[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 16 phần 7
lượt xem 4
download
Marx phân biệt các nhà tư bản công nghiệp khỏi các nhà buôn tư bản. Các nhà buôn mua hàng hoá tại một thị trường và bán chúng tại một thị trường khác. Vì các quy luật cung cầu hoạt động bên trong các thị trường đó, một sự khác biệt thường tồn tại giữa giá của một mặt hàng tại một thị trường này và một thị trường khác.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: [Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 16 phần 7
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 588 589 c.m¸c Vô ®ãng cöa xÝ nghiÖp vµ sa th¶i hµng lo¹t... m Æc hä, ch¾c ch¾n lµ chØ mong ®îc dèc søc ra lµm viÖc nhiÒu x ©y dùng sÏ bÞ sa th¶i. Lêi ®e däa ®ã ®· ®îc thùc hiÖn. Cha h¬n n÷a, mçi ngµy 12 - 14 giê vµ ®îc «ng chñ tïy ý tr¶ c«ng cho võa lßng víi viÖc sa th¶i c«ng nh©n, c¸c nhµ kinh doanh cßn bao nhiªu còng ®îc. C¸c chñ xÝ nghiÖp kh¼ng ®Þnh lµ c¸c c«ng dïng ¸p phÝch c«ng khai kªu gäi chÝnh phñ liªn bang cìng bøc gi¶i t¸n c«ng ®oµn 1* vµ trôc xuÊt nh÷ng ngêi níc ngoµi ra khái nh©n bÞ lõa dèi ®ã hµnh ®éng theo mÖnh lÖnh cña Lu©n §«n vµ Thôy SÜ 377 . Song mu ®å cao quý vµ qu¸ lµ tù do chñ nghÜa cña Pa-ri; gièng hÖt nh c¸c nhµ ngo¹i giao Thôy SÜ quen v©ng lÖnh cña Xanh-Pª-tÐc-bua, BÐc-lin vµ Pa-ri. Song, kh«ng mét lêi hä nh»m phôc håi "tù do lao ®éng" ®· thÊt b¹i do cã cuéc mÝt tr¸ch cø nµo1* , kh«ng mét sù däa n¹t nµo cã thÓ lµm cho c«ng tinh khæng lå vµ sù ph¶n ®èi cña c¸c c«ng nh©n ngoµi ngµnh x©y nh©n tin r»ng viÖc h¹n chÕ ngµy lao ®éng ë møc 10 giê mét ngµy dùng ë Thôy SÜ. vµ Ên ®Þnh møc tiÒn c«ng giê cè ®Þnh lµ mét c¸i g× ®ã xóc ph¹m C«ng nh©n nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c ë Gi¬-ne-v¬ ®· ®Õn phÈm chÊt cña ngêi c«ng nh©n tù do; ngêi ta còng kh«ng thµnh lËp mét uû ban phô tr¸ch vÊn ®Ò c«ng nh©n bÞ sa th¶i. kÝch ®éng ®îc c«ng nh©n tiÕn hµnh nh÷ng hµnh ®éng b¹o lùc Mét sè chñ nhµ ®· ký hîp ®ång x©y cÊt nhµ cöa víi c¸c chñ xÝ nµo ®ã khiÕn cho c¸c chñ xÝ nghiÖp cã lý do cã vÎ chÝnh ®¸ng ®Ó nghiÖp x©y dùng, th× nay coi lµ c¸c hîp ®ång nµy ®· bÞ huû bá vµ sö dông c¸c biÖn ph¸p ®µn ¸p ®èi víi c¸c c«ng ®oµn. ®Ò nghÞ c¸c c«ng nh©n tríc ®©y lµm viÖc cho hä vÉn tiÕp tôc lµm nh kh«ng cã viÖc g× x¶y ra. Nh÷ng ®Ò nghÞ ®ã lËp tøc ®îc Cuèi cïng, th¸ng N¨m 1868 «ng C¨m-pe-ri-«, bé trëng t chÊp thuËn. NhiÒu c«ng nh©n kh«ng cã gia ®×nh véi v· dêi khái ph¸p vµ c¶nh s¸t lóc ®ã ®· dµn xÕp ®îc mét tháa íc quy ®Þnh h¹n chÕ ngµy lao ®éng ë møc 9 giê vÒ mïa ®«ng vµ 11 giê vÒ mïa Gi¬-ne-v¬. Ê y thÕ mµ vÉn cã kho¶ng 2000 gia ®×nh bÞ tíc mÊt hÌ, víi tiÒn c«ng xª dÞch trong kho¶ng tõ 45 ®Õn 50 x¨ng-tim kÕ sinh nhai b×nh thêng. V× vËy Tæng héi ®ång Héi liªn hiÖp mét giê. B¶n tháa íc nµy ®· ®îc c¸c chñ xÝ nghiÖp vµ c«ng c«ng nh©n quèc tÕ kªu gäi toµn thÓ nam n÷ c«ng nh©n chÝnh trùc nh©n ký víi sù cã mÆt cña viªn bé trëng. Mïa xu©n n¨m 1869, cña thÕ giíi v¨n minh h·y gióp ®ì c¸c c«ng nh©n x©y dùng Gi¬- mét sè chñ xÝ nghiÖp kh«ng chÞu tr¶ tiÒn c«ng 11 giê lµm viÖc ne-v¬ vÒ tinh thÇn vµ vËt chÊt trong cuéc ®Êu tranh chÝnh nghÜa mïa hÌ nhiÒu h¬n 9 giê lµm viÖc mïa ®«ng. Hai bªn l¹i ®i ®Õn cña hä chèng l¹i sù chuyªn chÕ cña t b¶n. mét tháa íc Ên ®Þnh møc tiÒn c«ng thèng nhÊt 45 x¨ng-tim mét giê cho mäi c«ng nh©n x©y dùng. Tuy tháa íc nµy râ rµng lµ Theo ñy nhiÖm cña Héi ®ång. còng ¸p dông cho c¸c c«ng nh©n nÒ vµ quÐt v«i, song hä vÉn bÞ B .L¬-cr¸p, c hñ tÞch b¾t buéc ph¶i tiÕp tôc lµm viÖc theo nh÷ng ®iÒu kiÖn tríc ®©y v× G i«n OÐt-xt¬n, t hñ quü hä cßn cha ®îc tæ chøc ®ñ ®Ó ®Êu tranh ®ßi ®îc hëng nh÷ng G hª-oãc Õ ch-ca-ri-ót, tæng th ký ®iÒu kiÖn míi. Ngµy 15 th¸ng N¨m n¨m nay hä ®· ®ßi ®îc ¸p dông nh÷ng ®iÒu kiÖn gièng nh cña c¸c ngµnh nghÒ kh¸c vµ khi 2 56, Hai H«n-b¬n Lu©n §«n, Oe-xtÐc Xen-t¬-r«n bÞ c¸c «ng chñ mét mùc cù tuyÖt, hä ®· b·i c«ng tõ tuÇn sau ®ã. ngµy 5 th¸ng B¶y 1870 Ngµy 4 th¸ng S¸u c¸c chñ xÝ nghiÖp x©y dùng ra quyÕt ®Þnh D o C.M¸c viÕt In theo b¶n in trªn tê r»ng nÕu ®Õn ngµy 9 th¸ng S¸u c¸c thî nÒ vµ thî quÐt v«i §· in díi d¹ng truyÒn ®¬n truyÒn ®¬n kh«ng ®Õn lµm viÖc th× tõ ngµy 11 th¸ng S¸u tÊt c¶ c«ng nh©n Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh _____________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________ 1* Trong b¶n tiÕng §øc, sau nh÷ng ch÷ "kh«ng mét lêi tr¸ch cø nµo" cã thªm mÊy 1 * Trong b¶n tiÕng Ph¸p, thay cho ch÷ "c«ng ®oµn" lµ nh÷ng ch÷ "Héi liªn hiÖp ch÷ "kh«ng mét sù dç dµnh nµo". c«ng nh©n quèc tÕ".
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 590 591 c .m¸c c .m¸c th«ng b¸o mËt göi ch¬ng tr×nh nghÞ sù tÊt c¶ c¸c chi bé378 cña §¹i héi quèc tÕ ë Ma-in-x¬379 1 ) Tæng héi ®ång yªu cÇu tÊt c¶ c¸c chi bé chÝnh thøc chØ thÞ 1 . VÒ sù cÇn thiÕt ph¶i huû bá quèc tr¸i. Th¶o luËn vÊn ®Ò cho c¸c ®¹i biÓu cña m×nh biÕt vÒ sù hîp lý cña viÖc thay ®æi ®Þa quyÒn ®îc båi thêng tháa ®¸ng. ®iÓm ®ãng trô së cña Tæng héi ®ång trong thêi gian 1870 - 1871. 2. Quan hÖ qua l¹i gi÷a ho¹t ®éng chÝnh trÞ vµ phong trµo x· 2) Trong trêng hîp vÊn ®Ò ®îc gi¶i quyÕt thuËn lîi th× Tæng héi cña giai cÊp c«ng nh©n. héi ®ång ®Ò nghÞ lÊy Bruy-xen lµm ®Þa ®iÓm ®ãng trô së cña 3. Nh÷ng biÖn ph¸p thùc tiÔn ®Ó biÕn chÕ ®é së h÷u ruéng ®Êt Tæng héi ®ång trong n¨m nãi trªn. thµnh chÕ ®é c«ng h÷u (xem chó thÝch). 4. VÒ viÖc biÕn c¸c ng©n hµng ph¸t hµnh thµnh c¸c ng©n hµng D o C.M¸c viÕt ngµy 14 th¸ng B¶y 1870 In theo b¶n th¶o C«ng bè lÇn ®Çu tiªn Nguyªn v¨n lµ tiÕng Ph¸p quèc gia. 5. C¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hîp t¸c trªn quy m« toµn quèc. 6. VÒ viÖc giai cÊp c«ng nh©n cÇn ph¶i tiÕn hµnh t hèng kª lao ®éng toµn diÖn theo c¸c nghÞ quyÕt cña ®¹i héi Gi¬-ne-v¬ n¨m 1866. 7. §¹i héi th¶o luËn lÇn thø hai vÊn ®Ò c¸c biÖn ph¸p lo¹i trõ chiÕn tranh. C hó thÝch do ®iÓm 3: Tæng héi ®ång BØ ® · ®Ò nghÞ vÊn ®Ò sau ®©y: "Nh÷ng biÖn ph¸p thùc tiÔn nh»m thµnh lËp c¸c chi bé n«ng nghiÖp trong Q uèc tÕ v µ thiÕt lËp sù ®oµn kÕt gi÷a nh÷ng ngêi v« s¶n n«ng nghiÖp vµ nh÷ng ngêi v« s¶n c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c".
