zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Xạ trị giảm đau di căn xương

Chia sẻ: ViBandar2711 ViBandar2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Báo xấu

32
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày đánh giá hiệu quả giảm đau di căn xương bằng xạ trị ngoài. Phương pháp: Nghiên cứu mô tả loạt ca 33 bệnh nhân được xạ trị giảm đau di căn xương tại khoa Ung bướu, Bệnh viện 175 từ tháng 11/ 2012 đến tháng 3/2015.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xạ trị giảm đau di căn xương

TAÏP CHÍ Y DÖÔÏC THÖÏC HAØNH 175 - SOÁ 4 - 12/2015 XẠ TRỊ GIẢM ĐAU DI CĂN XƯƠNG Phan Thế Nhật*, Hà Mạnh Đức* Nguyễn Thị Kim Oanh*, Vũ Hồng Nam* TÓM TẮT Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả giảm đau di căn xương bằng xạ trị ngoài Phương pháp: Nghiên cứu mô tả loạt ca 33 bệnh nhân được xạ trị giảm đau di căn xương tại khoa Ung bướu, Bệnh viện 175 từ tháng 11/ 2012 đến tháng 3/2015. Kết quả:Ung thư phổi chiếm ưu thế với 66,7%. Sau xạ trị, điểm số đau trung bình có cải thiện đáng kể từ mức điểm 6-7 xuống còn 0 – 3 điểm. Thời gian bắt đầu có đáp ứng giảm đau là 6,3 ± 1,8 ngày. Tỉ lệ đáp ứng đau sau xạ là 90,9%, trong đó có 21,2% trường hợp đáp ứng hoàn toàn. Có 27,2% tái phát đau sau thời gian trung bình 6,3 ± 2,4 tháng. Không có sự khác biệt về mức độ đáp ứng đau giữa phác đồ xạ trị đơn phân liều (8Gy) và đa phân liều (30Gy/ 10 phân liều hoặc 20Gy/ 5 phân liều). Tỉ lệ sống còn sau 12 tháng là10,5%. Kết luận:Xạ trị ngoài là phương pháp hiệu quả trong điều trị giảm đau di căn xương. PALLIATIVE RADIATION THERAPY FOR BONE METASTASIS ABSTRACT Aim: To evaluate the effectiveness of palliative radiation therapy of bone metastasis. Methods: We reviewed 33 cancer cases treated with palliative radiation therapy of bone metastasis at Oncology Department, Hospital 175 from May 2011 to July 2014. Results: Lung cancer accounts for 66,7%. There is a significant change in pain score from 6-7 points to 0- 3 points after palliative radiation therapy. The mean time of pain relief is 6,3 ± 1,8 days.The percentage of pain reduction is 90,9%, in which there is 21,2% get complete response. After 6,3 ± 2,4 months, pain recurrence accounts * Bệnh viện Quân y 175 Người phản hồi (Corresponding): Phan Thế Nhật (Email: phan.the.nhat.bsub@gmail.com) Ngày gửi bài: 12/5/2015. Ngày phản biện đánh giá: 17/6/2015 100
TAÏP CHÍ Y DÖÔÏC THÖÏC HAØNH 175 - SOÁ 4 - 12/2015 for 27,2% . There is no satistically significant difference between single fraction and multiple fractions. Overall survival at 12 months is 10,5%. Conclusion: External beam is very effective therapy to relief skeletal pain in patients with bone metastasis. ĐẶT VẤN ĐỀ 175 từ tháng 5/2011 đến tháng 7/2014 thỏa tiêu chuẩn: Xương là một trong những cơ quan di căn thường gặp của ung thư, sau phổi và - Ung thư nguyên phát được xác định gan. Trong di căn xương, bên cạnh tâm lý khi có giải phẫu bệnh. Nếu không có giải khó chịu do bệnh nặng, tàn tật, phần lớn phẫu bệnh, ung thư nguyên phát được chẩn triệu chứng đau chưa được kiểm soát tốt, từ đoán dựa trên triệu chứng lâm sàng, hình đó gây ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng ảnh học và sự gia tăng các chỉ dấu sinh cuộc sống của bệnh nhân. Ung thư di căn học. xương có thể gây nên những cơn đau dữ - Di căn xương được xác