Xây dựng tiêu chuẩn cơ sở để kiểm nghiệm dược liệu Tầm bóp (Physalis angulata L.) họ cà (Solanaceae)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu "Xây dựng tiêu chuẩn cơ sở để kiểm nghiệm dược liệu Tầm bóp (Physalis angulata L.) họ cà (Solanaceae)" góp phần tiêu chuẩn hóa nguồn dược liệu Tầm bóp, nhằm sử dụng loài dược liệu này một cách an toàn và hiệu quả.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xây dựng tiêu chuẩn cơ sở để kiểm nghiệm dược liệu Tầm bóp (Physalis angulata L.) họ cà (Solanaceae)

60 T p chí Khoa h c & Công ngh Vol 6, No 3 Xây d ng tiêu chu n c s ki m nghi m d c li u T m bóp (Physalis angulata L.) h cà (Solanaceae) Lê Th Thu Trang1, Nguy n c Nhân1, H Thiên Hoàng2, Tr n Th Thu Trang3 1 Khoa d c, Tr ng i h c Nguy n T t Thành 2 Vi n Công ngh Sinh h c và Th c ph m, Tr ng i h c Công nghi p Thành ph H Chí Minh 3 Khoa D c, Tr ng i h c Y D c TPHCM ltttrang@ntt.edu.vn Tóm t t Ch tiêu ch t l ng c a T m bóp ch a có quy nh trong D c i n Vi t Nam gây khó Nh n 22/08/2023 kh n trong công tác ki m nghi m. Nghiên c u này ã xu t các ch tiêu ki m nghi m: c duy t 28/09/2023 mô t , nh tính d c li u b ng ph ng pháp hóa h c và vi h c, th tinh khi t và xác Công b 01/11/2023 nh ch t chi t d a theo PL12.1 D c i n Vi t Nam V. K t qu ã mô t hình thái m u cây t i và d c li u khô; nh tính d c li u v i c i m gi i ph u và b t d c li u có m nh bi u bì ch a l khí, lông che ch a bào, m ch xo n, m ch v ch, m ch i m. Trong d ch chi t c a T m bóp có alkaloid, glycoside tim, flavonoid, tanin, saponin, ng kh , acid h u c và không có courmarin. xu t m c ch t l ng cho các ch tiêu m không quá 8%, v n nát không quá 4%, t p ch t không quá 0,5%, tro T khóa toàn ph n không quá 12%, ch t chi t c trong d c li u không ít h n 12% theo Physalis angulata, ph ng pháp chi t l nh v i n c và không ít h n 8% theo ph ng pháp chi t l nh v i T m bóp, th tinh khi t, dung môi ethanol 96%. K t qu này góp ph n tiêu chu n hóa ngu n d c li u T m bóp, ki m nghi m, gi i ph u nh m s d ng loài d c li u này m t cách an toàn và hi u qu . ® 2023 Journal of Science and Technology - NTTU 1 Gi i thi u bóp c coi là loài c d i m c kh p n i, t vùng ng Th c v t là ngu n nguyên li u quan tr ng và ph bi n b ng n vùng núi có cao 1.500 m. Cây sinh tr ng trong s n xu t thu c. Vi c ki m nghi m ch t l ng nhanh trong mùa hè và sau khi ra hoa qu , toàn cây s nguyên li u làm thu c ph i th c hi n theo tiêu chu n l i tàn [3]. Nh ng nghiên c u g n ây cho th y P. c quy nh c a B Y t ho c D c i n Vi t Nam. angulata có tác d ng ch ng kí sinh trùng, ch ng viêm, Tuy nhiên, ngu n nguyên li u th c v t là r t l n nên kháng khu n, ch ng nhi m trùng, ch ng s t rét, ch ng nhi u lo i s ch a có chuyên lu n riêng, gây khó kh n ng kinh, i u hòa mi n d ch, l i ti u và ch ng ung trong công tác ki m nghi m. Vì v y, vi c xây d ng tiêu th [4-7]. Thành ph n chính c a cây bao g m chu n c s ki m nghi m d a trên k t qu nghiên withanolide, terpenoid, carotenoid, flavonoid và c u khoa h c là c n thi t [1]. polysaccharide [4, 8]. Trong ó, withanolide là thành T m bóp (Thù lù c nh, L ng èn) có tên khoa h c ph n hóa h c th c v t tiêu bi u nh t có t m quan tr ng Physalis angulata L., h Cà (Solanaceae), có ngu n trong y h c [8]. g c t châu M , phân b nhi u n c n m trong vùng M c dù c s d ng ph bi n trong y h c dân gian nhi t i và c n nhi t i bao g m châu Á, Trung và nh ng tiêu chu n ki m tra ch t l ng d c li u T m Nam M , Châu Phi và Qu n o Thái Bình D ng. P. bóp ch a có chuyên lu n riêng trong D c i n Vi t angulata c s d ng trong y h c dân gian nhi u n i Nam V. i u này gây khó kh n cho công tác ki m trên th gi i i u tr b nh th p kh p mãn tính và các nghi m và s d ng d c li u t T m bóp m t cách an b nh v th n, bàng quang và da [2]. Vi t Nam, T m toàn và hi u qu . Do ó, nghiên c u này ti n hành xây Đ i h c Nguy n T t Thành
