Xác định mức độ kháng kháng sinh của Staphylococcus aureus ở 3 Bệnh viện miền Bắc Việt Nam năm 2012-2014

Chia sẻ: Ni Ni | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm xác định mức độ đề kháng của S. aureus ở 3 bệnh viện miền Bắc - Việt Nam. Bài viết nghiên cứu mô tả trên 258 chủng S. aureus phân lập từ 3 bệnh viện ở miền Bắc Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xác định mức độ kháng kháng sinh của Staphylococcus aureus ở 3 Bệnh viện miền Bắc Việt Nam năm 2012-2014

T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-2017 XÁC ĐỊNH MỨC ĐỘ KHÁNG KHÁNG SINH CỦA STAPHYLOCOCCUS AUREUS Ở 3 BỆNH VIỆN MIỀN BẮC VIỆT NAM NĂM 2012 - 2014 Hà Thị Nguyệt Minh*; Nguyễn Thái Sơn**; Vũ Thị Thu Hường*** Vũ Thị Kim Liên***; Trần Thị Hải Âu*** TÓM TẮT Mục tiêu: xác định mức độ đề kháng của S. aureus ở 3 bệnh viện miền Bắc - Việt Nam. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu mô tả trên 258 chủng S. aureus phân lập từ 3 bệnh viện ở miền Bắc Việt Nam. Kết quả: tỷ lệ S. aureus kháng methicillin (MRSA) tại 3 bệnh viện là 64,3%. Tỷ lệ kháng thuốc được xác định bằng phương pháp vi pha loãng các chủng S. aureus phân lập tại 3 bệnh viện với penicillin là 97,7%; erythromycin 76%; cefoxitin 64,3%; tetracyclin 49,2%; chloramphenicol 40,7%; cefuroxim 39,5%; gentamycin 34,5%; ciprofloxacin 32,6%; cefepim 27,1%; cefotaxim 25,2%; meropenem 20,9%; doxycyclin 5%, rifampicin 3,1%. Vancomycin vẫn là kháng sinh nhạy cảm với S. aureus. Kết luận: vancomycin là kháng sinh nhạy cảm với S. aureus. * Từ khóa: Staphylococcus aureus; Kháng methicillin; Nồng độ ức chế tối thiểu. Determime Extent of Antibiotic Resitant of Staphylococus Aureus in Three Hospitals in North of Vietnam, 2012 - 2014 Summary Objective: To determine extent of antibiotic resistant of Staphylococcus aureus in three hospitals in North of Vietnam. Materials and methods: Descriptive study was carried out on 258 strains of S. aureus isolated from 3 hospitals. Results: The rate of methicillin resistant S. aureus (MRSA) in three hospitals was 64.3%. Extent of antibiotic resistant was determined by broth microdilution testing to penicillin was 97.7%; erythromycin 76%; cefoxitin 64.3%; tetracyclin 49.2%; chloramphenicol 40.7%; cefuroxim 39.5%; gentamycin 34.5%; ciprofloxacin 32.6%; cefepim 27.1%; cefotaxim 25.2%; meropenem 20.9%; doxycyclin 5%, rifampicin 3.1%. Conclusion: Vancomycin is an antibiotics still susceptible with S. aureus. * Key words: Staphylococcus aureus; Methicillin resistant Staphylococcus aureus; Minimum inhibitory concentration. * Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội ** Bệnh viện Quân y 103 *** Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương Người phản hồi (Corresponding): Hà Thị Minh Nguyệt (hanguyetminh.cdyhn@gmail.com) Ngày nhận bài: 13/02/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 28/04/2017 Ngày bài báo được đăng: 17/05/2017 135 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-2017 ĐẶT VẤN ĐỀ Nhiễm khuẩn bệnh viện là vấn đề đang được quan tâm đặc biệt ở các phát triển và đang phát triển. S. aureus (tụ cầu vàng) là một trong những tác nhân quan trọng gây nhiễm khuẩn bệnh viện, đặc biệt là tụ cầu vàng kháng methicillin (methicillin resistant Staphylococcus aureus: MRSA). Nghiên cứu gần đây trên thế giới cho thấy các chủng MRSA còn là căn