intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

BÁO CÁO " CÁ CẢNH NƯỚC NGỌT – HIỆN TRẠNG, LÝ DO SẢN XUẤT VÀ VAI TRÒ ĐỐI VỚI NÔNG DÂN "

Chia sẻ: Vồng Cầu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

68
lượt xem
5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

CÁ CẢNH NƯỚC NGỌT – HIỆN TRẠNG, LÝ DO SẢN XUẤT VÀ VAI TRÒ ĐỐI VỚI NÔNG DÂN Cùng vi tôc ño ñô th hóa  mc cao, hot ñong sn xuât cá cnh trong loi hình nông nghiep ñô th c$a Thành Phô Hô Chí Minh có nh,ng thay ñoi quan tr0ng cân ñư3c nghiên cu, t5 ñó tìm kiêm nh,ng gii pháp phù h3p ñe phát trien loi hình nông nghiep quan tr0ng này.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: BÁO CÁO " CÁ CẢNH NƯỚC NGỌT – HIỆN TRẠNG, LÝ DO SẢN XUẤT VÀ VAI TRÒ ĐỐI VỚI NÔNG DÂN "

  1. H i th o “Vai trò c a cá c nh TPHCM” – ðH Nông Lâm TPHCM 31-12-2010 ------------------------------------------------------------------------------------------------- CÁ C NH NƯ C NG T – HI N TR NG, LÝ DO S N XU T VÀ VAI TRÒ ð I V I NÔNG DÂN Lâm Quy n và Nguy n Minh ð c B Môn Qu n Lý và Phát Tri n Ngh Cá, ð i H c Nông Lâm TPHCM TÓM T T Cùng v i t c ñ ñô th hóa m c cao, ho t ñ ng s n xu t cá c nh trong lo i hình nông nghi p ñô th c a Thành Ph H Chí Minh có nh ng thay ñ i quan tr ng c n ñư c nghiên c u, t ñó tìm ki m nh ng gi i pháp phù h p ñ phát tri n lo i hình nông nghi p quan tr ng này. Thông qua vi c ph ng v n và kh o sát th c t t i 63 tr i s n xu t cá c nh TPHCM, ñ tài nghiên c u t p trung vào các v n ñ có liên quan ñ n quá trình chuy n ñ i sang ho t ñ ng s n xu t cá c nh trên ñ a bàn. V i nhu c u di n tích s d ng cho s n xu t kinh doanh khá l n, các tr i s n xu t cá c nh có xu hư ng chuy n d ch t vùng s n xu t truy n th ng n i thành ra vùng ven ñô và có khuynh hư ng s d ng ngu n gi ng s n xu t t i ch v i hình th c nuôi ao. Trư c khi chuy n sang cá c nh, ña s các ch cơ s ñã tham gia s n xu t cá gi ng thương ph m. S thích và l i nhu n là 2 nguyên nhân chính d n ñ n quy t ñ nh chuy n ñ i sang s n xu t cá c nh. Thu nh p tăng cùng v i k thu t s n xu t ngày càng hoàn thi n, ñi u ki n cơ s v t ch t phù h p,… ñã mang l i s hài lòng cho ph n l n các cơ s s n xu t cá c nh hi n nay. Tuy nhiên, giá c th p và th trư ng b p bênh c a m t s gi ng loài cá c nh ñã nh hư ng tiêu c c ñ n m c ñ hài lòng c a nông dân s n xu t cá c nh. GI I THI U Nh ng năm g n ñây, Thành ph H Chí Minh ñã có nhi u chính sách phát tri n nông nghi p theo hư ng chuy n ñ i t s n xu t truy n th ng sang n n s n xu t nông nghi p ñô th v i cây, hoa ki ng và cá c nh là nh ng mũi nh n ñ c trưng. Tuy nhiên, tính b n v ng trong chuy n d ch cơ c u nông nghi p ñô th còn th p (Vi n Nghiên C u Phát Tri n TPHCM, 2007). Theo FAO (2007), nông nghi p ñô th cũng th hi n tính không n ñ nh t c ñ ñô th hóa khá nhanh, di n tích ñ t s d ng cho nông nghi p b gi m, ho c ph i thay ñ i ñ a ñi m cư ng , tái ñ nh cư do các ho t ñ ng xây d ng cũng d làm cho ngư i nông dân chuy n sang nuôi mô hình khác ho c sang lĩnh v c phi nông nghi p. Trong ñi u ki n Vi t Nam, lao ñ ng nông nghi p có thu nh p th p so v i các ho t ñ ng kinh t khác ñô th cũng là nguyên nhân cơ b n làm ngư i dân ít m n mà v i ho t ñ ng nông lâm th y s n ñô th (Lê Văn Trư ng, 2009). Nh ng năm g n ñây, cùng v i t c ñ ñô th hóa m c cao, nhi u v n ñ v dân s , thu nh p, ô nhi m môi trư ng,… n y sinh, ho t ñ ng s n xu t cá c nh trong lo i hình nông nghi p ñô th c a thành ph H Chí Minh có nh ng thay ñ i quan tr ng c n ñư c nghiên c u, t ñó tìm ki m nh ng gi i pháp phù h p ñ phát tri n lo i hình nông nghi p quan tr ng này. K t qu trong bài vi t này là m t ph n c a ñ tài nghiên c u “Kh năng chuy n ñ i t mô hình s n xu t gi ng cá nuôi th t sang s n xu t cá c nh trên ñ a bàn thành ph H Chí Minh”. Không l p l i các nghiên c u v hi n tr ng trư c ñây, bài vi t này s t p trung vào các v n ñ có liên quan ho c nh hư ng ñ n quá trình chuy n ñ i trong ho t ñ ng s n xu t cá c nh trên ñ a bàn thành ph . Các hình th c canh tác trư c khi chuy n ñ i sang s n xu t cá c nh, nguyên nhân chuy n ñ i sang nuôi cá c nh, kh năng chuy n ñ i ñ i tư ng nuôi và m r ng ñ u tư, m c ñ hài lòng c a ngư i s n xu t cá c nh, các y u t môi trư ng và bi n ñ i khí h u nh hư ng ñ n quy t ñ nh chuy n ñ i sang s n xu t cá c nh cũng như nh hư ng ho t ñ ng s n xu t cá c nh hi n nay ñã ñư c kh o sát trong bài vi t này. 1
  2. H i th o “Vai trò c a cá c nh TPHCM” – ðH Nông Lâm TPHCM 31-12-2010 ------------------------------------------------------------------------------------------------- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U Thu th p s li u S li u thu th p t 63 h s n xu t cá c nh ñư c ph ng v n thông qua b ng câu h i so n trư c bao g m các thông tin v cơ s , nguyên nhân chuy n ñ i sang nuôi cá c nh, hi u qu c a ho t ñ ng ñ u tư trư c và sau khi chuy n ñ i, nh hư ng c a ô nhi m môi trư ng và bi n ñ i khí h u và kh năng phát tri n m r ng c a cơ s trong tương lai… Vi c kh o sát ñư c th c hi n trong kho ng th i gian t 06/2010 ñ n 12/2010 trên các tr i s n xu t cá c nh trên ñ a bàn thành ph . Mã hóa và x lý s li u S li u, các thông tin liên quan ñ n th c tr ng ngh s n xu t cá c nh s ñư c th ng kê, phân tích và mô t b ng ph n m m SPSS 16.0 for Windows nh m ñưa ra nh ng ñánh giá ñ nh tính v m c ñ , xu hư ng, tính ch t và m i quan h gi a các bi n s . K T QU VÀ TH O LU N Hi n tr ng s n xu t cá c nh Theo k t qu kh o sát năm 2005 c a S Nông Nghi p và Phát Tri n Nông Thôn Thành Ph H Chí Minh trên 106 h nuôi cá c nh cho th y các tr i s n xu t cá c nh ch y u t p trung Qu n 8 (28,3%) và Qu n 12 (22,6%). K t qu kh o sát ng u nhiên 63 h s n xu t cá c nh hi n nay ñư c trình bày B ng 1, K t qu này cho th y xu hư ng chuy n d ch tr i s n xu t cá c nh ra các vùng ngo i thành v i ngu n nư c ít ô nhi m hơn và không ch u nh hư ng c a các d án quy ho ch ñô th . B ng 1. S phân b c a các h ñi u tra ð a phương S tr i kh o sát T l (%) Bình Chánh 26 41,3 Qu n 12 22 34,9 Qu n 8 6 9,5 Qu n Th ð c 2 3,2 Gò V p 2 3,2 C Chi 2 3,2 Qu n 6, Qu n 9, Qu n 11 3 4,7 Trong 63 h ñư c kh o sát, ch có 1 trư ng h p là ñ ng s h u, còn l i 62 h là thu c s h u riêng tư nhân. Ch s h u kinh doanh ñ ng th i là ch s h u chi m 61,9%; 7,9% ch s h u ñ t có thuê thêm ñ t, 30,2% không có ñ t và ph i thuê hoàn toàn m t b ng ñ s n xu t. Giá tr m nh ñ t dao ñ ng t 300 tri u ñ n 40 t ñ ng, trung bình 3,685 t ñ ng, trong ñó 50% trong s 38 cơ s có giá tr ñ t nh hơn 3 t ñ ng. Ti n thuê ñ t dao ñ ng t 500 ngàn ñ n 24 tri u ñ ng/năm. Di n tích ñ t trung bình 11359 m2, trong ñó di n tích s d ng cho kinh doanh trung bình là 10444 m2. Có khá nhi u hi p h i, câu l c b ñư c thành l p trong th i gian g n ñây nh m phát tri n n n nông nghi p ñô th , tuy nhiên ch có 17 h (27%) có tham gia vào các t ch c này. Tuy di n tích s d ng cho kinh doanh khá l n và tăng v quy mô so v i các nghiên c u trư c ñây nhưng hi n nay h u h t các h kinh doanh v n mang tính nh l , thi u s liên k t, s cơ s ph i thuê ñ t ñ s n xu t chi m t l cao. 2
  3. H i th o “Vai trò c a cá c nh TPHCM” – ðH Nông Lâm TPHCM 31-12-2010 ------------------------------------------------------------------------------------------------- H u h t các tr i s n xu t cá c nh hi n nay ñ u ch ñ ng ngu n gi ng nuôi v i 92,1% s tr i ñư c h i có th t s n xu t con gi ng. Có 36 trư ng h p (57,1%) mua cá t tr i khác. Ch có 3 tr i có s d ng cá ngu n g c nh p kh u. Hình th c nuôi ao v n chi m ưu th v i 55,6% s tr i ñư c kh o sát, k ñ n là nuôi b xi măng ho c b b t v i 29 ngư i (46%), hình th c nuôi b ki ng có 15 trư ng h p (23,8%). Ngoài vi c t tìm hi u nghiên c u k thu t s n xu t (chi m t l 30,2% ngư i s n xu t), ngu n thông tin ch y u là t h hàng và b n bè (55,6%). Ch có r t ít (12,7%) ngư i s n xu t thu th p ñư c thông tin nh các l p hu n luy n và ñào t o. Trong 63 ngư i ñư c ph ng v n, ch có 9 trư ng h p (14,3%) nh n ñư c s h tr c a Nhà Nư c. ði u này cho th y các hình th c h tr vay v n, h tr k thu t v n chưa mang tính th c ti n và xã h i hóa cao. nh hư ng c a ô nhi m môi trư ng và bi n ñ i khí h u ñ n ho t ñ ng s n xu t Quá trình công nghi p hóa, ñô th hóa và dân s tăng nhanh khi n lư ng ch t th i ñ ra sông ngày càng nhi u. Ô nhi m môi trư ng ngu n nư c là v n ñ nóng ñ i v i ngành nông nghi p trên ñ a bàn thành ph hi n nay, trong ñó ho t ñ ng nuôi cá c nh cũng không ngo i l , ñ c bi t ñ i v i các mô hình nuôi ao. Trong 63 ngư i ñư c kh o sát, có 43 ý ki n (68,2%) cho r ng ô nhi m môi trư ng có nh hư ng ñ n ho t ñ ng s n xu t c a cơ s hi n nay. Trong các ý ki n này thì có 42 ngư i (97,7%) cho r ng nguyên nhân ô nhi m là do hóa ch t công nghi p, 6 ý ki n (14%) cho r ng có nh hư ng c a ch t th i sinh ho t, 2 ý ki n xác ñ nh là có nh hư ng c a hóa ch t nông nghi p. Có th do nh hư ng c a ch t th i sinh ho t không rõ ràng ho c khó nh n di n d n ñ n s ý ki n tr l i không cao. Kh o sát nh hư ng c a bi n ñ i khí h u ñ n ho t ñ ng s n xu t ñư c th c hi n trên 55 h nuôi, có 29 h (52,7%) cho r ng bi n ñ i khí h u có nh hư ng. Trong ñó 22 ý ki n (75,9%) tr l i do t n su t và biên ñ tri u cư ng tăng, 17 ý ki n (58,6%) xác ñ nh s nhi m m n tăng, 3 ý ki n (10,3%) tr l i lư ng mưa tăng có nh hư ng ñ n ho t ñ ng s n xu t hi n nay. V ngành ngh c a ch cơ s trư c khi chuy n ñ i sang s n xu t cá c nh, k t qu kh o sát cho th y ph n l n các ch cơ s s n xu t cá c nh hi n nay chuy n ñ i t ngành nông nghi p ho c có liên quan ñ n nông nghi p. Trong ñó xu t phát t s n xu t gi ng cá nuôi th t chi m t l cao nh t v i 17 ngư i (27%), k ñ n t ngh tr ng tr t v i 16 ngư i (25,4%). B ng 2. Ngh nghi p c a ch cơ s s n xu t cá c nh trư c khi s n xu t cá c nh Ngành ngh S ngư i T l % S n xu t gi ng cá nuôi th t 17 27,0 Tr ng tr t 16 25,4 Chăn nuôi gia súc 4 6,3 Cung c p m i tươi s ng cho cá c nh 4 6,3 Công nhân t i các tr i cá c nh 3 4,8 Nuôi cá th t 1 1,6 Ngành ngh khác 22 34,9 Nguyên nhân chuy n ñ i sang s n xu t cá c nh Có nhi u nguyên nhân khi n ngư i ñ u tư chuy n sang lĩnh v c cá c nh, tuy nhiên ph n l n ngư i ñư c h i tr l i là do s thích (50,8%) k ñ n là do l i nhu n mang l i t 3
  4. H i th o “Vai trò c a cá c nh TPHCM” – ðH Nông Lâm TPHCM 31-12-2010 ------------------------------------------------------------------------------------------------- ngh nuôi cá c nh (46%). ði u ki n cơ s phù h p cho s n xu t cá c nh cũng ñư c 19 ngư i ch n (30,2%). Các hình th c h tr nuôi cá c nh, y u t th trư ng, chi phí ñ u tư cũng cũng là nguyên nhân ñưa ñ n quy t ñ nh chuy n ñ i nhưng t l không cao. Nguyên nhân do môi trư ng ô nhi m cũng có 22 ngư i ñưa ra (34,9%), trong ñó các tác nhân gây ô nhi m ph n l n nh hư ng ñ n ho t ñ ng tr ng tr t ho c s n xu t cá gi ng. Trong 22 trư ng h p ch u nh hư ng c a môi trư ng thì 100% ngư i tr l i tác nhân là hóa ch t công nghi p, 6 ngư i tr l i do ch t th i sinh ho t, 1 ngư i tr l i do hóa ch t nông nghi p. Y u t bi n ñ i khí h u cũng nh hư ng ñ n quy t ñ nh chuy n ñ i sang nuôi cá c nh v i 10 ngư i tr l i (15,9%). Trong ñó c 10 ngư i ñ u ñ ng ý do t n su t và biên ñ tri u cư ng tăng, 3 ngư i tr l i do nhi m m n nh hư ng ñ n quy t ñ nh chuy n ñ i. Nhìn chung, s thích không ph i là nguyên nhân chính d n ñ n quy t ñ nh chuy n ñ i ngành ngh , nhưng có th là nguyên nhân khơi g i s tìm tòi h c h i trong nhu c u gi i trí, d n d n d n ñ n quy t ñ nh g n bó v i ngh s n xu t cá c nh. ði u này có th là s khác bi t c a ngh s n xu t sinh v t c nh so v i các ngành ngh khác trong cơ c u nông nghi p ñô th . Y u t môi trư ng ô nhi m k t h p v i biên ñ tri u cư ng ngày càng tăng trong nh ng năm g n ñây gây tác h i không nh ñ n ho t ñ ng s n xu t cá gi ng, ngoài ra cũng nh hư ng ñáng k ñ n các h tr ng tr t, trong ñó ph i k ñ n m t s h tr ng lan, mai ho c tr ng rau qu … là m t trong các nguyên nhân chính ñưa ñ n quy t ñ nh chuy n ñ i ngành ngh . Vai trò c a s n xu t cá c nh: V thu nh p, có 45 ngư i ñư c h i (71,4%) cho r ng m c thu nh p hi n nay cao hơn so v i trư c khi chuy n ñ i sang nuôi cá c nh, trong khi ñó 18 ngư i không ñ ng tình (28,6%) v i ý ki n này. L i nhu n h ng tháng c a các cơ s s n xu t cá c nh dao ñ ng l n (0 – 50 tri u/tháng), trong ñó m c l i nhu n dư i 10 tri u ñ ng/tháng chi m t l khá cao (66,7%), 12 cơ s (25%) có m c l i nhu n t 10-20 tri u ñ ng/tháng, 4 cơ s (8,3%) có m c l i nhu n trên 20 tri u ñ ng/tháng. Trong 63 ngư i ñư c ph ng v n thì có 46 ngư i (73%) tr l i hài lòng v i ngh s n xu t cá c nh hi n nay. Nguyên nhân mang l i s hài lòng cho ngư i s n xu t th hi n B ng 3. B ng 3: Nguyên nhân mang l i s hài lòng cho ngư i s n xu t Nguyên nhân hài long S ngư i T l % K thu t ñơn gi n 21 45,7 ði u ki n cơ s phù h p 16 34,8 Th trư ng n ñ nh 14 30,4 Giá cá cao 8 17,4 Chi phí s n xu t th p 3 6,5 Nguyên nhân khác 8 17,4 M c ñ hài lòng cũng ñư c th hi n vi c m r ng ñ u tư. Trong 63 ngư i ñư c ph ng v n, có 27 h (42,9%) d ñ nh ñ u tư thêm, m r ng s n xu t trong th i gian t i. ðây là m t tín hi u t t cho các chương trình phát tri n cá c nh trên ñ a bàn thành ph . Song song v i vi c l y ý ki n các h hài lòng, 17 cơ s không hài lòng cũng ñư c kh o sát trong ñó có 15 ý ki n cho r ng giá cá hi n nay th p (88,2%), 10 ý ki n cho r ng 4
  5. H i th o “Vai trò c a cá c nh TPHCM” – ðH Nông Lâm TPHCM 31-12-2010 ------------------------------------------------------------------------------------------------- th trư ng không n ñ nh (58,8%), 4 ý ki n cho r ng chi phí cao (23,5%) và 2 ý ki n khác v i t l 11,8%. Vi c phát tri n di n tích nuôi ao, y u t k thu t ngày càng hoàn thi n ñã mang l i s hài lòng cho ph n l n khách hàng, tuy nhiên ñi u này cũng d n ñ n s gi m m nh v giá m t s lo i cá c nh hi n nay. Ngoài ra th trư ng cung c u m t s loài cá không n ñ nh d n ñ n m t s tr i nuôi không hài lòng. Nhìn chung, các ý ki n trái chi u nhau v giá c và th trư ng ñ u xu t phát t vi c l a ch n ñ i tư ng nuôi phù h p hay không phù h p v i ñi u ki n cơ s hi n có. Có 13 tr i (20,6%) d ñ nh s chuy n ñ i ñ i tư ng s n xu t, trong ñó ph n l n ý ki n l a ch n ñ i tư ng phù h p v i nhu c u th trư ng (61,5%), ưu tiên k ñ n là ch n ñ i tư ng có giá bán cao (46,2%), ch 1 cơ s l a ch n ñ i tư ng d s n xu t hơn. Có 3 ý ki n l a ch n khác trong ñó có 1 ý ki n s quay tr l i ho t ñ ng s n xu t gi ng cá nuôi th t do hi n nay th trư ng cá gi ng ñang khá thu n l i. K T LU N V i nhu c u di n tích s d ng cho s n xu t kinh doanh khá l n, các tr i s n xu t cá c nh có xu hư ng chuy n d ch t vùng s n xu t truy n th ng n i thành ra vùng ven ñô - nơi có ngu n nư c trong s ch hơn và ít ch u nh hư ng c a các d án ñô th hóa. Ch m t ph n nh các cơ s s n xu t nh n ñư c s h tr v v n và k thu t, h u h t các tr i s d ng ngu n gi ng s n xu t t i ch v i hình th c nuôi ao. Do ñó, có ñ n 68,2% s tr i nuôi ch u nh hư ng c a ô nhi m môi trư ng, ch y u là do hóa ch t công nghi p. Trư c khi chuy n sang cá c nh, ña s các ch cơ s ñã tham gia s n xu t cá gi ng cá th t dùng cho nuôi thương ph m. S thích và l i nhu n là 2 nguyên nhân chính d n ñ n quy t ñ nh chuy n ñ i sang s n xu t cá c nh. Các y u t ô nhi m môi trư ng và bi n ñ i khí h u cũng có tác ñ ng ñ n quy t ñ nh chuy n ñ i. Thu nh p tăng cùng v i các y u t như k thu t ngày càng hoàn thi n, ñi u ki n cơ s phù h p… ñã mang l i s hài lòng cho ph n l n các cơ s s n xu t cá c nh hi n nay. Tuy nhiên, giá c th p và th trư ng b p bênh c a m t s gi ng loài cá c nh ñã d n ñ n xu hư ng chuy n ñ i ñ i tư ng và gi m s hài lòng c a nông dân s n xu t cá c nh. TÀI LI U THAM KH O Ban Ch ñ o Chương trình Phát tri n cá c nh. ð nh hư ng phát tri n cá c nh t i Thành ph H Chí Minh, http://fishviet.com/fishviet/index.php?page=news&content=10&article=52 Báo Khoa H c K Thu t Nông nghi p. TP H Chí Minh chuy n d ch cơ c u s n xu t nông nghi p, http://vndgkhktnn.vietnamgateway.org/news.php?newsid=50610084852 Cao Minh Nghĩa, 2008. Phân tích th c tr ng quá trình chuy n d ch cơ c u kinh t trên ñ a bàn thành ph H Chí Minh giai ño n 2006 ñ n tháng 6 năm 2008. B n tin Kinh t xã h i – Vi n nghiên c u phát tri n tp HCM- S tháng 12/2008. Công Phiên, 2009. Chuy n d ch s n xu t nông nghi p TPHCM thi u quy ho ch nên chưa b t xa. Báo Sài Gòn Gi i Phóng, s ra ngày 8/2/2010. FAO, 2007. Profitability and sustainability of urban and peri-urban agriculture. Agricultural management, marketing and finance occasional paper. Food and Agriculture Organization. 95pages. 5
  6. H i th o “Vai trò c a cá c nh TPHCM” – ðH Nông Lâm TPHCM 31-12-2010 ------------------------------------------------------------------------------------------------- Brown, K. H. and A. Carter, 2003. Urban Agriculture and Community Food Security in the United States: Farming from the City Center to the Urban Fringe. Community Food Security Coalition, Venice California, USA. 28 pages. Lê Thanh Liêm, ð ng H o, Ngô Văn Ti n, Trương Hoàng, Phan Văn T , ð ng Trung Thành, Bùi Thanh Quang, Hà Thúc Viên, 2009. Quy ho ch phát tri n nông nghi p ñô th thành ph H Chí Minh ñ n năm 2020 và ñ nh hư ng 2025. Lê Văn Khâm, 2008. ð u tư phát tri n nông nghi p ñô th khu kinh t Dung Qu c theo hư ng n ñ nh và b n v ng: V n ñ c p thi t ñ t ra t th c ti n. N i san Nghiên c u Khoa h c S 48/2008. Trư ng Cao ñ ng Tài Chính K Toán. Trang 47 – 49. Lê Văn Trư ng, 2009. Nh n d ng nông nghi p ñô th Vi t Nam. http://www.hids.hochiminhcity.gov.vn/Hoithao/VNHOC/TB9/truong.pdf Ph m S Liêm, 2009. Nông nghi p ñô th - T i sao không? http://www.toquoc.gov.vn/Thongtin/Kinh-Te/Nong-Nghiep-Do-Thi-Tai-Sao- Khong.html Trúc Nhã, 2009. Phát tri n cá c nh trên ñ a bàn thành ph H Chí Minh - S Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn Thành ph H Chí Minh. http://www.sonongnghiep.hochiminhcity.gov.vn/DetailNews.asp?ID=1636 Trương Hoàng, 2009. Cá c nh trong cơ c u nông nghi p Thành ph H Chí Minh- Trung tâm Khuy n Nông Thành ph H Chí Minh. Vi n Nghiên C u Phát Tri n TPHCM, 2007. Chuy n d ch cơ c u nông nghi p, kinh t nông thôn nhìn t góc ñ qu n lý Nhà nư c. 6
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2