T p chí Khoa h c & Công ngh Vol 6, No 3 61 d ng tiêu chu n c s ki m nghi m d c li u T m T m bóp (P. angulata L.) v i ph ng pháp c t vi ph u bóp d a trên nh ng quy nh c a D c i n Vi t Nam b ng tay, thành t ng lát m ng 10 m n 20 m. Sau và t k t qu nghiên c u xu t các ch tiêu và m c ó, vi ph u c nhu m b ng thu c nhu m kép ch t l ng phù h p, góp ph n chu n hóa ngu n d c carmin, l c iod (t i Khoa D c, Tr ng i h c li u T m bóp. Nguy n T t Thành) v i trình t nhu m g m các b c: (1) t y tr ng vi ph u b ng n c javel (Xilong, Trung 2 Ph ng pháp nghiên c u Qu c), (2) r a s ch b ng n c 3–4 l n, (3) lo i b javel 2.1 V t li u th a b ng acid acetic 10 % (Xilong, Trung Qu c) trong Ph n trên m t t cây T m bóp (P. angulata L.) thu c 5 phút, (4) ngâm vi ph u v i thu c nhu m kép 15 phút h Cà (Solanaceae) c thu hái thành ph B n tre, và (5) r a s ch vi ph u b ng n c. Quan sát vi ph u t nh B n Tre vào tháng 10 n m 2022. b ng kính hi n vi quang h c (Olympus CX22, Nh t 2.2 Ph ng pháp B n) và mô t c i m t bào và mô. 2.2.1 Các ch tiêu ki m nghi m d c li u Soi b t d c li u: l y m t l ng nh b t (qua rây s 250) Các ch tiêu ki m nghi m d c li u T m bóp c (PL12.18 D VN V) cho vào m t gi t n c ã nh s n xu t theo Ph l c 12.2 D c i n Vi t Nam V “Nh ng trên phi n kính dày, dùng kim m i mác dàn u cho b t quy nh chung v ki m tra ch t l ng d c li u”, bao th m dung d ch, y phi n kính m ng r i quan sát b ng g m: mô t , nh tính, các phép th tinh khi t, xác nh kính hi n vi quang h c (Olympus CX22, Nh t B n) hàm l ng ch t chi t. Ch tiêu “Mô t ” bao g m mô t nh tính hóa h c: v hình thái, kích th c, màu s c, mùi, v , c i m b Xác nh nhanh m t s h p ch t trong d c li u b ng m t, m t c t c a d c li u ho c c i m th ch t c a các ph n ng hóa h c c hi u. Nh ng h p ch t và các d c li u. “ nh tính” s ti n hành nh tính d c li u ph n ng nh tính dùng trong nghiên c u này: b ng ph ng pháp vi h c và hóa h c. Các phép th tinh Alkaloid: b ng các thu c th (TT) Mayer, Bertrand, khi t ki m tra tinh khi t c a d c li u bao g m: Bouchardat, Dragen; Glycoside tim: ph n ng m t kh i l ng do làm khô, tro toàn ph n, các t p ch t Raymond-Marthoud, ph n ng nh tính triterpenoid h u c , các b ph n khác c a d c li u, các d c li u sau th y phân; Flavonoid: ph n ng nh tính -pyron, b bi n màu, h th i, t l v n nát c a d c li u, xác ph n ng nh tính anthocyanosid, ph n ng FeCl3; nh hàm l ng ch t chi t xu t. Tannin: ph n ng FeCl3, ph n ng gelatin, ph n ng 2.2.2 Mô t chì acetat; Saponin: ph n ng t o b t, ph n ng Kh o sát c i m hình thái m u th c v t t i: các c Liebermann-Burchardt; ng kh : TT Fehling; Acid quan sinh d ng r , thân và lá c quan sát b ng m t h u c : ph n ng Na2CO3. Các thu c th dùng nh th ng và kính lúp c m tay; o kích th c b ng th c; tính hóa h c c cung c p b i Khoa D c, Tr ng ch p hình b ng máy nh k thu t s . Sau ó mô t và i h c Nguy n T t Thành. so sánh v i các tài li u ã công b [3, 9, 10]. 2.2.4 Th tinh khi t Kh o sát c i m hình thái, kích th c d c li u khô: M t kh i l ng do làm khô: l y 5 g d c li u T m bóp, m u d c li u khô c quan sát mà không c n x lí s y n khi kh i l ng không i. Tính ph n tr m kh i tr c. Các lo i d c li u bao g m lá, hoa b nh n nheo l ng b gi m sau khi làm khô (PL 9.6 D VN V). c làm m, làm m m và tr i ph ng quan sát Hàm l ng tro toàn ph n: cho 2 g d c li u T m bóp (PL12.2 D VN V) vào m t chén s ã nung nóng và cân bì. Nung nhi t ánh giá c m quan v màu s c, mùi, v c a d c li u: không quá 450 oC thu c tro màu tr ng ho c g n