Bài giảng bệnh chuyên khoa nông nghiệp : BỆNH HẠI CÂY ĐẬU NÀNH part 3

Chia sẻ: Safskj Aksjd | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

98
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bệnh được ghi nhận đã gây hại nặng ở Nhật và Mỹ. Ở Việt Nam, bệnh cũng thường xảy ra, đôi khi gây thiệt hại đáng kể. I. TRIỆU CHỨNG BỆNH. Bệnh tấn công trên nhiều bộ phận của cây: lá, thân, trái và hạt. Trên lá: đốm bệnh màu nâu đỏ, sau đó có màu trắng xám, xuất hiện ở gân lá. - Trên thân: đốm bệnh có màu trắng xám. - Trên trái: lúc đầu, đốm bệnh có màu nâu đỏ, sau đó có màu trắng xám hoặc màu nâu đen. Đốm bệnh lan rộng làm trái phát...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng bệnh chuyên khoa nông nghiệp : BỆNH HẠI CÂY ĐẬU NÀNH part 3

BEÄNH TREÂN THAÂN vaø REÅ: BEÄNH THAÙN THÖ (ÑEÙN) (Anthracnose) Beänh ñöôïc ghi nhaän ñaõ gaây haïi naëng ôû Nhaät vaø Myõ. ÔÛ Vieät Nam, beänh cuõng thöôøng xaûy ra, ñoâi khi gaây thieät haïi ñaùng keå. I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Beänh taán coâng treân nhieàu boä phaän cuûa caây: laù, thaân, traùi vaø haït. Treân laù: ñoám beänh maøu naâu ñoû, sau ñoù coù maøu traéng xaùm, xuaát hieän ôû gaân laù. - Treân thaân: ñoám beänh coù maøu traéng xaùm. - Treân traùi: luùc ñaàu, ñoám beänh coù maøu naâu ñoû, sau ñoù coù maøu traéng xaùm hoaëc maøu naâu ñen. Ñoám beänh lan roäng laøm traùi phaùt trieån khoâng ñeàu ñaën, khoâ vaø xoaén laïi (Hình 8). - Treân haït: dieäp tieâu coù nhöõng ñoám chaùy naâu, naám beänh seõ taán coâng vaøo thaân caây . Haït gioáng bò nhieåm naëng thì caây con thöôøng bò cheát tröôùc khi maàm nhoâ khoûi maët ñaát. Ñaëc bieät, ôû giai ñoaïn sau cuûa beänh, treân ñoám beänh coù caùc theå sinh saûn (fruiting bodies) cuûa naám beänh, chuùng taïo neân nhöõng chaám ñen roài keát thaønh caùc voøng khoen ñoàng taâm treân doám beänh. II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Taùc nhaân: do nhieàu loaøi naám Colletotrichum nhö:0 (Schw.) Andrus & W. D. Moore, C. glycines Hori, v.v... Beänh cuõng do loaøi naám Gloeosporium sp. vaø loaøi naám Glomerella glycines Hori (Hình 9). Theå sinh saûn cuûa caùc naám beänh neâu treân coù daïng hình caàu, hình chai coå ngaén hoaëc hình ñóa. Trong ñoù, daïng hình ñóa (ñóa ñaøi = acervulus) thöôøng gaëp nhaát. Moãi ñóa ñaøi coù nhieàu loâng cöùng (setae) maøu naâu ñen, coù 12 - 40 caùi moïc tua tuûa nhoâ ra khoûi beà maët cuûa ñóa ñaøi. Ñóa ñaøi mang caùc ñính-baøo-töû moät teá baøo, khoâng maøu, coù hình thoi hôi cong, kích thöôùc: 15,5-25,5 x 3,5-4,5 micron. III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - AÙp duïng moät soá phöông phaùp phoøng beänh ceà kyû thuaät canh taùc vaø veä sinh ñoàng ruoäng gioáng nhö ñoái vôùi beänh Ræ. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 138
- Coù theå xòt thuoác phoøng trò beänh: Bordeaux 0,8-1%, Zineb 0,2% hoaëc Benomyl, Mancozeb. BEÄNH THOÁI THAÂN vaø TRAÙI (Pod and stem blight) I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Beänh xuaát hieän vaø gaây haïi vaøo giai ñoaïn taêng tröôûng cuoái cuûa caây. Treân thaân vaø traùi coù nhöõng ñoám maøu naâu saùng, nhuõn nöôùc, coù vieàn khoâng roõ. Treân caùc veát beänh ñaõ giaø hoaëc cheát, xuaát hieän caùc tuùi ñaøi cuûa naám beänh, chuùng xeáp rôøi raïc hay thaønh haøng. Thaân bò nhieåm beänh thöôøng coù nhöõng veát söng (canker) maøu naâu bao quanh thaân caây, nôi moïc ra choài non hoaëc nôi tieáp noái giöõa thaân vaø nhaùnh hoaëc nôi nhaùnh bò gaûy. Thaân caây cheát daàn vaø thaét laïi, trong thaân bò ñoåi maøu vaø coù caùc tuùi ñaøi maøu saäm. Traùi bò nhieåm beänh seõ khoâ heùo, nhaên nheo, cho haït nhoû, haït naåy maàm keùm, voû haït traéng. Neáu bò nhieåm beänh sôùm, traùi bò ruïng sôùm, tröôùc khi haït phaùt trieån ñaày ñaën. II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do naám Diaporthe phaseolorum var. sojae (Lehm.) Wehm. vaø D. phaseolorum var. caulivora Athow & Caldwell, giai ñoaïn sinh saûn voâ tính laø Phomopsis sojae Lehm.; var. caulivora thöôøng gaây haïi treân thaân. Caùc bao nang coù mieäng (perithecia) ñöôïc thaønh laäp treân thaân caây ñaõ cheát vaøo suoát muøa ñoâng, vaø seõ phoùng thích caùc nang (asci) khi sang xuaân. Naám beänh cuõng tieàm sinh qua ñoâng trong haït nhieåm beänh. Perithecia naèm trong khoái stroma, coù hình baàu duïc vôùi moät caùi coå nhoû. Nang khoâng coù cuoáng, hình gaäy, coù 8 nang baøo töû (ascospores) ñöôïc xeáp thaønh 1-2 haøng. Nang baøo töû coù hình ellip daøi, trong suoát, coù moät vaùch ngaên, kích thöôùc: 2-5 x 10-18 micron. Giai ñoaïn sinh saûn voâ tính ôû daïng tuùi ñaøi coù mieäng, hôi troøn, coù moät coå ngaén hoaëc khoâng coù coå. Ñính baøo ñaøi moûng manh, deïp, ñôn giaûn vaø trong suoát. Ñính baøo töû coù daïng thaúng, trong suoát, kích thöôùc: 2-3 x 6-7 micron. Maàm beänh löu toàn chuû yeáu trong xaùc caây beänh vaø trong haït. III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Choïn haït gioáng töø ruoäng khoâng nhieåm beänh, khöû haït. - Thieâu huûy caây beänh, veä sinh ñoàng ruoäng kyõ. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 139
- Phun thuoác Zineb suoát thôøi gian troå hoa (4-6 laàn) ñeå phoøng trò beänh treân traùi. BEÄNH THOÁI ÑEN (Charcoal rot) I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Beänh khaù phoå bieán vaø gaây thieät haïi ñaùng keå. Beänh taán coâng caây con vaø caû caây tröôûng thaønh, tuyø vaøo giai ñoaïn bò nhieåm beänh, caây coù caùc trieäu chöùng khaùc nhau: - Caây con: goác thaân coù maøu naâu saäm hoaëc ñen, caây heùo cheát. - Caây lôùn: beänh thöôøng bieåu hieän trieäu chöùng vaøo giai ñoaïn sau khi troå hoa. Laù bò ñoåi sang maøu vaøng nhaït, phaùt trieån keùm (gioáng nhö bò thieáu chaát dinh döôõng), heùo ruïi nhanh nhöng vaãn coøn dính treân caønh. Luùc ñaàu, bieåu bì ôû goác thaân vaø coå reå chính bò ñoåi maøu xaùm nhaït hay xaùm traéng; sau ñoù, caùc moâ goã beân trong coù soïc naâu ñoû vaø döôùi moâ bieåu bì coù nhieàu haït ñen, . ÔÛ veát beänh giaø, moâ bieåu bì vôû ra töøng maõnh vaø nhöõng haït nhoû maøu ñen xuaát hieän troâng nhö boät ñen. Nhöõng haït nhoû naày chính laø caùc haïch naám (sclerotia) cuûa naám beänh. Caây bò beänh deã bò troùc goác vì chæ coøn reå chính maø thoâi (Hình 10). II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do naám Macrophomia phaseoli (Maublanc) Ashby. Haïch naám coù daïng hình caàu hoaëc baùn caàu, beà maët laùng, coù maøu ñen than, coù kích thöôùc: 30-110 micron, coù theå toàn taïi treân hai naêm trong ñaát töï nhieân. Maàm beänh löu toàn chuû yeáu ôû daïng haïch naám vaø sôïi naám ôû trong reå vaø goác thaân. Thôøi gian soáng soùt trong ñieàu kieän ñaát aåm hoaëc bò ngaäp nöôùc cuûa haïch naám laø khoâng quaù 8 tuaàn vaø cuûa sôïi naám laø khoâng quaù 7 ngaøy. III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Thieâu huûy caây beänh vaø veä sinh ñoàng ruoäng. - Neân cho nöôùc vaøo ruoäng roài giöõ aåm hay cho ngaäp 3-4 tuaàn tröôùc khi gieo troàng, nhaèm dieät nguoàn beänh. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 140
BEÄNH HEÙO CAÂY CON (Rhizoctonia rot, damping off) I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Beänh coù theå taán coâng suoát giai ñoaïn sinh tröôûng cuûa caây, thöôøng gaây thieät haïi naëng cho caây con. - Caây con: coå thaân bò uùng vaø teo toùp laïi, caây bò ngaû ngang nhöng laù vaãn coøn xanh töôi, sau ñoù ,laù môùi heùo. Beänh thöôøng taán coâng maïnh vaøo 5-10 ngaøy sau khi gieo. - Caây lôùn: beänh xaâm nhieåm ôû thaân, nhaát laø ôû phaàn goác thaân, laøm cho moâ voû bò thoái naâu hoaëc naâu ñen, vieàn vuøng thoái khoâng ñeàu ñaën vaø coù maøu naâu ñoû, phaàn beänh hôi loõm vaøo, sau ñoù thaân bò nöùt ra. Laù heùo khoâ roài ruïng daàn. Beänh ñöôïc nhaän dieän deã daøng nhôø vaøo daáu hieäu cuûa beänh, ñoù laø caùc sôïi naám, haïch naám cuûa naám gaây beänh, chuùng phaùt trieån ngay treân veát beänh ôû goác thaân, phaùt trieån lan leân thaân vaø vuøng ñaát quanh goác caây. Reå bò thoái vaø thöôøng coù maøu naâu ñoû (Hình 11). Tuy nhieân, ôû ngoaøi ñoàng, beänh thöôøng deã bò nhaàm laãn vôùi thieät haïi do ruoài ñuïc thaân ñaäu naønh (Melanagromyza sojae), coù theå phaân bieät nhôø vaøo caùc daáu hieäu beänh neâu treân. Beänh cuõng thöôøng xuaát hieän cuøng luùc vôùi thieät haïi do ruoài ñuïc thaân do ñieàu kieän thôøi tieát noùng vaø aåm ñeàu phuø hôïp cho hai loaïi dòch haïi naày. II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do naám Rhizoctonia solani Kuhn, giai ñoaïn sinh saûn höõu tính laø Thanatephorus cucumeris thuoäc lôùp Naám Ñaõm. Sôïi naám maøu traéng, haïch naám maøu traéng luùc môùi thaønh laäp, sau ñoù, coù maøu naâu vaøng hoaëc naâu ñen, haïch naám hình caàu coù beà maët trôn laùng, kích thöôùc: 1- 2 mm. Ñaây laø hai daïng löu toàn vaø laây lan chuû yeáu cuûa maàm beänh. III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. AÙp duïng bieän phaùp phoøng trò beänh gioáng nhö ñoái vôùi beänh Chaùy nhuõn laù, tuy nhieân, khi aùp duïng thuoác, caàn chuù yù khöû ñaát vaø phun thuoác ôû goác thaân. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 141
BEÄNH HEÙO RUÛ (Fusarium wilt, Fusarium root rot) I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Beänh xuaát hieän ôû caây con vaø caû caây tröôõng thaønh. Caùc laù döôùi thaáp bò vaøng tröôùc roài lan daàn leân caùc laù treân, sau cuøng, caû caây bò vaøng heùo, laù ruïng daàn. Reå bò thoái, phaùt trieån keùm. Goác thaân coù nhieàu sôïi naám traéng bao quanh daøy ñaëc (Hình 11). Trong thaân, caùc moâ daãn truyeàn coù maøu naâu vaø coù naám phaùt trieån. II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do naám Fusarium orthoceras Appel & Wr., F. oxysporum f. sp. glycines. Ñính baøo töû cuaû naám beänh coù hai daïng laø tieåu ñính baøo töû (micro-conidia) vaø ñaïi ñính baøo töû (macro- conidia), chuùng ñöôïc lan truyeàn nhôø gioù vaø nöôùc. Naám beänh löu toàn trong ñaát vaø trong xaùc caây beänh. Naám xaâm nhieåm vaøo reå qua caùc veát thöông (do cô hoïc hoaëc do tuyeán truøng chích huùt reå) roài phaùt trieån leân thaân, chuû yeáu laø laøm ngheûn söï vaän chuyeån nöôùc vaø chaát dinh döôõng trong caây, gaây ra hieän töôïng vaøng laù heùo caây, ngoaøi ra, naám coøn tieát ñoäc chaát haïi caây. III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Vun goác caây con ñöôïc vöõng chaéc, traùnh gaây thöông tích cho goác thaân vaø reå caây trong luùc chaêm soùc. Traùnh troàng ñaäu nôi ñaát bò uùng nöôùc. - Ngaên ngöøa tuyeán truøng trong ñaát. - Phun thuoác phoøng trò beänh: duøng Copper B, Benomyl (Benlate), Rovral 50WP hoaëc Thiaphenate methyl (Topsin M). Benomyl vaø Topsin M coøn coù khaû naêng xua ñuoåi tuyeán truøng trong ñaát. BEÄNH THOÁI REÅ (Phytophthora root rot) Beänh thöôøng xuaát hieän ôû nhöõng nôi truõng thaáp trong ruoäng, do ñaát bò uùng nöôùc. Tuy nhieân, vaøo muøa aåm öôùt, beänh cuõng coù theå xuaát hieän ôû choã ñaát cao hôn. Beänh traàm troïng nhaát ôû ñaát seùt naëng. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 142