intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bảo quản sách và tài liệu viết trên chất liệu giấy trong quá trình trưng bày

Chia sẻ: Mơ Mộng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

105
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mary Todd Glaser - Giám đốc về bảo tồn tư liệu chất liệu giấy. Trung tâm Bảo tồn tư liệu Đông Bắc Trưng bày là hoạt động bổ ích và mang tính giáo dục. Việc trưng bày các tác phẩm nghệ thuật, đồ tạo tác và đặc biệt là những hiện vật quý hiếm, độc nhất vô nhị, hay những kiệt tác là một phần quan trọng trong chức năng giáo dục của nhiều tổ chức. Đây cũng là một cách hiệu quả nhằm thu hút sự quan tâm và hỗ trợ từ phía công chúng. Trưng bày cũng là...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bảo quản sách và tài liệu viết trên chất liệu giấy trong quá trình trưng bày

  1. Bảo quản sách và tài liệu viết trên chất liệu giấy trong quá trình trưng bày Mary Todd Glaser - Giám đốc về bảo tồn tư liệu chất liệu giấy. Trung tâm Bảo tồn tư liệu Đông Bắc Trưng bày là hoạt động bổ ích và mang tính giáo dục. Việc trưng bày các tác phẩm nghệ thuật, đồ tạo tác và đặc biệt là những hiện vật quý hiếm, độc nhất vô nhị, hay những kiệt tác là một phần quan trọng trong chức năng giáo dục của nhiều tổ chức. Đây cũng là một cách hiệu quả nhằm thu hút sự quan tâm và hỗ trợ từ phía công chúng. Trưng bày cũng là hoạt động chủ yếu của hầu hết các bảo tàng cũng như các thư viện và phòng lưu trữ tư liệu (mặc dù quy mô trưng bày của chúng nhỏ hơn bảo tàng). Mặc dù việc trưng bày có thể làm phức tạp thêm hoặc thậm chí gây khó khăn cho công tác bảo quản, chúng ta có thể áp dụng nhiều cách thức để giảm tối thiểu rủi ro/ hư hại. Tất cả các hiện vật được trưng bày, ngay cả những hiện vật có giá trị khiêm tốn nhất đều phải được xem xét trên các quan điểm bảo tồn, bởi vì trên thực tế các vấn đề bảo tồn thường hay bị bỏ qua để nhường chỗ cho các ưu tiên khác. Khi xem xét từng hiện vật, nhất thiết phải có ý kiến của một nhân viên hoặc một nhà tư vấn, người có kiến thức chuyên
  2. môn sâu về các vấn đề bảo quản. Sự tham gia của người này giúp tránh được những lỗi không đáng có và hạn chế tối đa những thiệt hại có thể xảy ravới bộ sưu tập. Đối với những hiện vật trưng bày là văn bản, cách tối ưu là sao chụp bản gốc và trưng bày bản sao. Cách này được dùng ngày càng phổ biến, nhất là đối với ảnh và tài liệu viết. Các máy phô tô laze màu sẽ cho những bản sao hầu như giống hệt, rất khó phân biệt so với nguyên bản. Các dịch vụ sao chụp chất lượng cao xuất hiện ở khắp mọi nơi. Hơn nữa, việc sao chụp cũng giúp cải thiện chất lượng hình ảnh tư liệu do công nghệ scan kỹ thuật số có thể loại bỏ mọi vết ố và vết bẩn. Tất nhiên là cũng có những lúc ta có thể trưng bày tư liệu gốc. Nhưng nó phải được bảo quản để tránh ánh sáng, không khí và không cho phép người xem chạm vào. Các khung, hộp kín có nắp đậy, các thiết bị bảo vệ có ý nghĩa quan trọng trong việc kiểm soát ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm trương đối (RH) trong khu vực trưng bày. 5 quy tắc cơ bản cho việc trưng bày các hiện vật ở dạng tài liệu viết trên giấy là: 1. Bất cứ khi nào có thể thì luôn sử dụng bản sao. 2. Không trưng bày những giấy tờ có giá trị một cách thường xuyên.
  3. 3. Giữ ở mức ánh sáng càng thấp càng tốt. 4. Sử dụng các tấm màng lọc để giảm tối thiểu tối đa sự tiếp xúc với tia cực tím. 5. Các hộp, khung bảo vệ phải kín và được làm bằng chất liệu mà không gây hư hại gì cho các hiện vật bên trong . Ánh sáng: Ánh sáng có thể gây những tác động nghiêm trọng đến các hiện vật trưng bày. Giấy là một trong những loại vật liệu nhạy cảm với ánh sáng nhất trong số các vật liệu dùng để viết hoặc vẽ khác. Ánh sáng có thể làm ố đen giấy và làm nhạt màu các thông tin bên trong. Những biến đổi do ánh sáng gây ra không thể quan sát được bằng mắt thường do chúng tấn công, làm suy yếu cấu trúc vật lý và làm biến đổi màu giấy. nó cũng làm ảnh hưởng đến lớp nhũ tương (lớp thuốc tráng) ảnh. Các loại ánh sáng đều có thể gây hại đối với giấy, cường độ ánh sáng càng cao thì mức nguy hiểm tiềm tàng càng cao. Những nguồn ánh sáng có nhiều tia cực tím (UV) thì đặc biệt nguy hại bởi vì ảnh hưởng của ánh sáng có tính chất tích luỹ, ngay cả những ánh sáng có cường độ thấp cũng làm hư
  4. hại giấy nếu như thời gian tiếp xúc kéo dài. Bởi vậy, những người làm công tác bảo quản cần lưu ý rằng các hiện vật có giá trị không được thường xuyên trưng bày. Ánh sáng tự nhiên (ánh sáng ban ngày) đặc biệt nguy hại: Cần tránh việc tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên do cường độ và lượng UV trong ánh sáng tự nhiên rất cao. Nếu như ở khu vực trưng bày có cửa sổ thì chúng cần được che phủ bằng các loại màn/ mành chắn vào ban ngày. Ngoài ra, các bộ phận lọc tia cực tím cũng cần phải được lắp đặt để kiểm soát sự tàn phá của nó. Các tấm màng lọc UV hiện có ở dạng màng nhựa hoặc tấm phủ. Các tấm màng thường có chất acetate (muối hoặc este từ axit axêtic), dễ dàng dùng kéo để cắt và dán trực tiếp vào các cửa sổ hay hộp chứa. Những tấm màng UV màu cũng có tác dụng làm giảm mức độ ảnh hưởng của ánh sáng. Mặc dù màng UV ít tốn kém hơn tấm chắn UV nhưng chúng lại thiếu tính thẩm mỹ hơn và sau khi dùng khó tháo bỏ. Hiện tại, ta vẫn chưa biết là các tấm màng UV có tác dụng trong thời gian bao lâu mặc dù các thử nghiệm không chính thức đã chỉ ra rằng chúng có tuổi thọ rất hạn chế. Cách duy nhất để xác định xem tấm màng còn có tác dụng lọc tia UV hay không là dùng thước đo UV (xem phần sau) để đo ánh sáng
  5. truyền qua. Các tấm lọc UV có thể được dùng ở cửa sổ, hộp hoặc khung trưng bày. Chúng tồn tại dưới dạng kính hoặc các tấm chứa axit acrylic. Từ vài thập kỷ nay, các cơ quan bảo tàng đã sử dụng sản phẩm UF- 3 Plexiglas chứa acrylic do hãng Rohm và Haas sản xuất. Gần đây, một số hãng khác đã bắt đầu giới thiệu các tấm acrylic hoặc tấm kính lọc UV. Khi lựa chọn các sản phẩm này cần kiểm tra xem công suất lọc UV của chúng có lớn hơn 90% hay không, do một số tấm acrylic và hầu hết các loại kính có ít hoặc hầu như không có khả năng lọc tia UV. Thông thường, các loại kính không tráng không có khả năng lọc UV mặc dầu những sản phẩm không tráng khác vẫn có khả năng này. Trước khi lắp đặt các tấm acrylic ở cửa sổ cần kiểm tra để đảm bảo rằng các quy định cứu hoả không bị vi phạm. Các tấm lọc này được sử dụng như một tấm chắn thứ hai ở cửa sổ. Nó được lắp đặt ở bên trong tương tự như cửa chớp, và có tác dụng chắn nhiệt cũng như lọc tia UV. Nếu như vấn đề tài chính không cho phép lắp đặt theo kiểu này, thì ta có thể dùng móc treo những tấm này ở phía bên trong cửa sổ. Kiểu này chỉ hiệu quả khi tấm treo lớn hơn lớp cửa kính của cửa sổ để đảm bảo rằng mọi ảnh hưởng từ bên ngoài vào đều được sàng lọc.
  6. Nếu như dùng sơn trắng chứa titanium dioxide trên tường và trần nơi trưng bày thì cũng giúp giảm bớt một lượng tia UV nhất định. Tuy vậy, vẫn cần phải sử dụng các biện pháp khác để kiểm soát tia UV. Ánh sáng nhân tạo: ánh sáng ở các khu vực mà các tài liệu viết trên giấy được trưng bày phải được duy trì ở mức độ thấp. Ngoài ra, cần sử dụng những loại đèn ít hoặc không sinh ra tia UV. + Đèn huỳnh quang: Mặc dù đèn huỳnh quang được dùng phổ biến trong hầu hết các cơ quan, nhưng chúng lại có nhiều nhược điểm trong các khu vực trưng bày. Các loại đèn này không có chức năng điều chỉnh mờ đi và hầu hết đều sinh ra bức xạ UV. Có rất nhiều loại đèn huỳnh quang nhưng chúng rất khác biệt về lượng UV sinh ra, từ 0.5%-12%. Ta nên sử dụng những loại có lượng UV sản sinh thấp, nhỏ hơn 2%. Để an toàn hơn, cần bọc các đầu ống tuýp, nơi mà phần lớn tia UV được sản sinh ra. + Đèn nóng sáng (đèn vonfram): do chúng có thể được dùng với bộ phận điều chỉnh độ sáng tối và bởi chúng hầu như không tạo ra UV nên các loại đèn nóng sáng rất phù hợp với mục đích trưng bày. Loại bóng đèn thường được sử dụng để chiếu sáng trong gia đình là một ví dụ của loại đèn vonfram.
  7. Do loại đèn này sinh nhiệt nên nó phải được đặt xa các hiện vật trưng bày và không bao giờ được đặt trong các hộp trưng bày. Các loại đèn vonfram cần phải có thiết bị điều chỉnh sáng tối. + Đèn Vonfram-Halogen (Thạch anh-Iodine): hiện nay chúng đang rất được ưa chuộng trong các tổ chức, cơ quan bảo tàng. Loại đèn này có thể điều chỉnh độ sáng tối nhưng lại sinh ra lượng UV lớn. Đèn vonfram-Halogen phải được sử dụng đồng bộ với thiết bị lọc UV của nó. Cần ghi nhớ rằng phải luôn giữ mức chiếu sáng ở mức càng thấp càng tốt. Các nhà thiết kế hệ thống chiếu sáng giỏi phải biết cách chiếu sáng hiện vật trưng bày một cách hiệu quả với mức độ sáng từ thấp đến vừa phải. Ví dụ như nếu cần ánh sáng khuyếch tán rộng chứ không chiếu rọi thì độ sáng sẽ thấp hơn, có thể tạo sự hấp dẫn cho người xem mà không cần thiết phải gây hư hại cho bộ sưu tập bằng những đèn chiếu rọi. Khi không có người xem trong phòng thì cần tắt đèn đi. Một số bảo tàng đã có hệ thống bật tắt điện tự động. Một số tổ chức khác lại dùng vải phủ lên những hợp chứa những hiện vật có giá trị cao hoặc nhạy sáng để bảo quản chúng. Ánh sáng nào thì được phép sử dụng? Khái niệm Lux/giờ.
  8. Nếu mọi loại ánh sáng đều tiềm tàng nguy cơ gây hại và sự huỷ hoại của nó mang tính tích luỹ thì bất cứ sự tiếp xúc nào của ánh sáng đều nguy hiểm, đặc biệt là loại vật liệu có độ nhạy cảm nhiều với ánh sáng như giấy. Những tác phẩm nghệ thuật và đồ tạo tác có ý nghĩa văn hoá phải được trưng bày, nhưng cần phải tuân thủ theo những hướng dẫn để hạn chế đến mức tối đa việc tiếp xúc với ánh sáng. Giới hạn 50.000 lux giờ được áp dụng cho những loại vật liệu nhạy cảm với ánh sáng. Nó được tính toán bằng cách lấy cường độ ánh sáng (đơn vị đo là lux) nhân với số giờ hiện vật tiếp xúc với ánh sáng. (Ngoài ra, ánh sáng cũng có thể được đo bằng footcandle hoặc Lumen; 1 footcande (lumen) xấp xỉ bằng 11 lux). Nếu một vật được chiếu sáng trong 10h với cường độ 50 lux thì sau 100 ngày nó sẽ đạt đến giới hạn 50.000 lux giờ (50 lux x 10 giờ x100 ngày). Cường độ ánh sáng càng cao thì thời gian tiếp xúc càng giảm. Một số tổ chức đã bắt đầu ghi chép lại thời gian trưng bày của những hiện vật có giá trị nhất hoặc làm bằng loại vật liệu nhạy sáng của cơ quan họ. Các căn phòng với cường độ ánh sáng 50 lux thì khá tối, nhất là đối với người xem khi họ từ ngoài trời sáng bước vào phòng. Tuy nhiên, mắt con người có thể điều tiết và việc thiết kế một hệ thống chiếu sáng tốt cũng hỗ trợ rất nhiều. Một tấm biển giải thích rõ lý do cũng sẽ có tác dụng xoa dịu
  9. người xem. Ánh sáng được đo bằng một loại thước đo ánh sáng. Nếu không có thì có thể sử dụng loại thước đo gắn liền của máy ảnh một ống kính. Thước đo UV sẽ đo lường tỷ lệ UV trong ánh sáng, biểu thị bằng microwatt/lumen. Các bộ sưu tập tài liệu giấy không nên để tiếp xúc với lượng UV vượt quá 75 microwatt/lumen. Nếu như cơ quan bạn không có được thước đo UV đáng tin cậy (do chúng rất đắt), thì bạn có thể yên tâm với giả thiết rằng ánh sáng tự nhiên và hầu hết các nguồn sáng huỳnh quang và vonfram-halogen đều chứa một lượng UV vượt quá giới hạn cho phép. Những nguồn ánh sáng đó phải có bộ phận lọc UV. Hộp/Lồng Các hiện vật bằng chất liệu giấy phải được trưng bày trong các khung hoặc hộp. Các khung/hộp này phải được làm bằng vật liệu phù hợp và phải được gắn kín. Chúng sẽ giúp chống lại nhiều tác động có hại do không khí gây ra cũng như ngăn không cho người xem tiếp xúc trực tiếp với hiện vật được trưng bày. Đồng thời, nó làm giảm tác động của những thay đổi lên xuống của nhiệt độ trong ngày cũng như trong một thời gian dài. Mặc dù không thể ngăn hơi ẩm lọt vào trong hộp trưng bày trong khoảng thời gian độ ẩm tương đối cao, nhưng loại keo silica (silicdioxit SiO2) sẽ giúp ổn định độ ẩm tương đối
  10. (RH) trong hộp nếu như hộp đó được gắn kín. Silica là một vật liệu trong suốt có tác dụng như một chất làm khô. Trong những hộp, khung, thùng gỗ trưng bày hay các vật chứa khác, silica được dùng như một chất đệm nhằm duy trì độ RH. Trước khi sử dụng, loại keo này phải được điều chỉnh để đạt độ RH phù hợp (thực hiện theo hướng dẫn của nhà cung cấp). Khi đã được điều chỉnh, nó sẽ có khả năng hút ẩm khi độ RH quá cao, đến khi bên trong hộp quá khô thì nó sẽ giải thoát lượng ẩm này ra. Có 2 loại keo silica. Loại thường màu trắng còn loại chỉ định có màu xanh. Loại keo chỉ định tỏ ra đặc biệt hữu dụng vì khi nó đạt đến độ bão hoà (độ no) thì nó chuyển sang màu hồng đậm. Loại này đắt hơn loại thường nhiều nhưng bạn có thể tiết kiệm tiền bằng cách mua một lượng nhỏ keo chỉ định và trộn chúng với các loại keo thường. Khi đạt đến độ bão hoà, keo silica sẽ bị khô, ta có thể tái sử dụng chúng bằng cách đặt vào lò ở nhiệt độ 300 độ F trong 3giờ. Lượng keo silica cần thiết cho thể tích hộp cần được tính toán một cách cẩn thận. Hãy liên hệ với nhà cung cấp để có hướng dẫn chi tiết. Các loại keo như Art-Sorb hay Arten là những loại có khả năng hút ẩm lớn gấp 5 lần so với các loại keo thông thường. Chúng tồn tại dưới dạng tấm, hạt hoặc sợi băng cassette có hạt hoặc sóng, có thể bỏ vào trong các
  11. khung, hộp hay lồng nhỏ. Ngoài những biện pháp trên, việc kiểm soát tổng thể môi trường trong căn phòng với các thiết bị điều hoà không khí và độ ẩm là cách tốt nhất để bảo vệ hiện vật trưng bày trước những thay đổi về thời tiết. Vật liệu làm hộp trưng bày cần phải được lựa chọn cẩn thận do gỗ, chất gắn kín, sơn, chất dính, các miếng đệm cao su và vải sợi trưng bày có thể tạo ra những chất khí có hại và những chất hoá học này (trong tự nhiên thường có chất axit) được sinh ra trong những hộp kín. Những chất khí này gây ảnh hưởng tiêu cực một cách hiển nhiên đến các loại vật liệu như bạc hay chì, nhưng lại tấn công giấy một cách hết sức kín đáo. Mặc dù một số nhà quản lý công tác bảo tồn đã để những lỗ thông khí ở các hộp nhưng việc này cũng khiến cho một số vật trưng bày bị bụi và ô nhiễm từ bên ngoài. Các loại hộp công nghệ cao đã được phát triển với các thiết bị thông và lọc khí nhưng chúng nhiều khi vượt quá khả năng tài chính của hầu hết các cơ quan và tổ chức. Việc sử dụng các hộp trưng bày làm bằng vật liệu an toàn thì tốt hơn nhiều. Nếu như trong cơ quan của bạn có các loại hộp không phù hợp hoặc thiếu nguồn kinh phí để thay thế chúng, thì những thùng đó cần phải được đóng góc bằng các loại vật liệu sẽ
  12. được trình bày sau đây. Việc gắn kín vật liệu gỗ cũng làm tăng khả năng bảo vệ của chúng. Gỗ và các sản phẩm bằng gỗ Gỗ thường được sử dụng để làm hộp trưng bày vì chúng rất sẵn có và dễ kiếm, dễ thao tác và lại rất đẹp. Tuy nhiên, khi đã biến chất đi thì chúng là hiểm hoạ lớn đối với giấy. Mặc dù có rất nhiều loại khác nhau, nhưng tất cả các loại gỗ, kể cả các loại gỗ khô và lâu năm cũng tạo ra các chất axit. Nếu điều kiện không cho phép thì nên tránh sử dụng gỗ bên trong các hộp trưng bày. Ta có thể thay bằng nhôm mạ (bằng phương pháp điện phân) và những khung bọc thép được sản xuất phù hợp, chỉ có điều là chúng khá đắt. Hoặc các hộp trưng bày có thể được thiết kế không dùng sàn gỗ và phần khung bên ngoài làm từ Plexiglas hay kính. Nếu như buộc phải sử dụng gỗ thì cần chọn loại sản sinh ra tương đối ít khí độc hơn. Các loại gỗ mềm, nhất là gỗ thông, gỗ dương và gỗ đoạn được khuyên dùng. Một loại gỗ cứng là gỗ gụ cũng tạo ra ít khí độc nhưng phải dùng đúng loại gỗ gụ châu Phi. Gỗ sồi thường thấy ở các loại hộp cũ, là loại có lượng axít cao và gây nguy hiểm nhất. Do chúng đều chắc và kinh tế nên gỗ dán và gỗ ép được sử dụng thường xuyên để làm hộp trưng bày. Chúng thậm chí
  13. còn gây nhiều hư hại hơn so với gỗ đặc vì chúng có thể tác dụng với các chất keo hoặc nhựa cây có chứa formaldehyde (fócmanđêhít) rồi ôxi hoá tạo thành axit fomic. Đối với các loại gỗ ghép, mặt ngoài của gỗ dán cần được gắn với mặt phủ keo bằng chất axitfomic fenola (phenol formal dehyde). Fenola axit fomic có tính ổn định hơn (tạo ít khí hơn) axit mê fomic (loại axit này tồn tại phổ biến trong các sản phẩm gỗ ghép. Các tấm gỗ nhỏ không tạo ra axit fomic như loại Medite II cũng như các loại gỗ dán có lớp phủ bằng giấy Kraft loại MDO (Medium Density Overlay) (lớp phủ trung bình) và HDO (High Density Overlay) (lớp phủ dày) đều có thể sử dụng được. Hiệp hội gỗ dán Hoa Kỳ (APA) (American Plywood Association), là cơ quan có chức năng đưa ra các quy cách và tiêu chuẩn cho ngành công nghiệp chế biến gỗ, chỉ xác nhận chất lượng và đóng dấu hợp chuẩn các sản phẩm gỗ có phủ nhựa axit fomic. Điều cần lưu ý nhất là cần tránh đặt các hiện vật sưu tập tiếp xúc trực tiếp với gỗ, các mặt của các loại hộp gỗ dù cũ hay mới đều phải được phủ một lớp vật liệu đệm. Nó cho hiệu quả rất lớn, nhất là với các loại hộp bằng gỗ ghép hay gỗ sồi. Các vật liệu đệm: Các vật liệu đệm có thể ở trạng thái động hay tĩnh, vật liệu
  14. tĩnh là loại vật liệu ổn định về cấu trúc hoá học và tương đối không thấm nước như các tấm polyester (ví dụ loại Mylar), vải đệm 4 lớp, và tấm bột polyethyxlene (Ethafoam, Volara). Loại vật liệu đệm Marvelseal (là loại vật liệu dạng phiến không dính có các thành phần lá nhôm, polyethylene, và polyprolene) được đặc biệt khuyên dùng vì nó là những sản phẩm duy nhất hoàn toàn không hút khí và ẩm. Hơn nữa, nó khá dẻo, dễ uốn và dễ gập. Các loại vật liệu đệm mang tính "động" mới được xuất hiện. Chúng phản ứng về mặt hoá học với các khí độc, giữ và loại bỏ những khí độc khỏi khu vực bên trong hộp trưng bày. Một vật dụng điển hình là sản phẩm MicroChamber, có cả dạng tấm và dạng miếng đang được sử dụng rộng rãi bên trong các hộp chứa. Các thành phần “động” trong vật liệu đệm Microchamber là carbon và zeolite hoạt hoá. Tuy vậy, do những loại vật liệu này rất mới nên ít người biết đến hiệu quả lâu dài của chúng. Đây là những sản phẩm đầy tiềm năng và triển vọng cần dùng trong công tác bảo quản. Vật liệu đệm được dùng để che phủ các thành và phía bên trong của hộp. Chúng có thể được gắn lên bằng băng dính 2 mặt: Scotch loại #415 (do 3MSE). Một mặt của loại vật liệu Marvelscal có tính nhạy nhiệt, có thể dán vào mặt gỗ bằng nhiệt độ cao.
  15. Chất bít kín và sơn Trước khi sử dụng vật liệu đệm, bịt kín hộp cũng sẽ giúp giảm bớt lượng khí độc thải ra. Cần phải lựa chọn loại chất bít kín mà bản thân nó không tạo ra các chất hoá học có hại. Nói chung là cần tránh dùng những sản phẩm có nguồn gốc từ dầu. Có sản phẩm hiện đang được các nhà bảo tồn ưa dùng là các sản phẩm polymethane giữ ẩm (chứ không phải loại sản phẩm gốc dầu phổ biến) và loại epoxy 2 lớp. Không phải tất cả các sản phẩm polymathane gốc nước đều an toàn nhưng ta có thể thay đổi công thức của chúng. Tốt nhất là nên tham khảo ý kiến một chuyên gia về công tác bảo quản để biết tên sản phẩm polymethne cần dùng. Nếu như bạn muốn tự mình kiểm chứng sản phẩm thì bạn hãy tham khảo tài liệu của NEDCC có tên “Vật dụng dùng trong kho tàng mang tính bảo quản: Giới thiệu sơ lược về các sự lựa chọn hiện có” (Storage Furniture: A Brief Review of Current Options) để biết cách kiểm tra đơn giản mà không cần bất cứ thiết bị đặc biệt nào. Sau khi dùng chất bít kín cần để khô tự nhiên ít nhất 3 tuần. Cần chú ý thực hiện các biện pháp an toàn khi sử dụng và khi để khô. Nếu cần sơn hộp, thì nên sử dụng sơn hữu cơ acrylic hoặc nhựa mủ chứ không dùng sơn dầu. Không nên dùng những
  16. loại sơn này để bịt kín hộp vì chúng khá xốp, mà cần dùng một loại sơn đặc biệt là loại epoxy 2 lớp. Sơn và chất bịt kín epoxy 2 lớp cần được trộn cẩn thận theo đúng chỉ dẫn của nhà sản xuất. Nếu tỉ lệ pha không đúng có thể tạo nên một loại sơn không ổn định. Vải, miếng đệm và chất dính dùng trong hộp Các bộ phận khác của hộp trưng bày như vải lót, chất kết dính và miếng đệm cũng cần phải được lựa chọn cẩn thận. Không nên dùng vải tơ, lụa vì chúng có axit, hoặc vải len vì chúng tạo ra các hợp chất sulphur. Các loại vải có cotton, lanh, polyester không nhuộm hay vải cotton-polyester có thể sử dụng được. Tất cả các loại vải đều phải được giặt trước khi sử dụng để tránh co giãn. Vải cần được mua từ một nhà cung cấp mà người đó bảo đảm chắc chắn rằng chúng không bị pha các tạp chất. Nếu như phải sử dụng vải nhuộm và chất nhuộm phai ra nước giặt thì cần phải giặt vải đến khi chất nhuộm không phai ra nữa. Để đề phòng thì không được để hiện vật trưng bày tiếp xúc trực tiếp với vải. Đối với miếng đệm, nên dùng đệm acrylic hoặc đệm Tefton hơn là đệm cao su. Chất dính tốt nhất cho các hộp trưng bày là keo acrylic hoặc keo nóng chảy, chứ không7 dùng keo hữu cơ hoặc cellulose nitrate. Để cố định các loại vải, tốt
  17. nhất nên dùng băng dính Scoch# 415. Nếu như thời gian trưng bày ngắn (trên thực tế nên như vậy) thì liệu tất cả các bộ phận của hộp trưng bày có cần bảo đảm hoàn toàn không tạo nên chất khí có hại không? Liệu có chất khí nào đó có thể chấp nhận được ở trong khoảng thời gian ngắn không? Cho đến khi chúng ta biết được lời giải đáp cho những câu hỏi trên, tốt nhất là nên cẩn trọng và sử dụng những vật liệu đã được kiểm chứng, ngay cả với những bộ phận nhỏ của hộp trưng bày như miếng đệm và chất dính. Sắp xếp bên trong hộp Các vật liệu dạng tấm Nếu như hiện vật trưng bày không được lót hay bọc thì chúng cần được gắn với những tấm vải hoặc các tấm vật liệu khác. Những tấm này được cắt rộng hơn kích cỡ hiện vật một chút. Chúng không những có tác dụng như một tấm chắn giữa hiện vật và hộp trưng bày mà còn giữ cho hiện vật không bị xô lệch. Để trưng bày cho đẹp, các nhà thiết kế thường cho các mép của hiện vật trưng bày khít với tấm lót. Tuy nhiên, tấm lót treo càng rộng thì càng bảo vệ hiện vật tốt hơn. Khi thiết kế trưng bày, những yêu cầu về vấn đề bảo quản như trên, cần
  18. phải được xem xét cụ thể. Các hiện vật bằng giấy dạng tấm cần phải được gắn chặt vào tấm treo. Chúng có thể được gắn trên các tấm lót (xem phần sau) hoặc trên các tấm vải, hoặc được ghép dạng bản lề hay được ghép với các góc đỡ. Có thể sử dụng các thanh nẹp nếu như các mép của hiện vật được bọc vải. Các thanh nẹp và góc đỡ ngày càng được dùng rộng rãi do không cần phải dùng keo dán để gắn như trước đây nữa. Với các tài liệu nhỏ và ảnh, không cần phải dán và có thể sử dụng các góc đỡ bằng nhựa (polyester) hiện đang phổ biến trên thị trường. Chúng có thể ở dạng tấm polyester hoặc tấm polyester dệt. Các tấm dệt polyester vừa trong suốt vừa hơi xỉn, do vậy, chúng đỡ lộ hơn so với các tấm polyester. Để biết thêm thông tin về các hệ thống treo móc, xin tham khảo các tài liệu của NEDCC: "Bọc lót và làm khung các tác phẩm bằng chất liệu giấy" (Matting and Framing for Art and Artifacts on Paper) và "Bạn tự bảo quản tác phẩm nghệ thuật của mình như thế nào" (How To Do Your Own Matting and Hinging). Các hiện vật cũng cần được bọc trong các màng polyester có tác dụng bảo vệ chúng trong và cả sau khi trưng bày. Tuy nhiên, một công trình nghiên cứu tại Thư viện Quốc hội Mỹ (Library of Congress) đã chỉ ra rằng các loại giấy có axit sẽ
  19. thoái hoá nhanh hơn khi bị bọc trong các bao polyester và các vật liệu kín khác. Nhưng trong một chừng mực nào đó, hầu hết những tài liệu cũ, chưa được xử lý đều có axít, nên chúng cần phải được các chuyên gia xử lý để khử axit hay ít nhất phải được tảy sạch trước khi thực hiện việc bảo quản. Nếu không thực hiện được những điều đã nói ở trên, thì nên đặt một tấm kiềm vào đằng sau hiện vật để làm giảm sự thoái hoá do axit gây ra. Khi được bọc kín, hiện vật rất dễ bị trượt/trôi khỏi vị trí. Nếu được đặt theo chiều thẳng đứng thì những hiện vật nặng được gắn bằng băng dính 2 mặt, cũng rất dễ bị trượt xuống. Nếu có thể, thì khi bọc nên dùng sóng siêu âm để kết dính, thì chỗ nối này sẽ chắc và đẹp hơn. Nếu như các hiện vật không đóng khung được trưng bày ở hướng thẳng đứng thì phải tìm được 1 biện pháp để bảo vệ sao cho vừa an toàn, vừa đẹp mắt. Một số tổ chức đã sử dụng các chất gắn nóng-chảy để gắn những tấm treo trên các bề mặt thẳng đứng. Nhưng cách này chỉ áp dụng được với các hiện vật nhỏ. Tuy nhiên, với các hiện vật khác thì cần phải lựa chọn cẩn thận và chỉ được gắn vào mặt sau của tấm treo. Một số kết quả điều tra do Viện Bảo tồn Canada tiến hành đã chỉ ra rằng các dạng keo nóng chảy vinyl acetate có màu trắng trong (như loại Black & Decker's Thermo Grip Hot) là loại tốt nhất.
  20. Sách Các loại sách có những yêu cầu trưng bày riêng. Các tập sách phải được dựng đứng hoặc trưng bày theo một góc nghiêng nhất định. Nhất thiết không được để sách dựa nghiêng vào nhau vì dễ gây cong hoặc gãy bìa sách. Khi đặt hàng hay thiết kế các giá trưng bày sách, cần làm loại giá sách phục vụ trưng bày theo chiều thẳng đứng. Nếu một tập sách được mở ra thì cần phải có giá đỡ để bìa sách không bị chèn ép. Không nên để cuốn sách mở ở góc 180, mà chỉ mở rộng cho phù hợp với độ mở của bìa sách mà thôi. Vì mỗi cuốn sách có độ mở khác nhau nên phải có các giá đỡ phù hợp với từng loại. Các giá đỡ thông dụng có thể tự chế hoặc đặt hàng và cần tuân thủ những hướng dẫn ở phần bảo quản tác phẩm. Giá đỡ phải đủ rộng để đỡ toàn bộ quyển sách. Nếu như quyển sách không mở ra một cách tự nhiên thì ta dùng một thanh nẹp bằng polyester đặt ở hai bên sách. Nó có thể được gắn chặt bằng băng dính hai mặt. Hiện trên thị trường có bán rộng rãi các loại giá đỡ hoặc vật chặn bằng acrylic, rất đa dạng về kích cỡ và hướng đỡ, chúng có thể thay thế cho các loại giá đỡ truyền thống. Nếu không sử dụng những thiết bị này, ít nhất cũng nên sử dụng các tấm bảng gấp và thanh nêm bằng xốp polyethylene để đỡ hiện vật trưng bày.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2