định khi có dội mà bản thân các thuốc giảm đau bậc giải phẫu bệnh hoặc triệu chứng đau trên 3 cũng không thể nào khống chế tốt được. lâm sàng tương ứng với tổn thương trên Mặt khác, sử dụng thuốc giảm đau liều cao X quang, xạ hình xương, MRI hoặc CT, còn gây nên nhiều tác dụng phụ cho bệnh PET-CT. nhân. Bên cạnh sử dụng thuốc, xạ trị giảm - KPS 60 – 100, còn nhận thức được đau di căn xương là phương điều trị đã về bản thân và thế giới xung quanh, có khả được chứng minh có hiệu quả.. năng trả lời những câu hỏi trong nghiên Như vậy, vai trò của xạ trị giảm đau cứu. di căn xương như thế nào và hiệu quả ra 3. Tiêu chuẩn loại trừ: sao? Để trả lời câu hỏi này, chúng tôi thực - Bệnh nhân quá yếu, không thể nằm hiện nghiên cứu nhằm khảo sát hiệu quả yên để xạ trị. giảm đau thông qua việc đánh giá thang 4. Các bước thực hiện: điểm đau, liều thuốc morphin trước và sau xạ trị cũng như khoảng thời gian giảm đau Bệnh nhân được đánh giá trước sau xạ trị. khi xạ trị: số ổ di căn xương, các di căn ngoài xương, điểm số đau, liểu quy đổi ra PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU morphin. Sau khi xạ trị, bệnh nhân được đánh giá lại điểm đau, liều morphin và 1. Thiết kế nghiên cứu: thời gian đáp ứng giảm đau với xạ trị tại Mô tả loạt ca. thời điểm 1 tuần, 2 tuần và 4 tuần. Bệnh 2. Tiêu chuẩn chọn bệnh: nhân sẽ trả lời trực tiếp cho người khảo sát Những bệnh nhân có di căn xương hoặc trả lời bằng điện thoại nếu bệnh nhân được điều trị tại khoa Ung bướu Bệnh viện ngoại trú.Tiếp tục theo dõi thời gian sống 101
TAÏP CHÍ Y DÖÔÏC THÖÏC HAØNH 175 - SOÁ 4 - 12/2015 còn của bệnh nhân. 5. Tiêu chuẩn đánh giá: Nguyên tắc lập trường chiếu xạ trị - Mức độ đau: được đánh giá bằng giảm đau: đối với di căn cột sống, sẽ lấy thanh điểm 10, trong đó điểm 0 là không luôn 1-2 đốt phía trên và phía dưới đốt đau, điểm 5 là đau vừa, điểm 10 là đau sống bị tổn thương. Đối với những vị trí khủng khiếp nhất mà bệnh nhân cảm nhận khác, trường chiếu cách ổ di căn xương ít được. nhất 2cm. - Chuẩn liều thuốc giảm đau theo morphin uống: Bảng 1: Chuẩn liều thuốc giảm đau theo morphin uống Uống Chích Morphin 15mg 5mg Tramadol 150 mg 50mg - Đánh giá đáp ứng đau sau xạ trị: Bảng 2: Đánh giá mức độ đáp ứng giảm đau sau xạ trị Mức độ đáp ứng Điểm đau Liều thuốc giảm đau Hoàn toàn Điểm 0 Không tăng liều Giảm ≥ 2 điểm Không tăng liều Một phần Không tăng Giảm ¼ liều Tăng ≥ 2 điểm Không đáp ứng Tăng trên 1/4 liều - Thời điểm bắt đầu có tác dụng giảm chi bình phương và student để so sánh, đau: tính từ lúc bắt đầu xạ trị cho đến lúc khác biệt có ý nghĩa thống kê khi p
TAÏP CHÍ Y DÖÔÏC THÖÏC HAØNH 175 - SOÁ 4 - 12/2015 Bảng 3: Tỉ lệ các loại ung thư nguyên phát Bướu nguyên phát Số trường hợp Tỉ lệ Phổi 22 66,7% Cổ tử cung 3 9,1% Vòm hầu 3 9,1% Tiền liệt tuyến 2 6,1% Đại tràng 2 6,1% Đa u tủy 1 3,0% 2. Đặc điểm liên quan di căn xương Vị trí di căn xương Biểu đồ 1: Tỉ lệ di căn xương theo từng vị trí Đánh giá điểm đau của di căn xương : thấp nhất 4 điểm, cao nhất 8 điểm, trong đó 42,4% tập trung ở 6 – 7 điểm,trung bình 6,02±0,56 điểm. Tổng liều morphin quy đổi trước khi xạ trị giảm đau 50,25 ± 17,23 mg. 3. Phác đồ xạ trị giảm đau Bảng 4: Phác đồ xạ trị giảm đau Phác đồ Số bệnh nhân Tỉ lệ % 8Gy duy nhất 8 24,2 30Gy/ 10 phân liều 19 57,6 20Gy/ 5 phân liều 6 18,2 103
