Bài giảng Mắt: Phần 1 - Trường ĐH Võ Trường Toản (Năm 2022)

Chia sẻ: Lôi Vô Kiệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:66

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mắt là môn học thiết yếu trong quá trình đào tạo Bác sĩ đa khoa, trình độ đại học. Bài giảng Mắt gồm 10 chương và được chia thành 2 phần, phần 1 này cung cấp cho sinh viên những nội dung kiến thức tổng quát về cấu trúc giải phẫu học bình thường của nhãn cầu, hốc mắt, đường dẫn truyền thị giác và các dây thần kinh sọ chi phối cho sự vận động nhãn cầu. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Mắt: Phần 1 - Trường ĐH Võ Trường Toản (Năm 2022)

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC VOÕ TRÖÔØNG TOAÛN KHOA Y Bài giảng MẮT Biên soạn: Hậu Giang – 2022 LƯU HÀNH NỘI BỘ Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học i Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC VOÕ TRÖÔØNG TOAÛN KHOA Y Bài giảng MẮT Biên soạn: Hậu Giang – 2022 LƯU HÀNH NỘI BỘ Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học ii Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
LỜI GIỚI THIỆU ------------ Mắt là môn học thiết yếu trong quá trình đào tạo Bác sĩ đa khoa, trình độ đại học. Trong chương trình giảng dạy tại Trường Đại học Võ Trường Toản, học phần có thời lượng 15 tiết tương ứng 1 tín chỉ. Mục tiêu học tập học phần Mắt giúp sinh viên ngành Y khoa các kiến thức cơ bản về giải phẫu, sinh lí và bệnh học về Mắt. Từ đó, sinh viên sau khi học xong học phần này có thể khám, chẩn đoán và đưa ra hướng xử trí phù hợp các bệnh lý cũng như một số tình huống cấp cứu thường gặp tại mắt. Bài giảng gồm 10 chương giới thiệu sơ lược Kiến thức về giải phẫu và sinh lí nhãn cầu, phần phụ và hốc mắt, kiến thức về bệnh học và kỹ năng thăm khám các bệnh lý thường gặp tại mắt, kiến thức về dự phòng và chăm sóc mắt. Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học i Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
LỜI TỰA ------------ Bài giảng Mắt được biên soạn và thẩm định theo các quy chế, quy định hiện hành. Khoa Y hy vọng sẽ cung cấp các nội dung kiến thức súc tích về học phần, hỗ trợ tốt nhất cho sinh viên trong quá trình học tập. Bên cạnh đó, bài giảng không thể tránh khỏi các thiếu sót ngoài ý muốn, Khoa Y rất mong nhận được các ý kiến đóng góp từ sinh viên và người đọc để bài giảng được hoàn thiện hơn. Hậu Giang, ngày … tháng … năm 2022 Biên soạn Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học ii Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
CHƯƠNG 1 GIẢI PHẪU- SINH LÝ MẮT 1.1. Thông tin chung 1.1.1. Giới thiệu tóm tắt nội dung bài học Bài học cung cấp kiến thức tổng quát về cấu trúc giải phẫu học bình thường của nhãn cầu, hốc mắt, đường dẫn truyền thị giác và các dây thần kinh sọ chi phối cho sự vận động nhãn cầu để áp dụng giải thích các biểu hiện bệnh học trong nhãn khoa cũng như giúp cho việc lên kế hoạch và phẫu thuật mắt an toàn. 1.1.2. Mục tiêu học tập 1. Mô tả được cấu trúc giải phẫu của nhãn cầu, các bộ phận bảo vệ nhãn cầu và đường dẫn truyền thần kinh thị giác. 2. Trình bày được một số quá trình sinh lý cơ bản diễn ra trong nhãn cầu. 1.1.3. Chuẩn đầu ra Áp dụng kiến thức đã học được để giải thích các biểu hiện bệnh học trong nhãn khoa 1.1.4. Tài liệu giảng dạy 1.1.4.1 Giáo trình Giáo trình Mắt (2022). Trường Đại học Võ Trường Toản. 1.1.4.2 Tài liệu tham khảo 1. Bộ Y tế (2012), Nhãn khoa tập I, II, III, NXB Y học. 2. Nika Bagheri, Brynn N. Wajda (2017), The Wills Eye Manual, 7th edition, Wolters Kluwer, Philadelphia. 3. Duane (2009), Duan’s Ophthalmology, Lippincott Williams & Wilkins. 4. Jack J. Kanski (2011), Clinical Ophthalmology, Elsevier. Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 1 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
5. Roger S, Adam H (2007), Rapid Diagnosis in Ophthalmology Retina, Mosby. 6. Schuman, Joel S (2007), Rapid Diagnosis in Ophthalmology Lens and Glaucoma, Mosby. 7. Vaughan & Asbury. Anatomy & Embryology of the Eye. 2007. In .Vaughan & Asbury's General Ophthalmology,17th Edition. 1.1.5. Yêu cầu cần thực hiện trước, trong và sau khi học tập Sinh viên đọc trước bài giảng, tìm hiểu các nội dung liên quan đến bài học, tích cực tham gia thảo luận và xây dựng bài học, ôn tập, trả lời các câu hỏi, trình bày các nội dung cần giải đáp và tìm đọc các tài liệu tham khảo. 1.2. Nội dung chính 1.2.1. GIẢI PHẪU HỌC BÌNH THƯỜNG: 1.2.1.1. Hốc mắt: Về hình ảnh học cấu trúc khoang hốc mắt được xem như hình chóp nón với bốn thành, đỉnh quay ra sau tiếp giáp với sàng sọ giữa, đáy ra trước với bốn bờ (trên -dưới -trong- ngoài). Thành trong của mắt phải - trái song song nhau và được chia cách bởi xương mũi. Mỗi mắt, thành ngoài và thành trong hợp với nhau tạo góc 45 độ, tương tự góc giữa thành ngoài hai mắt hợp với nhau góc 45 độ. Chu vi trước có đường kính nhỏ hơn vùng kế cận trong bờ hốc mắt, điều này làm tăng tính bảo vệ của bờ hốc mắt. Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 2 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
Hình 1: Hốc mắt nhìn từ trước Thể tích hốc mắt khoảng 30 ml, trong đó nhãn cầu chiếm 1/5 thể tích, còn lại chiếm đa số là mỡ hốc mắt và cơ vận nhãn. Giới hạn trước của khoang hốc mắt là vách ngăn hốc mắt, một cấu trúc hoạt động như hàng rào ngăn mi mắt và hốc mắt. Hốc mắt liên quan trực tiếp với xoang trán ở trên, xoang hàm ở dưới, xoang sàng và xoang bướm ở trong. Sàng hốc mắt rất mỏng, vì vậy rất dễ bị tổn thương bởi chấn thương trực tiếp vào nhãn cầu làm thụt nhãn cầu vào xoang hàm (Blowout). Nhiễm trùng ở xoang bướm hoặc xoang sàng có thể lan vào hốc mắt qua thành trong vốn là thành mỏng nhất. Việc mất thành trên (trần) hốc mắt có thể thấy mạch đập ở nhãn cầu đến từ não. Thành trên hốc mắt (trần): được tạo thành bởi xương trán phía trước, nơi có hố tuyến lệ nằm ở phía trước ngoài và cánh bé xương bướm phía sau, nơi chứa ống thị. Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 3 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
Thành ngoài: đuợc tạo thành bởi xương gò má ở phía trước và cánh lớn, cánh bé xương bướm phía sau. Phía trước chứa củ hốc mắt, nơi bám vào của dây chằng mí ngoài. Phía sau cánh lớn và cánh bé xương bướm tạo thành khe ổ mắt trên. Thành dưới: được tạo thành bởi 3 xương, chiếm phần lớn ở trung tâm là bản hốc mắt của xương hàm trên, nơi dễ bị vỡ Blowout trong chấn thương. Nhánh trán của xương hàm trên ở phía trong và xương gò má ở phía ngoài tạo nên bờ dưới hốc. Nhành hốc mắt của xương khẩu cái chiếm phần nhỏ ở sàng sau. Thành dưới chứa khe hóc mắt dưới, nơi chia thành ngoài và thành dưới. Thành trong: gồm 4 xương, ở giữa là xương sàng, xương giấy mỏng, phía sau là thân xưong bướm, phía trước gồm ngành hốc mắt của xương trán tạo mào lệ sau trên và xương lệ tạo mào lệ sau dưới, mào lệ trước được tạo bởi ngành trán của xưong hàm trên. Hố lệ nằm giữa mào lệ trước và mào lệ sau, nơi chứa túi lệ. Hình 2: Thành trong hốc mắt Đỉnh hốc mắt: là nơi cho toàn bộ dây thần kinh và mạch máu đến mắt, đồng thời cũng là nơi xuất phát của các cơ ngoại nhãn trừ cơ trực dưới. Khe ổ mắt trên nằm giữa thân, cánh lớn và cánh bé xương bướm. Qua phía ngoài và ngoài vòng Zinn có tĩnh mạch trên Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 4 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
hốc, các dây thần kinh; trán, lệ và thần kinh IV. Đi phía trong và trong vòng Zinn có nhánh trên và nhánh dứơi dây thần kinh III, thần kinh VI và nhánh mũi mi. Thần kinh thị và động mạch mắt cũng đi trong vòng Zinn và đi trong ống thị. Tĩnh mạch hốc mắt dưới đi ngoài vòng Zinn ở phần dưới trong khe ổ mắt trên, tĩnh mạch hốc mắt trên sẽ hợp với tĩnh mạch hốc mắt dưới trước khi thoát ra khỏi hốc mắt. Hình 3: Đỉnh hốc mắt Sự cấp máu nuôi dưỡng: Cấp máu cho hốc mắt và những cấu trúc trong hốc mắt là động mach mắt, một nhánh của động mạch cảnh trong. Nhánh này đi dưới thần kinh thị và hợp với thần kinh thị đi Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 5 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
vào ống thị. Nhánh đầu tiên của động mạch mắt là động mạch trung tâm võng mạc, đi vào thần kinh thị khoảng 15mm sau nhãn cầu. Nhiều nhánh khác cấp máu cho vùng hốc mắt; động mạch lệ cấp máu cho vùng tuyến lệ và mi trên, nhánh động mạch cơ cấp máu cho các cơ vận nhãn, động mạch trên hốc và trên ròng rọc cấp máu cho vùng mi trên trong và góc trong, động mạc góc trong. Động mạch mi ngắn sau cấp máu nuôi thần kinh thị và màng bồ đào. Hai nhánh động mạch mi dài sau vào nhãn cầu ra trước, cấp máu cho thể mi, mống mắt và hợp với nhánh động mạch cơ tao vòng động mạch mống mắt lớn cấp máu cho vùng rìa, kết mạc, củng mạc trước và thượng củng mạc. Hầu hết các nhánh trước của động mạch mắt điều tham gia tạo thành cung động mạch mi mắt thông qua kết nối với các nhánh động mạch đến từ động mạch mắt, một nhánh của động mạch cảnh ngoài. Hĩnh 4: Sơ đồ cấp máu cho nhãn cầu Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 6 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
Hình 5: Vòng động mạch mống mắt lớn Các tĩnh mạch thoát của hốc mắt là tĩnh mạch mắt trên và tĩnh mạch mắt dưới, nhận máu từ tĩnh mạch xoắn, tĩnh mạch thể mi, tĩnh mạch trung tâm võng mạc. Các tĩnh mạch mắt đổ vào xoang hang qua khe ổ mắt trên và đổ vào xoang bướm qua khe ổ mắt dưới. Tĩnh mạch trên hốc được tạo thành từ tĩnh mạch trên hốc , tĩnh mạch trên ròng rọc, các nhánh của tĩnh mạch góc và hầu hết các nhánh này điều dẫn lưu các vùng da quanh hốc mắt. Vì vậy có sự thông thương trực tiếp giữa vùng da mặt và xoang hang , từ đó cho thấy việc nhiễm trùng vùng da mặt dễ dàng vào xoang hang gây viêm tắc mạch xoang hang. Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 7 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
Hình 6: Sự thoát lưu tĩnh mạch mắt 1.2.1.1. Nhãn cầu: Nhãn cầu người trưởng thành có hình cầu và chiều dài khoàng 24.5mm. 1.2.1.1.1. Kết mạc: Là màng niêm mạc mỏng trong suốt bao quanh mặt sau mi mắt và bề mặt trước cũng mạc. Kết mạc nối tiếp với da tại bờ mi và với giác mạc tại vùng rìa. Kết mạc mi nằm phía sau và áp sát vào sụn mi, tại bờ trên và dưới kết mạc cong ngược ra sau (tạo kết mạc cùng đồ) đến bao lấy mô thượng cũng mạc trở thành kết mạc nhãn cầu. Ngoại trừ 3mm quanh rìa nơi kết mạc và Tenon hợp nhất bám chặt vào củng mạc, còn lại kết mạc bám lỏng lẻo vào vách ngăn tại cùng đồ, vào Tenon tại nhãn cầu. Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 8 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
Nếp bán nguyệt nằm ở góc trong giống như màng nhấp nháy của động vật bậc thấp. Mào thịt (caruncle) nằm ở phần trong nếp bán nguyệt là vùng chuyển tiếp giữa da và niêm mạc. Hình 7: Kết mạc nhìn thẳng Về mặt mô học kết mạc có: 2-5 lớp tế bào biểu mô trụ tầng, lớp biểu mô bề mặt và lớp màng đáy. Biểu mô kết mạc tại nếp bán nguyệt, vùng rìa, nơi tiếp giáp da niêm mạc là biểu mô lát tầng. Lớp biểu mô bề mặt chứa tế bào đài tiết ra chất mucus một chất góp Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 9 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
phần tạo phim nước mắt hoàn chỉnh. Lớp tế bào đáy nằm ở sâu hơn tế bào bề mặt, ở vùng rìa lớp tế bào này chứa sắc tố. Nhu mô kết mạc chứa lớp hạch bạch huyết và lớp sợi. Lớp hạch bạch huyết sẽ không phát triển cho đến sau 2-3 tháng sau sinh. Lớp sợi chứa mô liên kết bám vào tấm sụn. Tuyến lệ phụ (tuyến Krause và tuyến Wolfring): về chức năng giống như tuyến lệ chính là tiết ra nước mắt. Hầu hết tuyến Krause nằm ở cùng đồ dưới, một số ít ở cùng đồ trên. Tuyến Wolfring nằm ở bờ trên của sụn mi trên. Cấp máu cho kết mạc là động mạch mi trước và động mạch mi mắt, hai động mạch này có những nhánh nối thông nhau cùng với tĩnh mạch tạo mạng lưới mạch máu kết mạc. Hạch bạch huyết kết mạc nắm ở lớp nông và lớp sâu hợp với bạch huyết của mí mắt tạo thành đám rối bạch huyết đổ vào hạch trước tai, số ít đổ vào hạch dưới hàm. 1.2.1.1.2. Bao Tenon: Là màng sợi bao quanh nhãn cầu từ vùng rìa đến gai thị. Tại vùng rìa Tenon, kết mạc và thượng củng mạc hòa nhập vào nhau.Càng ra sau Tenon càng tách xa củng mạc, phía ngoài tiếp xúc với mỡ hốc mắt và cấu trúc khác trong chóp cơ. Tại nơi cơ trực bám vào nhãn cầu bao Tenon cuộn lại tạo thành ống mạc cơ bao lấy cơ và liên tục với mạc cơ vận nhãn đồng thời mở rộng đến các cơ khác và đến bám vào hốc mắt. Nhánh mạc cơ mở rộng đến hốc mắt có tác dụng hạn chế hoạt động cơ ngoại nhãn còn được gọi là Check ligament. Đoạn dưới của bao Tenon rất dày hợp với mạc cơ trực dưới, cơ chéo dưới tạo dây chằng Lockwood. 1.2.1.1.3. Củng mạc và thượng củng mạc Củng mạc là lớp sợi collagen màu trắng bao bạo phía ngoài và bảo vệ nhãn cầu. Củng mạc liên tiếp với giác mạc phía trước và màng cứng của thần kinh thị phía sau. Cắt ngang qua lỗ củng mạc sau là những bó sợi và mô đàn hồi tạo những tấm sàng trên tấm sàng có Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 10 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
những lỗ cho bó sợi trục tế bào hạch đi qua. Bao phủ mặt ngoài củng mạc trứơc là thượng củng mạc, là lớp mô đàn hồi mỏng chứa mạch máu nuôi dưỡng củng mạc. Hình 8: Cấu tạo củng mạc Củng mạc trung bình dày 0.6mm, chỗ bám của cơ trực dày 0.3mm. Phía sau quanh thần kinh thị củng mạc có những lỗ cho mạch máu và thần kinh đi vào; động mạch mi ngắn và mi dài sau, thần kinh mi dài sau. Động mạch và thần kinh mi dài sau băng qua thần kinh thị đến thể mi trong một rãnh trên mặt trong củng mạc ở vị trí 3 giờ và 9 giờ. Hơi ra sau đến xích đạo tương ứng mỗi ¼ có 4 lỗ thoát cho tĩnh mạch xoắn dẫn lưu màng bồ đào ra khỏi nhãn cầu. Khoảng 4 mm sau rìa, hơi trước chỗ bám vào các cơ trực có 4 Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 11 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
động mạch tĩnh mạch mi xuyên qua củng mạc (tương ứng mỗi cơ trực).Thần kinh chi phối cho củng mạc từ thần kinh mi. Hình 9: Củng mạc nhìn từ sau Về mô học, củng mạc là các bó sợi collagen dày đặc xếp song song và xen kẽ nhau. Cấu trúc mô học củng mạc gần giống với giác mạc. 1.2.1.1.4. Giác mạc: Giác mạc là cấu trúc trong suốt phía trước nhãn cầu nối với củng mạc tại vùng rìa, nơi nối tiếp này hơi lõm xuống tạo rãnh củng mạc.Từ trước ra sau giác mạc được cấu tạo bởi 5 lớp; biểu mô, màng Bowmann, nhu mô, màng Descemet và nội mô. Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 12 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
Hình 10: Giác mạc nhìn ngang Biểu mô liên tục với biểu mô của kết mạc nhãn cầu, dày 50-100µm có 5 hoặc 6 lớp tế bào biểu mô không sừng hóa, dễ dàng tách ra khỏi lớp bên dưới và khi bị tổn thương có thể phục hồi không để lại sẹo. Màng Bowmann dày 12µm là lớp trong suốt không tế bào được tạo thành từ nhu mô trước và bám chặt vào nhu mô, biểu mô tách khỏi dễ dàng, khi bị tổn thương sẽ để lại sẹo mỏng. Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 13 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
Nhu mô chiếm 90% chiều dày giác mạc có khoảng 60 phiến xếp chồng lên nhau, cứ 2 phiến có sợi dọc song song xen kẽ với một phiến có sợi ngang song song, giữa 2 phiến là tế bào giác mạc, nhu mô bị tổn thương sẽ để lại sẹo dày. Màng Descemet được tạo thành từ màng đáy của lớp nội mô, tách khỏi nhu mô dễ dàng, rất dai và đàn hồi (khi bị rách 2 mép tách rời xa nhau), chiều dày tăng dần theo tuổi lúc mới sinh khoảng 3µm đến khi trưởng thành khoảng 12µm. Hình 11: Các lớp giác mạc Nội mô là lớp đơn tế bào dẹt hình lục giác, có thể có nguồn gốc từ ngoài bì thần kinh vì không trãi qua sự phân bào và tái sinh, có mối nối chặt giữa tế bào nội mô tạo nên Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 14 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
màng bán thấm, Lớp nội mô có vai trò vô cùng quan trong việc đảm bảo sự trong suốt của giác mạc thông qua sự khử nước (bơm Na/ATPase. Khi bị tổn thương vùng khuyết nội mô được bù đắp bằng sự tăng kích thước và trượt của tế bào lân cận. Số lượng tế bào nội mô giảm dần theo tuổi từ 3.500-4000 tế bào ở trẻ con giảm còn 2.500 tế bào ở người trên 65 tuổi. Khi tế bào nội mô bị mất chức năng sẽ làm phù giác mạc. Hình 12: Sự bù đắp chỗ khuyết nội mô bằng cách tăng thể tích tế bào lân cận Dinh dưỡng giác mạc qua mạng lưới mạch máu vùng rìa, thủy dịch và phim nước mắt.Thủy dịch cung cấp glucose, muối khoáng, vitamin C và lấy đi những chất biến dưỡng.Máy bơm nội mô khử nước 94%, 6% còn lại bốc hơi ngang qua biểu mô giác mạc. Thần kinh: giác mạc rất nhạy cảm để bảo vệ chính nó và nhãn cầu. Chi phối cảm giác cho giác mạc là nhánh mi ngắn và mi dài sau, các nhánh của thần kinh V1.Các thần kinh mi ngắn và mi dài sau đi từ sau nhãn cầu ra trước ở mặt trong cũng mạc ra ngoài rìa rồi vào giác mạc bằng 70-80 nhánh. Đi khoảng 2-3mm nhánh này mất bao myelin và chia thành 2 nhóm (1) nhóm trước đi dưới màng Bowmann xuyên qua màng này tạo mạng lưới biểu mô (2) nhóm sâu đi trong lớp sâu của nhu mô nhưng không đến vùng trung tâm. 1.2.1.1.5. Màng bồ đào: Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 15 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn
Màng bồ đào gồm mống măt, thể mi và màng mạch được bảo vệ bởi củng mạc và giác mạc đồng thời cấp máu nuôi võng mạc. Mống mắt: là phần mở rộng ra trước của mống mắt có hình chóp nón dẹt đáy là chân mống, đỉnh là bờ đồng tử được nâng đỡ bởi thủy tinh thể, khi thủy tinh thể bị lệch hoặc bị lấy ra, mống mắt dẹt hơn và rung (rung mống). Mặt trước mống mắt chia làm 2 phần: đồng tử ở trung tâm và vùng ngoại biên, phân cách giửa 2 vùng là vùng hình nan hoa, nơi dày nhất của mống mắt và nơi chứa vòng động mạch mống mắt nhỏ. Trên vùng đồng tử có nhiều hốc nhỏ và viền sắc tố tại bờ đồng tử. Vùng ngoại biên chứa nhiều hốc nhỏ nông hơn vùng đồng tử và có nhiều mống bắt ngang qua thể mi để đến lưới bè (chỉ quan sát được khi soi góc tiền phòng). Trong nhu mô mống mắt chứa 2 lớp cơ; cơ vòng điều khiển bởi thần kinh đối giao cảm, cơ tia được điều khiển bởi thần kinh giao cảm. Mặt sau mống chứa 2 lớp nhiều sắc tố liên tiếp với lớp biểu mô sắc tố và võng mạc thần kinh từ võng mạc. Cấp máu cho mống mắt là vòng động mạch mống mắt lớn, các mao mạch mống mắt được lót bởi lớp biểu mô liên kết với nhau rất chặt (không thấm) do đó không bị rò rỉ khi tiêm Flourescine tĩnh mạch. Thần kinh chi phối cho cảm giác mống mắt là các sợi thần kinh mi. Giáo trình môn học: Nhãn khoa tập I-II-III, Nhà xuất bản Y học 16 Chủ biên: PGS.TS.Đỗ Như Hơn