ®éng R&D<br /> doanh nghiÖp Trung Quèc thùc sù bïng<br /> næ, ®· ph¶n ¸nh mét phÇn hiÖn t−îng t¸i (∗)<br /> (Bé Th−¬ng m¹i Mü V¨n phßng ph©n tÝch<br /> cÊu tróc doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ sù kinh tÕ thuéc c¬ quan FDI 2006)<br /> VÒ xu thÕ míi trong khoa häc... 33<br /> <br /> cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia Mü ®Õn c¸c EU tõ n¨m 1992, vµ ®Õn n¨m 2003, gi¸<br /> doanh nghiÖp vµ c¸c chi nh¸nh nghiªn cøu trÞ xuÊt khÈu c«ng nghiÖp CNC ch©u ¸<br /> ë ch©u ¸ ®· ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo n©ng ®· lín gÊp trªn 2 lÇn n−íc Mü. Trong xu<br /> cao gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng thÕ gia t¨ng xuÊt khÈu s¶n phÈm CNC<br /> s¶n phÈm CNC cña khu vùc nµy. ch©u ¸, NhËt B¶n - nhµ xuÊt khÈu lín<br /> nhÊt - ®· gi¶m kim ng¹ch xuÊt khÈu<br /> Xu thÕ ®ét biÕn trong s¶n xuÊt vµ xuÊt<br /> CNC gÇn 2 lÇn ë giai ®o¹n nµy. Thay thÕ<br /> khÈu s¶n phÈm CNC<br /> NhËt B¶n, Trung Quèc ®· trë thµnh n−íc<br /> Th«ng qua viÖc t¹o ra s¶n phÈm CNC xuÊt khÈu c«ng nghiÖp CNC lín nhÊt khu<br /> vµ quy tr×nh s¶n xuÊt kÝch thÝch ho¹t vùc víi tæng gi¸ trÞ lµ 224,4 tû USD, cao<br /> ®éng kinh doanh, t¨ng n¨ng suÊt, t¹o viÖc gÊp trªn 24 lÇn NhËt B¶n vµo n¨m 2003.<br /> lµm cã thu nhËp cao, c¸c quèc gia ch©u ¸<br /> Ph¸t minh s¸ng chÕ, chiÒu h−íng ®ang<br /> ®· thu ®−îc nh÷ng lîi Ých thiÕt thùc trong<br /> cßn khiªm tèn<br /> ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. Trªn 5 lÜnh vùc<br /> ®−îc x¸c ®Þnh lµ nh÷ng ngµnh c«ng Ho¹t ®éng ph¸t minh s¸ng chÕ ®−îc<br /> nghiÖp CNC (hµng kh«ng; d−îc phÈm; coi lµ chØ sè thÓ hiÖn n¨ng lùc s¸ng t¹o<br /> m¸y tÝnh vµ m¸y v¨n phßng; thiÕt bÞ cña mçi quèc gia. Khã kh¨n, h¹n chÕ<br /> th«ng tin liªn l¹c vµ dông cô khoa häc-y trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu lµ, Mü lu«n cã<br /> häc; dông cô chÝnh x¸c vµ quang häc), xu h−íng thu hót m¹nh mÏ nh÷ng c«ng<br /> ch©u ¸ ®· t¹o ra trªn 1/3 gi¸ trÞ gia t¨ng nghÖ míi tõ kh¾p mäi n¬i trªn thÕ giíi.<br /> toµn cÇu. Víi xu thÕ nµy, vµo n¨m 2003, c¸c nhµ<br /> ®Çu t− n−íc ngoµi nhËn kho¶ng 18.000<br /> Cïng víi gia t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt, b»ng s¸ng chÕ ë Mü (chiÕm 48% tæng sè<br /> xuÊt khÈu s¶n phÈm CNC ch©u ¸ ®· cã b»ng ®−îc cÊp ë Mü). Trong thêi gian tõ<br /> b−íc ph¸t triÓn ®ét biÕn ®Ó trë thµnh khu n¨m 1990 ®Õn 2003, sè b»ng s¸ng chÕ ë<br /> vùc xuÊt khÈu hµng ®Çu thÕ giíi. Tõ n¨m ch©u ¸ trong tæng sè b»ng s¸ng chÕ do<br /> 1990 ®Õn 