Xác định những rào cản, định kiến giới để phụ nữ ngành Y tế Khánh Hòa trở thành cán bộ lãnh đạo và quản lý

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

94
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong những năm gần đây, tỷ lệ nữ tham gia quản lý còn thấp, đặc biệt là các vị trí lãnh đạo. Định kiến giới là một trong những nguyên nhân cơ bản nhất. Nghị quyết 11-NQ/TW ngày 27/4/2007 của Bộ Chính trị về công tác phụ nữ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã đề cập đến thực trạng tỷ lệ phụ nữ tham gia lãnh đạo, quản lý thấp và khẳng định một trong những nguyên nhân chủ yếu là do “Nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền ở nhiều địa phương,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xác định những rào cản, định kiến giới để phụ nữ ngành Y tế Khánh Hòa trở thành cán bộ lãnh đạo và quản lý

BS Tôn Thất Toàn Trung tâm Truyền thông – GDSK Khánh Hòa
Đặt vấn đề Trong những năm gần đây, tỷ lệ nữ tham gia quản lý còn thấp, đặc biệt là các vị trí lãnh đạo. Định kiến giới là một trong những nguyên nhân cơ bản nhất. Nghị quyết 11-NQ/TW ngày 27/4/2007 của Bộ Chính trị về công tác phụ nữ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã đề cập đến thực trạng tỷ lệ phụ nữ tham gia lãnh đạo, quản lý thấp và khẳng định một trong những nguyên nhân chủ yếu là do “Nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền ở nhiều địa phương, đơn vị về bình đẳng giới, về vai trò, năng lực của phụ nữ còn hạn chế. Định kiến về giới còn tồn tại dai dẳng trong nhận thức chung của xã hội do ảnh hưởng tư tưởng nho giáo và tập tục phong kiến lạc hậu từ lâu đời”.
Tại Khánh Hòa, ngành Y tế hiện nay có gần 3400 cán bộ công nhân viên, trong đó tỷ lệ nữ giới chiếm 70,2%. Tỷ lệ nữ lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Sở Y tế và các trưởng phó phòng ban chỉ đạt 25%. Vì vậy chúng tôi thực hiện nghiên cứu “Xác định những rào cản, định kiến giới để phụ nữ ngành Y tế tỉnh Khánh Hòa trở thành cán bộ lãnh đạo và quản lý”, thông qua nghiên cứu nhằm xác định các rào cản trong lĩnh vực lãnh đạo, quản lý của phụ nữ, từ đó xây dựng các giải pháp nâng cao vai trò lãnh đạo phụ nữ trong ngành y tế Khánh Hòa.
Mục tiêu nghiên cứu 1. Xác định các định kiến giới của cán bộ y tế Khánh Hòa trong lĩnh vực lãnh đạo, quản lý. 2. Xác định những khó khăn, rào cản phụ nữ gặp phải trong công tác lãnh đạo, quản lý của ngành y tế Khánh Hòa.
Phương pháp nghiên cứu Thực hiện bằng phương pháp nghiên cứu ngang, sử dụng cả 2 kỹ thuật nghiên cứu là phương pháp định lượng và phương pháp định tính. Thời gian từ tháng 7/2009 đến tháng 12/2009. 1. Phương pháp định lượng: Chọn 300 người hiện đang công tác tại 6 đơn vị y tế để tham gia nghiên cứu, trong đó cấp tỉnh có 91 người, cấp huyện 109 người và cấp xã 100 người. Việc chọn 6 đơn vị tham gia nghiên cứu theo phương pháp ngẫu nhiên đơn. Dùng bảng hỏi có cấu trúc để thu thập thông tin với những đặc điểm phẩm chất, tính cách cả tích cực lẫn tiêu cực thường được nhắc đến để mô tả về một người lãnh đạo và đề nghị các đối tượng nghiên cứu lựa chọn những tính cách “Cần thiết nhất đối với người lãnh đạo”; “Đúng nhất với nam lãnh đạo” và “Đúng nhất với nữ lãnh đạo”. Đồng thời đưa ra 10 tình huống thường gặp đối với người lãnh đạo với giả định nam lãnh đạo hơn nữ lãnh đạo trong việc xử lý các tình huống đó để thu thập ý kiến của người tham gia nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu 2. Phương pháp định tính: Thực hiện phỏng vấn sâu 10 trường hợp theo bảng hỏi bán cấu trúc 10 đối tượng bao gồm: lãnh đạo Sở Y tế; Lãnh đạo bệnh viện và các TTYT tỉnh, huyện; Trưởng trạm y tế xã, phường. Tất cả những thông tin thu thập bằng phương pháp định tính từ phỏng vấn sâu đều được ghi âm lại trong quá trình thu thập thông tin. Việc thu băng ghi âm lại chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý của người được phỏng vấn. Thông tin trên băng cũng được mã hóa, người được phỏng vấn có quyền không trả lời những câu hỏi mà họ không muốn và có quyền dừng cuộc phỏng vấn bất cứ khi nào.
