Xác định hiệu quả thể châm cải tiến kết hợp tái học hỏi vận động trong phục hồi vận động sau đột quỵ theo thang điểm mFIM

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 1 * 2016<br /> <br /> <br /> XÁC ĐỊNH HIỆU QUẢ THỂ CHÂM CẢI TIẾN KẾT HỢP TÁI HỌC HỎI<br /> VẬN ĐỘNG TRONG PHỤC HỒI VẬN ĐỘNG SAU ĐỘT QUỴ<br /> THEO THANG ĐIỂM mFIM<br /> Bùi Phạm Minh Mẫn*, Lê Ngọc Tuấn Anh*, Trịnh Thị Diệu Thường*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Đột quỵ và những di chứng sau đột quỵ đặc biệt là di chứng vận động là một vấn đề y tế cần được<br /> quan tâm. Hiện nay, có rất nhiều phương pháp phục hồi vận động sau đột quỵ, trong đó việc kết hợp giữa vật lý<br /> trị liệu và châm cứu đã được chứng minh có hiệu quả tốt. Trong vật lý trị liệu, phương pháp tái học hỏi vận động<br /> đã được chứng minh có hiệu quả hơn phương pháp Bobath truyền thống; trong châm cứu, phương pháp thể châm<br /> cải tiến cũng đã được chứng minh rằng có hiệu quả hơn thể châm cổ điển.<br /> Mục tiêu: Đánh giá phác đồ kết hợp thể châm cải tiến và tái học hỏi vận động có hiệu quả phục hồi vận động<br /> cho bệnh nhân sau đột quỵ hay không?<br /> Đối tượng – Phương pháp nghiên cứu: Thử nghiệm lâm sàng, ngẫu nhiên có nhóm chứng, đa trung tâm<br /> (BV Y học cổ truyển Thành phố Hồ Chí Minh, BV Đa khoa tỉnh Sóc Trăng) từ tháng 9/2014 đến tháng 8/2015<br /> trên 62 bệnh nhân liệt nửa người do đột quỵ, được điều trị trong 3 liệu trình (10 ngày/ liệu trình). Nhóm chứng<br /> được được điều trị bằng thể châm cải tiến kết hợp phương pháp Bobath; nhóm can thiệp được điều trị bằng được<br /> điều trị bằng thể châm cải tiến kết hợp tái học hỏi vận động. Đánh giá mức độ phục hồi vận động dựa vào thang<br /> điểm mFIM.<br /> Kết quả: Thể châm cải tiến kết hợp tái học hỏi vận động giúp phục hồi vận động tốt hơn thể châm cải tiến kết<br /> hợp với Bobath, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (P<br /> + Đủ tiêu chuẩn xuất viện theo CMGs 105.<br /> 140/90 mmHg thì nghỉ tập ngày hôm đó.<br /> Phương pháp can thiệp<br /> Tiêu chuẩn theo dõi và đánh giá<br /> Nhóm chứng: điều trị bằng thể châm cải tiến<br /> - Theo dõi và đánh giá được ghi nhận sau 1<br /> kết hợp phương pháp Bobath.<br /> liệu trình, 2 liệu trình, 3 liệu trình.<br /> Nhóm can thiệp: điều trị bằng thể châm cải<br /> tiến kết hợp tái học hỏi vận động. - Chỉ tiêu theo dõi:<br /> <br /> Thể châm cải tiến + Sinh hiệu: mạch, nhiệt độ, huyết áp.<br /> Điều trị thể châm cải tiến với phương pháp + Sự phục hồi vận động chung: theo điểm<br /> chọn huyệt dựa theo bảng khám cơ lực chọn lọc. thang điểm mFIM và tiêu chuẩn CMGs 105.