Bài giảng bệnh chuyên khoa nông nghiệp : BỆNH HẠI CÂY ĐẬU NÀNH part 5

Chia sẻ: Safskj Aksjd | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

96
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bệnh tấn công cả cây con lẫn cây trưởng thành, nhưng bệnh thường phát triển trầm trọng từ khi ra hoa trở về sau. II. TRIỆU CHỨNG BỆNH. Bệnh xảy ra trên lá, thân, cành và trái, chủ yếu là trên lá. - Trên lá: vết bệnh là những đốm nhỏ 1-2 mm, có góc cạnh hay bất dạng, màu xanh hơi vàng với tâm màu nâu đỏ. Mô tế bào ở giữa đốm bệnh phồng lên như bị ung thư, có một vòng hơi trũng bao quanh. Khi bệnh phát triển, trên lá có những mãng vàng hoặc nâu...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng bệnh chuyên khoa nông nghiệp : BỆNH HẠI CÂY ĐẬU NÀNH part 5

Beänh taán coâng caû caây con laãn caây tröôûng thaønh, nhöng beänh thöôøng phaùt trieån traàm troïng töø khi ra hoa trôû veà sau. II. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Beänh xaûy ra treân laù, thaân, caønh vaø traùi, chuû yeáu laø treân laù. - Treân laù: veát beänh laø nhöõng ñoám nhoû 1-2 mm, coù goùc caïnh hay baát daïng, maøu xanh hôi vaøng vôùi taâm maøu naâu ñoû. Moâ teá baøo ôû giöõa ñoám beänh phoàng leân nhö bò ung thö, coù moät voøng hôi truõng bao quanh. Khi beänh phaùt trieån, treân laù coù nhöõng maõng vaøng hoaëc naâu vôùi caùc ñoám nhoû maøu naâu ñaäm. Sau ñoù, caùc maõng naày bò thuûng raùch loå choå, do caùc muïn ôû giöõa ñoám beänh bò khoâ vaø ruïng ñi (Hình 15). Beänh naëng, caây ruïng heát laù. Trieäu chöùng ban ñaàu troâng deã nhaàm laãn vôùi beänh ræ, nhöng ñöôïc phaân bieät nhôø vaøo kích thöôùc, hình daïng, maøu saéc vaø ñoä nhoâ cuûa ñoám beänh: veát beänh ræ nhoû, saéc goïn hôn. Trieäu chöùng ôû giai ñoaïn sau cuûa beänh troâng deã nhaàm laãn vôùi beänh Ñoám nhuõn laù (bacterial blight). Tuy nhieân, beänh ñöôïc phaân bieät nhôø vaøo ñaëc tính hình thaønh sôùm moät voøng nhuõn nöôùc quanh ñoám beänh cuûa beänh Ñoám nhuõn laù vaø hieän töôïng thuûng loå choå treân laù cuõng xuaát hieän raát sôùm ôû beänh Ñoám nhuõn laù. - Treân thaân vaø caønh coù caùc soïc ngaén maøu naâu ñoû. Treân traùi coù veát beänh hình troøn. III. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Taùc nhaân: do vi khuaån Xanthomonas campestris pv. phaseoli (Smith) Dowson Vi khuaån hoaït ñoäng, coù 1-2 chieân mao ôû moät cöïc (ñaàu), kích thöôùc: 1,4-2,3 x 0,5-0,9 micron, thuoäc gram aâm (G-), khoâng taïo baøo töû, khoâng coù lôùp dòch nhôøn. Vi khuaån xaâm nhaäp vaøo caây qua veát thöông hoaëc qua khí khaåu (stomata). Vi khuaån löu toàn trong xaùc baû caây beänh vaø trong haït gioáng. IV. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Troàng gioáng khaùng beänh: caùc ghi nhaän trong vaø ngoaøi nöôùc cho thaáy coù caùc gioáng khaùng ñöôïc beänh naày nhö: Scott, Clark 63, Black eyebrow, Davis, Vaân Nam, OÂ moân 1, Naêm caên 1, Vieät khaùi 3, Hoøa khaùnh, 74, MTÑ 9, MTÑ 10, MTÑ 13 vaø MTÑ 14. - Veä sinh ñoàng ruoäng, caøy saâu, troàng thöa vaø luaân canh. Khöû haït. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 148
