Bài giảng bệnh chuyên khoa nông nghiệp : BỆNH HẠI CÂY BẮP part 4

Chia sẻ: Safskj Aksjd | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

123
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

ệ sinh đồng ruộng: thu dọn và thiêu đốt hoặc chôn vùi xác cây bệnh sau khi thu hoạch. cần phát hiện bệnh sớm và loại trừ các cây bệnh ra khỏi ruộng. - Luân canh bắp với lúa, cây họ cà, rau; tránh luân canh với luá miến, kê. - Khử hạt trước khi gieo bằng một trong các thuốc như Falizan, Ceresan, Agronan ở 0,5%, sau khi trộn với thuốc, hạt được ủ từ 7-10 ngày trước khi mang ra gieo. - Phun ngừa và trị bệnh bằng Maneb, Chloroneb, Bordeaux hoặc Copper oxychloride....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng bệnh chuyên khoa nông nghiệp : BỆNH HẠI CÂY BẮP part 4

- Veä sinh ñoàng ruoäng: thu doïn vaø thieâu ñoát hoaëc choân vuøi xaùc caây beänh sau khi thu hoaïch. caàn phaùt hieän beänh sôùm vaø loaïi tröø caùc caây beänh ra khoûi ruoäng. - Luaân canh baép vôùi luùa, caây hoï caø, rau; traùnh luaân canh vôùi luaù mieán, keâ. - Khöû haït tröôùc khi gieo baèng moät trong caùc thuoác nhö Falizan, Ceresan, Agronan ôû 0,5%, sau khi troän vôùi thuoác, haït ñöôïc uû töø 7-10 ngaøy tröôùc khi mang ra gieo. - Phun ngöøa vaø trò beänh baèng Maneb, Chloroneb, Bordeaux hoaëc Copper oxychloride. BEÄNH THAÙN THÖ (ÑEÙN, Anthracnose, Colletotrichum top dieback and stalk rot) I.SÖÏ PHAÂN BOÁ vaø TAÙC HAÏI CUÛA BEÄNH. Beänh phoå bieán khaép naêm chaâu treân traùi ñaát. Tröôùc naêm 1960, beänh naày khoâng quan troïng. Hieän nay, beänh trôû neân gaây haïi nghieâm troïng treân thaân vaø laù baép troàng ôû Myõ; beänh lan roäng töø mieàn Ñoâng Nam ñeán vaønh ñai baép phía Taây nöôùc Myõ. Caùc keát quaû nghieân cöùu cho thaáy beänh ñaõ laøm giaûm 17,2% naêng suaát cuûa moät soá gioáng baép lai coù chuûng beänh. Vaøo naêm 1975, 78% ruoäng baép troàng ôû Illinois (Myõ) bò nhieåm beänh naày. Beänh cuõng gaây haïi traàm troïng ôû AÂu chaâu vaø AÁn Ñoä. Beänh caøng traàm troïng khi coù saâu ñuïc thaân baép (European corn borer) vaø tuyeán truøng taán coâng caây baép. Beänh thöôøng xaûy ra ôû ruoäng baép coù aåm ñoä cao, coù theå laøm giaûm 50% naêng suaát haït. Thaân caây beänh coù theå bò phuï nhieåm naám diplodia zeae vaø Gibberella zeae. II. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Beänh thöôøng xuaát hieän treân laù caây baép coøn nhoû. Ñoám beänh öôùt, maøu naâu hay xaùm traéng, hình caàu hoaëc hình baàu duïc keùo daøi vaø nhoïn ôû hai ñaàu, vôùi kích thöôùc thay ñoåi. Laù beänh heùo daàn roài cheát. Beänh laøm caây con luøn. ÔÛ caây lôùn, thaân coù theå bò maát maøu do coù nhieàu veät nhoû, maøu ñen naèm ngay beân trong lôùp bieåu bì, moâ thaân bò thoái (Hình 16). Beänh coøn laøm thoái reå. Haït coù soïc ñen vaø coù theå coù caùc ñóa ñaøi (acervuli) xuaát hieän treân haït, haït naåy maàm keùm. Möùc ñoä nhieåm beänh ôû haït coù lieân quan maät thieát ñeán möùc ñoä nhieåm beänh ôû caây con. III. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Giaùo Trình Beänh Caây Chyeân Khoa 111