Kết quả nghiên cứu 1. Định kiến giới của cán bộ y tế Khánh Hòa trong công tác lãnh đạo, quản lý 1.1. Định kiến giới thể hiện qua việc đánh giá tiềm năng lãnh đạo của nam giới và phụ nữ. Khảo sát cho thấy có 9 tính cách được số đông người (trên 50%) đánh giá là cần thiết nhất đối với lãnh đạo thì có 5 tính cách được số đông người cho là đúng với nam LĐ là : mạnh mẽ, cứng rắn; quyết đoán; kiên định; chủ động; sáng tạo và 4 tính cách còn lại được số đông người đánh giá là đúng với nữ LĐ là: thận trọng; kiềm chế; khiêm tốn và tự tin.
Cần thiết nhất Đúng với Đúng với STT Tính cách với lãnh đạo nam lãnh đạo nữ lãnh đạo Sáng tạo 1 71,0 55,6 43,3 Chủ động 2 70,3 60,3 39,0 Tự tin 3 69,3 45,6 51,3 Thận trọng 4 66,6 24,0 73,6 Quyết đoán 5 66,3 70,3 28,3 Kiên định 6 62,6 61,0 37,6 Kiềm chế 7 60,6 28,0 71,0 Mạnh mẽ, cứng rắn 8 54,3 77,6 21,3 Khiêm tốn 9 52,3 25,6 70,3 Tế nhị, ý tứ 10 48,3 16,0 82,0 Tuân thủ 11 33,6 30,6 55,3 Tình cảm 12 30,6 14,0 79,6 Tự ti 13 0,96 17,3 41,3 Yếu đuối 14 0,3 0,36 59,0
“ Tui đồng ý chuyện đó… họ mạnh mẽ hơn trong vấn đề phán đoán, mạnh mẽ hơn trong công việc, họ hơn nữ chuyện đó.” (Nam 52 tuổi, LĐ TTYTDP) “ Tôi nghĩ điều đó cũng đúng thôi, nhưng mà phụ nữ cũng không phải là không có những đặc tính đó, có điều nam giới mạnh hơn thôi.” (Nữ 51 tuổi, LĐ BV Da liễu) “ Theo tôi thì lãnh đạo nữ … họ sẽ thận trọng hơn khi giải quyết một công việc nào đó.” (Nữ 50 tuổi, LĐ TT Khuyết tật) Nhưng khi nữ LĐ có những tính cách này lại không được đánh giá tốt. “ Nữ thì dè dặt hơn, thận trọng hơn trong mọi vấn đề, sợ…mắc sai lầm nhiều, do đó không có dám quyết đoán.” (Nam 52 tuổi, lãnh đạo TTYTDP)
Ngược lại trong 5 tính cách mà chỉ có số ít người đồng ý là đúng với lãnh đạo thì lại tuyệt đại đa số cho rằng đúng với nữ LĐ đó là: yếu đuối, tình cảm, tế nhị ý tứ, tự ti. “ Nói chung về tế nhị thì nữ họ cũng tế nhị hơn, họ có sự hiền dịu, mềm mỏng hơn” (Nữ 46 tuổi, trưởng trạm y tế) “ Phụ nữ thì mềm yếu hơn, nó thể hiện cái tình cảm ra bên ngoài” (Nữ 52 tuổi, lãnh đạo Sở Y tế ) “ Tôi thì tôi nghĩ là đối với nữ thì đúng là có sự khác biệt thật, tại vì dù sao nữ cũng là phái yếu, thì có lẽ là cái tình cảm nó bị xen vào cũng hơi nhiều so với nam giới” (Nữ 51 tuổi, lãnh đạo BV Da liễu)
Như vậy, những tính cách cần có của người lãnh đạo thì được đánh giá phù hợp với tính cách của nam giới, ngược lại những tính cách không cần phải có của lãnh đạo thì lại tương đồng với tính cách của nữ giới. Định kiến này là trở lực lớn đối với phụ nữ khi tiếp cận các vị trí lãnh đạo, quản lý. “ Cái cách nhìn nhận của xã hội đối với vai trò của lãnh đạo nữ chưa thực sự khách quan lắm.” (Nữ 51 tuổi, LĐ BV Da liễu) “Theo tôi thì khi nói đến các tính cách của một người lãnh đạo người ta thường nghĩ ngay đến một người nam giới, dưới con mắt của mọi người thì nam giới phù hợp làm lãnh đạo hơn”. (Nữ 42 tuổi, LĐ TTCSSKSS)