TAÏP CHÍ Y DÖÔÏC THÖÏC HAØNH 175 - SOÁ 4 - 12/2015 4. Hiệu quả xạ trị giảm đau Bệnh nhân bắt đầu cảm thấy hiệu quả giảm đau trung bình sau 6,3 ± 1,8 ngày, trong đó, sớm nhất là 1 ngày và chậm nhất là 8 ngày. Liều morphin trung bình sử dụng sau xạ trị Bảng 5: Liều morphin trung bình sử dụng sau xạ trị Thời điểm Liều morphin trung bình quy đổi Trước xạ trị 50,25 ± 17,23 mg Sau xạ trị 1 tuần 45,36 ± 20,11 mg Sau xạ trị 2 tuần 42,58 ± 22,16 mg Sau xạ trị 4 tuần 41,67 ± 25,37 mg 5. Mức độ đáp ứng đau theo thời gian Biểu đồ 2: Mức độ đáp ứng đau tại thời điểm 1 tuần, 2 tuần và 4 tuần (%) Có 27,2% (9/33 trường hợp) tái phát đau, với thời gian trung bình là 6,3 ± 2,4 tháng. Với trung vị thời gian theo dõi là 8,3 tháng, sống còn toàn bộ của nhóm bệnh nhân sau 12 tháng là 10,5%. 104
TAÏP CHÍ Y DÖÔÏC THÖÏC HAØNH 175 - SOÁ 4 - 12/2015 Bảng 6: Các yếu tố ảnh hưởng đến đáp ứng đau sau 4 tuần, phân loại theo 3 mức độ đáp ứng hoàn toàn, đáp ứng 1 phần và không đáp ứng Yếu tố Phân nhóm so sánh p Tuổi < 50 sv ≥ 50 0,33 Giới Nam sv Nữ 0,25 Vị trí di căn Cột sống sv Ngoài cột sống 0,52 Liều xạ Đơn phân liều sv Đa phân liều 0,64 Không ghi nhận các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ đáp ứng đau. BÀN LUẬN không nhận được hiệu quả từ xạ trị. Kết quả này cũng phù hợp với nhiều nghiên Đau do di căn xương là một trong cứu trước đây trong và ngoài nước. Khi di những triệu chứng gây khó chịu cho bệnh căn xương ở một vị trí đơn độc hay một nhân ung thư phổi giai đoạn cuối. Với tính vài vị trí thì xạ trị có thể kiểm soát đau 80 chất đau ngày càng tăng dần, liều thuốc – 90%, trong đó, đáp ứng hoàn toàn đạt 60 giảm đau cũng tỉ lệ thuận với mức độ đau – 70%. Như vậy, can thiệp xạ trị giảm đau của bệnh nhân. Trong nghiên cứu này, sớm, ngay cả đối với những cơn đau nhẹ điểm đau trung bình là 6,02± 0,56 điểm. hay trung bình góp phần làm giảm việc Điểm đau này cũng tương đương trong phải sử dụng liều thuốc giảm đau tăng dần, nghiên cứu di căn xương từ ung thư vòm từ đó, cải thiện chất lượng cuộc sống của hầu được thực hiện tại Bệnh viện Ung bệnh nhân. bướu TP.HCM. Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến Trong nghiên cứu này, hiệu quả giảm hiệu quả giảm đau sau xạ trị, chúng tôi đau đạt được sau xạ trị, trung bình là 6,3 không tìm ra được đặc điểm nào tiên lượng ± 1,8 ngày. Song song đó, điểm đau trung tác dụng của xạ trị. Nghiên cứu của tác giả bình của bệnh nhân được cải thiện rõ rệt Quách Thanh Khánh cũng cho thấy kết từ 6 – 7 điểm giảm còn 0 – 3 điểm sau xạ quả tương tự. Trong các yếu tố này, liều trị. Liều morphin giảm dần từ lúc trước xạ xạ trị nhận được mối quan tâm nhiều nhất trị là 50,25 ± 17,23 mg cho đến tuần thứ 4 từ các tác giả. Hiện tại, xạ trị 8 Gy một sau xạ trị là 41,67 ± 25,37 mg. Có 90,9% lần duy nhất (đơn phân liều), 20 Gy/ 5 lần trường hợp nhận được hiệu quả giảm đau, hoặc 30 Gy/ 10 lần (đa phân liều) thường trong đó 21,2% giảm đau hoàn toàn. Như được sử dụng trên thực tế. Vậy, hiệu quả vậy, xạ trị ngoài đối với những trường hợp có tỉ lệ thuận với tổng liều xạ hay không? di căn xương đạt được lợi ích giảm đau Đã có 3 nghiên cứu ngẫu nhiên lớn được đáng kể. thực hiện để giải quyết câu hỏi này. Trong nghiên cứu này, xấp xỉ 90% đạt Kết quả cho thấy, đơn phân liều 8 Gy được giảm đau sau 1 tuần, có khoảng 8,5% 105