2003 gi¸ trÞ xuÊt khÈu CNC cña Mü cÊp t¨ng tõ 23% lªn 27% ®· ®Èy tû lÖ<br /> c¸c n−íc ch©u ¸ ®· t¨ng lªn nhanh chãng b»ng ®−îc cÊp cña c¸c n−íc EU tõ 20%<br /> (tõ 157,1 tû USD lªn 816,1 tû USD) chiÕm xuèng cßn 16%. T¹i khu vùc ch©u ¸, §µi<br /> 42,9% tæng xuÊt khÈu CNC toµn cÇu (EU Loan vµ Hµn Quèc lµ nh÷ng nÒn kinh tÕ<br /> xuèng cßn 32,1% vµ Mü lµ 16% trong n¨m cã sù gia t¨ng m¹nh vÒ l−îng b»ng s¸ng<br /> 2003). chÕ, ®· v−ît qua Anh vµ Ph¸p. Cïng víi<br /> Kim ng¹ch xuÊt khÈu s¶n phÈm CNC NhËt B¶n, hä n»m trong sè nguån s¸ng<br /> ®· thÓ hiÖn n¨ng lùc c¹nh tranh cña chÕ n−íc ngoµi hµng ®Çu ë Mü (§µi Loan<br /> nhiÒu quèc gia ch©u ¸ trªn thÞ tr−êng thÕ vµ Hµn Quèc n¨m 2003 ®· chiÕm trªn<br /> giíi. Trong ph¹m vi toµn cÇu, tõ 1990 ®Õn 25% tæng sè b»ng s¸ng chÕ ®−îc cÊp).<br /> 2003, gi¸ trÞ xuÊt khÈu CNC ®· t¨ng gÊp Ên phÈm KH&CN vµ hîp t¸c khoa häc trªn<br /> gÇn 4 lÇn (tõ 474 tû lªn trªn 1.900 tû ®µ ph¸t triÓn<br /> USD). Trong ®ã, tû träng cña c¸c n−íc<br /> Ên phÈm vµ nh÷ng bµi b¸o khoa häc<br /> ch©u ¸ ®· n©ng ®−îc tõ 33% lªn 43% so<br /> ®−îc c«ng bè thÓ hiÖn viÖc x¸c nhËn kÕt<br /> víi tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu CNC thÕ giíi. qu¶ cña c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu, ®ã<br /> Gia t¨ng nhanh xuÊt khÈu s¶n phÈm còng lµ th−íc ®o tr×nh ®é KH&CN cña<br /> CNC cña c¸c quèc gia ch©u ¸ cïng víi sù mçi quèc gia vµ vïng l·nh thæ. Sù ph©n<br /> sôt gi¶m thÞ phÇn cña EU vµ Mü ®· n©ng bæ c¸c bµi b¸o khoa häc kü thuËt cña mét<br /> tÇm vãc ch©u ¸ lªn vÞ trÝ hµng ®Çu, v−ît n−íc cho thÊy mèi quan t©m t−¬ng ®èi vÒ<br /> 34 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 6.2008<br /> <br /> c¸c lÜnh vùc khoa häc kh¸c nhau. Nh×n gi÷a Mü vµ c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn<br /> chung, sè l−îng bµi b¸o cña c¸c t¸c gi¶ ch©u ¸ vµ d−êng nh−, trËn ®Þa nµy vÉn<br /> ch©u ¸ tõ n¨m 1988 ®Õn 2003 ®· t¨ng cßn trong thÕ ®éc quyÒn cña nhiÒu n−íc<br /> gÊp 2,6 lÇn (tõ 51 ngh×n lªn trªn 130 kinh tÕ ph¸t triÓn trong khèi OECD. Tõ<br /> ngh×n bµi) gÇn b»ng møc cña EU vµo thùc tÕ n−íc ta, nghiªn cøu kinh nghiÖm<br /> n¨m 1988. x©y dùng chÝnh s¸ch vµ chiÕn l−îc ph¸t<br /> Sè l−îng bµi b¸o c«ng bè cña c¸c nhµ triÓn KH&CN cña nhiÒu quèc gia, ®Æc<br /> khoa häc ch©u ¸ thÊp h¬n rÊt nhiÒu so biÖt lµ cña Trung Quèc vµ c¸c n−íc khu<br /> víi Mü vµ EU, nh−ng ®· cã nhÞp ®é gia vùc, trong viÖc ®i t¾t ®ãn ®Çu lµ vÊn ®Ò<br /> t¨ng cao; nh÷ng n¨m 1995 ®Õn 2000 t¨ng cÇn thiÕt ®Ó ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc ph¸t<br /> 33,6% vµ n¨m 2003 t¨ng 25,4% so víi triÓn KH&CN quèc gia trong héi nhËp<br /> n¨m 2000, trong khi Mü sôt gi¶m vµ céng toµn cÇu vµ ®Èy nhanh nhÞp ®é c«ng<br /> ®ång EU chØ t¨ng 12% vµ 5,6% trong cïng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc.<br /> thêi gian. §¸ng l−u ý ë thêi ®iÓm nµy,<br /> Trung Quèc ®¹t møc t¨ng t−¬ng øng Tµi liÖu tham kh¶o<br /> 95,9%-60,9%, Hµn Quèc 44,5-44,6% vµ<br /> 1. US National Science Foundation.<br /> §µi Loan 44,6%-32,3%... Víi l−îng bµi<br /> viÕt cña c¸c nhµ khoa häc gia t¨ng, tû lÖ Asia’s Rising Science and Technology<br /> bµi b¸o c«ng bè cña khu vùc ch©u ¸ so víi Strength. May 2007.<br /> toµn cÇu ®· t¨ng tõ 11% n¨m 1990 lªn 2. European trend chart on Innovation.<br /> 16% n¨m 2000 vµ gÇn 19% trong n¨m Annual Innovation Policy Trends<br /> 2003 trong khi n−íc Mü ®· gi¶m tõ gÇn Report for Japan, China, Korea,<br /> 38% xuèng cßn 30%. Taiwan, Singapore, Malaysia, India,<br /> Hîp t¸c nghiªn cøu, vÒ tæng thÓ còng Thailand, Indonesia. 2005.<br /> ®−îc thÓ hiÖn qua c¸c c«ng tr×nh ®ång t¸c 3. Global R&D Report 2008. R&D<br /> gi¶ ®−îc c«ng bè t¨ng m¹nh. Kho¶ng 10% Magazine, 9/2007.<br /> xuÊt b¶n phÈm ®ång t¸c gi¶ quèc tÕ cña<br /> c¸c nhµ khoa häc ch©u ¸ vµ Mü ®−îc c«ng 4. Trung t©m Th«ng tin Khoa häc vµ<br /> bè vµo n¨m 1988, ®Õn 2003 tû lÖ nµy ®· C«ng nghÖ Quèc gia. Khoa häc vµ<br /> lªn trªn 22% ë ch©u ¸, 25% ë Mü vµ khu C«ng nghÖ ThÕ giíi - ChÝnh s¸ch<br /> vùc EU ®· t¨ng tõ 13% lªn 27%. ë nh÷ng Nghiªn cøu vµ §æi míi. H.: 2007.<br /> n−íc cã n¨ng lùc c«ng nghÖ ch−a cao nh−<br /> 5. Bureau of Economic Analysis. US<br /> Indonesia, Thailand, Philippines tû lÖ hîp<br /> Direct Investment Abroad: Financial<br /> t¸c cã møc ®é cao h¬n, kho¶ng trªn 50%<br /> and Operating Data for US<br /> (4). Multinational Companies. December<br /> Thay cho lêi kÕt 2006.<br /> Ph©n tÝch c¸c tiªu chÝ so s¸nh thÓ 6. §øc Linh. Ph¸t triÓn kinh tÕ dùa vµo<br /> hiÖn tr×nh ®é ®æi míi quèc gia cña c¸c<br /> tri thøc vµ c«ng nghÖ - tiÒm n¨ng Ên<br /> n−íc ch©u ¸ cho thÊy mét xu thÕ míi, t¹o<br /> §é. T¹p chÝ Th«ng tin Khoa häc x·<br /> niÒm tin vÒ mét t−¬ng lai t−¬i s¸ng cña<br /> héi, th¸ng 3/2007.<br /> nÒn KH&CN khu vùc. Tuy nhiªn, trong<br /> nÒn kinh tÕ toµn cÇu, víi tiÒm n¨ng to lín 7. Lª Thµnh ý. Ph¸t triÓn C«ng nghÖ<br /> vµ sù khèng chÕ nhiÒu n¨m cña KH&CN cao ë Trung Quèc. T¹p chÝ Ho¹t<br /> th× vÉn ®ang cßn kho¶ng c¸ch qu¸ réng ®éng Khoa häc, sè 5/2006.<br />