Màu s c: c quan sát b ng m t th ng d i ánh sáng nh tr ng. Nung ti p n khi kh i l ng không i. Tính ban ngày. t l ph n tr m c a tro toàn ph n (PL 9.7 D VN V) Mùi: ng i tr c ti p sau khi c vò nát. T l t p ch t: cân 50 g d c li u, dàn m ng trên t V : n m tr c ti p d c li u. gi y, quan sát b ng m t th ng và kính lúp, phân tách 2.2.3 nh tính t p ch t ( t, á, r m r , cây c khác, xác côn trùng,...). nh tính d c li u b ng ph ng pháp vi h c Cân ph n t p ch t và tính ph n tr m (kl/kl) (PL 12.11 Kh o sát c u t o gi i ph u: dùng l i dao lam (Gillette, D VN V) Vi t Nam) c t ngang các c quan sinh d ng c a cây Đ i h c Nguy n T t Thành
62 T p chí Khoa h c & Công ngh Vol 6, No 3 T l v n nát: cân 100 g d c li u ã c lo i t p ch t. nách lá, n c, l ng tính, u, m u 5, màu vàng Ch n b ng tay nh ng ph n v n i v i các b ph n nh t; cu ng dài (1,3-1,4) cm, màu xanh l c; ài hoa 5, không thái nh . Cân ph n v n và tính t l ph n tr m u, màu xanh l c, m i lá ài có m t gân d c gi a (kl/kl). L p l i 3 l n tính giá tr trung bình (PL 12.12 màu nâu s m phía d i và xanh phía trên, dính nhau D VN V). bên d i thành ng ng n hình chén, dài kho ng 5 mm, 2.2.5 Xác nh hàm l ng ch t chi t c (PL 12.10 trên chia 5 thùy hình tam giác, dài (3-5) mm, ti n khai D VN V) van. Cánh hoa 5, màu vàng nh t, dính nhau bên d i Xác nh ch t chi t c b ng n c (ph ng pháp thành ng ng n dài (8-10) mm, m t trong h ng tràng có chi t l nh): cân 4 g b t d c li u cho vào erlen 250 mL. nhi u m nâu s m t o thành m t qu ng s m màu, ph n Thêm 100 mL n c, y kín, ngâm l nh, th nh tho ng phi n loe r ng, phía trên chia 5 thùy hình tam giác có l c trong 6 gi u, sau ó yên 18 gi . L c qua ph u u tù, dài (1-3) mm. Khi hoa n phi n loe r ng xòe ra l c khô. L y 20 mL d ch l c cho vào m t c c th y tinh vuông góc v i ng (tràng hình bánh xe). Nh 5, r i, u, ã cân bì tr c, cô trong cách th y n c n khô. S y ính g c ng tràng và xen k cánh hoa; ch nh màu c n 105 oC trong 3 gi , l y ra ngu i trong bình hút l c nh t, nh n, hình s i dài (5-6) mm, bao ph n thuôn m 30 phút, cân kh i l ng c n, tính ph n tr m l ng màu xanh lam nh t, 2 ô, h ng ngoài, ính áy, n t ch t chi t c theo d c li u khô. d c, ng n t c a ô ph n có màu xanh s m n en, Xác nh các ch t chi t c b ng ethanol (chi t l nh): h t ph n r i, màu vàng r t nh t, hình b u d c, có m t thao tác t ng t ph ng pháp xác nh ch t chi t c rãnh d c gi a. Lá noãn 2, t xéo so v i v trí tr c b ng n c. sau c a hoa, dính nhau, m i ô nhi u noãn, ính noãn trung tr , thai tòa r t l i; b u trên 2 ô, hình b u d c, 3 K t qu và bàn lu n màu l c nh n; vòi nh y 1, hình s i th ng, nh n, dài 5,5 3.1 Mô t cm; u nh y 1, hình c u, màu l c nh t. Qu m ng hình 3.1.1 c i m hình thái m u cây T m bóp t i c u ng kính (10-12) mm, màu vàng, nh t, nhi u h t, Cây th o hàng n m, cao n 1 m, có thân cây nh n ho c ài hoa ng tr ng (3 × 2) cm, m t ngoài có lông, m t có ít lông t ng n. Thân r ng, ti t di n a giác, phân trong nh n, ài ph ng lên bao l y qu bên trong. H t nhi u cành, cành m c cùng v trí lá. Lá n, m c cách; hình th n, d t, (1,5-2 × 1-1,5) mm, Hình 1. M u cây không có lá kèm; cu ng dài (1-4) cm, có lông nhi u h n T m bóp dùng trong nghiên c u này có c i m hình m t trên cu ng; phi n lá hình tr ng, (7-10 × 4-6) cm, thái hoàn toàn t ng ng v i loài Physalis angulata áy tù, nh nh n, mép có r ng không u, gân hình L. ã c mô t tr c ây [3, 9, 10]. lông chim rõ m t d i, không có ho c r t ít lông. Hoa Hình 1 Hình thái các b ph n c a cây Thù lù c nh Hình 2 D c li u khô T m bóp (a) Toàn cây; (b) M t trên lá; (c) M t d i lá; (d, e, f, g) A. D c li u khô c t nh B. B t d c li u Hoa; (h) Nh ; (i) H t ph n; (j,k, l) Qu c bao trong ài C. Lá khô sau khi làm m và du i th ng ng tr ng; (m) M t c t ngang b u noãn Đ i h c Nguy n T t Thành