Beänh do naám Colletotrichum graminicola, C. lucumanensis. Naám beänh taïo neân caùc ñóa ñaøi (acervuli) maøu naâu saäm, coù daïng troøn hoaëc daïng traùi xoan (oval), vôùi caùc phuï boä hình gai maøu ñen moïc treân ñoám beänh (Hình 17). Ñính-baøo-ñaøi khoâng maøu. Ñính-baøo-töû cuõng khoâng maøu, khoâng vaùch ngaên, coù hình truï vôùi kích thöôùc: 4,9-5,2 x 26,1-30,8 micron. Tröôùc ñaây, coù caùc ghi nhaän cho bieát loaøi naám naày coù nhieàu doøng gaây haïi khaùc nhau, nhöng keát quaû gaàn ñaây nhaát cho thaáy khoâng coù söï hieän dieän caùc doøng naám khaùc nhau cuûa loaøi naám naày. Maàm beänh ñöôïc lan truyeàn qua haït gioáng vaø xaùc caây baép treân maët ñaát. Maàm beänh coù theå löu toàn ít nhaát laø hai naêm trong haït. Töø caây beänh hoaëc xaùc caây beänh, baøo töû naám beänh ñöôïc phoùng thích vaøo khoâng khí vaø ñaát roài laây lan. Ngoaøi caây baép, naám beänh coøn taán coâng treân luùa mieán, luùa mì, luùa maïch vaø nhieàu loaøi coû. IV. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Duøng gioáng khaùng beänh: gioáng khaùng ñöôïc beänh coù theå do ña gen ñieàu khieån. - Luaân canh vaø vuøi saâu xaùc caây beänh. - Choïn haït gioáng toát. Coù theå kieåm tra haït baèng caùch uû haït roài quan saùt baèng maét thöôøng, neáu haït bò nhieåm beänh thì caùc ñóa ñaøi coù theå xuaát hieän treân haït. - Khöû haït baèng caùc thuoác khöû haït coù goác Hg. Coù nhieàu loaïi thuoác tröø naám phun leân laù ñaõ ñöôïc thöû nghieäm nhöng khoâng coù hieäu quaû trong vieäc phoøng trò beänh naày. Giaùo Trình Beänh Caây Chyeân Khoa 112
BEÄNH THOÁI GOÁC THAÂN (Pythium stalk rot) I. SÖÏ PHAÂN BOÁ vaø TAÙC HAÏI CUÛA BEÄNH. Beänh coù maët ôû khaép nôi troàng baép treân theá giôùi. Ñaây laø beänh chæ gaây haïi nghieâm troïng khi ruoäng baép trong ñieàu kieän nhieät ñoä vaø aåm ñoä cao, thöôøng xuyeân bò ngaäp uùng. Beänh ít quan troïng ôû vaønh ñai baép cuûa Myõ, nhöng gaây haïi khaù naëng ôû Trung Quoác vaø caùc nöôùc nhieät ñôùi khaùc. Maàm beänh coù phoå kyù chuû roäng. II. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Beänh xaûy ra ôû phaàn loùng thaân saùt treân maët ñaát. Veát beänh coù maøu naâu nhaït, meàm nhuõn nöôùc vaø thöôøng bò giôùi haïn trong moät loùng thaân. Veà sau, loùng thaân naày trôû neân meàm nhuõn vaø saäm maøu, thöôøng bò xoaên laïi vaø nhaên nhuùm tröôùc khi caây ñoå ngaû (Hình 18). Sau ñoù, goác thoái vaø caây ngaû guïc. Caây bò ñoå ngaû nhanh hôn caùc beänh Thoái thaân khaùc. Caùc trieäu chöùng cuûa beänh naày gaàn gioáng nhö beänh Thoái thaân (Bacterial stalk rot) do vi khuaån Pseudomonas lapsa. III. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do caùc loaøi naám nhö: Pythium aphanidermatum; P.butlerii; Rheosporangium aphanidermatum; Nematosporangium aphanidermatum. Caùc naám naày coù khaû naêng soáng hoaïi sinh trong ñaát, nhaát laø ôû ñaát coù thaønh phaàn cô giôùi naëng. Töø ñaát, naám xaâm nhieåm vaøo reå caây. Maàm beänh ñöôïc lan truyeàn töø ñaát. IV. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Duøng gioáng khaùng beänh: trong caùc traéc nghieäm gioáng khaùng beänh, baèng phöông phaùp chuûng beänh nhaân taïo trong nhaø löôùi vaø ngoaøi ñoàng, cho thaáy caùc gioáng coù möùc ñoä nhieåm beänh khaùc nhau. Moät vaøi gioáng khaùng beänh ñaõ ñöôïc ghi nhaän ôû AÁn Ñoä. - Söûa soaïn ñaát kyõ, phun thuoác Zineb, Dithane hoaëc Copper Zinc vaøo goác caây. Giaùo Trình Beänh Caây Chyeân Khoa 113
BEÄNH HEÙO CAÂY CON (Damping off, Rhizoctonia root rot, Crown and brace root rot) I. SÖÏ PHAÂN BOÁ vaø TAÙC HAÏI CUÛA BEÄNH. Beänh coøn coù teân laø "Thoái reå do !IRhizoctonia!i". Beänh coù maët ôû khaép nôi troàng baép treân theá giôùi. ÔÛ tieåu bang Georgia (Myõ), beänh khoâng gaây haïi nhieàu, nhöng trong taäp ñoaøn nhieàu maàm beänh khaùc nhau gaây thoái reå caây baép ngoaøi ñoàng ruoäng, thì naám gaây beänh heùo caây con seõ ñoùng vai troø quan troïng. Trong nhöõng naêm 1977-1980, ngoaøi ruoäng baép, coù ñeán 10-100% reå bò thoái. Maàm beänh coù phoå kyù chuû raát roäng. Beänh xaûy ra ôû nhöõng ruoäng coù aåm ñoä cao. II. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Naám beänh taán coâng phaàn thaân gaàn maët ñaát, laøm caây con heùo guïc. Gaëp ñieàu kieän thích hôïp, caây ñaõ lôùn cuõng bò nhieåm beänh: reå vaø thaân bò thoái. Phaàn goác vaø reå caây coù caùc veát beänh maøu naâu hôi ñoû. III. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do naám Rhizoctonia solani. Trong moâi tröôøng PDA, naám beänh taïo ra caùc khuaån laïc (colonies) luùc ñaàu khoâng maøu, sau ñoù coù maøu naâu. Teá baøo sôïi naám coù kích thöôùc: ñoä lôùn 5-11 micron vaø ñoä daøi leân ñeán 25 micron. Caùc nhaùnh sôïi naám môùi ñöôïc thaønh laäp ôû nhöõng goùc thích hôïp cuûa teá baøo, caùc nhaùnh sôïi seõ thaét laïi ôû ñieåm phaùt sinh, vaø ngaên vaùch ngay treân ñieåm thaét naày. Maàm beänh löu toàn trong ñaát, trong xaùc caây beänh, vaø coù khaû naêng bieán ñoäng raát cao. Maëc duø haït coù möùc ñoä nhieåm beänh cao, nhöng chöa coù baèng chöùng naøo cho thaáy raèng maàm beänh töø haït seõ lan truyeàn sang caây con. IV. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. Phoøng trò beänh baèng caùch: caøy phôi ñaát, Khöû ñaát baèng thuoác Kitazin hoaëc Dinazin, khöû haït, traùnh ñoïng nöôùc trong ruoäng baép, coù theå phun thuoác Copper Zinc, Kitazin , Dinazin hoaëc Validacin vaøo goác caây. Bieän phaùp luaân canh haàu nhö khoâng mang laïi hieäu quaû trong vieäc phoøng trò beänh naày. BEÄNH THOÁI TRAÙI do naám Rhizoctonia (Rhizoctonia ear rot) Giaùo Trình Beänh Caây Chyeân Khoa 114
I. SÖÏ PHAÂN BOÁ vaø TAÙC HAÏI CUÛA BEÄNH. Beänh xuaát hieän ôû AÙ chaâu, AÂu chaâu, Baùc vaø Nam Myõ chaâu. Maàm beänh ñöôïc ghi nhaän ñaàu tieân ôû tieåu bang Florida (Myõ) vaøo naêm 1934, keá ñeán laø ôû Mississippi. Beänh xuaát hieän nhieàu ôû vuøng nhieät ñôùi. ÔÛ Indiana, coù ghi nhaän cho raèng beänh coøn gaây hieän töôïng thoái reå. ÔÛ Georgia, cuõng coù ghi nhaän cho raèng maàm beänh naày ñaõ coù maët trong taäp ñoaøn nhieàu maàm beänh khaùc, gaây hieän töôïng thoái reå baép. Vaøo naêm 1934, trong ñieàu kieän phoøng thí nghieäm, keát quaû nghieân cöùu cho thaáy maàm beänh naày cuõng coù khaû naêng gaây beänh cho caây baép coøn nhoû. Phoå kyù chuû cuûa maàm beänh chöa ñöôïc ghi nhaän. II. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Reå coù veát naâu. Treân traùi, lôùp moác maøu hoàng ñoû phaùt trieån treân haït vaø xen giöõa caùc haït (Hình 21), sau ñoù lôùp moác naày seõ chuyeån sang maøu xaùm môø. Voû traùi coù caùc haïch naám maøu naâu hoaëc ñen. III. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do naám Rhizoctonia zeae. Sôïi naám coù maøu hoàng ñoû, laøm cho haït thoái cheát. Haïch naám coù maøu naâu hoaëc ñen. Khaû naêng bieán ñoäng cuûa maàm beänh chöa ñöôïc ghi nhaän. Maëc duø maàm beänh ñöôïc thaáy trong phoâi vaø noäi phoâi nhuõ cuûa haït, nhöng chöa coù ghi nhaän naøo cho raèng maàm beänh ñöôïc lan truyeàn töø haït. Maàm beänh löu toàn chuû yeáu trong ñaát. IV. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. Khoâng caàn khöû haït. Bieän phaùp phoøng trò beänh naày chöa ñöôïc bieát nhieàu. Giaùo Trình Beänh Caây Chyeân Khoa 115