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 592 c.m¸c T æng héi ®ång Héi liªn hiÖp c«ng nh©n quèc tÕ cho r»ng vÊn ®Ò nµy n»m ë ®iÓm 3. D o C.M¸c viÕt ngµy 14 th¸ng B¶y 1870 In theo b¶n th¶o §· in díi d¹ng truyÒn ®¬n "The Fifth Nguyªn v¨n lµ tiÕng Ph¸p Annual Congress of the International Working Men's Association" 12 th¸ng B¶y 1870, vµ trªn b¸o "La LibertÐ" sè 162, ngµy 31 th¸ng B¶y 1870 vµ b¸o "Der Volksstaat" sè 65 ngµy 13 th¸ng T¸m 1870 PhÇn di c¶o cña c.m¸c vµ ph.¨ng-ghen
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 595 c .m¸c ph¸c th¶o bµi diÔn v¨n cha ®äc vÒ vÊn ®Ò Ai-r¬-len380 i. më ®Çu. ¸n tö h×nh T õ sau phiªn häp gÇn ®©y cña chóng ta, phong trµo Phª-ni-¨ng, mét vÊn ®Ò mµ chóng ta ®· th¶o luËn, ®· bíc vµo mét thêi kú míi. Nã ®· ®îc ChÝnh phñ Anh röa téi cho b»ng m¸u. Nh÷ng b¶n ¸n tö h×nh chÝnh trÞ ë Man-se-xt¬ lµm chóng ta nhí ®Õn sè phËn cña Gi«n Brau-n¬ ë H¸c-pÐc - Phª-ri 1*. Chóng ®· më ra mét thêi kú míi trong cuéc ®Êu tranh gi÷a Ai-r¬-len vµ Anh. Toµn thÓ nghÞ viÖn vµ b¸o chÝ tù do ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng b¶n ¸n nµy. Gl¸t-xt«n. Môc ®Ých: gi÷ bé mÆt ®¹o ®øc gi¶, lµm nh ®ã kh«ng ph¶i lµ téi chÝnh trÞ mµ lµ téi h×nh sù thêng ph¹m. ë c h©u ¢u nh÷ng ¸n tö h×nh ®· g©y ra mét Ên tîng hoµn toµn ngîc l¹i. Dêng nh ngêi Anh muèn duy tr× hiÖu lùc cña ®¹o luËt cña NghÞ viÖn trêng kú 381 . Hä coi m×nh ®îc trêi ban cho c¸i quyÒn chèng l¹i nh©n d©n Ai-r¬-len ngay trªn quª h¬ng hä, trong khi bÊt cø ngêi Ai-r¬-len nµo ë Anh ®Êu tranh chèng ChÝnh phñ Anh, ®Òu bÞ ®Æt ra ngoµi vßng ph¸p luËt. ViÖc t¹m ®×nh chØ hiÖu lùc cña ®¹o luËt _____________________________________________________________________________________________ 1 * TiÕp theo ®ã trong b¶n th¶o ®· xãa ®i c©u sau ®©y: "Nhng bän chñ n« ®· ®èi xö víi Gi«n Brau-n¬, Ýt ra còng nh lµ mét ngêi næi lo¹n chø kh«ng ph¶i mét téi ph¹m h×nh sù th«ng thêng".
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 596 597 c.m¸c Ph¸c th¶o bµi diÔn v¨n cha ®äc... H abeas Corpus Act382 . T×nh tr¹ng giíi nghiªm. Nh÷ng sù thËt ® ¹i gia sóc cã sõng, lîn vµ cõu thay thÕ. Nh÷ng ngêi Ai-r¬-len bÞ thay thÕ Êy ra sao? T hèng kª vÒ di c s Ï tr¶ lêi c©u hái nµy. rót tõ tê "The Chronicle". Tæ chøc "S¸t h¹i vµ b¹o lùc" cña chÝnh phñ 383 . C©u chuyÖn vÒ B«-n¬-p¸c-t¬384 . Di c I I. vÊn ®Ò Tõ ngµy 1 th¸ng N¨m 1851 ®Õn ngµy 31 th¸ng Ch¹p 1866 ® · cã 1 730 159 ngêi di c. TÝnh chÊt cña cuéc di c nµy. P hong trµo Phª-ni-¨ng lµ c¸i g×? Cuéc di c nµy ®· diÔn ra vµ ®ang tiÕp tôc diÔn ra trªn quy I II. vÊn ®Ò ruéng ®Êt m« ngµy cµng réng lín do s ù hîp nhÊt h ay sù më réng cña c¸c n«ng tr¹i (bøc ngêi ta ph¶i bá ruéng mµ ®i) vµ ®ång thêi biÕn S ù gi¶m d©n sè ruéng ®Êt canh t¸c thµnh ®ång cá ch¨n nu«i. N ¨m 1846 Tõ n¨m 1851 ®Õn n¨m 1861 tæng sè n«ng tr¹i g i¶m 120 000 c¸i, trong khi ®ã, sè n«ng tr¹i cì tõ 15 ®Õn 30 a-cr¬ t¨ng 61 000 8 2 22 664 Trong 25 n¨m N¨m 1 891 d ©n sè N¨m 1841- c¸i, cßn c¸c n«ng tr¹i cì tõ 30 a-cr¬ trë lªn t¨ng 109 000 c¸i 5 5 71 971 gi¶m 2 650 693 Ai-r¬-len lµ 5 319 867 ngêi N ¨m 1866- (tæng céng t¨ng 170 000 c¸i). Tæng sè n«ng tr¹i gi¶m hÇu nh chØ 2 650 693 ngêi hoµn toµn do nh÷ng n«ng tr¹i cì díi mét a-cr¬ ®Õn 15 a-cr¬ bÞ xãa sæ. Ngµi §¸p-phª-rin1* . Sè n«ng tr¹i lín t¨ng lªn chØ cã N¨m 1855- 6 604 665 Trong 11 n¨m nghÜa lµ mét bé phËn lín cña sè n«ng tr¹i gi¶m ®i t¹o thµnh N¨m 1866- 5 571 971 gi¶m 1 032 694 nh÷ng n«ng tr¹i quy m« t¬ng ®èi lín. 1 032 694 ngêi Q u¸ tr×nh ®ã ®· cã t¸c ®éng nh thÕ nµo a ) §Õn d©n c C h¼ng nh÷ng d©n sè gi¶m mµ so víi d©n sè, sè ngêi c©m, T ×nh c¶nh cña q uÇn chóng nh©n d©n ® · xÊu ®i, nã ®ang xuèng ®iÕc, mï, tµn tËt, ®iªn vµ ®Çn ®én cßn t¨ng lªn. ®Õn s¸t cuéc khñng ho¶ng gièng nh cuéc khñng ho¶ng n¨m 1846. T ¨ng tæng sè gia sóc tõ n¨m 1855 ®Õn n¨m 1866 N¹n nh©n khÈu thõa hiÖn nay còng trÇm träng ngang nh tríc n¹n ®ãi. C òng trong thêi kú tõ n¨m 1855 ®Õn n¨m 1866, tæng sè gia sóc ®· t¨ng nh sau: ®¹i gia sóc cã sõng - t¨ng 178 532 con, cõu KÓ tõ sau n¹n ®ãi khoai t©y, t iÒn c«ng t¨ng lªn kh«ng qu¸ t¨ng 667 675 con, lîn t¨ng 315 918 con. NÕu chóng ta chó ý r»ng 20%. Nhng gi¸ khoai t©y ®· t¨ng gÇn 200%; gi¸ nhu yÕu phÈm còng trong thêi gian ®ã sè ngùa l¹i gi¶m 20 656 con vµ nÕu t¨ng trung b×nh 100%. G i¸o s ClÝp-ph¬ Le-xli viÕt trªn b¸o chóng ta coi 1 con ngùa b»ng 8 con cõu th× t æng sè t¨ng cña gia "Economist" ë Lu©n §«n ngµy 9 th¸ng Hai 1867 nh sau: sóc l µ 996 877 con, tøc lµ gÇn mét triÖu con. _____________________________________________________________________________________________ Nh vËy 1 032 694 ngêi Ai-r¬-len ®· bÞ gÇn mét triÖu 1 * Xem tËp nµy, tr. 808 - 809, 817 - 818
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 598 599 c.m¸c Ph¸c th¶o bµi diÔn v¨n cha ®äc... "Sau khi d©n sè gi¶m ®i hai phÇn n¨m trong 21 n¨m, th× giê ®©y tiÒn c«ng Q u¸ tr×nh më réng b×nh thêng hÇu nh ë kh¾p n¬i trªn ®¶o chØ b»ng 1 si-linh mét ngµy, giê ®©y mét si-linh chØ mua ®îc hµng hãa kh«ng h¬n 6 pen-x¬ 21 n¨m vÒ tríc. Do gi¸ Q u¸ tr×nh nµy míi chØ b¾t ®Çu, nhng ®ang diÔn ra víi tèc ®é thùc phÈm th«ng thêng t¨ng cao nªn t×nh c¶nh c«ng nh©n tåi tÖ h¬n 10 n¨m nhanh chãng. Sù më réng ®· gi¸ng ®ßn ®¶ kÝch cña nã tríc hÕt tríc ®©y". vµo nh÷ng trang tr¹i cã quy m« tõ díi 1 a-cr¬ ®Õn 15 a-cr¬. b ) §Õn ruéng ®Êt NÕu nh ngay c¶ tÊt c¶ c¸c trang tr¹i díi 100 a-cr¬ còng bÞ xãa sæ th× ngay c¶ khi ®ã qu¸ tr×nh më réng còng cßn xa míi ®¹t ®Õn 1 ) Gi¶m diÖn tÝch gieo trång møc ®é nh ë Anh. N¨m 1864 t×nh h×nh nh sau: G i¶m diÖn tÝch trång lóa m× Gi¶m diÖn tÝch trång c©y ch¨n nu«i Toµn bé diÖn tÝch Ai-r¬-len, k Ó c¶ ® Çm lÇy vµ ®Êt hoang, l µ Tõ n¨m 1861 ®Õn n¨m 1866 - Tõ n¨m 1861 ®Õn n¨m 1866 - 20 319 924 a-cr¬. T rong ®ã, 3/5 diÖn tÝch hay 12 092 117 a -cr¬, 470 917 a-cr¬ 128 061 a-cr¬ tríc nay do c¸c n«ng tr¹i cã quy m« tõ díi 1 a-cr¬ ®Õn 100 a-cr¬ 2 ) Gi¶m s¶n lîng mçi lo¹i c©y trång trªn mét a-cr¬ ph¸p c hiÕm vµ n»m trong tay cña 5 69 844 t¸ ®iÒn ; 2/5 diÖn tÝch hay ®Þnh 1*. S¶n lîng lóa m¹ch ®· bÞ gi¶m sót, nhng trong t hêi kú 8 227 807 a-cr¬ do c¸c n«ng tr¹i quy m« tõ 100 ®Õn 500 a-cr¬ 1847 - 1865 s ¶n lîng nh÷ng c©y trång sau ®©y ®· gi¶m rÊt nhiÒu, hoÆc lín h¬n n÷a chiÕm vµ n»m trong tay cña 31 927 chñ tÝnh theo phÇn tr¨m chÝnh x¸c: kiÒu m¹ch - 16,3%, ®ay - 47,9%, ruéng. Nh vËy, nÕu chØ tÝnh c¸c t¸ ®iÒn vµ gia ®×nh cña hä, th× cñ c¶i - 36,1%, khoai t©y - 50%. Trong mét vµi n¨m s¶n lîng 2 847 220 ngêi ®· bÞ bøc ph¶i bá ruéng mµ ®i. cßn gi¶m nhiÒu h¬n n÷a, nhng nãi chung kÓ tõ n¨m 1847 s¶n ChÕ ®é ®ã lµ kÕt qu¶ tÊt nhiªn cña n¹n ®ãi n¨m 1846 l¹i bÞ lîng k h«ng ngõng gi¶m sót. viÖc b·i bá c¸c ®¹o luËt vµ lóa m× 386 thóc ®Èy, vµ còng lµ kÕt qu¶ Tõ khi cuéc di c hµng lo¹t b¾t ®Çu, ®Êt ®ai kh«ng ®îc bãn cña t×nh tr¹ng gi¸ thÞt vµ gi¸ len t¨ng lªn, t×nh tr¹ng nµy hiÖn ph©n vµ b¹c mµu dÇn - mét phÇn do c¸c n«ng tr¹i ®îc më réng nay ®· trë thµnh thêng xuyªn liªn tôc. mét c¸ch ®iªn cuång, mét phÇn lµ do víi chÕ ®é "coãc-n©y-c¬"385, V iÖc xãa s¹ch c¸c trang tr¹i ë Ai-r¬-len, b iÕn níc nµy thµnh trong phÇn lín trêng hîp ngêi t¸ ®iÒn ®Ó cho c¸c cè n«ng cña mét khu n«ng nghiÖp cña Anh bÞ ng¨n c¸ch víi níc Anh b»ng m×nh bãn ph©n cho ruéng ®Êt chø kh«ng tù lµm lÊy viÖc ®ã. Ngay mét eo biÓn réng, - mµ kh«ng cã bän ®Þa chñ, v× bän nµy cïng kÎ c¶ khi thu ho¹ch gi¶m sót, ®Þa t« vµ lîi tøc vÉn cã thÓ t¨ng lªn. hÇu ngêi h¹ cña chóng sèng t¹i Anh. Tæng s¶n phÈm nãi chung cã thÓ gi¶m sót, nhng c¸i phÇn ®îc chuyÓn hãa thµnh s¶n phÈm thÆng d nép cho chóa ®Êt vµ chñ T hay ®æi tÝnh chÊt nÒn thèng trÞ cña Anh ë Ai-r¬-len n«ng tr¹i lín, chø kh«ng ph¶i dµnh cho ngêi c«ng nh©n n«ng nghiÖp, vµ c¶ gi¸ s¶n phÈm thÆng d còng t¨ng lªn. N hµ níc chØ lµ c«ng cô cña bän chóa ®Êt. ViÖc b øc ngêi ta ph¶i bá ruéng ®Êt mµ ®i còng ®îc sö dông nh mét thñ ®o¹n V× vËy, kÕt qu¶ lµ: d©n b¶n ®Þa dÇn dÇn bÞ lo¹i trõ, nguån trõng ph¹t chÝnh trÞ. (Ngµi A-bÐc-coãc. N íc Anh. N gêi Ghen ë sèng cña d©n téc - ruéng ®Êt, dÇn dÇn xÊu ®i vµ kiÖt mÇu. vïng nói Xcèt-len 387 ). ChÝnh s¸ch cña Anh tríc ®©y lµ: di d©n _____________________________________________________________________________________________ ngêi Anh (díi thêi £-li-da-bÐt) vµ d©n tãc ng¾n 388 (díi thêi 1*- 1 a-cr¬ cã diÖn tÝch ®îc quy ®Þnh theo luËt ph¸p trong quy chÕ cña v¬ng Cr«m-oen) ®Õn thay thÕ nh÷ng ngêi Ai-r¬-len bÞ lo¹i trõ. Tõ thêi quèc; 1 a-cr¬ ph¸p ®Þnh b»ng 4 047 mÐt vu«ng.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 600 601 c.m¸c Ph¸c th¶o bµi diÔn v¨n cha ®äc... 6. P hong trµo céng hßa, v× Mü lµ mét níc céng hßa. n ÷ hoµng An-na th× c¸i tiªu biÓu ®Æc trng cho chÝnh s¸ch kinh tÕ ë thÕ kû XVIII chØ lµ nh÷ng biÖn ph¸p thuÕ quan b¶o hé mµ T«i ® · tr×nh bµy ë ® ©y nh÷ng ®Æc ®iÓm cña phong trµo níc Anh sö dông ®Ó chèng l¹i thuéc ®Þa Ai-r¬-len cña hä; cßn ë Phª-ni-¨ng. thuéc ®Þa nµy th× ®ã lµ biÕn t Ýn ngìng t«n gi¸o t hµnh c¬ së ph¸p lý cña quyÒn së h÷u. Sau khi sù hîp nhÊt389 ® îc thiÕt lËp lµ mét I V. nh©n d©n anh chÕ ®é ®Þa t« n« dÞch vµ bän m«i giíi ruéng ®Êt, song ngêi Ai- r¬-len tuy bÞ ®Ì nÐn ®Õn cïng cùc nhng vÉn lµ ngêi chñ quª Mét vÊn ®Ò nh©n ®¹o vµ chÝnh nghÜa, nhng tríc hÕt ®ã lµ h¬ng cña m×nh. ChÕ ®é hiÖn nay lµ tiÕn hµnh sù tiªu diÖt mét vÊn ®Ò ®Æc thï cña níc Anh. c¸ch lÆng lÏ vµ thùc sù; chÝnh phñ chØ lµ c«ng cô cña bän chóa a) Giíi quý téc vµ gi¸o héi. Qu©n ®éi. ( Ph¸p, An-giª-ri) ®Êt (vµ nh÷ng kÎ cho vay nÆng l·i). b) Ngêi Ai-r¬-len ë Anh. ¶ nh hëng ®Õn tiÒn c«ng v.v.. ViÖc lµm cho tÝnh c¸ch cña ngêi Anh vµ ngêi Ai-r¬-len trë nªn nh Tõ t×nh h×nh ®· thay ®æi ®ã n¶y ra nh÷ng ®iÓm sau ®©y: nhau. TÝnh c¸ch Ai-r¬-len. Sù tù kiÒm chÕ cña ngêi Ai-r¬-len. 1. § Æc ®iÓm næi bËt cña phong trµo Phª-ni-¨ng lµ: ®ã lµ phong Nh÷ng nç lùc trong lÜnh vùc gi¸o dôc quèc d©n ë Ai-r¬-len. Sè téi ph¹m gi¶m. trµo x· héi chñ nghÜa, phong trµo cña c¸c giai cÊp díi. 2 . TÝnh chÊt phi Thiªn Chóa gi¸o cña phong trµo. S è ngêi bÞ kÕt ¸n ë Ai-r¬-len S è ngêi bÞ ®a ra tßa Sè ngêi bÞ kÕt ¸ n C ¸c linh môc chØ n¾m quyÒn l·nh ®¹o tríc khi cuéc ®Êu tranh ®Ó gi¶i phãng nh÷ng tÝn ®å Thiªn Chóa gi¸o390 v µ thñ lÜnh n ¨m 1852 - 1 7 678 10 454 cña cuéc ®Êu tranh lµ §a-ni-en ¤' C«-nen gi÷ ®Þa vÞ l·nh ®¹o 4 3 26 2 418 n ¨m 1866 - trong phong trµo Ai-r¬-len th× sù l·nh ®¹o lµ thuéc vÒ c¸c linh S è ngêi bÞ ®a ra tßa ë Anh vµ Oen-x¬ gi¶m ®i tõ n¨m 1855, môc. ChuyÖn ba hoa lè bÞch cña ngêi Anh vÒ chñ nghÜa gi¸o mét phÇn do thi hµnh luËt h×nh sù n¨m 1855, l uËt nµy cho phÐp hoµng. C ¸c gi¸o sÜ cao cÊp Thiªn Chóa gi¸o chèng l¹i p hong c¸c quan tßa nÕu ®îc c¸c bÞ c¸o ®ång ý th× cã quyÒn tuyªn ¸n, trµo Phª-ni-¨ng. ph¹t tï trong nh÷ng thêi gian ng¾n, chø kh«ng ph¶i ®a sù viÖc ra xÐt xö t¹i c¸c phiªn tßa. 3. Kh«ng cã mét thñ lÜnh nµo ®îc vµo lµm ®¹i diÖn trong nghÞ viÖn Anh. §Æc ®iÓm cña phong trµo b¹o lùc cña ¤' C«-nen. Bíc-minh-hªm. Sù tiÕn bé cña nh©n d©n Anh. Sù ®ª tiÖn cña Sù tho¸i hãa cña ®¶ng Ai-r¬-len trong nghÞ viÖn. b¸o chÝ Anh. 4. T Ýnh chÊt d©n téc. ¶ nh hëng cña phong trµo ch©u ¢u vµ c) C hÝnh s¸ch ®èi ngo¹i. B a Lan v.v. Ca-xlª-ri. Pan-míc-xt¬n. c¸ch nãi v¨n hoa su«ng cña Anh. V . c¸c biÖn ph¸p gióp ®ì 5. M ü, Ai-r¬-len, Anh l µ ba vò ®µi ho¹t ®éng - vai trß chñ chèt cña Mü. S ù v« nghÜa cña c¸c biÖn ph¸p vôn vÆt cña nghÞ viÖn.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 603 602 c.m¸c S ai lÇm cña Liªn ®oµn c¶i c¸ch 391 . Huû bá sù hîp nhÊt l µ mét trong nh÷ng yªu s¸ch cña ph¸i d©n chñ Anh. D o C.M¸c viÕt kho¶ng ngµy 26 th¸ng Mêi In theo b¶n th¶o c .m¸c mét 1867 Nguyªn v¨n lµ tiÕng Anh C«ng bè toµn v¨n lÇn ®Çu tiªn ph¸c th¶o b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò Ai-r¬-len t¹i héi gi¸o dôc chñ nghÜa Céng s¶n cña c«ng nh©n ®øc ë Lu©n §«n ngµy 16 th¸ng ch¹p 1867392 i N h÷ng ®Æc ®iÓm cña phong trµo Phª-ni-¨ng lµ nh thÕ nµo? Thùc ra, p hong trµo nµy xuÊt p h¸t tõ nh÷ng ngêi Mü gèc Ai-r¬-len, nh÷ng ngêi Ai-r¬-len sinh sèng ë Mü. Hä lµ nh÷ng ngêi khëi xíng vµ l·nh ®¹o. Nhng phong trµo nµy l¹i b¾t rÔ trong quÇn chóng nh©n d©n, trong c¸c giai cÊp díi ë ngay chÝnh Ai-r¬-len (vµ ®©y vÉn lµ n¬i ph¸t nguyªn thËt sù cña phong trµo nµy). §ã lµ mét ®Æc ®iÓm cña phong trµo. Trong tÊt c¶ c¸c phong trµo tríc ®©y ë Ai-r¬-len, ngêi l·nh ®¹o nh©n d©n lµ c¸c nhµ quý téc vµ c¸c nhµ t b¶n vµ trong mäi trêng hîp ®Òu cã c¸c cè ®¹o Thiªn Chóa gi¸o: trong thêi gian khëi nghÜa chèng Cr«m-oen, th× ®ã lµ nh÷ng thñ lÜnh thÞ téc Anh - Ai-r¬-len vµ c¸c cè ®¹o; trong thêi kú chiÕn tranh chèng Uy-li-am III, c¶ vua Anh Gia-cèp II còng ®øng ®Çu phong trµo, trong thêi gian cuéc c¸ch m¹ng 1789 th× ®ã lµ nh÷ng ngêi céng hßa - tÝn ®å ®¹o Tin lµnh ë ¤n- xt¬ (U«n-ph¬ T«n, hu©n tíc PhÝt-x¬-giª-ran), 393 c uèi cïng trong thÕ kû n µy lµ nhµ t b¶n ¤'C«-nen d ùa vµo giíi t¨ng l÷ Thiªn Chóa gi¸o, giíi nµy còng tõng ®ãng vai trß l·nh ®¹o
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 605 604 c.m¸c trong
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 604 605 c.m¸c Ph¸c th¶o b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò ai-r¬-len... t Êt c¶ c¸c phong trµo tríc ®©y, trõ phong trµo n¨m 1978. Phong ba Ai-r¬-len. Sù x©m chiÕm trªn danh nghÜa. Quµ tÆng cña gi¸o hoµng A-®ri-an IV (ngêi Anh). Kho¶ng 400 n¨m sau (díi thêi trµo Phª-ni-¨ng ®· bÞ giíi t¨ng l÷ Thiªn Chóa gi¸o lo¹i trõ ra £-li-da-bÐt) (n¨m 1576) mét gi¸o hoµng kh¸c, Gri-g«-ri XIII lÊy khái gi¸o héi. Giíi nµy chØ th«i ®Êu tranh chèng víi phong trµo l¹i mãn quµ nhá nµy tõ tay ngêi Anh (tõ tay £-li-da-bÐt) 394 . Phª-ni-¨ng sau khi lo r»ng v× thÕ mµ mÊt hÕt ¶nh hëng ®èi víi " P©y-l¬ cña Anh" 395 . Thñ ®« lµ §u-blin. S ù pha trén gi÷a nh÷ng quÇn chóng nh©n d©n Ai-r¬-len. di d©n b×nh thêng ngêi Anh víi ngêi Ai-r¬-len, gi÷a giíi quý téc Anh - Noãc-m¨ng-®i víi c¸c thñ lÜnh Ai-r¬-len. Nhng nãi II chung chiÕn tranh x©m lîc vÉn ®îc tiÕn hµnh gièng nh cuéc chiÕn tranh chèng nh÷ng ngêi Anh-®iªng da ®á (trong thêi kú § iÒu sau ®©y khiÕn cho ngêi Anh ng¹c nhiªn: so víi sù ¸p s¬ khai). Tríc n¨m 1565 (tríc thêi £-li-da-bÐt) Anh kh«ng bøc tríc ®©y cña Anh ®èi víi Ai-r¬-len hä thÊy r»ng chÕ ®é hiÖn ph¸i qu©n t¨ng viÖn ®Õn Ai-r¬-len, vÉn ®Ó nguyªn vÑn. hµnh lµ mÒm máng. ThÕ th× do ®©u mµ chÝnh giê ®©y m©u thuÉn b ) Thêi ®¹i ®¹o Tin lµnh. £-li-da-bÐt. Gia-cèp I. S¸c-l¬ I l¹i biÓu hiÖn díi h×nh thøc ®Æc biÖt gay g¾t vµ kh«ng thÓ ®iÒu Cr«m-oen. KÕ ho¹ch chinh phôc thuéc ®Þa (c¸c thÕ kû hßa ®îc nh vËy? T«i muèn chØ ra, - vµ ®iÒu nµy còng lµ mét bÝ XIII-XVII). mËt ®èi víi c¶ ngêi Anh b¶o vÖ d©n téc Ai-r¬-len vµ quyÒn cña d©n téc nµy ®îc t¸ch khái níc Anh, - r»ng tõ n¨m 1846 sù ¸p £ -li-da-bÐt - KÕ ho¹ch ®Æt ra lµ tiªu diÖt ngêi Ai-r¬-len, Ýt bøc tuy vÒ h×nh thøc cã ®ì d· man h¬n, nhng thËt ra vÉn mang ra lµ cho ®Õn s«ng San-n«n, cíp ruéng ®Êt cña hä, ®a nh÷ng di tÝnh chÊt hñy diÖt vµ kh«ng cßn cã mét lèi tho¸t nµo kh¸c ngoµi d©n ngêi Anh ®Õn ®Þnh c ë n¬i nµy v.v.. Trong cuéc ®Êu tranh viÖc níc Anh ph¶i tù nguyÖn tr¶ l¹i tù do cho Ai-r¬-len hoÆc chèng £-li-da-bÐt, nh÷ng ngêi Ai-r¬-len gèc Anh vÉn cßn lµ tÝn ®å Thiªn chóa gi¸o ®· cïng víi d©n b¶n ®Þa chiÕn ®Êu chèng l¹i cuéc ®Êu tranh mét mÊt mét cßn. ngêi Anh. KÕ ho¹ch cña ngêi Anh mµ hä ®· c«ng khai thõa nhËn lµ nh sau: q uÐt s¹ch d©n b¶n ®Þa ra khái ®¶o vµ ®a III ngêi Anh trung thµnh víi nhµ vua ®Õn ®Þnh c ë ®ã. N hng chóng chØ c¾m ®îc bän quý téc ®Þa chñ vµo ®ã. "Nh÷ng kÎ phiªu V Ò lÞch sö qu¸ khø, th× ngêi ta cã thÓ t×m thÊy nh÷ng sù lu" theo ®¹o Tin lµnh n gêi Anh (nhµ bu«n, bän cho vay nÆng kiÖn t¬ng tù trong bÊt cø t¸c phÈm lÞch sö nµo. V× vËy t«i chØ l·i), ®îc nhµ vua Anh cÊp nh÷ng ruéng ®Êt tÞch thu ®îc vµ nªu mét sè sù kiÖn trong nh÷ng sù kiÖn ®ã trong chõng mùc viÖc "nh÷ng nhµ quý téc chñ xÝ nghiÖp" ®· ph¶i ®Õn ë nh÷ng l·nh ®Þa nµy lµ cÇn thiÕt, thø nhÊt, ®Ó gi¶i thÝch sù kh¸c nhau gi÷a thêi mµ c¸c gia ®×nh ngêi Anh b¶n ®Þa nhîng l¹i cho chóng. ®¹i hiÖn nay vµ thêi ®¹i tríc ®©y vµ thø hai, ®Ó nhÊn m¹nh mét G ia-cèp I. ¤n-xt¬. (Thêi kú chinh phôc thuéc ®Þa cña Gia-cèp, vµi nh©n tè ®Æc trng cho c¸i mµ hiÖn nay ®îc gäi lµ nh©n d©n nh÷ng n¨m 1609 - 1612). C¸c chñ xÝ nghiÖp Anh ph¶i "®a ngêi Ai-r¬-len. Ai-r¬-len vµo khai th¸c nh÷ng ®Êt tÞch thu ®îc, cíp ®o¹t ®îc". a ) Ngêi Anh ë Ai-r¬-len tríc thêi kú c¶i c¸ch ®¹o Tin Tõ n¨m 1 613 , lÇn ®Çu tiªn ngêi Ai-r¬-len ®îc coi lµ t hÇn d©n Anh, tríc ®ã hä lµ "nh÷ng ngêi ë ngoµi vßng ph¸p luËt" vµ lµnh "kÎ thï", cßn quyÒn lùc cña n ghÞ viÖn Ai-r¬-len 396 c òng kh«ng N ¨m 1172. H en-ri II. Kh« ng chiÕm ® îc ® Õn mé t ph Çn
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 606 607 c.m¸c Ph¸c th¶o b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò ai-r¬-len... H ä cha bao giê chiÕm qu¸ 3/11 vµ kÐm 2/11 d©n c Ai-r¬-len. v ît ra ngoµi ph¹m vi P ©y-l¬. T rong khi ®ã c¸c tÝn ®å Thiªn chóa gi¸o bÞ bøc h¹i. N ¨m 1864. S¸c-l¬ II b ¾t ®Çu b¶o hé c¸c giíi Thiªn chóa gi¸o ë £ -li-da-bÐt chiÕm Man-xt¬ l µm thuéc ®Þa, Gia-cèp I chiÕm ¤n-xt¬ Ai-r¬-len vµ qu©n ®éi Thiªn chóa gi¸o. l µm thuéc ®Þa, nhng Len-xt¬ v µ C ¬n-nèt c ßn cha bÞ quÐt s¹ch. N ¨m 1865. Gia-cèp II cho c¸c tÝn ®å Thiªn chóa gi¸o Ai-r¬-len S ¸c-l¬ I ® · cè quÐt s¹ch C ¬n-nèt . hoµn toµn tù do. Qu©n ®éi Thiªn chóa gi¸o ph¸t triÓn, ®îc b¶o C r«m-oen: cuéc khëi nghÜa d©n téc ®Çu tiªn ë Ai-r¬-len, lÇn hé. Kh«ng bao l©u c¸c tÝn ®å Thiªn chóa gi¸o tuyªn bè cÇn ph¶i thø hai Ai-r¬-len bÞ x©m chiÕm hoµn toµn, viÖc biÕn nã thµnh hñy bá c¸c ®¹o luËt tæ chøc vµ n¨m 1641 c¸c chñ ruéng ®îc kh«i thuéc ®Þa l¹i t¸i diÔn (nh÷ng n¨m 1641 - 1660). phôc quyÒn lîi. Gia-cèp cho ®iÒu mét sè trung ®oµn Ai-r¬-len sang Anh. C uéc c¸ch m¹ng ë Ai-r¬-len n ¨m 1641. Th¸ng T¸m 1649 Cr«m-oen ®æ bé lªn §u-blin (sau «ng ta lµ Ai-r¬-t¬n, L¨m-bÐc-t¬, N ¨m 1689. U y-li-am III ë Anh. N gµy 12 th¸ng Ba 1689 Gia- PhlÝt-ót, Hen-ri Cr«m-oen). N ¨m 1652 Ai-r¬-len l¹i hoµn toµn bÞ cèp l·nh ®¹o binh lÝnh Ai-r¬-len ®æ bé lªn K in-x©y. N¨m 1691 chiÕm lÇn thø hai. TiÕn hµnh chia cña c¶i chiÕm ®îc theo c¸c Li-m¬-rÝch ®Çu hµng Uy-li-am III. Sù vi ph¹m hiÖp íc mét c¸ch ®¹o luËt cña nghÞ viÖn Anh ngµy 12 th¸ng T¸m 1652 vµ ngµy 26 nhôc nh· ngay tõ thêi Uy-li-am III, vµ cµng trÇm träng h¬n n÷a th¸ng ChÝn 1653 397 : b¶n th©n chÝnh phñ, " nh÷ng tªn phiªu lu" díi thêi An-na. cho vay 360 000 p. xt. trong 11 n¨m chiÕn tranh, c¸c sÜ quan vµ binh lÝnh. "H·y tiªu diÖt kh«ng th¬ng tiÕc ngêi A-ma-lÕch d ) Ai-r¬-len bÞ lõa vµ bÞ l¨ng nhôc ®Õn cùc ®iÓm. N¨m thuéc d©n téc Ai-r¬-len vµ ®a nh÷ng ®oµn ngêi di d©n míi lµ 1692 - ngµy 4 th¸ng B¶y 1776. tÝn ®å Thanh gi¸o ngêi Anh cha bao giê sèng ë ®©y ®Õn ®Þnh c ) Mäi ý ®å cña nh÷ng n«ng d©n tù canh hay t¸ ®iÒn phÐc-mi-ª ë vïng ®Êt l¹i bÞ ph¸ trôi mét lÇn n÷a nµy". Nh÷ng cuéc ®æ m¸u, Anh vµ Xcèt-len ®Þnh " thùc d©n hãa" n íc nµy ®Òu ph¶i tõ bá. ph¸ s¹ch, ®uæi s¹ch ë nhiÒu tØnh trän vÑn, viÖc di d©n ë ®ã ®Õn Mu toan ®a c¸c tÝn ®å ®¹o Tin lµnh §øc vµ Ph¸p ®Õn ®Þnh c ë nh÷ng vïng kh¸c, viÖc b¸n nhiÒu ngêi Ai-r¬-len ®i lµm n« lÖ ë ®©y. C¸c tÝn ®å ®¹o Tin lµnh ngêi Ph¸p ®· ®Þnh c ë c¸c thµnh c¸c ®¶o T©y Ên. phè (s¶n xuÊt len) ®· bÞ trôc xuÊt do t¸c dông cña chÕ ®é thuÕ B»ng viÖc x©m lîc Ai-r¬-len, Cr«m-oen ®· lËt ®æ nÒn céng quan b¶o hé vµ chÝnh s¸ch träng th¬ng cña Anh. hßa Anh. N ¨m 1698. NghÞ viÖn Ai-r¬-len - Anh ( gièng nh nh÷ng d©n di Tõ ®ã nh©n d©n Ai-r¬-len kh«ng tin ® ¶ng nh©n d©n Anh. thùc ngoan ngo·n vÉn ph¶i lµm nh thÕ) theo lÖnh cña chÝnh quèc ®· ban hµnh c¸c thø t huÕ cÊm xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng c ) Sù phôc tÝch v¬ng triÒu Xtiu-¸t. Uy-li-am-III. Cuéc len cña Ai-r¬-len sang c ¸c níc kh¸c. khëi nghÜa lÇn thø hai cña Ai-r¬-len vµ sù ®Çu hµng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh398 . Nh÷ng n¨m 1660 - 1692 1* N ¨m 1698. C òng trong n¨m ®ã nghÞ viÖn Anh ®· ®¸nh t huÕ rÊt nÆng ® èi víi viÖc nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm cña Ai-r¬-len vµo Trong thêi gian ®ã ngêi Anh ë Ai-r¬-len ®«ng h¬n bao giê hÕt. Anh vµ Oen-x¬ vµ h oµn toµn cÊm xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm ®ã sang _____________________________________________________________________________________________ nh÷ng níc kh¸c. N íc Anh ®· gi¸ng mét ®ßn chÝ m¹ng vµo nÒn 1* TiÕp ®ã trong b¶n th¶o viÕt: "(1701) (An-na).