1.2. Định kiến giới thể hiện qua việc đánh giá về hành vi lãnh đạo và xử lý tình huống giữa nam giới và phụ nữ. “ Nếu mà nói về khả năng này thì tôi thấy nam giới có ph ần tr ội h ơn, th ật ra khi quyết định một sự việc người nào mà nắm nhiều thông tin h ơn thì người đó chắc chắn sẽ ra quyết định đúng hơn và nhanh h ơn, nh ưng mà đối với nam giới thì người ta nắm nhiều cái thông tin” (Nam 47tuổi, LĐ TT Y TNinh Hòa) “Khi mà gặp một vấn đề gì rất là khó khăn thường người phụ nữ sẽ cảm thấy bị ức chế trước, khi mà phụ nữ đã bị ức chế về mặt tinh thần thì nhiều hồi họ xử lý không được sáng suốt lắm, nhưng mà đối với người nam thì người ta lại điềm tĩnh hơn trong việc ứng phó mọi tình hu ống xảy ra.” ( Nữ 52 tuổi, LĐ Sở Y tế) “Về CNTT thì thường nam giới người ta nắm bắt nhanh hơn nữ giới vì vậy khả năng vận dụng vào công tác quản lý của họ tốt hơn” (Nữ 42 tuổi, LĐTTCSSKSS)
2. Những khó khăn đối với phụ nữ khi tham gia vào công tác lãnh đạo, quản lý. 2.1.Ảnh hưởng công việc gia đình với công tác lãnh đạo, quản lý  Một trong những biểu hiện định kiến giới là gắn phụ nữ với vai trò gia đình, nội trợ, chăm sóc gia đình, nuôi dạy con cái. “ Theo tui thấy ở thời buổi bây giờ cũng có một số người họ cũng có đ ịnh kiến cho là nữ thì chỉ biết đi làm về là cơm nước, tề gia nội trợ, không có biệt gì về mặt xã hội” (Nữ 46 tuổi, trưởng trạm y tế)  Việc thực hiện chức năng một người mẹ, người vợ trong gia đình làm người phụ nữ mất nhiều thời gian, hạn chế khả năng phát triển của người phụ nữ.. “ Người phụ nữ còn có một cái ngoài nhiệm vụ lo cho xã hội ra họ còn có thiên chức làm mẹ và một cái thiên chức nữa là lo cho gia đình, thành ra ngoài những công việc như nam giới, họ còn lo vai trò làm m ẹ và làm vợ.” (Nam 52 tuổi, lãnh đạo TTYTDP)
Nếu vừa làm tốt bổn phận trong gia đình vừa làm tốt công việc xã hội thì người phụ nữ phải gánh vác gấp đôi trách nhiệm. “ Phụ nữ phải lo công việc gia đình, cho chồng, cho con nên mình phải cân đối thời gian giữa việc xã hội và việc gia đình để có thể lúc nào cũng hoàn thành cả hai nhiệm vụ” (Nữ 50 tuổi, LĐ TT Khuyết tật) “ Mình cũng phải sắp xếp rất là nhiều để công việc vừa… công việc cơ quan…công việc lãnh đạo nó chu toàn và công việc gia đình… Mình phải bỏ công sức nhiều hơn so với một người nam, người nam công việc nhà họ không gánh nặng như phụ nữ” (Nữ 34 tuổi, trưởng trạm y tế) Vì vậy, đôi khi phụ nữ lại xem sự thành đạt của mình như là một nỗi buồn vì không có thời gian để chăm sóc cho gia đình “Đối với phụ nữ thì đằng sau sự thành đạt của chị em phụ nữ gần như là một nỗi buồn nhiều hơn, bởi vì cái quỹ thời gian của họ đối với gia đình càng eo hẹp hơn” (Nữ 51 tuổi, LĐ BV Da liễu)