T p chí Khoa h c & Công ngh Vol 6, No 3 63 3.1.2 c i m hình thái, kích th c c a d c li u khô. bào hình ch nh t, vách cellulose, khá u, x p xuyên Ph n trên m t t c a cây T m bóp c c t thành t ng tâm; g 2 chi m tâm vi ph u, m ch g 2 có hình tròn o n, ph i hay s y khô. D c li u khô là nh ng o n ho c g n tròn, vách t m ch t g , kích th c to không thân, có ho c không có lá, dài t 3-6 cm. Thân có màu u, x p l n x n; mô m m g 2 hình a giác, vách t m xanh xám, có ch h i vàng; thân r ng, b m t trong có l p ch t g , kích th c khá u, x p xuyên tâm (Hình 3). mô x p, m ng thân non, khá dày thân già; m t ngoài nh n nheo v i nhi u rãnh d c, có khi lõm, có ít lông ng n, m n nh ng ôi khi khó nh n th y; các m u thân th ng mang cành ho c lá. Lá m c so le, màu xanh l c s m, h i t i; lá có cu ng dài, phi n lá nh n nheo, co qu p; sau khi làm m và du i th ng, phi n lá hình tr ng, áy tù, nh có m i nh n, mép có r ng không u, m t d i lá có gân n i rõ; màu s c không u, màu xanh pha vàng; qu khô teo tóp, c tr ng v i ài t n t i (Hình 2). 3.1.3 ánh giá c m quan v màu s c, mùi, v c a b t Hình 4 C u t o gi i ph u thân T m bóp d c li u. A. Thân già B. Thân non; C. M t ph n vi ph u thân già Ph n trên m t t c a cây T m bóp d c ph i khô, 1. Bi u bì 2. Mô dày góc 3. Mô m m v nghi n m n. B t có màu xanh l c s m, xen l n màu 4. Libe 1 5. Libe 2 6. G 2 7. G 1 8. Mô m m t y vàng kem, m n, không mùi,v ng nh . Thân: vi ph u thân có hình a giác, có các góc l i nhô 3.2 nh tính ra. T ngoài vào trong g m các mô: bi u bì 1 l p t bào 3.2.1 nh tính d c li u hình ch nh t, vách cellulose, kích th c khá u, x p c i m c u t o gi i ph u: xuyên tâm, r i rác có lông che ch a bào 1 dãy; mô dày góc g m 6-9 l p t bào các góc l i và 2-3 l p t bào các c nh, hình a giác, vách cellulose, không u, khít nhau; gi a bi u bì và mô dày v trí c nh vi ph u có 1-3 l p t bào h bì ch a l c l p; mô m m v o g m 1-3 l p t bào hình b u d c, vách cellulose, kích th c không u, x p khít nhau; h th ng d n c p 2 theo ki u h u th gián o n, mô d n t p trung góc vi ph u và r i rác c nh vi ph u, kho ng gi a hai bó d n là kho ng gian bó; libe 1, 4-6 l p t bào hình a giác, không u, x p l n x n thành c m, có vài c m s i mô Hình 3 C u t o gi i ph u r cây T m bóp c ng nh r i rác trên libe 1, vách dày hóa g ho c A. Toàn b vi ph u B. M t ph n vi ph u cellulose; libe 2, 2-3 l p t bào hình ch nh t b ép d p, 1. B n 2. Mô m m v 3. N i bì ai Caspary vách cellulose, không u, x p xuyên tâm; m ch g 2 4. Libe 1 5. Libe 2 6. G 2 có hình tròn ho c b u d c, vách t m g , kích th c to, R : vi ph u r có hình tròn, tâm th ng b l ch. T ngoài không u, x p l n x n; mô m m g 1-3 dãy gi a 2 dãy vào trong g m các mô: b n 2-3 l p t bào hình a giác, m ch g , hình a giác, vách t m g , khá u, x p xuyên vách t m ch t b n, kích th c không u, x p xuyên tâm; m ch g 1 có hình a giác hay tròn, vách t m g , tâm, nh ng t bào ngoài cùng th ng b rách; mô m m x p l n x n, phân hóa li tâm; libe trong, 4-6 l p t bào v khuy t g m 4-6 l p t bào hình tròn ho c b u d c, hình a giác, không u, x p l n x n thành nh ng c m vách cellulose, không u, x p l n x n; n i bì ai nh ; s i mô c ng vách dày hóa g hay cellulose x p Caspary 1 l p t bào hình ch nh t, vách celulose, khá thành c m; kho ng gian bó là mô m m c p 2, phía u; tr bì 1-2 l p t bào hình a giác, d p theo h ng ngoài t ng t ng có 2-4 l p t bào vách cellulose, phía ti p tuy n, không u, vách cellulose m ng; libe 1, 3-5 trong t ng t ng g m 4-7 l p t bào vách t m g ; mô l p t bào hình a giác, vách cellulose, kích th c nh m m t y o, 3-7 l p t bào hình a giác ho c g n tròn, không u, x p l n x n thành các c m; libe 2, 4-6 l p t vách cellulose, không u, x p l n x n, nhi u t bào Đ i h c Nguy n T t Thành