<br /> Các huyệt được chọn có đặc điểm: đây là huyệt Phương pháp thống kê<br /> trên tất cả các đường kinh ở vùng bị bệnh,<br /> Nhập, quản lý số liệu bằng Microsoft Office<br /> nhưng lại nằm ở hai đầu nguyên ủy bám tận của<br /> Excel 2010.<br /> cơ (để có thể kích thích co cơ tốt hơn).<br /> Xử lý số liệu bằng chương trình Stata 11.0.<br /> - Số lượng huyệt: 3 cặp huyệt ở tay + 3 cặp<br /> huyệt ở chân. So sánh biến số nền của hai nhóm bằng:<br /> - Điện châm: cường độ từ 2– 10mA. Thời gian phép kiểm chi bình phương hoặc phép kiểm<br /> lưu kim là 20 phút, trong đó 10 phút đầu với tần Fisher.<br /> số thấp, cường độ cao (gây co cơ); 10 phút sau với So sánh điểm phục hồi vận động từng nhóm<br /> tần số cao, cường độ nhẹ (xoa bóp cơ). bằng phép kiểm t bắt cặp.<br /> - Mỗi ngày châm một lần (ngoại trừ ngày thứ So sánh đỉểm phục hồi vận động cùa hai<br /> bảy và chủ nhật), liệu trình điều trị là 10 ngày, nhóm bằng: phép kiểm t.<br /> sau đó tiếp tục liệu trình tiếp theo cho đến đủ 3<br /> So sánh tỉ lệ bệnh nhân đủ tiêu chuẩn xuất<br /> liệu trình.<br /> viện theo CMGs 105: phép kiểm 2.<br /> Tập vận động theo phương pháp Bobath<br /> KẾT QUẢ<br /> - Tập vận động ở tư thế nằm.<br /> - Tập vận động ở tư thế ngồi. Số liệu thống kê<br /> - Tập vận động ở tư thế đứng. Tổng số 62 bệnh nhân: nhóm chứng 32;<br /> - Tập đi. Nhóm nghiên cứu 30.<br /> <br /> <br /> <br /> 90 Chuyên Đề Nội Khoa II<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 1 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Đặc điểm chung của đối tượng tại thời Nhận xét: Điểm số mFIM thay đổi (tăng lên)<br /> điểm trước nghiên cứu có ý nghĩa thống kê ở cả 2 nhóm trước và sau<br /> Bảng 1: Đặc điểm chung của đối tượng trước nghiên điều trị với P0,05 (phép kiểm t).<br /> >50 tuổi 28 87,5 24 80<br /> Giới: Nữ 19 59,38 17 43,33 Tỉ lệ bệnh nhân đủ tiêu chuẩn xuất viện theo<br /> Nam 13 40,62 13 56,67 CMGs 105<br /> Thời gian đột ≤ 1 tháng 22 68,75 20 66,57<br /> quỵ đến điều trị > 1 tháng 10 31,25 10 33,33<br /> Bảng 4: Tỉ lệ bệnh nhân đủ tiêu chuẩn xuất viện theo<br /> Không 29 90,63 28 93,33 CMGs 105<br /> Hôn mê lúc khởi bệnh:<br /> Có 3 9,37 2 6,67 Nhóm can<br /> Nhóm chứng P value<br /> Số lần bị đột quỵ 1 lần 26 81,25 24 80 Thời gian thiệp<br /> ≥ 2 lần 6 18,75 6 20 Số BN Tỉ lệ % Số BN Tỉ lệ %<br /> Đủ tiêu chuẩn 0 0 0 0<br /> Nhận xét: Không tìm thấy sự khác biệt có ý T0 1<br /> Không 32 100 30 100<br /> nghĩa thống kê (P>0,05). Đủ tiêu chuẩn 1 3,13 1 3,33<br /> T1 1<br /> Bảng 2: Đặc điểm chung của đối tượng trước nghiên Không 31 92,87 29 96,67<br /> cứu (tt) Đủ tiêu chuẩn 5 15,63 8 26,67<br /> T2 0,357<br /> Nhóm chứng Nhóm can Không 27 84,37 22 73,33<br /> Các bệnh lý kèm theo Đủ tiêu chuẩn 11 36,67 21 75<br /> (n=32) thiệp (n=30) T3 0,003<br /> n % n % Không 19 63,33 7 25<br /> Tăng huyết áp: Không 4 12,5 3 10 T0 – T3 P