cơ chế triệu chứng học: phần 2

Chia sẻ: Vi Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:299

Thêm vào BST

Báo xấu

74
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

cơ chế triệu chứng học: phần 2 tiếp tục trình bày các nội dung về triệu chứng học của tất cả các chuyên ngành nội khoa, ngoại khoa như: triệu chứng thần kinh, triệu chứng tiêu hóa, triệu chứng nội tiết. mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: cơ chế triệu chứng học: phần 2

CHƯƠNG â•… TRI U CH NG TH N KINH Hi u bi t v nh ng cơ ch và ý nghĩa c a tri u ch ng th n kinh đòi h i ki n th c v : • S liên quan gi a gi i ph u th n kinh và gi i ph u đ nh khu • Các đ c đi m c a nh ng d u hi u lâm sàng • Phương pháp khám c a ngư i khám Qua chương này, chúng tôi c g ng trình bày gi i ph u th n kinh và nh ng khái ni m sinh lý b nh m t cách ng n g n và liên quan t i lâm sàng, mà không làm m t đi nh ng thông tin quan tr ng 265 266 Hư ng d n s d ng b ng ‘Gi i ph u th n kinh và gi i ph u vùng’ HƯ NG D N S D NG B NG ‘GI I PH N TH N KINH VÀ GI I PH U VÙNG’ Chương th n kinh bao g m ph n m i trong khung v i tiêu đ ‘ Gi i ph u th n knh và gi i ph u vùng’.Hi u v hai khía c nh này r t quan tr ng đ hi u nh ng cơ ch c a d u hi u th n kinh. Ch ng h n, cơ ch thông thư ng nh t c a bán manh thái dương là s chèn ép c a giao thoa th b i s phì đ i cùa tuy n tuy n yên. Tuy n yên n m ngay dư i giao thoa th (là ki n th c c a gi i ph u vùng liên quan). Nh ng s i th n kinh c a giao thoa th c p máu cho m i n a bên võng m c, vì v y truy n tín hi u nhìn t m i n a th trư ng thái dương (t c là ki n th c gi i ph u th n kinh). Lo n ch c năng c a nh ng s i th n kinh này t o ra bán manh thái dương. Nh ng ký hi u đã đư c s d ng đ bi u th cho nh ng thành ph n quan tr ng c a đư ng gi i ph u Nh ng ký hi u chính đư c s trong b ng d ng Nh ng c u trúc gi i ph u th n kinh liên quan chính ⇒ C u trúc gi i ph u vùng quan tr ng → Đư ng gi i ph u th n kinh có liên quan ∅ S b t chéo × B ph n đáp ng ( vd. cơ) ⊗ Th th c m giác ↔ C u trúc nh n s phân b hai bên • Li t dây th n kinh v n nhãn ngoài 267 Li t dây th n kinh v n nhãn ngoài (VI) MÔ T Đó là s suy gi m kh năng nhìn ngoài và lát trong nh (l ch tr c gi a) c a m t b nh hư ng. Lo n ch c năng nhìn liên h p n ng hơn khi b nh nhân nhìn v bên b t n thương (xem hình 5.1B). RELEVANT NEUROANATOMY AND TOPOGRAPHICAL ANATOMY 1,2 NGUYÊN NHÂN Thư ng g p • Ch n thương đ u kín • B nh đơn dây th n kinh đái tháo đư ng/ nh i máu vi m ch máu Ít g p • ‘D u hi u gi khu trú’ trong tăng áp l c n i s • H i ch ng xoang hang • Phình đ ng m ch c nh trong xoang hang • Viêm m ch t bào kh ng l • U góc ti u não-c u não CƠ CH Lo n ch c năng th n kinh v n nhãn ngoài làm y u cơ th ng ngoài cùng bên (xem B ng 5.1 Cơ ch c a nh ng bi u hi n lâm sàng trong li t th n kinh v n nhãn ngoài ). Li t th n kinh v n nhãn ngoài do t n thương ngo i biên c a th n kinh v n nhãn ngoài (VI). T n thương nhân v n nhãn ngoài làm li t ch c năng nhìn ngang (li t nhìn ngoài cùng bên và nhìn trong đ i bên t n thương) do suy gi m đi u ph i c a v n đ ng liên h p m t v i nhân v n đ ng v n nhãn thông qua bó d c gi a (MLF). 5 A B C HÌNH 5.1 Li t th n kinh v n nhãn ngoài ph i A, Lát m t nh (m t ph i l ch v hư ng mũi); B, Gi m kh năng nhìn ngoài bên ph i C, nhìn trái bình thư ng. Reproduced, with permission, from Daroff RB, Bradley WG et al, Neurology in Clinical Practice, 5th edn, Philadelphia: Butterworth-Heinemann, 2008: Fig 74-7. 268 Li t dây th n kinh v n nhãn ngoài Gi i ph u nhân th n kinh VI c u não Nhân t y và bó th n kinh sinh ba Nhân VI Bó d c gi a Não th t 4 Th n kinh VII HÌNH 5.2 Gi i ph u c a nhân v n nhãn ngoài và bó th n kinh m t Reproduced, with permission, from Yanoff M, Duker JS, Ophthalmology, 3rd edn, St Louis: Mosby, 2008: Fig 9-14-4. Nhân th n kinh m t Th n kinh VI H th ng lư i c nh đư ng gi a c u não Bó v gai Đ ng m ch n n B NG 5.1 Cơ ch c a nh ng bi u hi n lâm sàng trong li t th n kinh v n nhãn ngoài Bi u hi n lâm sàng Cơ ch • Gi m kh năng nhìn ngoài Y u cơ th ng bên • Lát m t Cơ th ng gi a không đ i kháng Nguyên nhân c a li t dây th n kinh v n nhãn ngoài bao g m: 1 Nh ng r i lo n c a khoang dư i nh n 2 B nh đơn dây th n kinh đái tháo đư ng và nh i máu vi m ch máu 3 Tăng áp l c n i s , ‘D u hi u gi khu trú’ 4 H i ch ng xoang hang 5 H i ch ng đ nh h c m t. Nh ng r i lo n c a khoang dư i nh n Kh i t n thương (vd. phình m ch, kh i u, ápxe) có th chèn ép dây v n nhãn ngoài khi nó đi ngang qua khoang dư i nh n. Dây v n nhãn ngoài xu t phát t thân não c nh đ ng m ch n n, đ ng m ch đ t s ng, và d c n n. Phình m ch dãn c a nh ng m ch máu này kèm ho c không kèm nhi m trùng ho c tình tr ng viêm c a d c n n có th chèn ép dây VI. Thông thư ng, s có b t thư ng nhi u dây th n kinh (vd. dây VI, VII, VIII) cùng t n t i vì nh ng c u trúc này n m c nh g n v i m t c u trúc khác trên đư ng thoát thân não. B nh đơn dây th n kinh đái tháo đư ng và nh i máu vi m ch máu B nh m ch máu đái tháo đư ng c a m ch th n kinh (nghĩa là b nh c a m ch máu cung c p cho th n kinh) có th gây ra nh i máu vi m ch máu c a dây th n kinh v n nhãn ngoài. Tăng áp l c n i s , ‘d u hi u gi khu trú’ B i vì s c đ nh tương đ i c a dây VI t i rãnh hành c u và t i đi m đi vào ng Dorello, nên nó có th b t n thương đ i v i ch n thương làm căng ho c chèn ép th phát làm tăng áp l c n i s . Trong trư ng h p này, li t dây VI thư ng đư c bi t là ‘d u hi u gi khu trú’ do s l c hư ng khu trú t nhiên c a bi u hi n. Nguyên nhân c a tăng áp l c n i s bao g m kh i t n thương (vd. kh i u, ápxe), xu t huy t não, tăng áp l c n i s t phát (IIH), thuyên t c xoang tĩnh m ch trung tâm và não úng th y. nhân VI chi ph i cơ th ng bên cùng bên nhân VI chi ph i cơ chéo trên đ i bên dây ch ng đá-m m yên Medulla Nhân III thtrên ng nâng mí m t chéo trên dây VI dây IV dây III Xoang hang Th ng bên Th ng gi a C u não Não gi a Đ ng m ch thông sau Dây s III, IV, VI, nhìn bên chéo dư i Li t dây th n kinh v n nhãn ngoài HÌNH5.3 Nhìn bên c a dây VI và nh ng c u trúc ngoài h c m t Reproduced, with permission, from Yanoff M, Duker JS, Ophthalmology, 3rd edn, St Louis: Mosby, 2008: Fig 9-15-1. 269 5