64 T p chí Khoa h c & Công ngh Vol 6, No 3 ch a y tinh th calci oxalat hình h t cát; khi thân già Phi n lá: bi u bì trên và d i gi ng gân gi a, bi u bì gi a vi ph u có kho ng khuy t to (Hình 4). d i có nhi u l khí; th t lá c u t o d th b t i x ng, Gân gi a lá: l i hai m t, dày g p 3-4 l n phi n lá. Bi u mô m m gi u 1 l p t bào hình ch nh t, vách cellulose, bì trên và d i có c u t o gi ng nhau, 1 l p t bào hình x p khít nhau và vuông góc v i bi u bì; mô m m khuy t a giác, vách cellulose, khá u, khít nhau, có nhi u lông 3-6 l p t bào hình a giác ho c g n tròn, vách cellulose, che ch a bào m t dãy (2-3 t bào), lông che ch nhi u kích th c không u, x p l n x n (Hình 5). h n bi u bì trên; mô dày góc 2-6 l p t bào d i bi u c i m b t d c li u: có các c u t , g m: m ch bì trên và 2-3 l p t bào trên bi u bì d i, hình a giác, xo n, m ch i m, m ch v ch, m ch m ng, m nh mô vách cellulose, không u, x p l n x n; mô m m o m m có tinh th , m nh bi u bì có l khí, m nh mô và g m 2-4 l p t bào trên cung libe-g và 3-6 l p t bào bi u bì có lông che ch , tinh th hình c u gai, m nh b n d i cung libe-g , hình a giác ho c g n tròn, vách (Hình 6). cellulose, không u, x p l n x n, có r i rác t bào ch a y tinh th calci oxalat hình h t cát trong vùng mô m m o; cung libe-g có libe trên và d i, g gi a; libe n m thành t ng c m 4-6 t bào hình a giác, vách cellulose, không u, x p khít nhau; m ch g 12-16 dãy, m i dãy t 2-4 m ch hình a giác, vách t m g , không u; mô m m g , có 1-2 dãy gi a các dãy m ch, hình a Hình 6 Các c u t trong b t d c li u T m bóp giác thuôn dài, vách t m g (Hình 5). a. M ch xo n b, c. M ch v ch d. M ch m ng e. M ch i m f. M nh bi u bì có tinh th g. M nh bi u bì có l khí h. Tinh th hình c u gai i. M nh bi u bì có lông che ch j. M nh b n 3.2.2 nh tính hóa h c K t qu nh tính thành ph n hóa h c c a d ch chi t ethanol c a cây T m bóp có s hi n di n c a các h p ch t alkaloid, glycoside tim, flavonoid, tanin, saponin, ng kh , acid h u c (B ng 1) phù h p v i các nghiên c u tr c ó [11, 12]. Các nghiên c u ã công b cho r ng, thành ph n hóa h c trong d ch chi t methanol t b t lá T m bóp có s hi n di n c a saponin, tannin, flavonoid, ng kh , anthracenoside Hình 5 C u t o gi i ph u lá T m bóp và carbohydrate [11] và trong chi t xu t methanol t lá, 1. Lông che ch a bào 2. Bi u bì 3. Mô dày góc r , thân và qu T m bóp s hi n di n c a steroid, 4. Mô m m 5. Libe 1 6. G 1 7. T bào ti t terpenoid, tannin, alkaloid, saponin, flavonoid, 8. Mô m m gi u 9. Mô m m khuy t anthraquinone, coumarin và các h p ch t phenolic [12]. B ng 1 K t qu nh tính s b thành ph n hóa h c Thu c th - Nhóm ch t Hi n t ng K t qu Nh n xét Ph ng pháp th TT Mayer Có k t t a + TT Bertrand Có k t t a + Alkaloid Có alkaloid TT Bouchardat Có k t t a + TT Dragen Có k t t a ++ Dung d ch chuy n sang Ph n ng Raymond-Marthoud ++ màu tím Glycoside tim Gi a 2 l p dung d ch có Có glycoside tim Ph n ng nh tính triterpenoid màu nâu , dung d ch ++ sau th y phân phía trên l p ng n cách Đ i h c Nguy n T t Thành