- Phun thuoác phoøng trò: duøng Kasuran, Bordeaux , Copper Zinc hoaëc caùc thuoác goác Cu khaùc. Ngoaøi ra, coù trieån voïng duøng bieän phaùp Sinh hoïc (naám hoaëc vi khuaån ñoái khaùng) trong vieäc phoøng trò beänh naày. BEÄNH ÑOÁM NHUÕN LAÙ (Bacterial blight) I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. - Treân laù: coù nhöõng ñoám nhoû nhuõn nöôùc, coù maøu vaøng ñeán maøu naâu dôït, daïng goùc caïnh, xung quanh coù vieàn nhuõn nöôùc vaø coù quaàng maøu xanh hôi vaøng. Taâm ñoám beänh seõ khoâ vaø ñoåi sang maøu naâu ñoû ñeán maøu ñen. Ñoám beänh gaàn gioáng vôùi beänh Chaám ñoû laù, nhöng ñoám beänh khoâng nhoâ leân khoûi hai beà maët cuûa laù vaø deã bò raùch sôùm laøm laù bò thuûng loå choå. Beänh naëng laøm laù raùch töøng maõng lôùn (Hình 16). - Treân thaân, cuoáng laù vaø traùi cuõng coù ñoám maøu naâu ñoû nhö ôû laù. Beänh töø traùi seõ lan vaøo haït. II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Taùc nhaân: do vi khuaån Pseudomonas glycinea Coerp. var japonica (Takimoto) Savulescu (P. glycinea pv. glycines) Vi khuaån coù 1-4 chieân mao ôû moät ñaàu, coù kích thöôùc: 1,6-3 x 0,6-0,8 micron. Vi khuaån vaøo nhu moâ baèng caùch qua khí khaåu. Vi khuaån thöôøng lan doïc theo gaân laù neân trieäu chöùng raùch laù thöôøng xaûy ra doïc theo gaân laù. Maàm beänh löu toàn chuû yeáu trong xaùc caây beänh vaø trong haït. III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Khi phaùt hieän coù caây beänh, nhoå vaø thieâu huûy roài raéc voâi boät vaøo ñaát. - Khöû ñoäc duïng cuï chöùa haït gioáng baèng HgCl2 0,2% hoaëc formol 3% hoaëc baèng nöôùc ñun soâi. - Traùnh troàng vaøo muøa möa. Duøng gioáng khaùng hoaëc ít nhieåm beänh. Choïn haït gioáng töø nhöõng ruoäng khoäng bò nhieåm beänh. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 149
CAÙC BEÄNH KHAÙC 1. HEÙO CAÂY (Bacterial wilt): Caây con caèn coåi, ñieåm sinh tröôûng bò cheát sôùm. Laù nhoû, maøu vaøng, ñoåi maøu ôû boù maïch. Thaân oám yeáu, traùi khoâng ñaày haït. Haït beänh troâng beân ngoaøi vaãn bình thöôøng hay coù maøu vaøng saùng do coù nhieàu vi khuaån naèm beân döôùi lôùp voû haït; ñoâi khi coù gioït dòch nhaày maøu vaøng tieát ra ôû teå haït. Beänh do vi-khuaån Corynebacterium flaccumfaciens (Hedges) Dows. Neân duøng haït gioáng töø ruoäng khoâng nhieåm beänh hoaëc duøng gioáng khaùng beänh. Ngoaøi ra, hieän töôïng heùo caây coøn do hai loaøi vi khuaån khaùc gaây ra: - Do Corynebacterium sp.: caây bò luøn traàm troïng, traùi khoâng ñaày haït vaø bò bieán daïng, caây heùo. - Do Pseudomonas solanacearum: caây luøn, heùo vaø cheát nhanh neáu bò nhieåm naëng. 2. QUAÀNG VAØNG LAÙ (Wild fire): Treân laù coù nhöõng maõng maøu naâu nhaït bò cheát khoâ vaø coù quaàng vaøng roäng bao quanh. Beänh do vi-khuaån Pseudomonas tabaci (Wolf & Foster) F. L. Stevens. AÙp duïng caùch phoøng trò nhö ôû beänh "Chaám ñoû laù". 3. VAØNG LAÙ (Chlorosis): Coù vaøi laù ngoïn bò vaøng vaøo giai ñoaïn taêng tröôûng maïnh nhaát cuûa caây, nhöng sau ñoù (khoaûng 10-14 ngaøy), laù trôû laïi maøu xanh bình thöôøng. Beänh do trong ñaát khoâng coù doøng vi-khuaån Rhizobium chuyeân bieät cho gioáng ñaäu ñang troàng neân caây khoâng ñöôïc cung caáp ñaïm töø caùc noát saàn (nodules). Caàn boùn ñaày ñuû phaân ñaïm cho caùc gioáng deã maãn caûm vôùi nguyeân nhaân naày. Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 150
C. CAÙC BEÄNH DO CÖÏC-VI-KHUAÅN ( Viral diseases ) BBEÄNH KHAÛM, KHAÛM VOÛ HAÏT ( Soybean mosaic, Seed coat mottle ) Ñaây laø moät trong nhöõng beänh quan troïng nhaát ôû nhieàu nôi treân theá giôùi. Möùc ñoä cuûa beänh tuøy thuoäc vaøo gioáng vaø khí haäu. Nhieät ñoä cao, beänh khoâng bieåu hieän trieäu chöùng ra ngoaøi. Naêng suaát coù theå giaûm treân 25% . Beänh ñöôïc ghi nhaän ñaàu tieân ôû Myõ vaøo nhöõng naêm ñaàu cuûa thaäp nieân 1900. Beänh hieän dieän ôû khaép caùc vuøng troàng ñaäu naønh treân theá giôùi. Beänh xuaát hieän sôùm seõ daãn ñeán thaát thu naëng. ÔÛ Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long, töø vuï ÑX 79-80, beänh toû ra khaù phoå bieán. Beänh coù theå xuaát hieän khaù sôùm ( vaøo 4 tuaàn sau khi gieo ) vaø gaây thieät haïi naëng ôû nhöõng ruoäng khoâng ñöôïc trò beänh kòp luùc. I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Laù bò maát maøu loang loå gioáng nhö taám khaûm. Laù nhoû laïi, phaùt trieån khoâng ñeàu, bìa laù cong xuoáng laøm laù bieán daïng. Phieán laù bò xeáp neáp nhaên nhuùm, coù maøu loang loå xanh nhaït vaø xanh ñaäm vaø thöôøng daøy hôn laù bình thöôøng. Doïc gaân laù, moâ teá baøo noåi roäp leân nhöõng muïn maøu xanh ñaäm (Hình 14). Trieäu chöùng treân laù troâng gaàn gioáng trieäu chöùng ñaäu naønh bò ngoä ñoäc thuoác dieät coû 2-4D. Vieäc söû duïng baát caån thuoác dieät coû ôû gaàn ruoäng ñaäu, nhaát laø vaøo nhöõng ngaøy coù gioù maïnh coù theå gaây haïi cho caùc ruoäng ñaäu ôû caùch xa ñoù 30 - 60 meùt. Caây luøn do caùc loùng thaân phaùt trieån keùm. Traùi vaø haït phaùt trieån chaäm laïi, nhaát laø caùc traùi ôû phaàn treân cuûa caây. Traùi chín chaäm, haït nhoû, voû haït bò ñoåi thaønh maøu naâu nhaït vaø ñaäm khoâng ñeàu, töø teå haït lan ra. Trieäu chöùng beänh ñöôïc bieåu hieän roõ ôû 18,5 ñoä C. Treân 29,5 ñoä C, trieäu chöùng seõ ôû daïng tieàm aån. II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Taùc nhaân: do cöïc-vi-khuaån SMV (Soybean Mosaic Virus) Soja virus 1 (Gardner Kendrick) Smith Soja virus 1 ñöôïc truyeàn qua haït gioáng, qua coân truøng mang truyeàn beänh (vectors) vaø coù theå truyeàn baèng cô hoïc. Caùc vectors quan troïng nhaát laø: caùc loaøi raày meàm Macrosiphum, nhö M. gei, M. pisi vaø Myzus persicae, Disaulacorthum pseudosolani. Virus thuoäc loaïi löu toàn khoâng Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 151
beàn trong cô theå vectors ( non-persistent virus ) vaø bò maát hoaït tính ôû nhieät ñoä 64-66 ñoä C trong 10 phuùt. III. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. - Ruoäng saûn xuaát gioáng neân ñöôïc troàng sôùm vaø boá trí caùch ly vôùi ruoäng saûn xuaát ñaïi traø. - Duøng haït gioáng toát, ñaày ñaën, choáng beänh hoaëc töø ruoäng khoâng bò beänh. Khöû haït tröôùc khi gieo nhö ñoái vôùi beänh ñoám phaán. - Gieo troàng ñuùng thôøi vuï, vôùi maät ñoä vöøa phaûi. - Caàn phaùt hieän beänh sôùm vaø tieâu huûy caây beänh. Veä sinh ñoàng ruoäng, tröø coû daïi. - Phun thuoác phoøng tröø coân truøng mang truyeàn maàm beänh. BEÄNH KHAÛM VAØNG, HOA LAÙ VAØNG ( Yellow mosaic) Tröôùc kia, beänh naày bò nhaàm laãn vôùi beänh Khaûm (Soybean mosaic). Ñeán naêm 1948, beänh naày môùi ñöôïc xaùc nhaän laø do virus khaùc gaây ra. Beänh töông ñoái ít nghieâm troïng hôn beänh Khaûm, haàu nhö caây vaãn taêng tröôûng vaø cho naêng suaát bình thöôøng. ÔÛ Illinois (Myõ), beänh phaân boá roäng lôùn nhöng chöa gaây thieät haïi naøo ñaùng keå. ÔÛ Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long, beänh thöôøng xuaát hieän cuøng luùc vôùi beänh Khaûm nhöng vôùi tæ leä beänh ít hôn. I. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Beänh thöôøng xuaát hieän treân laù non: phieán laù coù nhöõng ñoám maøu vaøng xuaát hieän loang loå ngaåu nhieân. Doïc gaân chính vaø giöõa caùc gaân laù, coù nhöõng daõi maøu vaøng. Laù chæ hôi xoaên vaø ít bieán daïng. Beänh naëng laøm laù cuoän laïi, trôû neân khoâ doøn, ruû xuoáng vaø ñoâi khi phieán laù bò noåi phoàng loå choå. Caây phaùt trieån chaäm laïi neân caây hôi luøn vaø coù theå coù daïng buoäi raäm (rosette) ôû phaàn ngoïn (chuøn ñoït). Vaøo giai ñoaïn cuoái cuûa beänh, caùc ñoám vaøng treân laù daàn daàn bò hoaïi thö vaø taïo ra nhieàu ñoám ræ saét nhoû (rusty spots) laø phaàn moâ cheát. Caùc ñoám ræ naày coù daïng gaàn gioáng nhö beänh ræ, tuy nhieân, noù khoâng nhoâ leân khoûi beà maët laù. II. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Taùc nhaân: do cöïc-vi-khuaån BYMV (Bean Yellow Mosaic Virus) Phaseolus virus 2 Smith . Virus khoâng ñöôïc mang truyeàn qua haït gioáng maø bôûi dòch caây beänh vaø hai loaøi raày meàm: Giaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 152