nguyên thường gặp tại bệnh viện và cộng đồng, đặc biệt ở những bệnh viện tuyến cuối, nơi tập trung nhiều bệnh nhân, bệnh cảnh lâm sàng đa dạng và thường là các bệnh nặng, điều trị khó khăn. Do vậy, việc phân lập S. aureus, nhất là các chủng MRSA đóng vai trò quan trọng trong điều trị và kiểm soát nhiễm trùng do loài vi khuẩn này gây ra. Mặc dù hiện có rất nhiều loại thuốc kháng sinh điều trị S. aureus, như kháng sinh nhóm β-lactam ức chế β-lactamase (methicillin, oxacillin…), nhưng nhiều chủng S. aureus đã kháng lại những kháng sinh này. Tỷ lệ kháng với nhóm kháng sinh này rất khác nhau tại nhiều cơ sở y tế. Cơ chế S. aureus kháng methicillin chủ yếu là do chúng mang gen mecA, đây là gen mã hóa cho protein gắn penecillin 2a, gen này không có trong vật liệu di truyền của S. aureus nhạy cảm với methicillin. Khi S. aureus mang gen mecA, chúng không những kháng với kháng sinh nhóm β-lactam, mà còn kháng lại các nhóm kháng sinh khác, dẫn đến hiện tượng đa kháng kháng sinh. Chúng tôi nghiên cứu 258 chủng S. aureus phân lập được tại 3 bệnh viện miền Bắc Việt Nam (Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Quân y 103) từ 9 - 2012 đến 4 - 2014 với mục tiêu: 136 - Xác định tỷ lệ MRSA tại 3 bệnh viện ở miền Bắc, Việt Nam. - Xác định mức độ đề kháng của S. aureus với 14 loại kháng sinh thường dùng bằng phương pháp vi pha loãng. ĐỐI TƯỢNG, VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng nghiên cứu. * Đối tượng nghiên cứu: 258 chủng S. aureus phân lập tại 3 bệnh viện miền Bắc Việt Nam (Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Quân y 103). * Địa điểm nghiên cứu: Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Học viện Quân y, Bệnh viện Quân y 103. * Vật liệu, phương tiện nghiên cứu: - Môi trường, sinh phẩm để nuôi cấy, định danh S. aureus (Bio Merieux). + Thạch máu (Blood agar). + Thạch MH (Muller - Hinton). + Thuốc thử catalase. + Huyết tương thỏ tươi vô khuẩn. + Bộ thử Masta Staphy. - 14 loại kháng sinh bột gồm cefoxitin (methicillin, do bột methicillin dễ bị mất tác dụng bởi các yếu tố môi trường nên thay thế bằng bột cefoxitin); vancomycin; penicillin; cefuroxim; cefotaxim; cefepime; meropenem; tetracyclin; doxycyclin; erythromycin; gentamycin; ciprofloxacin; chloramphenicol, rifampicin do Viện Kiểm nghiệm Thuốc Trung ương cung cấp. - Chủng chuẩn S. aureus ATCC 29213 do Bộ môn - Khoa Vi sinh Y học, Học viện Quân y cung cấp. T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-2017 - Một số thiết bị dụng cụ phòng thí nghiệm và dụng cụ tiêu hao. 2. Phương pháp nghiên cứu. Nghiên cứu mô tả cắt ngang, kết hợp phân tích labo trên chủng vi khuẩn S. aureus gây bệnh tại miền Bắc, Việt Nam bằng các kỹ thuật vi sinh vật học. * Kỹ thuật nghiên cứu: - Kỹ thuật định danh các chủng nghiên cứu: Các chủng vi khuẩn được định danh với tiêu chuẩn chẩn đoán xác định S. aureus như sau [2]: + Tan máu hoàn toàn. + Nhuộm Gram thấy cầu khuẩn Gram (+). * Thiết kế nghiên cứu: - Cỡ mẫu và chọn mẫu: + Catalase (+). + Cỡ mẫu: + Coagulase (+) hoặc Masta Staphy (+). n = Z2(1 – α/2) x p (1- p) d2 Trong đó: n là cỡ mẫu cần nghiên cứu; p là tỷ lệ ước tính, p = 0,66 [3]; d là sai số tuyệt đối; thay số: n = 239. Thực tế số mẫu trong nghiên cứu thu thập được 258 mẫu. - Chọn mẫu: lấy toàn bộ các mẫu nuôi cấy từ bệnh phẩm người bệnh, phân lập được S. aureus từ 3 bệnh viện ở miền Bắc từ tháng 9 - 2012 đến 4 - 2014. * Kỹ thuật xác định mức độ kháng kháng sinh của S. aureus: + Thử nghiệm tính nhạy cảm của vi khuẩn với 14 kháng sinh theo CLSI [6]. + Tiêu chuẩn xác định MRSA: theo CLSI, đánh giá S. aureus kháng methicillin theo phương pháp xác định MIC của cefoxitin [6]. * Xử lý số liệu: theo test thống kê, tỷ lệ % và phầm mềm SPSS 20. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Tỷ lệ MRSA tại 3 bệnh viện ở miền Bắc, Việt Nam. Bảng 1: Tỷ lệ MRSA tại 3 bệnh viện ở miền Bắc, Việt Nam. Bệnh viện Bạch Mai Số thứ tự Bệnh viện Nhi Trung ương Bệnh viện Quân y 103 MRSA chung n Tỷ lệ % n Tỷ lệ % n Tỷ lệ % n Tỷ lệ % MRSA 65 50,8 89 80,9 12 60 166 64,3 MSSA 63 49,2 21 19,1 8 40 92 35,7 Tổng số 128 100 110 100 20 100 258 100 Tỷ lệ MRSA tại Bệnh viện Nhi Trung ương cao nhất (80,9%). Tỷ lệ MRSA chung cho 3 bệnh viện là 64,3%. 137 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-2017 2. Xác định mức độ đề kháng của S. aureus với 14 loại kháng sinh. Bảng 2: Phân bố giá trị MIC penicillin ở 258 chủng S. aureus. Giá trị MIC (µg/ml) Kháng sinh penicillin n % > 128 7 2,7 128 4 1,6 64 33 12,8 32 25 9,7 16 35 13,6 8 35 13,6 4 39 15,1 2 32 12,4 1 17 6,6 0,5 10 3,9 0,25 15 5,8 0,125 1 0,4 0,063 5 1,9 Tổng 258 100 Mức độ đề kháng R = 97,7% S = 2,3% 97,7% S. aureus kháng với penicillin; MIC của đa số các chủng S. aureus đều > 2 µg/ml. Bảng 3: Phân bố giá trị MIC cefoxitin trên 258 chủng S. aureus. Giá trị MIC (µg/ml) Kháng sinh cefoxitin n % > 128 47 18,2 128 6 2,3 64 4 1,6 32 18 7,0 16 53 20,5 8 38 14,7 4 45 17,45 2 45 17,45 1 2 0,8 Tổng 258 100 Mức độ nhạy cảm R = 64,3% S = 35,7% Theo khuyến cáo của CLSI (2015), sử dụng MIC của cefoxitin làm tiêu chuẩn chẩn đoán MRSA. Vì vậy, có 64,3% số chủng S. aureus đã kháng methicillin. Các chủng nhạy cảm đều có MIC chủ yếu là 2 µg/ml và 4 µg/ml. 138 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-2017 Bảng 4: Phân bố giá trị MIC vacomycin ở 258 chủng S. aureus. Giá trị MIC (µg/ml) Kháng sinh vancomycin n % 2 70 27,1 1 160 62,0 0,5 25 9,7 0,25 2 0,8 0,063 1 0,4 Tổng 258 100 Mức độ nhạy cảm S = 100% 100% chủng S. aureus còn nhạy cảm với vancomycin, giá trị MIC chủ yếu 1 µg/ml và 2 µg/ml. Bảng 5: MIC và tỷ lệ kháng kháng sinh của 258 chủng S. aureus. MIC tìm được (µg/ml) Số thứ tự Các giá trị tham chiếu của 258 chủng S. aureus (µg/ml) Tỷ lệ kháng (%) Nhỏ nhất Lớn nhất MIC MIC5 (B) 0 MIC9 (C) 0 n %R (A) MIC của S. aureus 29213 (µg/ml) Kháng sinh 1 Penicillin 0,063 > 128 ≥ 0,25 8 64 252 97,7 0,25 2 Cefoxitin 1 > 128 ≥8 8 > 128 166 64,3 2 3 Cefuroxim 0,25 > 128 ≥ 32 8 > 128 102 39,5 0,5 4 Cefotaxim 0,25 > 128 ≥ 64 4 > 128 65 25,2 2 5 Cefepime 1 > 128 ≥ 32 4 > 128 70 27,1 2 6 Meropenem 0,062 128 ≥ 16 0,5 32 54 20,9 0,05 7 Doxycyclin 0,062 > 128 ≥ 16 1 8 13 5,0 0,12 8 Tetracyclin 0,062 128 ≥ 16 8 32 127 49,2 0,5 9 Erythromycin 0,063 > 128 ≥8 128 > 129 196 76,0 0,25 10 Gentamycin 0,063 > 128 ≥ 16 4 129 89 34,5 0,5 11 Chloramphenicol 1 > 128 ≥ 32 4 64 105 40,7 4 12 Ciprofloxacin 0,062 > 128 ≥4 0,25 32 84 32,6 0,5 13 Rifampicin 0,062 > 128 ≥4 0,062 0,25 8 3,1 0,01 14 Vancomycin 0,063 2 ≥ 16 1 2 0 0 1 (A: Nồng độ ức chế tối thiểu của S. aureus kháng kháng sinh; B: Nồng độ ức chế tối thiểu của 50% số chủng S. aureus kháng kháng sinh; C: Nồng độ ức chế tối thiểu của 90% số chủng S. aureus kháng kháng sinh). 139