T p chí Khoa h c & Công ngh Vol 6, No 3 65 d n chuy n thành màu xanh l c hay tím Dung d ch có màu t Ph n ng nh tính -pyron +++ h ng n Dung d ch t h ng n Ph n ng nh tính Flavonoid chuy n sang xanh lam khi ++ Có flavonoid anthocyanosid ki m hóa Dung d ch chuy n sang Ph n ng FeCl3 ++ màu xanh m Dung d ch chuy n sang Ph n ng FeCl3 ++ màu xanh m Tanin Có tannin Ph n ng gelatin K t t a tr ng l l ng ++ Ph n ng chì acetat K t t a màu vàng nh t ++ Saponin Ph n ng t o b t B t b n sau 15 phút ++ Có saponin d n xu t Ph n ng Liebermann- Dung d ch màu h ng n ++ triterpenoid Burchardt tía ng kh TT Fehling K tt a g ch +++ Có ng kh Acid h u c Ph n ng Na2CO3 Có s i b t khí ++ Có acid h u c 3.3 Th tinh khi t K t qu th tinh khi t sau khi th c hi n 3 l n và tính giá tr trung bình c trình bày trong B ng 2, md c li u 5,83%, hàm l ng tro toàn ph n 11,3%, t l t p ch t 0,14%, t l v n nát 1,97%. B ng 2 K t qu th tinh khi t Ch tiêu Trung bình Qui nh c a D VN V m (m t kh i l ng do làm khô)(%) 5,83 ± 0,08 Ch a có chuyên lu n riêng Hàm l ng tro toàn ph n (%) 11,3 ± 2,33 Ch a có chuyên lu n riêng T l t p ch t (%) 0,14 ± 0,00009 Ch a có chuyên lu n riêng T l v n nát (%) 1,97 ± 0,003 Ch a có chuyên lu n riêng 3.4 K t qu hàm l ng ch t chi t xu t Hàm l ng ch t chi t b ng n c và ethanol theo ph ng pháp chi t l nh l n l t là 12,32% và 8,91% (B ng 3) B ng 3 K t qu hàm l ng ch t chi t xu t Kh i l ng Kh i l ng chi t Ph ng pháp chi t Hàm l ng chi t (%) nguyên li u (g) (g) Ph ng pháp chi t l nh b ng n c 4,003 ± 0,00003 0,4933 ± 0,00023 12,32 Ph ng pháp chi t l nh b ng c n 4,000 ± 0,0 0,3567 ± 0,00003 8,91 4 Bàn lu n trong nghiên c u này là loài P. angulata. K t qu nh tính thành ph n hóa h c c a d ch chi t ethanol c a cây T m bóp có nhi u công d ng trong y h c dân gian và T m bóp có s hi n di n c a các h p ch t alkaloid, c s d ng khá ph bi n nh ng ch a có chuyên lu n glycoside tim, flavonoid, tanin, saponin, ng kh , riêng trong D c th và D c i n Vi t Nam. Trong acid h u c , phù h p v i các nghiên c u tr c ó [11, tr ng h p này, vi c xây d ng tiêu chu n c s ki m 12]. Theo nh ng nghiên c u v thành ph n hóa h c nghi m d c li u d a trên nh ng quy nh c a D c trong d ch chi t methanol t b t lá T m bóp cho th y i n và k t qu c a nghiên c u khoa h c là c n thi t. có s hi n di n c a saponin, tannin, flavonoid, ng M u cây T m bóp dùng trong nghiên c u này có c kh , anthracenoside, carbohydrate [11] và chi t xu t i m hình thái hoàn toàn t ng ng v i loài Physalis methanol t lá, r , thân và qu T m bóp s hi n di n angulata L. ã c mô t tr c ây [3, 9, 10]. Ngoài c a steroid, terpenoid, tannin, alkaloid, saponin, ra, c u t o gi i ph u các c quan sinh d ng (r , thân, flavonoid, anthraquinone, coumarin và các h p ch t lá) và các c u t trong b t T m bóp (g m các ph n trên phenolic [12]. Vi c xu t các ch tiêu ki m nghi m m t t) c ng phù h p v i nghiên c u [10]. c i m và ph ng pháp th c hi n theo Ph l c 12.2 D c i n hình thái và gi i ph u ã giúp nh danh m u T m bóp Đ i h c Nguy n T t Thành
66 T p chí Khoa h c & Công ngh Vol 6, No 3 Vi t Nam V “Nh ng quy nh chung v ki m tra ch t n c cao s giúp vi sinh v t phát tri n, d n n nh l ng d c li u” phù h p và nh t quán v i các h ng n ch t l ng c a d c li u. chuyên lu n khác trong D c i n Vi t Nam. Giá tr T l t p ch t là ph n tr m các t p ch t nh r m, t, tro c a d c li u c ng là m t thông s quan tr ng á, cát,... l n trong d c li u. T l t p ch t và v n nát phát hi n b n ch t c a nguyên li u, s pha tr n, t p c n m c th p thì d c li u m i m b o ch t l ng. ch t, ch t l ng và tinh khi t c a m u th . Hàm Ngoài ra, hàm l ng ch t chi t xu t là ch tiêu quan l ng tro toàn ph n bi u th các t p ch t nh cacbonat, tr ng ánh giá và xác nh các thành ph n hóa h c oxalat và silicat. Hàm l ng tro có ý ngh a quan tr ng trong d c li u thô và giúp c tính t l hóa h c hòa trong vi c ánh giá ch t l ng d c li u. K t qu cho tan trong m t h dung môi c th . L ng chi t xu t th y hàm l ng tro toàn ph n c a T m bóp là (11,3 ± trong h dung môi th ng th hi n l ng thành ph n 2,33)% th p h n m t nghiên c u khác [13] v i hàm nh t nh có trong d c li u. Giá tr chi t xu t hòa tan l ng tro toàn ph n 21,835% ch