TAÏP CHÍ Y DÖÔÏC THÖÏC HAØNH 175 - SOÁ 4 - 12/2015 có hiệu quả xạ trị tương đương với đa phân tiên trong vòng 6 tháng. liều nhưng lại tiết kiệm được chi phí, mặc Chúng tôi tiếp tục theo dõi kết quả dù tỉ lệ cần tái xạ trị cao hơn. Tỷ lệ kiểm sống còn sau khi xạ trị giảm đau. Sống còn soát đau sau xạ trị lại đạt 50 – 70%.Năm toàn bộ ở nhóm bệnh nhân này là 10,5% tại 2011, Hiệp hội Xạ trị Hoa Kỳ ( ASTRO) thời điểm 12 tháng. Tác giả Quách Thanh đưa ra khuyến cáo dựa trên những chứng Khánh ghi nhận, sống còn 1 năm ở bệnh cứ cho xạ giảm đau di căn xương. Hướng nhân ung thư vòm hầu di căn xương là dẫn này dựa trên 26 nghiên cứu ngẫu 34%. Theo các tác giả, sống còn sau di căn nhiên, 20 nghiên cứu tiền cứu đơn nhánh xương phụ thuộc nhiều vào bướu nguyên và 4 phân tích gộp cho thấy độ an toàn và phát, đối với ung thư vú là 68 tuần, ung thư hiệu quả đơn phân liều 8Gy. tiền liệt tuyến là 40 tuần, ung thư phổi tiên Hiện tại, chúng tôi dựa vào nhiều yếu lượng kém hơn, chỉ có 12 tuần. tố để chỉ định liều xạ cho bệnh nhân, bao KẾT LUẬN gồm loại giải phẫu bệnh, KPS, các bệnh lý Xạ trị ung di căn xương đem lại hiệu nội khoa đi kèm, các cơ quan di căn ngoài quả giảm đau đáng kể được chứng minh xương, mong muốn của bệnh nhân và quan qua tỉ lệ đáp ứng với tia xạ cao, mức độ trọng nhất là tiên lượng sống còn. Nếu tiên giảm đau, giảm liều thuốc giảm đau sau xạ lượng sống còn ngắn, chúng tôi sử dụng và thời gian đáp ứng đau. Xạ trị phân liều xạ trị đơn phân liều 8Gy. Phác đồ 20 Gy/ 5 duy nhất 8 Gy có thể là một lựa chọn tốt, lần và 30Gy/ 10 lần dành cho những bệnh thuận lợi cho bệnh nhân về thời gian và chi nhân có ước tính sống còn dài hơn. Mặt phí điều trị, hiệu quả tương đương với xạ khác, dựa trên các chứng cứ hiện tại, đơn trị đa phân liều. phân liều 8Gy chỉ định cho tất cả các bệnh TÀI LIỆU THAM KHẢO nhân cũng cần được nghiên cứu thêm. 1. Quách Thanh Khánh và cộng sự Trong nghiên cứu này, có 27,2% (2012), “Xạ trị giảm đau các di căn xương số trường hợp tái phát đau sau 6,3 ± 2,9 trong ung thư vòm hầu”, Tạp chí Ung thư tháng. Tác giả Kuldeep Sharman cho thấy học Việt Nam, số 4, trang 632-639. 53% hiệu quả giảm đau ổn định sau 27 tuần. Tác giả Maurizio Amichetti thống 2. 8 Gy single fraction radiotherapy kê, khoảng thời gian này là 4 – 4,5 tháng. for the treatment of metastatic skeletal Tổng hợp y văn, nhiều tác giả cho rằng, pain: randomised comparison with a thời gian kiểm soát đau sau lần xạ trị đầu multifraction schedule over 12 months of patient follow-up. Bone Pain Trial 106
TAÏP CHÍ Y DÖÔÏC THÖÏC HAØNH 175 - SOÁ 4 - 12/2015 Working Party. Radiother Oncol 1999; pp randomised controlled trials. Radiother 52:111. Oncol ; 106:5. 3. Amichetti M, Orru P, Madeddu A et 5. Fairchild A, Lutz S (2011). la (2004), “ Comparative evaluation of two “Palliative Radiation for Bone Metastasis”, hypofractionated radiotherapy regimens Decision Making in Radiation Oncology, for painful bone metastases”, Tumori, vol vol 1, Springer, pp 26 – 42. 90, pp.91 – 95 6. Falkmer U, Jarhult J, Wersall 4. Dennis K, Makhani L, Zeng L, et P, Cavallinstahl E (2003). “A systemic al (2013). Single fraction conventional overview of radiation therapy effects in external beam radiation therapy for skeletal metastases”. Acta Oncologica; bone metastases: a systematic review of 42:62033. 107

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.