Đối với phụ nữ Việt Nam, công việc gia đình luôn được xem là một trách nhiệm và bổn phận của họ, cũng chính vì vậy mà nhiều phụ nữ giỏi giang đã nhường bước cho chồng, lui về chăm sóc gia đình, để giữ tròn hạnh phúc “ Người phụ nữ Việt Nam họ thường là thương chồng, thương con, nếu gánh thêm gánh nặng đó, đi họp đi hành hoặc đi công tác thì bỏ chồng ở nhà ai chăm sóc? Bỏ con lại ai chăm sóc? Do đó, nhiều lúc phụ nữ có khả năng đảm nhận được trong đó, nhưng mà họ quay lại cái vai trò của họ thành ra họ từ chối đó” (Nam 52 tuổi, lãnh đạo TTYTDP)) “ Tư tưởng của người Việt Nam mình thường là họ nhường nhịn cho chồng hoặc chăm lo cho chồng để cho chồng phát triển” (Nữ 52 tuổi, lãnh đạo Sở Y tế)
Ngay chính bản thân người phụ nữ cũng đã có những suy nghĩ, hành động hạn chế sự phát triển của chính mình. Họ không muốn phấn đấu, không muốn hơn chồng, chỉ muốn sống cuộc sống bình thường không “cầu tiến”. “Tôi nghĩ là bản thân những người đó người ta cũng không chịu vươn lên hoặc là không chịu hoàn thiện bản thân mình” (Nữ 51 tuổi, lãnh đạo TT Khuyết tật) “Chẳng hạn vấn đề đi học… thì họ cũng không muốn rằng họ hơn chồng, vì cái quan điểm của người phụ nữ Việt Nam mình thì thật ra mà nói họ cũng không muốn rằng mình vượt quá chồng, làm mất hạnh phúc gia đình đó”. (Nam 52 tuổi, lãnh đạo TTYTDP)
2.2. Khó khăn của phụ nữ ngành Y tế Phụ nữ làm công tác lãnh đạo, quản lý nói chung đã gặp nhiều khó khăn, riêng phụ nữ ngành y tế do tính chất nghề nghiệp, do công việc nên công tác quản lý lại càng gặp nhiều khó khăn hơn. “ Đối với ngành y tế nói chung cái việc tham gia kiểm tra, giám sát ở dưới đơn vị cơ sở đòi hỏi rất là thường xuyên, cũng như tham gia một số cuộc họp, nó đòi hỏi nhiều khi phải đi xa” (Nữ 52 tuổi, lãnh đạo Sở Y tế) “Ngành y tế đòi hỏi phải trực đêm, đối với lãnh đạo khi nào cần hội chẩn quan trọng là lãnh đạo phải có mặt bất kể giờ giấc nào” (Nữ 42 tuổi, lãnh đạo TTCSSKSS)
2.3.Khó khăn trong công tác bổ nhiệm đề bạt cán bộ nữ  Công tác quy hoạch, đề bạt cán bộ nữ tại một số cơ quan, t ổ chức đôi khi vẫn còn gặp khó khăn bởi mọi người vẫn cho rằng việc qu ản lý giành cho nam giới còn phụ nữ chỉ là người thực hiện “ Do cái quan điểm của mình nào giờ, cái hệ th ống c ủa mình nào gi ờ là nam quản lý, còn nữ chỉ là người thực hiện, thành ra h ọ…cảm giác h ọ chưa chấp nhận được cái vấn đề này” (Nữ 34 tuổi, trưởng trạm y tế) “Theo cái phong tục của người Việt Nam mình đó thì tr ước gi ờ nam nó v ẫn có nhích nhích hơn nữ một tí chứ không khi nào ngang b ằng hết” (Nữ 52 tuổi, lãnh đạo Sở Y tế)  Nếu giữa hai người nam và nữ có trình độ và năng lực như nhau thì người ta thường vẫn ưu tiên nam giới vào các vị trí lãnh đạo. “ Cũng xuất phát một điểm, nhưng khi mà đưa ra quy ho ạch ho ặc đ ưa ra bỏ phiếu thì thường mấy anh nam giới anh thắng th ế hơn ph ụ n ữ, b ởi vì đối với mắt nhìn cái mà người nam đảm nhận cái việc đó thì h ọ s ẽ làm việc tốt hơn nữ” (Nữ 52 tuổi, lãnh đạo Sở Y tế)