ng t m u d c li u trong n c cao cho th y s hi n di n c a axit, ng trong nghiên c u có tinh s ch cao, ít t p ch t h n. và các h p ch t vô c . Giá tr chi t xu t hòa tan trong m c a d c li u T m bóp m c 5,83%, phù h p r u cao cho th y s hi n di n c a các thành ph n phân v i tiêu chu n m c a d c li u, th p h n trong c c nh steroid, phenolics, flavonoid và glycoside [14]. nghiên c u tr c ó [13] v i m 7,49%. m th p K t qu hàm l ng ch t chi t c a d c li u T m bóp cho th y tiêu chu n, ch t l ng và n nh c a d c b ng ph ng pháp chi t l nh v i n c là 12,32%, cao li u. N u quá trình s y khô không hi u qu có th d n h n so v i dung môi c n là 8,91%. n s phân h y các thành ph n th c v t trong quá trình D a vào k t qu nghiên c u th c nghi m và các quy b o qu n. Th i gian h h ng c a d c li u thô ph nh trong D VN V, tiêu chu n c s ki m nghi m thu c vào m c a nguyên li u. Ngoài ra, hàm l ng d c li u T m bóp c xu t g m các ch tiêu và m c ch t l ng nh c trình bày trong B ng 4. B ng 4 Tiêu chu n ki m nghi m d c li u T m bóp Ch tiêu ki m nghi m M c ch t l ng ph i t Hình thái d c li u t i Hình thái d c li u khô Gi ng hoàn toàn v i nh ng c i m ã mô Mô t C m quan d c li u khô t và hình nh trong nghiên c u này. C u t o gi i ph u r , thân, phi n lá, gân gi a lá Có các c u t : m ch xo n, m ch i m, m ch v ch, m ch m ng, m nh mô m m có nh tính d c li u c i mb td c li u tinh th , m nh bi u bì có l khí, m nh mô và bi u bì có lông che ch , tinh th hình c u gai, m nh b n. Có s hi n di n c a các h p ch t alkaloid, glycoside tim, flavonoid, tanin, saponin, nh tính hóa h c ng kh , acid h u c trong d ch chi t ethanol. m (m t kh i l ng do làm khô) (%) ≤8 Hàm l ng tro toàn ph n (%) ≤ 12 Th tinh khi t T l t p ch t (%) ≤ 0,5 T l v n nát (%) ≤4 Hàm l ng ch t chi t xu t Hàm l ng ch t chi t xu t v i n c Không ít h n 12 % (b ng ph ng pháp chi t Hàm l ng ch t chi t xu t v i ethanol Không ít h n 8 % l nh) 96 % 5 K t lu n li u” phù h p và nh t quán v i các chuyên lu n khác Tiêu chu n c s ki m nghi m T m bóp (Physalis trong D c i n Vi t Nam. Nghiên c u này ã góp angulata L.) ã c xu t tuân th các ch tiêu ki m ph n tiêu chu n hóa ngu n d c li u T m bóp, giúp s nghi m theo Ph l c 12.2 D c i n Vi t Nam V d ng an toàn và hi u qu h n. “Nh ng quy nh chung v ki m tra ch t l ng d c Đ i h c Nguy n T t Thành
T p chí Khoa h c & Công ngh Vol 6, No 3 67 L i cám n: Nghiên c u c tài tr b i Qu phát tri n Khoa h c và Công ngh − Tr ng i h c Nguy n T t Thành, mã tài 2022.01.14/H -KHCN. Tài li u tham kh o 1. B Y t (2018). Thông t s 11/2018/TT-BYT kí ngày 4/5/2018 quy nh v ch t l ng thu c, nguyên li u làm thu c. 2. Rengifo-Salgado, E., & Vargas-Arana, G. (2013). Physalis angulata L.(Bolsa Mullaca): a review of its traditional uses, chemistry and pharmacology. Boletín Latinoamericano y del Caribe de Plantas Medicinales y Aromáticas, 12(5), 431-445. 3. Bich, D.H. (2006). T m bóp Physalis angulata L. Cây thu c và th c v t làm thu c Vi t Nam, T p 2, 792-793. 4. Arruda, J. C. C., Rocha, N. C., Santos, E. G., Ferreira, L. G. B., Bello, M. L., Penido, C., ... & Faria, R. X. (2021). Physalin pool from Physalis angulata L. leaves and physalin D inhibit P2X7 receptor function in vitro and acute lung injury in vivo. Biomedicine & Pharmacotherapy, 142, 112006. 5. Ayodhyareddy, P., & Rupa, P. (2016). Ethno medicinal, phyto chemical and therapeutic importance of Physalis angulata L.: a review. Inter J Sci Res (IJSR), 5(5), 2122-2127. 6. Meng, Q., Fan, J., Liu, Z., Li, X., Zhang, F., Zhang, Y., ... & Hua, E. (2019). Cytotoxic Withanolides from the Whole Herb of Physalis angulata L. Molecules, 24(8), 1608. 7. Ramakrishna Pillai, J., Wali, A. F., Menezes, G. A., Rehman, M. U., Wani, T. A., Arafah, A., ... & Mir, T. M. (2022). Chemical composition analysis, cytotoxic, antimicrobial and antioxidant activities of Physalis angulata L.: A comparative study of leaves and fruit. Molecules, 27(5), 1480. 8. Laksemi, D. A., Sukrama, I. D. M., Suwanti, L. T., Sudarmaja, I. M., Damayanti, P. A., Tunas, I. K., ... & Linawati, N. M. (2022). A Comprehensive Review on Medicinal Plants Potentially as Antimalarial. Tropical Journal of Natural Product Research, 6(3). 9. Ho, P.H. (2003). Cây c Vi t Nam t p 2. Nhà xu t b n Tr . 10. Hoa, H.T. et al. (2017)., Morphological and microscopic characteristics of Physalis angulata L. (Solanaceae). Pharmaceutical Journal, 2017. 57(3/2017), 21-24. 11. Abdul-Nasir-Deen, A. Y., Boakye, Y. D., Osafo, N., Agyare, C., Boamah, D., Boamah, V. E., & Agyei, E. K. (2020). Anti-inflammatory and wound healing properties of methanol leaf extract of Physalis angulata L. South African Journal of Botany, 133, 124-131. 12. Ferreira, L. M. D. S. L., Vale, A. E. D., Souza, A. J. D., Leite, K. B., Sacramento, C., Moreno, M. L. V., ... & Grassi, M. F. R. (2019). Anatomical and phytochemical characterization of Physalis angulata L.: A plant with therapeutic potential. 13. Srivastava, R., & Yadav, P. K. (2019). Preliminary phytochemical screening and TLC fingerprinting profile of Physalis angulata. The Pharma Innovation Journal, 8(10), 48-55. 14. Bruce, S. O., Onyegbule, F. A., & Ezugwu, C. O. (2019). Pharmacognostic, physicochemical and phytochemical evaluation of the leaves of Fadogia cienkowski Schweinf (Rubiaceae). Journal of Pharmacognosy and Phytotherapy, 11(3), 52-60. Đ i h c Nguy n T t Thành
68 T p chí Khoa h c & Công ngh Vol 6, No 3 Establishing standards to check the quality of the medicinal plant Physalis angulata L. Solanaceae family Le Th Thu Trang1, Nguyen uc Nhan1, Ho Thien Hoang2, Tran Thi Thu Trang3 1 Faculty of Pharmacy, ,Nguyen Tat Thanh University 2 Institute of Biotechnology & Food Technology, Industrial University of Ho Chi Minh city 3 Faculty of Pharmacy, University of Medicine and Pharmacy ltttrang@ntt.edu.vn Abstract Plants are an important source of medicinal materials. Physalis angulata, family Solanaceae is an edible and medicinal plant in the world and in Vietnam. However, the quality standards of P. angulata have not been specified in the Vietnamese Pharmacopoeia, causing difficulties in testing. This study proposed various test criteria such as description, identification of medicinal herbs by chemical and microscopic methods, purity test and extractives. The results described the morphology of fresh and dried medicinal plants; qualitative medicinal herbs with anatomical characteristics and medicinal powders with fragments of epidermis with stomata, multicellular covering trichomes, helical vessels, scalariform vessels, pitted vessels, etc. In P. angulata extract, there are alkaloids, cardiac glycosides, flavonoids, tannins, saponins, reducing sugars, organic acids and no courmarin. The recommended quality levels for moisture content not more than 8%, crumble not more than 4%, impurities not more than 0.5%, total ash not more than 12%, extractable substances in medicinal herbs not less than 12% by cold extraction with water and not less than 8% by cold extraction with ethanol 96%. This result contributes to the standardization of the medicinal source of Physalis angulata L., in order to use this medicinal species safely and effectively. Keywords Physalis angulata, anatomical characteristic, morphology, purity test, extractable substance Đ i h c Nguy n T t Thành