Biện pháp đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh trong dạy học

T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 2(46) Tập 2/N¨m 2008<br /> <br /> BiÖn ph¸p ®æi míi kiÓm tra ®¸nh gi¸<br /> kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh trong d¹y häc<br /> Nguyễn Văn Hồng, Hoàng Phùng Xuân (Trường ĐH Sư Phạm - ĐH Thái Nguyên)<br /> <br /> Đổi mới kiểm tra đánh giá trong dạy học là vấn đề cấp thiết được Đảng và Nhà nước hết<br /> sức quan tâm, đặc biệt trong nội dung kế hoạch năm công tác 2008 ngành Giáo dục – Đào tạo đã<br /> xác định đây là một trong năm nhiệm vụ trọng tâm [6]. Những năm học gần đây, kiểm tra trắc<br /> nghiệm khách quan đã được triển khai áp dụng rộng rãi trong kiểm tra đánh giá kết quả học tập<br /> của học sinh. Kiểm tra trắc nghiệm khách quan có độ tin cậy và khả năng kiểm tra trên diện rộng<br /> mức độ nhận thức của học sinh. Tuy nhiên, hiện nay ở cấp học THPT mới chỉ áp dụng hình thức<br /> cho học sinh kiểm tra trắc nghiệm trên giấy với quy trình như sau:<br /> + Giáo viên biên soạn kho câu hỏi trắc nghiệm khách quan.<br /> + Tạo đề kiểm tra trắc nghiệm và in ra giấy.<br /> + Học sinh trả lời bằng cách sử dụng bút chì hoặc bút mực để tô đen hoặc đánh dấu đáp<br /> án lựa chọn ở trên phiếu trả lời.<br /> Cùng với sự phát triển của khoa học tin học, nhiều phần mềm hỗ trợ trong thi và kiểm tra<br /> khác nhau được ra đời, trong đó EMP – TEST là một phần mềm có nhiều tính năng ưu việt so<br /> với nhiều phần mềm khác. Nó hỗ trợ đắc lực cho công tác kiểm tra đánh giá kết quả học tập của<br /> học sinh và đã thu hút được nhiều giáo viên ở các cấp nghiên cứu và sử dụng.<br /> EMP – TEST là một quy trình khép kín việc đánh giá chất lượng học tập, từ khâu soạn<br /> thảo, quản lí ngân hàng câu hỏi, chiết xuất đề kiểm tra, tổ chức kiểm tra cho đến phân tích và<br /> lưu trữ kết quả. Phạm vi ứng dụng của EMP – TEST rất rộng, có thể cho phép kiểm tra trên<br /> giấy, chấm điểm bằng máy quét thông thường với độ chính xác cao. Đặc biệt nó cho phép tổ<br /> chức kiểm tra và chấm điểm trực tiếp trên máy tính đơn hoặc máy tính nối mạng. Chỉ cần sử<br /> dụng 2 chương trình EDITOR và TEST của phần mềm EMP –TEST với giao diện thân thiện,<br /> dễ sử dụng chúng ta cũng có thể tổ chức cho học sinh làm bài và chấm điểm trực tiếp trên máy<br /> tính. Cách thức này cho phép tạo ra sự chủ động trong kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học<br /> sinh, giảm bớt thủ tục hành chính trong thi cử, cho phép kiểm tra đánh giá học sinh ở nhiều mức<br /> độ khác nhau và quan trọng nhất là đảm bảo được tính chính xác, khách quan, nhanh chóng và<br /> tiện lợi, góp phần chống tiêu cực trong thi cử.<br /> Chúng tôi xin giới thiệu những nét cơ bản về tính năng và các bước sử dụng 2 chương<br /> trình EDITOR và TEST của phần mềm EMP – TEST nhằm giúp cho các giáo viên phổ thông<br /> vận dụng vào việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh.<br /> Bước 1. Soạn thảo câu hỏi trắc nghiệm<br /> ChuNn bị bộ câu hỏi trắc nghiệm là việc đầu tiên mà mỗi môn học phải thực hiện để tổ<br /> chức kiểm tra trắc nghiệm với EMP – TEST. Được hỗ trợ bởi chương trình EDITOR với số<br /> lượng câu hỏi tuỳ ý, kiểu câu hỏi có thể là dạng một lựa chọn hay tích hợp cả câu hỏi trắc<br /> nghiệm tự luận. Chương trình cho phép ấn định các mức độ khó (từ 1 đến 16) tuỳ vào sự ấn định<br /> của người sử dụng. Các ký hiệu sử dụng trong biên soạn câu hỏi trắc nghiệm bao gồm:<br /> *: Bắt đầu một câu hỏi.<br /> $: Lựa chọn là đáp án đúng.<br /> #: Lựa chọn không phải là đáp án đúng.<br /> 145<br /> <br /> T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 2(46) Tập 2/N¨m 2008<br /> <br /> !: Nối các dòng của 1 lựa chọn với nhau nếu nội dung của nó nằm trên nhiều dòng.<br /> @: Bắt đầu dòng giải thích đáp án của một câu hỏi, chỉ được hiển thị khi xem kết quả<br /> với chương trình TEST.<br /> Một số lưu ý khi soạn thảo câu hỏi với chương trình EDITOR:<br /> - Xác định bố cục đề kiểm tra theo chủ đề đã định sẵn.<br /> - Bảng mã là Unicode 1.<br /> - Bắt đầu một câu hỏi mới: Sử dụng biểu tượng soạn thảo câu hỏi trên thanh công cụ<br /> hoặc nhấn Ctrl + Q.<br /> - Ấn định mức và nhóm câu hỏi bằng biểu tượng .<br /> Bước 2. Tạo đề kiểm tra<br /> Trên CSDL đã có trong EDITOR việc xây dựng các đề kiểm tra được tiến hành như sau:<br /> + Mở tiện ích làm đề trên thanh công cụ bằng biểu tượng<br /> + Tạo đề: Cần ấn định tên tập tin đề kiểm tra để sau này sử dụng, ấn định tập tin câu hỏi<br /> nguồn đã có trong EDITOR, cùng với đó là lựa chọn những thông số về số câu hỏi/1 đề, số đề,<br /> số phút làm bài, thang điểm của đề kiểm tra. Sau cùng bấm vào mục “Tạo đề” để hoàn tất công<br /> việc tạo đề kiểm tra. Các đề kiểm tra sẽ được lưu trữ trong tập tin đề kiểm tra.<br /> Khi tạo đề kiểm tra nên tạo nhiều loại đề với số lượng câu hỏi, mức khó và thời gian<br /> làm bài khác nhau nhằm tìm ra kiểu đề phù hợp nhất.<br /> Bước 3. Tổ chức kiểm tra<br /> Tiến hành kiểm tra trực tiếp trên máy tính đơn với chương trình TEST – TEST là chương<br /> trình làm bài kiểm tra trên máy tính của phần mềm EMP – TEST dựa trên các đề kiểm tra đã lưu<br /> trong tập tin đề kiểm tra (zmp) được tạo bởi chương trình EDITOR, bao gồm những thao tác sau:<br /> * Ấn định chế độ hoạt động của chương trình<br /> - Chạy chương trình TEST - chọn "practising with exercises from zmp data files" (Chế độ<br /> làm bài kiểm tra tự do). TEST sẽ thu thập tất cả các tập tin đề kiểm tra (zmp) trong thư mục làm việc<br /> và chuyển vào mục chọn trên thanh công cụ của nó. Thí sinh tuỳ ý chọn mã đề khi làm bài.<br /> - Chọn "Test on none network computer" (Chế độ làm bài kiểm tra chính thức trên<br /> máy đơn), trên máy sẽ xuất hiện hộp thoại thông tin dành cho thí sinh: Số báo danh, lớp, họ tên,<br /> ngày tháng năm sinh, số đề mà thí sinh sẽ chọn. Thí sinh kích chuột vào “Đồng ý” khi đã hoàn<br /> tất các yêu cầu trong hộp thoại và tiến hành làm bài kiểm tra với mã đề đã chọn.<br /> *Làm bài kiểm tra với TEST<br /> Giao diện của TEST được thiết kế như màn hình soạn thảo văn bản với các câu hỏi<br /> được trình bày theo thứ tự và được đánh số. Việc trả lời câu hỏi được thực hiện bởi thao tác rê<br /> chuột và kích vào đáp án mình chọn hoặc sử dụng bàn phím. Với các câu hỏi có chèn hình ảnh<br /> hoặc âm thanh thì phải thêm một bước là kích hoạt các đối tượng đó để xem, nghe trước khi<br /> trả lời câu hỏi. Thí sinh có thể thực hiện trả lời câu hỏi theo trình tự tuỳ ý, nếu cần có thể quay<br /> lại câu hỏi trước đó và chỉnh sửa đáp án bình thường. Thời gian làm bài được ấn định trước và<br /> đồng hồ sẽ đếm ngược, khi còn 60 giây trước khi hết giờ sẽ có biểu tượng cảnh báo đến thí<br /> sinh. Hết giờ, kết quả bài làm của thí sinh sẽ tự động bị khoá lại. Sau khi thời gian làm bài đã<br /> hết thì máy tính sẽ tự động thông báo số câu trả lời đúng của thí sinh và thông báo điểm trên<br /> 146<br /> <br /> T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 2(46) Tập 2/N¨m 2008<br /> <br /> màn hình dựa vào thang điểm dành cho mỗi đề. Kết quả kiểm tra của thí sinh được giáo viên<br /> lưu lại để đánh giá chung sau này.<br /> Trong thực tế dạy học, để có thể áp dụng phương pháp kiểm tra trực tiếp trên máy<br /> tính nhờ phần mềm EMP – TEST cho kết quả tốt chúng ta cần phải tạo được những bộ đề kiểm<br /> tra và cách thức tổ chức kiểm tra hợp lý. Ví dụ: số lượng câu hỏi trong một thời gian kiểm tra<br /> nhất định là bao nhiêu? Độ khó của các câu hỏi như thế nào? Thời gian làm bài kiểm tra là bao<br /> nhiêu phút? Cách thức tổ chức kiểm tra ở từng đơn vị trường học cụ thể ra làm sao…? Điều này<br /> đòi hỏi từng giáo viên phải chủ động sử dụng phần mềm EMP – TEST để áp dụng kiểm tra trực<br /> tiếp trên máy tính sao cho phù hợp với: điều kiện cơ sở vật chất, trình độ của học sinh và quỹ<br /> thời gian của mình. Ở các trường THPT với điều kiện cơ sở vật chất tốt, phòng máy tính có<br /> khoảng 45 – 50 máy thì một lớp học sinh sẽ được kiểm tra đồng loạt một lần. Khi đó với một bài<br /> kiểm tra 1 tiết số lượng câu hỏi của một đề có thể được xây dựng với 40 đến 50 câu hỏi và được<br /> làm bài trong khoảng 35 phút. Các trường phòng máy có 25 chiếc máy tính thì nên chuNn bị đề<br /> kiểm tra sao cho trong thời gian của một tiết học (45 phút) lớp học đó được chia làm 2 ca kiểm<br /> tra, như vậy mỗi đề kiểm tra được làm trong 20 phút, số lượng câu hỏi 25 – 30 câu là tốt nhất.<br /> Qua hình thức kiểm tra trực tiếp trên máy tính này chúng ta có thể thấy rõ ngay điểm ưu việt<br /> của nó so với cách kiểm tra trắc nghiệm trên giấy. Kiểm tra tắc nghiệm trên máy sẽ khách quan hơn<br /> bởi học sinh được phép tuỳ chọn mã đề mà mình làm thay vì bị áp đặt mã đề khi kiểm tra trắc<br /> nghiệm trên giấy, điểm bài làm của học sinh được máy chấm trực tiếp, có độ chính xác tuyệt đối,<br /> giáo viên không phải mất thời gian chấm bài, ít tốn kém về kinh phí hơn so với kiểm tra trên giấy.<br /> Như vậy có thể nhận thấy việc sử dụng phần mềm EMP – TEST trong thiết kế và tổ<br /> chức kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh trực tiếp trên máy tính là một việc làm rất<br /> cần thiết, vừa bắt kịp với xu thế phát triển về khoa học kỹ thuật trên thế giới đồng thời thực hiện<br /> được yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học chung của Việt Nam như tinh thần của Đại hội<br /> Đảng toàn quốc lần thứ X đã đề ra
<br /> Tóm tắt<br /> Phần mềm EMP – TEST là một chương trình có giá trị cao và dễ sử dụng trong dạy học.<br /> Dùng EMP – TEST trong kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh được xem như môt<br /> biện pháp có khả năng đổi mới và nâng cao hiệu quả quá trình dạy học.<br /> Summary<br /> Renovation mode of control resuilt study of pupils<br /> EMP – TEST is aprogam very good point, easy to use for teaching. Use EMP – TEST in<br /> the control resuilt study of pupils is efficiently method in the improvement and renovation<br /> teaching methods.<br /> Tài liệu tham khảo<br /> [1] Đảng cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb Chính<br /> trị Quốc gia, Hà Nội.<br /> [2] Đảng cộng sản Việt Nam (1997), Văn kiện Hội nghị lần thứ 2 BCHTW (khoá VIII), Nxb<br /> Chính trị Quốc gia, Hà Nội.<br /> [3] Emp@ ueh.edu.vn.<br /> [4] http://thanh.andisw.com<br /> [5] Luật Giáo dục(2006), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.<br /> [6] Nghị quyết số: 40/2000/QH 10 của Quốc hội.<br /> <br /> 147<br /> <br />