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 608 609 c.m¸c Ph¸c th¶o b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò ai-r¬-len... Bé luËt trõng ph¹t nµy ®· t¨ng cêng quyÒn lùc cña giíi t¨ng c «ng nghiÖp Ai-r¬-len, lµm cho d©n c ph¶i dêi bá c¸c thµnh phè Ai-r¬-len vµ b¾t hä ph¶i quay vÒ víi ®ång ruéng. l÷ Thiªn chóa gi¸o ® èi víi nh©n d©n Ai-r¬-len. C¸c ®Þa chñ v¾ng mÆt399 (ngo¹i lai) t hêi kú Uy-li-am III . Sù N gêi nghÌo nhiÔm thãi quen ¨n kh«ng ngåi råi. kªu ca o¸n th¸n c¸c ®Þa chñ v¾ng mÆt, b¾t ®Çu tõ n¨m 1692. T rong thêi kú ® ¹o Tin lµnh cùc thÞnh vµ ®¹o Thiªn chóa suy C¸c ®¹o luËt t¬ng tù cña Anh bãp nghÑt ngµnh ch¨n nu«i sôp th× sè c¸c tÝn ®å ®¹o Tin lµnh kh«ng ®«ng h¬n sè tÝn ®å cña Ai-r¬-len. Thiªn chóa gi¸o. N¨m 1698: cuèn s¸ch c«ng kÝch cña M«-li-phi-u b ¶o vÖ sù ®éc e ) Nh÷ng n¨m 1776 - 1801. Thêi gian qu¸ ®é lËp cña nghÞ viÖn Ai-r¬-len (tøc lµ cña thuéc ®Þa Anh ë Ai-r¬-len ) ) Tríc khi chuyÓn sang nãi vÒ thêi kú qu¸ ®é nµy, chóng ta ®èi víi ngêi Anh 400 . Cuéc ®Êu tranh gi÷a thuéc ®Þa Anh ë Ai-r¬-len h·y xÐt xem chÝnh s¸ch khñng bè cña Anh ®a l¹i kÕt qu¶ nh víi d©n téc Anh ® · b¾t ®Çu nh vËy. § ång thêi x¶y ra cuéc ®Êu thÕ nµo? tranh gi÷a thuéc ®Þa Anh ë Ai-r¬-len víi d©n téc Ai-r¬-len. U y-li- N h÷ng ngêi Anh míi di thùc ®Õn ë lÉn lén víi nh©n d©n Ai- am III chèng l¹i nh÷ng mu toan nhôc nh· cña c¸c n ghÞ viÖn r¬-len vµ chuyÓn sang theo ®¹o Thiªn chóa. Anh vµ Ai-r¬-len - Anh vi ph¹m c¸c hiÖp íc Li-m¬-rÝch vµ H«- lu-©y. C¸c thµnh phè do nh÷ng ngêi Anh ®· Ai-r¬-len hãa x©y dùng. ) N÷ hoµng An-na (nh÷ng n¨m 1701 - 1713; Gioãc-gi¬ tríc n¨m 1776). Kh«ng cã khu di thùc nµo cña ngêi Anh ( trõ nh÷ng khu d©n c Xcèt-len ë ¤n-xtÐc), n hng cã c¸c chóa ®Êt Anh. 410 Bé luËt trõng ph¹t d o nghÞ viÖn Ai-r¬-len - Anh th¶o ra vµ ®îc nghÞ viÖn Anh phª chuÈn. N h÷ng thñ ®o¹n cùc kú v« sØ ®Ó Cuéc c¸ch m¹ng ë B¾c Mü ®· t¹o nªn mét bíc ngoÆt ®Çu tiªn b ¾t c ¸c tÝn ®å Thiªn chóa gi¸o Ai-r¬-len chuyÓn sang theo ®¹o trong lÞch sö Ai-r¬-len. Tin lµnh b»ng c¸ch ®iÒu chØnh " tµi s¶n" . Môc ®Ých cña bé luËt lµ ) N ¨m 1777 q u©n ®éi Anh ®· ®Çu hµng qu©n "næi lo¹n" Mü ë chuyÓn " tµi s¶n" tõ tay c¸c tÝn ®å Thiªn chóa gi¸o vµo tay nh÷ng Xa-ra-t«-ga Xp¬-ring. N éi c¸c Anh buéc ph¶i nhîng bé §¶ng tÝn ®å theo ®¹o Tin lµnh, hay biÕn "Anh gi¸o" thµnh c ¬ së ph¸p cña nh÷ng ngêi d©n téc chñ nghÜa (Anh) ë Ai-r¬-len. lý cña quyÒn së h÷u ( gi¸o dôc; t×nh tr¹ng kh«ng cã quyÒn c¸ nh©n, kh«ng mét tÝn ®å Thiªn chóa gi¸o nµo cã thÓ trë thµnh N¨m 1778. LuËt nh©n nhîng c¸c tÝn ®å Thiªn chóa gi¸o La binh sÜ thêng). ViÖc truyÒn ®¹o Thiªn chóa lµ mét téi h×nh, bÞ M· (do nghÞ viÖn Ai-r¬-len - Anh th«ng qua). C ¸c tÝn ®å c«ng gi¸o kÕt ¸n khæ sai, tÝn ®å ®¹o Tin lµnh chuyÓn sang theo ®¹o Thiªn vÉn kh«ng cã quyÒn cã n «ng tr¹i riªng402 b»ng c¸ch mua hoÆc chóa lµ mét hµnh ®éng ph¶n quèc. Tæng gi¸m môc Thiªn chóa thuª ®Êt. gi¸o bÞ trôc xuÊt; nÕu ®· bÞ trôc xuÊt råi mµ cßn quay l¹i th× bÞ N¨m 1779. Thi hµnh bu«n b¸n tù do víi níc Anh. Hñy bá kÕt téi ph¶n quèc, bÞ treo cæ, bÞ moi sèng hÕt ruét gan, råi chÐm hÇu hÕt c¸c h¹n chÕ ®èi víi c«ng nghiÖp Ai-r¬-len. ®Çu vµ chÆt hÕt ch©n tay. Mu toan cìng bøc quÇn chóng nh©n d©n Ai-r¬-len chuyÓn sang theo Anh gi¸o. C¸c tÝn ®å Thiªn chóa N ¨m 1782. TiÕp tôc ®×nh chØ hiÖu lùc mét phÇn ®¹o luËt trõng gi¸o bÞ tíc quyÒn tham gia bÇu cö c¸c nghÞ sÜ. ph¹t. C¸c tÝn ®å Thiªn chóa gi¸o La M· ®îc phÐp lËp n «ng tr¹i 39-M.A. 16
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 610 611 c.m¸c Ph¸c th¶o b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò ai-r¬-len... r iªng do hä së h÷u suèt ®êi h oÆc c ã quyÒn cho thõa kÕ kh«ng h¹n §u blin chÕ vµ më trêng häc. Sè chñ c¸c xëng len n¨m 1800 - 91; n¨m 1840 - 12 N¨m 1783. NghÞ viÖn Ai-r¬-len - Anh ® îc cã nh÷ng quyÒn Sè c«ng nh©n lµm thuª b×nh ®¼ng. trong c¸c xëng ®ã " - 4918; " - 602 Mïa ®«ng n¨m 1792 - 1793. S au khi chÝnh phñ Ph¸p th«n Sè chñ c¸c xÝ nghiÖp ch¶i len n¨m 1800 - 30; n¨m 1834 - 5 tÝnh níc BØ vµ Anh quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh chiÕn tranh víi Ph¸p, Sè c«ng nh©n lµm thuª trong ®¹o luËt trõng ph¹t ®· bÞ ®×nh chØ hiÖu lùc thªm mét phÇn n÷a c¸c xÝ nghiÖp ®ã " - 230; " - 66 trong bé luËt b×nh ®Þnh ®· ®îc ®×nh chØ hiÖu lùc. Ngêi Ai-r¬-len Sè chñ c¸c xëng dÖt th¶m " - 13; n¨m 1841 - 1 cã thÓ ®îc th¨ng tíi hµm ®¹i t¸ trong qu©n ®éi, ®îc quyÒn bÇu Sè c«ng nh©n lµm thuª trong cö nghÞ viÖn Ai-r¬-len v.v.. c¸c xëng ®ã " - 720; : - 0 Cuéc khëi nghÜa n¨m 1798. N h÷ng ngêi thuéc ph¸i céng hßa Sè c«ng nh©n sö dông m¸y dÖt lôa " - 2500; n¨m 1840 - 250 ë Ben-ph¸t (U«n-ph¬-T«n, hu©n tíc PhÝt-x¬-giª-ran). N«ng d©n Kin-ken-ni Ai-r¬-len cßn cha trëng thµnh. Sè chñ c¸c xÝ nghiÖp dÖt ch¨n len n¨m 1800 - 56; n¨m 1822 - 42 H¹ nghÞ viÖn Ai-r¬-len - Anh bá phiÕu t¸n thµnh ®¹o luËt vÒ Sè c«ng nh©n lµm thuª trong hîp nhÊt ®îc th«ng qua n¨m 1800. C uéc ®Êu tranh gi÷a nh÷ng c¸c xÝ nghiÖp ®ã " - 3000; " - 925 ngêi Ai-r¬-len gèc Anh vµ ngêi Anh kÕt thóc b»ng viÖc thèng Ban-b¬-ri-gan nhÊt c¸c c¬ quan lËp ph¸p vµ chÕ ® é thuÕ quan cña Anh vµ Ai-r¬-len. Thuéc ®Þa ®· ph¶n ®èi ®¹o luËt phi ph¸p vÒ hîp nhÊt. Sè m¸y dÖt v¶i sîi b«ng ®ang ho¹t ®éng n¨m 1799 - 2500; n¨m 1841 - 226 N h÷ng n¨m 1801 - 1846 Uy-cl«i a ) N h÷ng n¨m 1801 - 1831. Trong thêi gian nµy (sau khi Sè m¸y dÖt tay ®ang ho¹t ®éng n¨m 1800 - 1000; n¨m 1841 - 0 chiÕn tranh kÕt thóc 403 ), ngêi Ai-r¬-len cã phong trµo gi¶i phãng c¸c tÝn ®å Thiªn chóa gi¸o (n¨m 1829) t¬ng ®ång víi Coãc phong trµo cña Anh. Sè ngêi dÖt v¶i te-xma n¨m 1800 - 1000; n¨m 1834 - 40 Tõ n¨m 1783 Ai-r¬-len ®îc ®éc lËp trong lÜnh vùc luËt ph¸p Sè thî dÖt v¶i cam-v«n " - 2000; " - 90 vµ kh«ng bao l©u sau ®ã c¸c lo¹i hµng hãa kh«ng ph¶i do Ai-r¬- Sè thî ®an " - 300; " - 28 len s¶n xuÊt ®Òu bÞ ®¸nh thuÕ víi ý ®å trùc tiÕp lµ t¹o c¬ héi cho Sè thî ch¶i len " - 700; " - 110 mét bé phËn nh©n d©n Ai-r¬-len cã thÓ sö dông ®îc mét phÇn Sè thî dÖt v¶i " - 200; " - 220 søc lao ®éng thõa cña m×nh v.v.. §¹o luËt vÒ hîp nhÊt võa míi cã hiÖu lùc, ®· ®a l¹i hiÖu qu¶ tù nhiªn lµ lµm cho nÒn c«ng v .v.. NÒn c«ng nghiÖp dÖt gai (ë ¤n-xtÐc) hoµn toµn kh«ng bï l¹i nghiÖp Ai-r¬-len dÇn dÇn bÞ xãa sæ. ®îc.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 612 613 c.m¸c Ph¸c th¶o b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò ai-r¬-len... "NÒn c«ng nghiÖp dÖt v¶i ë §u-blin c ã 14 000 c«ng nh©n lµm viÖc, ®· bÞ tiªu diÖt; ®Ó nh÷ng tªn cai thÇu ¸p bøc ®ã l¹i cho nh÷ng ngêi bÊt h¹nh chØ sèng b»ng khoai t©y vµ níc l· ®ang chÕt dÇn chÕt mßn v× ®ãi kh¸t thuª tõng kho¶nh ®Êt víi gi¸ ®¾t 3400 m¸y dÖt lôa ®· bÞ tiªu diÖt; ngµnh s¶n xuÊt v¶i xÐc cã 1491 c«ng nh©n lµm viÖc, ®· bÞ tiªu diÖt; ngµnh s¶n xuÊt v¶i phla-nen ë R¸t-®¬-ram, ngµnh s¶n xuÊt ch¨n len ë gÊp n¨m lÇn". Kin-ken-ni, ngµnh s¶n xuÊt v¶i tÝt-xuy ë Ban-®«n; nh÷ng xÝ nghiÖp dÖt v¶i cam-v«n T ×nh tr¹ng toµn d©n bÞ ®ãi. ë Oa-t¬-phoãc, nh÷ng xÝ nghiÖp dÖt v¶i ra-tin vµ v¶i b«ng ë Ca-rÝch on Su-r¬ - tÊt c¶ ®· bÞ tiªu diÖt. ChØ cßn l¹i cã mçi mét ngµnh c«ng nghiÖp duy nhÊt! C¸i ngµnh may C ¸c ®¹o luËt vÒ lóa m× ë Anh ® · t¹o nªn sù ®éc quyÒn tíi møc m¾n ®ã mµ ®¹o luËt vÒ hîp nhÊt ®· kh«ng gi¸ng cho mét ®ßn chÝ m¹ng, c¸i ngµnh ®é nµo ®ã vÒ xuÊt khÈu lóa m× Ai-r¬-len vµo Anh. Trong ba n¨m ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi, nh÷ng ®Æc lîi vµ sù b¶o hé khuyÕn khÝch lµ ngµnh ®Çu s au khi thi hµnh ®¹o luËt vÒ hîp nhÊt lîng ngò cèc xuÊt s¶n xuÊt quan tµi ë Ai-r¬-len". (DiÔn v¨n cña «ng T. Ph. Mi-g¬ n¨m 1847). khÈu trung b×nh hµng n¨m lµ kho¶ng 300 000 qu¸c-t¬. A i-r¬-len chØ võa míi chuÈn bÞ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, th× ®· N ¨m 1820 - xuÊt khÈu trªn mét triÖu qu¸c-t¬. bÞ ph¸ hñy ngay vµ l¹i bÞ biÕn ngay thµnh mét níc thuÇn tóy n«ng nghiÖp. N ¨m 1834 - con sè trung b×nh hµng n¨m lµ 2 ½ triÖu qu¸c-t¬. Theo sè liÖu cña cuéc tæng ®iÒu tra d©n sè gÇn ®©y nhÊt lµ vµo Tæng sè ® Þa t« nép cho c¸c ®Þa chñ v¾ng mÆt vµ tæng sè lîi tøc n¨m 1861 th×: vÒ c¸c v¨n tù cÇm cè (n¨m 1834) lµ h¬n 30 triÖu ®«-la (kho¶ng 7 triÖu pao xtÐc-linh). Bän cai thÇu ruéng ®Êt ®· tÝch lòy ®îc Sè nh©n khÈu n«ng nghiÖp ë Ai-r¬-len nh÷ng cña c¶i mµ chóng kh«ng muèn ® Çu t vµo ®Ó c¶i thiÖn ®Êt ( kÓ c¶ toµn bé bÇn cè n«ng v« gia c 404 ®ai, vµ díi chÕ ®é bãp nghÑt c«ng nghiÖp th× chóng còng kh«ng 4 2 86 019 v µ cè n«ng cïng gia ®×nh cña hä) thÓ ® Çu t vµo m¸y mãc v.v.. V× vËy toµn bé tÝch lòy cña chóng l¹i ®îc göi ®i ®Çu t ë Anh. Mét tµi liÖu chÝnh thøc do chÝnh ë 7 98 thµnh phè (trong ®ã thùc ra phñ Anh c«ng bè cho biÕt r»ng sau 13 n¨m thi hµnh tù do th¬ng 1 5 12 948 nhiÒu thµnh phè chØ lµ nh÷ng thÞ trÊn) m¹i, vµo n¨m 1821, sè chøng kho¸n cã gi¸ Anh chuyÓn tõ Anh 5 7 98 967 sang Ai-r¬-len, tøc lµ vèn ®Çu t cña Ai-r¬-len ë Anh lªn ®Õn hµng mÊy triÖu pao xtÐc-linh. Nh vËy, Ai-r¬-len buéc ph¶i cung N h vËy, (vµo n¨m 1861), gÇn 4/5 d©n sè lµ nh©n khÈu n«ng cÊp søc lao ®éng rÎ m¹t vµ vèn ®Çu t rÎ m¹t ®Ó x©y dùng nghiÖp thuÇn tóy, nhng nÕu thªm vµo ®ã c¶ c¸c thµnh phè ë "nh÷ng xÝ nghiÖp khæng lå ë Anh". tØnh th× con sè ®ã thËm chÝ cã thÓ lµ 6/7. V× Ai-r¬-len ®· trë thµnh mét níc thuÇn tóy n«ng nghiÖp nh vËy, nªn: "§Êt ®ai lµ Sè lîng rÊt lín lîn vµ viÖc xuÊt khÈu chóng. sinh mÖnh" ( lêi thÈm ph¸n BlÕch-bíc). §Êt ®· trë thµnh môc tiªu N h÷ng n¨m 1831 - 1841. D ©n sè Ai-r¬-len t¨ng tõ 7 767 401 träng yÕu ®Ó ngêi ta khao kh¸t. Nh©n d©n chØ cßn mét sù lùa ® Õn 8 1 75 238 n gêi. chän duy nhÊt - hoÆc lÜnh canh ruéng ®Êt víi bÊt cø møc ®Þa t« Trong 10 n¨m t¨ng 407 837 ngêi nµo, h oÆc chÕt ®ãi. C hÕ ®é ® Þa t« n« dÞch. D ©n di c ® Õn trong thêi gian ®ã "Nh vËy chñ ruéng cã thÓ ¸p ®Æt cho ngêi ta ph¶i theo nh÷ng ®iÒu kiÖn cña 4 50 873 ngêi (h¬n 40 000 ngêi mét n¨m) m×nh, vµ chÝnh thÕ nªn nghe nãi møc ®Þa t« lªn tíi 5, 6, 8 vµ thËm chÝ c¶ 10 p.xt. mét a-cr¬. §Þa t« cao mét c¸ch khñng khiÕp, tiÒn c«ng thÊp, bän chñ tµn ¸c vµ ngåi m¸t 8 58 710 ngêi ¨n b¸t vµng ®· cho nh÷ng tªn ®éc quyÒn ®Çu c¬ ruéng ®Êt t huª c¸c n«ng tr¹i lín
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 614 615 c.m¸c Ph¸c th¶o b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò ai-r¬-len... ¤ ' C«-nen. Phong trµo Ri-pi-l¬. Tháa íc LÝt-phin-hao víi §ång thêi trong hai m¬i n¨m cuèi cïng gi¸ thÞt, len vµ nh÷ng nh÷ng ngêi thuéc ®¶ng VÝch 405 . N¹n ®ãi ë nhiÒu ®Þa ph¬ng. s¶n phÈm kh¸c cña ngµnh ch¨n nu«i kh«ng ngõng t¨ng. NÒn C ¸c ®¹o luËt vÒ khëi nghÜa, c¸c ®¹o luËt vÒ vò khÝ, Nh÷ng ®¹o c«ng nghiÖp len ë Anh ph¸t triÓn cha tõng thÊy. Ngµnh ch¨n nu«i lîn cã phÇn g¾n bã víi hÖ thèng cò. HiÖn nay viÖc ch¨n luËt ®Æc biÖt. nu«i cõu vµ gia sóc lín cã sõng b¾t ®Çu ph¸t triÓn m¹nh. Giê ®©y Ai-r¬-len ®· mÊt thÞ trêng Anh, hÖt nh tríc ®©y nã ®· IV mÊt thÞ trêng b¶n ®Þa cña nã do kÕt qu¶ cña ®¹o luËt vÒ hîp nhÊt. T hêi kú 20 n¨m cuèi cïng (tõ n¨m 1846). Nh÷ng nh©n tè thø yÕu t¸c ®éng mét c¸ch thêng xuyªn còng ViÖc xãa s¹ch c¸c trang tr¹i ë Ai-r¬-len theo híng nµy lµ: T ríc ®©y n¹n ®ãi ®· x¶y ra nhiÒu lÇn ë ®Þa ph¬ng nµy hoÆc t hø hai, n h÷ng cuéc c¶i c¸ch trong n«ng nghiÖp Anh, ë Ai-r¬-len ®Þa ph¬ng kh¸c. HiÖn nay n¹n ®ãi ®· x¶y ra ë kh¾p n¬i. ngêi ta còng b¾t chíc nh÷ng c¶i c¸ch ®ã, Thêi kú míi nµy më ®Çu b»ng bÖnh khoai t©y (n¨m 1846 - 1847). t hø ba, d o nh÷ng ngêi Ai-r¬-len ®ãi kh¸t bÞ x« ®Èy ®Õn t×nh N¹n ®ãi vµ tiÕp theo lµ viÖc di c hµng lo¹t. tr¹ng tuyÖt väng ®· bá ch¹y sang Anh, Li-víc-pun, Man-se-xt¬, §· cã h¬n mét triÖu ngêi chÕt, mét phÇn trùc tiÕp do ®ãi, Bíc-minh-hªm, Gla-xg«, nªn mäi hÇm nhµ, c¸c nhµ æ chuét, c¸c mét phÇn do bÖnh tËt v.v. (do n¹n ®ãi g©y nªn). Trong 9 n¨m, tõ tr¹i lao ®éng ®Òu ®«ng nghÞt nh÷ng ®µn «ng, ®µn bµ vµ trÎ con n¨m 1847 ®Õn n¨m 1855, ®· cã 1 6 56 044 n gêi di c. ®ãi kh¸t cïng cùc. NghÞ viÖn ®· th«ng qua mét ®¹o luËt (n¨m Sù thay ®æi lín trong hÖ thèng n«ng nghiÖp cò tho¹t tiªn lµ 1847 - 1848) quy ®Þnh c¸c chóa ®Êt Ai-r¬-len ph¶i cøu trî nh÷ng hËu qu¶ tù nhiªn cña t×nh tr¹ng bá hoang ®Êt ®ai. NhiÒu ngêi ngêi nghÌo khæ ®ang sèng trong c¸c trang tr¹i cña hä (®¹o luËt bá ®i (c¸c gia ®×nh gãp tiÒn cïng nhau ®a ra níc ngoµi nh÷ng cña Anh vÒ nh÷ng ngêi nghÌo khæ ®îc ¸p dông ë Ai-r¬-len). ngêi trÎ tuæi vµ th¸o v¸t nhÊt). Do ®ã nh÷ng m¶nh ®Êt lÜnh Do ®ã c¸c chóa ®Êt Ai-r¬-len (®Æc biÖt lµ c¸c chóa ®Êt ngêi Anh) canh nhá tù nhiªn ®îc hîp nhÊt l¹i vµ nghÒ trång trät bÞ thay phÇn lín ®ang m¾c nî nh chóa Chæm, ®· t×m c¸ch xua ®uæi thÕ b»ng nghÒ ch¨n nu«i. nh÷ng con ngêi ®ã ®i cho r¶nh vµ ph¸ s¹ch c¸c trang tr¹i cña m×nh. Song kh«ng bao l©u thªm vµo ®ã l¹i x¶y ra nh÷ng t×nh huèng t hø t, ® ¹o luËt vÒ nh÷ng trang tr¹i ®ang m¾c nî nÆng nÒ khiÕn cho tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã trë thµnh mét chÕ ®é ®îc thi ( n¨m 1853): hµnh mét c¸ch cã ý thøc vµ cã kÕ ho¹ch. "Chóa ®Êt bÞ ph¸ s¶n v× kh«ng thu ®îc t«, trong khi ®ã l¹i ph¶i ®ãng nh÷ng Thø nhÊt, vµ ®©y lµ ® iÒu chñ yÕu: viÖc b·i bá c¸c ®¹o luËt vÒ kho¶n thuÕ lín ®Ó nu«i nh÷ng ngêi nghÌo sèng bªn c¹nh hä. Ruéng ®Êt cña hä bÞ lóa m× ®· trë thµnh mét trong nh÷ng hËu qu¶ trùc tiÕp g©y nªn dïng lµm thÕ chÊp vµ dïng ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî nh÷ng kho¶n mµ hä vay khi th¶m häa ë Ai-r¬-len. Do ®ã lóa m× cña Ai-r¬-len mÊt ®éc quyÒn gi¸ thùc phÈm cao, mµ hä th× kh«ng thÓ tr¶ næi lîi tøc cña nh÷ng kho¶n vay ®ã ®îc; trªn thÞ trêng Anh mµ nh÷ng n¨m b×nh thêng nã ®· ®îc hëng. nªn mét ®¹o luËt ®· ®îc ban hµnh quy ®Þnh tµi s¶n cã thÓ lËp tøc bÞ ®a ra b¸n ®Êu gi¸, vµ tiÒn thu ®îc sÏ chia cho nh÷ng ngêi cã quyÒn hîp ph¸p ®ßi tµi s¶n ®ã". Gi¸ lóa m× gi¶m. Thµnh thö ngêi ta kh«ng thÓ tr¶ næi ®Þa t«.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 616 617 c.m¸c Ph¸c th¶o b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò ai-r¬-len... V × vËy sè lîng nh÷ng ngêi chñ së h÷u v¾ng mÆt (c¸c nhµ t G i¶m s¶n lîng thu ho¹ch mçi lo¹i c©y trång b¶n Anh, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm...) còng nh nh÷ng ngêi m«i giíi trªn mét a-cr¬ ph¸p ®Þnh ruéng ®Êt tríc ®©y v.v. nay muèn kinh doanh theo kiÓu hiÖn ®¹i vÒ mÆt kinh tÕ, ®· t¨ng lªn. T rong n h÷ng n¨m 1847 - 1865, c ¸c møc s¶n lîng thu ho¹ch ®· gi¶m theo nh÷ng tû lÖ phÇn tr¨m chÝnh x¸c sau ®©y: k iÒu ViÖc t rõ bá t¸ ®iÒn ®îc thùc hiÖn mét phÇn b»ng c¸ch tháa m¹ch - gi¶m 16,3%; gai - 4 7,9%; cñ c¶i - 3 6,1%; k hoai t©y - 5 0%. thuËn tháa ®¸ng gi÷a hai bªn vÒ ®×nh chØ hîp ®ång lÜnh canh. Trong mét sè n¨m c¸c møc s¶n lîng thu ho¹ch cßn gi¶m nhiÒu Nhng viÖc ®ã thêng diÔn ra b»ng c¸ch xua ®uæi h µng lo¹t h¬n n÷a, nhng nãi chung tõ n¨m 1847 chóng ®· gi¶m liªn tôc. (cìng bøc, b»ng " crowbar b rigade" - "®éi xµ beng", ®éi nµy b¾t ®Çu c«ng viÖc cña hä b»ng c¸ch ®Ëp ph¸ m¸i nhµ), ®uæi ®i mét c¸ch cìng b¸ch. (§ã còng lµ biÖn ph¸p trõng ph¹t chÝnh trÞ). M øc s¶n lîng trung b×nh x¸c ®Þnh ®îc trªn mét a-cr¬ ph¸p ®Þnh ViÖc nµy diÔn ra tõ n¨m 1847, kÐo dµi cho ®Õn nay (A-bÐc-coãc, p hã v¬ng Ai-r¬-len). Nh÷ng cuéc ®ét kÝch kiÓu ch©u Phi (nh÷ng L óa m¹ch Khoai t©y Gai tÝnh b»ng xt«n cuéc ®ét kÝch cña c¸c tiÓu v¬ng ch©u Phi). (Nh©n d©n bÞ ®uæi ra tÝnh b»ng qu¸c t¬ tÝnh b»ng tÊn (1 xt«n b»ng 14 pao) khái ruéng ®Êt. Sè ngêi ®ãi khæ trong c¸c thµnh phè t¨ng lªn 1 2,5 5,1 38,6 N¨m 1851 rÊt nhiÒu). 1 1,3 2,9 24,9 N ¨m 1866 "Hµng t¸ t¸ ®iÒn bÞ ®uæi ra khái nh÷ng tóp lÒu tranh cïng mét lóc. Hµnh ®éng N Õu tríc ®©y Ai-r¬-len xuÊt khÈu nhiÒu lóa m¹ch, th× giê ®©y nµy lµ do bän tay sai cña c¸c chóa ®Êt chØ huy vµ nh÷ng lùc lîng lín c¶nh s¸t cïng ngêi ta kh¼ng ®Þnh r»ng nã chØ trång ®îc kiÒu m¹ch ( oats) binh lÝnh thùc hiÖn. Cã bän nµy b¶o vÖ, "nh÷ng ®éi xµ beng" tiÕn vµo lµng bÞ triÖt (s¶n lîng cña lo¹i nµy trªn mçi a-cr¬ còng gi¶m liªn tôc). h¹, ®Ëp ph¸ nh÷ng ng«i nhµ... Buæi s¸ng khi mÆt trêi mäc lµ nh÷ng th«n xãm, buæi chiÒu khi mÆt trêi lÆn, chØ cßn lµ b·i hoang" (b¸o "Galway Paper") n¨m 1852 Trªn thùc tÕ: n¨m 1866 Ai-r¬-len chØ xuÊt khÈu 13 250 qu¸c-t¬ ( A-bÐc-coãc ). lóa m¹ch, song l¹i nhËp 48 589 qu¸c-t¬ (tøc lµ nhiÒu h¬n gÇn T ríc hÕt, chóng ta h·y xÐt xem chÕ ®é ®ã ®· t¸c ®éng thÕ gÊp bèn lÇn). Song kiÒu m¹ch th× Ai-r¬-len xuÊt khÈu gÇn mét nµo ®Õn ruéng ®Êt ë Ai-r¬-len, n¬i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c h¼n triÖu qu¸c-t¬ (thu ®îc 1 201 737 pao xtÐc-linh). ë Anh. Tõ khi b¾t ®Çu cã viÖc di c hµng lo¹t, ®Êt ®ai kh«ng ®îc bãn Gi¶m diÖn tÝch gieo trång trong nh÷ng n¨m 1861 - 1866 ph©n vµ b¹c mµu - mét phÇn do c¸c trang tr¹i ®îc më réng mét c¸ch ®iªn cuång, mét phÇn do khi thùc hiÖn chÕ ®é "co-n©y-cr¬"406 t rong ®a sè trêng hîp t¸ ®iÒn ®Ó mÆc cho c¸c bÇn n«ng cña Gi¶m diÖn tÝch trång c¸c lo¹i Gi¶m diÖn tÝch trång c¸c lo¹i m×nh bãn ph©n cho ®Êt chø kh«ng tù lµm lÊy. §Þa t« vµ lîi lóa m×: c©y ch¨n nu«i: nhuËn (ë n¬i cã t¸ ®iÒn chø kh«ng ph¶i n«ng d©n) cã thÓ t¨ng 428 041 a-cr¬ Nh÷ng n¨m 1861 - 1865 - Nh÷ng n¨m 1861 - 1865 - 1 07 984 a- lªn ngay c¶ khi mïa mµng thÊt b¸t. Toµn bé s¶n lîng nãi cr¬ 42 876 a-cr¬ 2 0 077 a-cr¬ n¨m 1866 - n¨m 1866 - chung cã thÓ gi¶m ®i, nhng phÇn s¶n phÈm lµm thµnh s¶n Tæng céng 470 917 a-cr¬ Tæng céng - 1 28 061 a- phÈm thÆng d nép cho chóa ®Êt vµ chñ tr¹i (lín) th× mçi ngµy cr¬
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 618 619 c.m¸c Ph¸c th¶o b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò ai-r¬-len... m ét t¨ng. Cßn gi¸ s¶n phÈm thÆng d còng t¨ng lªn. 1 841-1851 d ©n sè t¨ng theo tû lÖ ®ã, th× n ¨m 1851 d ©n sè ch¾c ch¾n ph¶i lµ 9 074 514 ngêi. Song d©n sè chØ cã 6 515 794 Do ®ã ®Êt ®ai (dÇn dÇn) b¹c mÇu, n h nh÷ng ngêi La M· cæ ngêi. Nh vËy lµ hôt 2 558 720 ngêi. Trong sè ®ã sè ngêi di ®¹i ®· lµm ë Xi-xin (ditto 1* ë A i CËp ). c lµ 1 274 213 ngêi. Cßn hôt 1 284 507 ngêi. H¬n mét triÖu Giê ®©y chóng ta bµn ®Õn gia sóc, n hng tríc hÕt h·y nãi vÒ ngêi chÕt ®ãi. Nhng nh thÕ còng cha ®ñ tæng sè thiÕu hôt d ©n c. 1 284 507 ngêi. Nh vËy, møc t¨ng d©n sè tù nhiªn trong nh÷ng n¨m 1841-1851 râ rµng ®· gi¶m ®i. Gi¶m d©n sè §iÒu ®ã sÏ ®îc x¸c nhËn khi ta xem xÐt mêi n¨m tõ n¨m N ¨m 1801 - 5 319867; n ¨m 1841 - 8 222664; n ¨m 1851 - 1851 ®Õn n¨ m 1861. K h«n g x¶y r a n¹n ® ãi. D©n s è gi ¶m tõ 6 515794; n ¨m 1861 - 5 764543. NÕu sù ph¸t triÓn cø diÔn ra theo 6 515 794 xuèng cßn 5 764 543 ngêi. Møc gi¶m tuyÖt ®èi lµ kiÓu nh vËy th× n ¨m 1871 s Ï cã 5 300 000 ngêi, tøc lµ Ýt h¬n 751 251 ngêi. Nhng sè d©n di c trong thêi gian ® ã lµ h¬n n¨m 1801. Nhng t«i sÏ chøng minh ngay b©y giê r»ng n¨m 1871 1 210 000 ngêi. Nh vËy, møc t¨ng d©n sè trong 10 n¨m kho¶ng 460 000 ngêi, v× 751 251 + 460 000 b»ng 1 211 251 ngêi - sè d©n sè sÏ cßn Ýt h¬n, ngay dï tû lÖ d©n di c vÉn kh«ng thay ®æi. d©n di c trong thêi gian ®ã. ViÖc di c ®· ngèn hÕt mét sè ngêi b»ng kho¶ng ba lÇn møc t¨ng d©n sè. Tû lÖ t¨ng d©n sè lµ 0,7 Di c (7/10) mét n¨m, tøc lµ Ýt h¬n nhiÒu so víi tû lÖ 1,1% trong nh÷ng n¨m 1831-1841. T Êt nhiªn di c chØ mét phÇn lµ nguyªn nh©n lµm gi¶m d©n Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy rÊt ®¬n gi¶n. Møc t¨ng d©n sè. Tõ n ¨m 1845 ® Õn n ¨m 1866 ® · cã 1 990 244 n gêi Ai-r¬-len, sè do sinh ®Î chñ yÕu ®îc quyÕt ®Þnh bëi tû lÖ gi÷a sè ngêi ë t øc lµ gÇn 2 t riÖu ngêi d i c (ThËt lµ cha tõng cã! B»ng løa tuæi tõ 20 ®Õn 35 tuæi vµ sè d©n cßn l¹i. Tû lÖ gi÷a sè ngêi ë kho¶ng 2 /5 tæng sè d©n di c cña V¬ng quèc Liªn hiÖp trong løa tuæi tõ 20 ®Õn 35 tuæi vµ d©n sè V¬ng quèc Liªn hiÖp b»ng nh÷ng n¨m 1845 - 1866; c ô thÓ lµ 4 657 588 ngêi). Trong thêi kho¶ng 1 : 3,98 hay 25,06%, trong khi ®ã tû lÖ nh vËy ë nh÷ng kú tõ n¨m 1831 ®Õn n¨m 1841 sè d©n di c gÇn b»ng mét nöa sè ngêi di c ngay hiÖn nay còng b»ng kho¶ng 1 : 1,89 hay 52,76%. d©n t¨ng thªm trong mêi n¨m ®ã. Tõ n¨m 1847 sè d©n di c ë A i-r¬-len tû lÖ nµy ch¾c ch¾n cßn cao h¬n. vît sè d©n t¨ng thªm rÊt nhiÒu. T ×nh tr¹ng thÓ lùc cña nh©n d©n suy gi¶m Song chØ riªng viÖc di c còng kh«ng ®ñ gi¶i thÝch t×nh tr¹ng gi¶m d©n sè tõ n¨m 1847 N ¨m 1806 trong tæng sè d©n 5 574 107 ngêi, sè ®µn «ng Gi¶m møc t¨ng d©n sè tù nhiªn hµng n¨m nhiÒu h¬n sè ®µn bµ 50 469 ngêi, nhng ®Õn n¨m 1867, trong tæng sè d©n 5 557 196 ngêi, sè ®µn bµ l¹i nhiÒu h¬n sè ®µn «ng. Møc t¨ng d©n sè (hµng n¨m) nµy t rong nh÷ng n¨m 1831-1841 §ång thêi sè ngêi c©m - ®iÕc, mï, ®iªn, ®Çn ®én, tµn phÕ trong lµ 1,1% h oÆc kho¶ng 1 ⅟ 10 % mét n¨m. NÕu trong n h÷ng n¨m d©n sè ch¼ng nh÷ng t¨ng mét c¸ch t¬ng ®èi mµ cßn t¨ng mét c¸ch _____________________________________________________________________________________________ tuyÖt ®èi. N Õu so s¸nh n¨m 1851 víi n¨m 1861, th× thÊy r»ng 1*- còng nh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 620 621 c.m¸c Ph¸c th¶o b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò ai-r¬-len... t rong khi d©n sè gi¶m ®i rÊt nhiÒu, sè ngêi c©m ®iÕc t¨ng 473 ngêi so víi sè ngêi ®ã tríc ®©y lµ 5 180 ngêi; sè ngêi quÌ S ù më réng cña c¸c n«ng tr¹i quÆt vµ tµn phÕ t¨ng 225 ngêi so víi sè ngêi ®ã tríc ®©y lµ T õ n¨m 1851 ®Õn n¨m 1861: tæng sè n«ng tr¹i gi¶m 120 000 4 375 ngêi, sè ngêi mï t¨ng 1092 ngêi so víi sè ngêi ®ã tríc c¸i. (Sè n«ng tr¹i cã quy m« tõ 15 ® Õn 30 a-cr¬, còng nh tõ ®©y lµ 5 767 ngêi; sè ngêi ®iªn vµ ®Çn ®én ®· t¨ng mét sè rÊt 30 a-cr¬ vµ lín h¬n n÷a t¨ng lªn). Nh vËy sè n«ng tr¹i bÞ gi¶m lín lµ 4 118 ngêi so víi sè ngêi ®ã tríc ®©y lµ 9 980 ngêi - vµ bít tríc hÕt lµ sè n«ng tr¹i cã quy m« tõ 1 ®Õn 15 a-cr¬. n¨m 1861 mÆc dï d©n sè gi¶m, sè ®ã ®· lªn tíi 14 098 ngêi. N¨m 1861, gÇn 3/5 diÖn tÝch ruéng ®Êt (toµn bé diÖn tÝch Ai-r¬-len b»ng 20 319 924 a-cr¬) hay 12 triÖu a-cr¬ lµ cña 569 844 T iÒn c«ng t¸ ®iÒn s ë h÷u nh÷ng l« ®Êt cã quy m« tõ 1 ®Õn 100 a-cr¬. Tõ khi x¶y ra n¹n ®ãi khoai t©y tiÒn c«ng t¨ng kh«ng qu¸ 20%. GÇn 2/5 diÖn tÝch (8 triÖu a-cr¬) bÞ ph¸t canh tõng l« ®Êt cã Nhng gi¸ khoai t©y l¹i t¨ng kho¶ng 200%, gi¸ nh÷ng nhu yÕu quy m« tõ 100 ®Õn 500 a-cr¬ vµ lín h¬n n÷a (cho 3 1 927 t¸ ®iÒn). phÈm nh thùc phÈm, than v.v. t¨ng trung b×nh 100%. Qu¸ tr×nh më réng cña c¸c n«ng tr¹i ®· diÔn ra m¹nh mÏ. Gi¸o s ClÝp-ph¬ Le-xli ®· viÕt trªn tê "Economist" ngµy 9 ¤n-xtÐc (ngµnh trång gai, c¸c t¸ ®iÒn lµ nh÷ng tÝn ®å ®¹o Tin th¸ng Hai 1867: lµnh Xcèt-len). "Sau khi d©n sè gi¶m ®i hai phÇn n¨m trong 21 n¨m, hiÖn nay tiÒn c«ng b×nh B¸o "Times" vµ nh÷ng b¸o kh¸c chÝnh thøc chóc mõng phã thêng hÇu nh ë kh¾p trªn ®¶o chØ cã mét si-linh mét ngµy: giê ®©y 1 si-linh trÞ gi¸ v¬ng A-bÐc-coãc vÒ chÕ ®é nµy. B¶n th©n «ng ta còng lµ mét kh«ng h¬n 6 pen-x¬ hai m¬i mèt n¨m vÒ tríc. Do gi¸ nh÷ng thùc phÈm th«ng trong nh÷ng kÎ cíp bãc ®ã. Ngµi §¸p-phª-rin: t×nh tr¹ng thõa thêng t¨ng cao nªn t×nh c¶nh c«ng nh©n tåi tÖ h¬n 10 n¨m tríc ®©y". d©n sè v.v.. 1* N ¹n ®ãi x¶y ra ë nhiÒu n¬i, ®Æc biÖt lµ Man-se-xt¬ vµ ë C¬n-nèt. N h vËy lµ mét vÊn ®Ò sinh tö Mi-g¬, Hen-nÐt-xi, b¸o C¸c chñ cöa hiÖu thêng xuyªn bÞ ph¸ s¶n. C¸c thµnh phè ë "Irishman". c¸c tØnh lÞ suy sôp v.v.. N h÷ng kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh S è téi ph¹m ë Ai-r¬-len gi¶m T rong nh÷ng n¨m 1855-1866 , 1 032 694 ngêi Ai-r¬-len ®· bÞ S è ngêi bÞ ®a ra toµ Sè ngêi bÞ kÕt ¸n 966 877 gia sóc (®¹i gia sóc cã sõng, cõu vµ lîn) thay thÕ. Møc 1 7 678 10 454 N¨m 1852 - t¨ng sè lîng gia sóc trong thêi gian ®ã lµ nh vËy. Sè ngùa gi¶m ®i trong thêi kú nµy (20 656 con) ®îc c©n b»ng b»ng sè 4 3 26 2 418 N ¨m 1866 cõu t¬ng øng - tÝnh 8 con cõu b»ng 1 con ngùa, - nh vËy sè _____________________________________________________________________________________________ t¨ng thªm ®· khÊu trõ bít con sè nµy. 1 * Xem tËp nµy, tr. 808 - 809, 817 - 818.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 622 c.m¸c V H îp chóng quèc vµ phong trµo Phª-ni-¨ng Ph.¡ng-ghen D o C.M¸c viÕt kho¶ng ngµy 16 th¸ng Ch¹p In theo b¶n th¶o 1867 Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc C«ng bè lÇn ®Çu tiªn vµ tiÕng Anh LÞch sö Ai-r¬-len407 D o Ph.¡ng-ghen viÕt vµo th¸ng N¨m - nöa In theo b¶n th¶o ®Çu th¸ng B¶y 1870 Nguyªn v¨n lµ tiÕng §øc C«ng bè lÇn ®Çu tiªn b»ng tiÕng Nga trong "V¨n khè cña C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen" t.X, 1948
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 625 ®iÒu kiÖn tù nhiªn ë g ãc t©y-b¾c ch©u ¢u cã mét níc mµ lÞch sö sÏ thu hót sù quan t©m cña chóng ta; ®ã lµ hßn ®¶o réng 1 530 dÆm vu«ng §øc hay 32 500 dÆm vu«ng Anh. Song gi÷a Ai-r¬-len vµ phÇn cßn l¹i cña Ch©u ¢u cßn cã mét hßn ®¶o lín gÊp ba mµ chóng ta thêng quen gäi lµ níc Anh cho ng¾n gän; ®¶o nµy hoµn toµn bao quanh Ai-r¬-len vÒ phÝa b¾c, phÝa ®«ng vµ ®«ng-nam vµ chØ ®Ó l¹i tríc Ai-r¬-len mét kho¶ng kh«ng gian trèng vÒ phÝa T©y Ban Nha, phÝa t©y níc Ph¸p vµ ch©u Mü. Eo biÓn ng¨n c¸ch hai ®¶o nµy ë nh÷ng n¬i hÑp nhÊt ë phÝa nam réng 50 - 70 dÆm Anh, ë phÝa b¾c cã n¬i réng 13 dÆm, n¬i kh¸c réng 22 dÆm, tríc thÕ kû V ®· tõng cho phÐp ngêi Xcèt Ai-r¬-len ë phÝa b¾c di c sang hßn ®¶o l©n cËn vµ thiÕt lËp ë ®ã níc Xcèt-len. ë p hÝa nam, eo biÓn nµy qu¸ réng ®èi víi thuyÒn bÌ cña ngêi Ai-r¬-len vµ ngêi Br¬-t«ng vµ lµ mét chíng ng¹i thùc sù ®èi víi c¶ nh÷ng thuyÒn ®¸y b»ng ho¹t ®éng ven biÓn cña ngêi La M·. Song khi ngêi Phri-d¬, ngêi Anh vµ ngêi X¾c-x«ng, vµ sau hä lµ ngêi Xc¨ng-®i-na-v¬ ®· d¸m ra kh¬i trªn nh÷ng chiÕc thuyÒn ®¸y cã sèng cña m×nh, vît ra ngoµi tÇm nh×n cña ®Êt liÒn, th× eo biÓn nµy kh«ng cßn lµ mét chíng ng¹i n÷a, Ai-r¬-len ph¶i chÞu nhiÒu cuéc tÊn c«ng ¨n cíp cña ngêi Xc¨ng-®i-na-v¬ vµ trë thµnh miÕng måi dÔ d·i ®èi víi ngêi Anh. Khi ngêi Noãc-m¨ng-®i võa míi thµnh lËp ®îc mét chÝnh quyÒn nhµ níc v÷ng ch¾c thèng nhÊt ë Anh, t¸c ®éng cña hßn ®¶o lín nhÊt trong sè nh÷ng ®¶o n»m kÒ bªn nhau ®ã ®· lËp tøc biÓu hiÖn ngay - vµo thêi kú ®ã, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ chiÕn tranh x©m lîc408 .
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 2 phần 1
45 p | 61 | 8
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 27 phần 2
70 p | 54 | 7
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 31 phần 4
57 p | 72 | 7
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 11 phần 5
49 p | 78 | 7
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 31 phần 10
57 p | 69 | 6
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 21 phần 9
56 p | 110 | 6
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 14 phần 3
49 p | 70 | 6
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 27 phần 9
70 p | 47 | 6
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 18 phần 4
49 p | 72 | 5
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 27 phần 8
70 p | 48 | 5
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 28 phần 1
64 p | 50 | 4
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 4 phần 5
44 p | 55 | 4
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 4 phần 10
40 p | 58 | 4
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 30 phần 10
77 p | 56 | 4
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 27 phần 6
70 p | 51 | 4
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 27 phần 5
70 p | 67 | 4
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 21 phần 8
56 p | 52 | 4
-
[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 29 phần 9
56 p | 72 | 4
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn