Biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo tín chỉ của giảng viên trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông – Đại học Thái Nguyên

Trần Kim Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 87(11): 145 - 148<br /> <br /> BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO TÍN CHỈ<br /> CỦA GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ<br /> TRUYỀN THÔNG – ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN<br /> Trần Kim Anh*<br /> Trường Đại học CNTT&TT – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Với chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong chuyển đổi mô hình đào tạo niên chế sang đào<br /> tạo theo tín chỉ thì việc đổi mới công tác quản lý đào tạo trong các trường đại học là hết sức cần<br /> thiết. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học trong đào tạo theo tín chỉ là một trong những vấn đề<br /> được các nhà quản lý Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông - ĐHTN quan tâm.<br /> Trên cơ sở đánh giá về thực trạng công tác này tại trường, bài báo đề xuất một số biện pháp quản<br /> lý hoạt động dạy học trong đào tạo theo tín chỉ nhằm nâng cao chất lượng dạy và học, chất lượng đào<br /> tạo trong nhà trường.<br /> Từ khóa: dạy học theo tín chỉ, quản lý dạy học, trường đại học CNTT&TT<br /> <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Quản lý (QL) hoạt động dạy học là một trong<br /> những nhiệm vụ trọng tâm của quản lý giáo<br /> dục toàn diện nhà trường. Việc quản lý hoạt<br /> động dạy học theo tín chỉ vừa phù hợp với<br /> các nguyên tắc quản lý giáo dục nói chung,<br /> vừa mang tính đặc thù của hoạt động dạy<br /> học. Quản lý hoạt động dạy học theo tín chỉ là<br /> sự tác động có định hướng, có sự phối hợp<br /> tổng thể của người quản lý tới các hoạt động<br /> dạy của thầy và hoạt động học của trò nhằm<br /> đạt được mục tiêu đào tạo đã đặt ra. Nội<br /> dung QL hoạt động dạy học theo tín chỉ của<br /> giảng viên bao gồm:<br /> - Quản lý hoạt động dạy của giảng viên<br /> (quản lý công tác chuẩn bị lên lớp: kế hoạch,<br /> đề cương bài giảng; QL giờ lên lớp: nội<br /> dung, phương pháp, thời gian, địa điểm dạy;<br /> quá trình kiểm tra đánh giá kết quả học tập<br /> của SV).<br /> - Quản lý hoạt động học của sinh viên (QL nề<br /> nếp học tập trên lớp; QL tự học của SV; QL<br /> kết quả học tập của sinh viên; QL quá trình<br /> rèn luyện của sinh viên).<br /> Mục tiêu của biện pháp quản lý hoạt động dạy<br /> học theo tín chỉ là tác động đến quá trình dạy<br /> <br /> <br /> Tel: 0915 122276<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> học của giảng viên và sinh viên nhằm tăng<br /> quyền chủ động, tính tự giác của họ, nâng cao<br /> chất lượng dạy và học.<br /> THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG<br /> DẠY HỌC THEO TÍN CHỈ CỦA GIẢNG<br /> VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ<br /> THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG<br /> Khảo sát 20 cán bộ quản lý (CBQL), giảng<br /> viên (GV) của trường về nhận thức vai trò, ý<br /> nghĩa của các biện pháp quản lý hoạt động<br /> dạy học theo tín chỉ cũng như những thuận<br /> lợi, khó khăn khi thực hiện các biện pháp, kết<br /> quả cho thấy như sau:<br /> Về nhận thức<br /> Phần lớn các CBQL và giảng viên nhà trường<br /> đều nhận thức đầy đủ về vai trò, ý nghĩa của<br /> các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo<br /> tín chỉ. CBQL, giảng viên cho rằng quản lý<br /> hoạt động dạy học theo tín chỉ nhằm mục đích<br /> cuối cùng là phát huy khả năng tư duy sáng<br /> tạo của người học (70%), hình thành thói<br /> quen tự học của sinh viên (74,5%), phát huy<br /> vai trò cố vấn của người dạy (70%), nâng cao<br /> chất lượng dạy học (96%) và nâng cao chất<br /> lượng đào tạo của nhà trường (90%). Tuy<br /> nhiên, 25,5% CBQL, GV lại cho rằng quản<br /> lý hoạt động dạy học theo tín chỉ không quan<br /> trọng, nó không thể giúp cho việc hình thành<br /> thói quen tự học trong sinh viên, 30% không<br /> 145<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Trần Kim Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> nhận thấy được biện pháp quản lý hoạt động<br /> dạy học theo tín chỉ sẽ phát huy được vai trò<br /> cố vấn của giảng viên đối với sinh viên.<br /> Về công tác quản lý<br /> Sau hơn 2 năm triển khai chuyển đổi<br /> phương thức đào tạo niên chế sang đào tạo<br /> theo tín chỉ, bên cạnh việc áp dụng phần<br /> mềm quản lý, Trường Đại học Công nghệ<br /> thông tin và Truyền thông đã thực hiện một<br /> <br /> 87(11): 145 - 148<br /> <br /> số biện pháp quản lý hoạt động dạy học phù<br /> hợp nhằm phát huy ưu thế của phương thức<br /> đào tạo theo tín chỉ.<br /> Để đánh giá mức độ thực hiện các biện pháp<br /> quản lý hoạt động dạy học của giảng viên, đề<br /> xuất những giải pháp nhằm thực hiện có hiệu<br /> quả công tác quản lý và nâng cao chất lượng<br /> dạy học trong nhà trường, tác giả tiến hành<br /> khảo sát CBQL, GV trong đơn vị kết quả thu<br /> được như sau:<br /> <br /> Bảng 1. Ý kiến của CBQL, GV đánh giá về những nội dung quản lý chủ yếu<br /> trong công tác quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên<br /> TT<br /> <br /> Ý kiến đánh giá (số lượng, %)<br /> <br /> Nội dung quản lý<br /> <br /> Làm tốt<br /> <br /> Trung bình<br /> <br /> Yếu<br /> <br /> 1<br /> <br /> Quản lý công tác chuẩn bị cho hoạt động dạy của giảng viên: kế<br /> 1<br /> hoạch GD, đề cương bài giảng<br /> <br /> 10/20<br /> (50%)<br /> <br /> 10/20<br /> (50%)<br /> <br /> 0<br /> <br /> 2<br /> <br /> Bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng cho giảng viên về giảng dạy và<br /> 2<br /> quản lý GD theo tín chỉ<br /> <br /> 05/20<br /> (25%)<br /> <br /> 5/20<br /> (25%)<br /> <br /> 10/20<br /> (50%)<br /> <br /> 3<br /> <br /> Quản<br /> 3 lý hoạt động giảng dạy trên lớp của giảng viên<br /> <br /> 14/20<br /> (70%)<br /> <br /> 6/20<br /> (30%)<br /> <br /> -<br /> <br /> 4<br /> <br /> Thực hiện đa dạng hóa hình thức dạy học, các hoạt động ngoại<br /> 5<br /> khóa cho SV<br /> <br /> 4/10<br /> (20%)<br /> <br /> 8/20<br /> (40%)<br /> <br /> 8/20<br /> (40%)<br /> <br /> 5<br /> <br /> Tăng<br /> 6 cường đổi mới phương pháp giảng dạy<br /> <br /> 12/20<br /> (60%)<br /> <br /> 8/20<br /> (40%)<br /> <br /> -<br /> <br /> 6<br /> <br /> Tổ<br /> 7 chức cho giảng viên biên soạn bộ tài liệu theo modul<br /> <br /> -<br /> <br /> 8/20<br /> (40%)<br /> <br /> 12/20<br /> (60%)<br /> <br /> 7<br /> <br /> Tổ chức cho giảng viên xây dựng hệ thống bài tập cho sinh viên<br /> 8<br /> nhằm nâng cao ý thức tự học của SV<br /> <br /> -<br /> <br /> 12/20<br /> (60%)<br /> <br /> 8/20<br /> (40%)<br /> <br /> Bảng 2. Ý kiến của CBQL, GV về các biện pháp QL hoạt động học tập của sinh viên<br /> TT<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> <br /> Giáo dục phương pháp học tập trong dạy học theo tín chỉ<br /> 2<br /> cho SV<br /> Xây dựng những quy định cụ thể về nề nếp học tập trên lớp<br /> 3<br /> của SV<br /> <br /> 3<br /> <br /> Xây<br /> 4 dựng quy định về nề nếp tự học của SV<br /> <br /> 4<br /> <br /> Phòng<br /> 5 chức năng theo dõi việc thực hiện nề nếp tự học của SV<br /> <br /> 5<br /> <br /> Chỉ6 đạo giáo viên chủ nhiệm giám sát nề nếp tự học của SV<br /> <br /> 6<br /> 7<br /> <br /> Ý kiến đánh giá (số lượng, %)<br /> <br /> Biện pháp QL hoạt động học tập của sinh viên<br /> <br /> Kết hợp với Đoàn TN, phòng công tác HSSV theo dõi, QL<br /> 7<br /> quá trình rèn luyện của SV<br /> Khen<br /> 8 thưởng kịp thời các sinh viên thực hiện tốt nề nếp học tập.<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 146<br /> <br /> Tốt<br /> <br /> Khá<br /> <br /> T. bình<br /> <br /> 10/20<br /> (50%)<br /> 8/20<br /> (40%)<br /> -<br /> <br /> 5/20<br /> (25%)<br /> 8/20<br /> (40%)<br /> 5/20<br /> (25%)<br /> 12/20<br /> (60%)<br /> 6/20<br /> (30%)<br /> 5/20<br /> (25%)<br /> 10/20<br /> <br /> 5/20<br /> (25%)<br /> 4/20<br /> (20%)<br /> 5/20<br /> (25%)<br /> 4/20<br /> (20%)<br /> <br /> 4/20<br /> (20%)<br /> 14/20<br /> (70%)<br /> 15/20<br /> (75%)<br /> 10/20<br /> <br /> Yếu<br /> 10/20<br /> (50%)<br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Trần Kim Anh<br /> <br /> 8<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Kỷ9luật sinh viên vi phạm nề nếp học tập<br /> <br /> Đánh giá các biện pháp quản lý hoạt động dạy<br /> học<br /> Kết quả trên cho thấy:<br /> - Về biện pháp quản lý hoạt động dạy của giảng<br /> viên: CBQL, GV đều đánh giá cao biện pháp quản<br /> lý hoạt động dạy học trên lớp và tăng cường đổi<br /> mới phương pháp giảng dạy của giảng viên. Biện<br /> pháp quản lý công tác chuẩn bị cho hoạt động giảng<br /> dạy của GV được đánh giá ở mức trung bình<br /> (50%), khá (50%). Biện pháp này chưa được tiến<br /> hành thường xuyên, liên tục. Nhà trường mới chỉ<br /> thực hiện ở đầu mỗi kỳ học và quản lý ở cấp bộ<br /> môn. Các biện pháp quản lý như chưa thường<br /> xuyên bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về dạy học và<br /> QL hoạt động dạy học theo tín chỉ cho CBQL, GV,<br /> SV (50%); chưa tổ chức cho GV xây dựng bộ tài<br /> liệu theo modul (60%); thực hiện đa dạng hóa hình<br /> thức dạy học, các hoạt động ngoại khóa cho SV còn<br /> hạn chế (40%); chưa tổ chức cho giảng viên xây<br /> dựng hệ thống bài tập cho sinh viên nhằm nâng cao<br /> ý thức tự học của SV (60%). Tất cả đều được đánh<br /> giá rất thấp trong khi đây là những biện pháp hết<br /> sức cần thiết trong dạy học theo tín chỉ.<br /> - Về biện pháp quản lý hoạt động học của SV:<br /> CBQL, GV đều đánh giá cao biện pháp quản lý nề<br /> nếp học tập của SV, khen thưởng kịp thời SV đạt<br /> thành tích trong học tập và rèn luyện. Tuy nhiên,<br /> biện pháp xây dựng nề nếp tự học cho SV được<br /> đánh giá thấp (50%). Thực tế, để quản lý và đánh<br /> giá kết quả tự học của SV, chủ yếu dựa trên quản lý<br /> hoạt động dạy của GV và kết quả kiểm tra, đánh giá<br /> hoạt động học của SV, thông qua việc giao bài,<br /> kiểm tra bài của GV đối với SV.<br /> Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả quản lý hoạt<br /> động dạy học theo tín chỉ<br /> 90% CBQL, GV cho rằng khó khăn lớn nhất của dạy<br /> học theo tín chỉ hiện nay là ý thức, động cơ học tập của<br /> SV hiện nay chưa cao. Phần lớn SV không xác định<br /> được mục tiêu học tập mà chỉ xem việc học là sự tích<br /> lũy số tín chỉ mà thôi. Bên cạnh đó, số ít GV, do chịu<br /> quá nhiều áp lực của đào tạo tín chỉ và ít thời gian nên<br /> ngại thay đổi cách dạy, thiếu đầu tư chuyên môn. Phần<br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> (50%)<br /> 5/20<br /> (25%)<br /> <br /> 87(11): 145 - 148<br /> (50%)<br /> 10/20<br /> (50%)<br /> <br /> 5/20<br /> (25%)<br /> <br /> -<br /> <br /> mềm quản lý đào tạo theo tín chỉ đã được đưa vào sử<br /> dụng nhưng modul quản lý đề cương, bài giảng chưa<br /> có. 25% ý kiến cho rằng khó khăn trong QL đào tạo tín<br /> chỉ là điều kiện CSVC còn thiếu. 32% lại cho rằng<br /> năng lực của CBQL, GV còn yếu. Kết quả trên cho<br /> thấy CBQL và GV nhà trường đều nhận thức rõ những<br /> yếu tố ảnh hưởng đến kết quả quản lý chính là ý thức<br /> và động cơ dạy - học của GV và SV (90%). Khi ý thức,<br /> động cơ học tập SV chưa cao, GV chưa thay đổi được<br /> thói quen thì các biện pháp tác động khó có hiệu quả.<br /> Do vậy, trọng tâm của các biện pháp giáo dục trong<br /> nhà trường là hướng vào việc bồi dưỡng kiến thức, kỹ<br /> năng giảng dạy và QL hoạt động giảng dạy cho GV,<br /> phát triển năng lực tư duy sáng tạo, độc lập của SV. Đó<br /> là một trong những chỉ tiêu quan trọng để đánh giá chất<br /> lượng đào tạo của nhà trường.<br /> ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ<br /> HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO TÍN CHỈ<br /> Tổ chức bồi dưỡng, tập huấn cho giảng viên<br /> những kiến thức, kỹ năng về giảng dạy và quản lý<br /> giảng dạy theo học chế tín chỉ<br /> Biện pháp này nhằm đảm bảo 100% CBQL, giảng<br /> viên được nâng cao kiến thức và kỹ năng về giảng<br /> dạy và quản lý giảng dạy theo học chế tín chỉ. Cơ<br /> bản thay đổi được thói quen của GV, khắc phục<br /> tình trạng dạy học theo phương pháp cũ, đổi mới<br /> phương pháp dạy học phù hợp phương thức đào tạo<br /> tín chỉ.<br /> Tổ chức cho giảng viên biên soạn bộ tài liệu theo<br /> modul<br /> Nhằm tạo sự thống nhất chương trình dạy học, tạo<br /> điều kiện thuận lợi cho việc giám sát, theo dõi và<br /> quản lý tiến trình dạy học và thực hiện các quy định<br /> trong dạy học theo tín chỉ hướng tới mục tiêu đảm<br /> bảo chất lượng giáo dục đào tạo.<br /> Đa dạng hóa hình thức dạy học theo tín chỉ và<br /> thiết kế các hoạt động ngoại khóa cho sinh viên<br /> Nhằm phát huy vai trò cố vấn, tham gia vào quá<br /> trình học tập và nhà nghiên cứu của GV. Đồng thời<br /> cũng phát huy vai trò người đàm phán tích cực và<br /> có hiệu quả, khả năng sáng tạo, tự học tự nghiên<br /> <br /> 147<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Trần Kim Anh<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 87(11): 145 - 148<br /> <br /> cứu của SV trong quá trình học tập nhằm đạt<br /> được mục tiêu dạy học theo tín chỉ đặt ra.<br /> Giáo viên xây dựng hệ thống bài tập cho sinh<br /> viên nhằm tăng hiệu quả hoạt động tự học của<br /> SV. Hệ thống bài tập trước tiên sẽ củng cố<br /> những kiến thức cơ bản, kiến thức chuyên sâu, là<br /> sự minh họa sinh động cho hệ thống kiến thức<br /> trong chương trình, là chuẩn căn cứ đánh giá<br /> mức độ nhận thức, khả năng thực hành, thực tập<br /> của SV. Hệ thống bài tập sẽ làm giảm nhẹ lao<br /> động cho GV, tăng khả năng tự học và tạo hứng<br /> thú học tập cho SV.<br /> KẾT LUẬN<br /> 1. Bản chất, đặc điểm, ý nghĩa của đào tạo tín<br /> chỉ có quan hệ hữu cơ đến công tác quản lý<br /> trong nhà trường và đòi hỏi phải có cơ chế, biện<br /> pháp quản lý phù hợp. Biện pháp quản lý dạy<br /> học theo tín chỉ có tác động lớn đến nhà QLGD,<br /> GV, SV, tạo ra văn hóa quản lý trong nhà<br /> trường, tạo ra phong cách dạy - học mới cho GV<br /> và SV đó là dạy - học tích cực.<br /> <br /> đúng và có kế hoạch quản lý hoạt động dạy học,<br /> coi quản lý hoạt động dạy học là một nội dung<br /> trọng tâm của hoạt động quản lý. Đồng thời,<br /> thực hiện các biện pháp QL hoạt động dạy học<br /> một cách đồng bộ và sáng tạo, mục tiêu cơ bản<br /> là tạo điều kiện cho GV và SV thực hiện tốt<br /> nhiệm vụ dạy - học của mình.<br /> <br /> 2. Nhiệm vụ bồi dưỡng cho CBQL, GV kiến<br /> thức và kỹ năng về giảng dạy và QL.giảng dạy<br /> theo tín chỉ của Trường Đại học Công nghệ<br /> thông tin và Truyền thông là rất quan trọng.<br /> Yêu cầu cơ bản đối với CBQL, GV là nhận thức<br /> đúng đắn về vai trò, tầm quan trọng của QL hoạt<br /> động dạy học theo tín chỉ, cần phải có tư duy<br /> <br /> [1]. Đại học Thái Nguyên (2010), “Quy định đào<br /> tạo đại học và cao đẳng hệ chính quy theo hệ thống<br /> tín chỉ”.<br /> [2]. Phạm Hồng Quang, Nghiên cứu khoa học giáo<br /> dục - Một số vấn đề về lý luận và thực tiễn, TN 2007.<br /> [3]. Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền<br /> thông, Nghị quyết Hội nghị đánh giá và rút kinh<br /> nghiệm<br /> đào<br /> tạo<br /> theo<br /> tín<br /> chỉ,<br /> 2010.<br /> <br /> 3. Để công tác QL hoạt động dạy học theo tín<br /> chỉ có hiệu quả, cần coi trọng thực hiện các công<br /> việc cụ thể, tổ chức cho giảng viên xây dựng bộ<br /> tài liệu theo modul, xây dựng hệ thống bài tập<br /> theo modul, chú trọng đa dạng hóa hình thức<br /> dạy học và thiết kế các chương trình ngoại khóa<br /> cho SV. CBQL chỉ đạo, cùng với GV phối hợp<br /> thực hiện có hiệu quả các biện pháp quản lý hoạt<br /> động dạy học theo tín chỉ. Để làm tốt công tác<br /> này, đòi hỏi GV phải là người thầy tâm huyết, có<br /> trách nhiệm cao, là tấm gương về tự học và nâng<br /> cao trình độ, đáp ứng yêu cầu dạy học theo tín<br /> chỉ.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> SUMMARY<br /> MANAGEMENT MEASURES FOR CREDIT-BASED TEACHING OF LECTURERS AT<br /> COLLEGE OF INFORMATION AND COMMUNICATION TECHNOLOGY –<br /> THAI NGUYEN UNIVERSITY<br /> Tran Kim Anh<br /> College of Information and Communication Technology - TNU<br /> <br /> With the policy of the Ministry of Education and Training (MOET) in the transformation from year-based<br /> training model to the credit-based one, it is essential to innovate managerial work to training in universities. The<br /> measure to manage teaching activities in the credit-based training is one of the managerial issues on the training<br /> that is highly paid attention by the managers of University of Information and Communication Technology – Thai<br /> Nguyen University. Based on the assessment of the teaching situation of this university, the research paper<br /> suggested some measures to manage teaching activities in credit-based training to improve the quality of<br /> teaching, learning and training of the university.<br /> Key words: credit-based teaching, teaching management, College of Information and Communication Technology<br /> <br /> <br /> <br /> Tel: 0915 122 276<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 148<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />