Công trình đường sắt Tập 1 - Phần 1 Tuyến đường sắt - Chương 3

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

106
lượt xem 25
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo giáo trình Công trình đường sắt Tập 1 ( chủ biên Lê Hải Hà - Nxb Giao thông vận tải ) dùng cho các lớp không chuyên Phần 1 Tuyến trên đường sắt - Chương 3 Vạch tuyến

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Công trình đường sắt Tập 1 - Phần 1 Tuyến đường sắt - Chương 3

Cách thi t k bình ñ và tr c d c khi g p ðS cũ, ñư ng ô tô, c u, h m. 10. Cách thi t k tr c d c ñ m b o tàu ch y an toàn (không b ñ t móc t i ñi m ñ i d c). Cách thi t k tr c d c ñ m b o tàu ch y liên t c khi qua ñư ng cong, qua h m,trư c khi vào ga, CHƯƠNG 3. V CH TUY N 3.1. NHI M V V CH TUY N, CÁC PHƯƠNG ÁN V HƯ NG TUY N. 3.1.1. Nhi m v v ch tuy n. 1. Nhi m v v ch tuy n: Vi c xác ñ nh v trí h p lý c a tim ñư ng trong không gian là công vi c t ng h p v kh o sát và thi t k . ð gi i quy t v n ñ này c n có cái nhìn t ng th v các m t ñ a hình, ñ a ch t, thu văn... v m t xây d ng và khai thác, v các m t kinh t có liên quan. 2. Khái ni m v ch tuy n: là t ng h p các quá trình kh o sát nh m ñ xu t, ch nh lý, l a ch n phương án tuy n bao g m c ngoài th c ñ a và n i nghi p. M i phương án tuy n c n ñ m b o tương quan h p lý gi a chi u dài, kh i lư ng công tác, chi phí xây d ng và chi phí khai thác. Nó ph i ñ m b o nh ng yêu c u nh t ñ nh sau: a. Bình ñ và tr c d c ph i phù h p v i chu n t c c a quy ph m thi t k c a lo i c p ñư ng y. b. N n ñư ng và các công trình trên tuy n ph i ñ m b o các yêu c u v n ñ nh, an toàn và không làm gián ño n ch y tàu. Nh ng y u t nh hư ng ñ n vi c ch n tuy n: a. Y u t kinh t : ý nghĩa tuy n ñư ng, tính ch t và lư ng hàng hoá chuyên ch , ñi u ki n phân b ga ñ u, ga cu i, ñi u ki n ch n ga n i v i tuy n ñư ng s t cũ và v i các ñư ng giao thông khác. b. Y u t t nhiên: ñ a hình, ñi u ki n xây d ng, ñ a ch t và ñ a ch t thu văn, vi c ch n ñ t các c u c ng ... các ñi u ki n v khí h u (gió, mưa, nhi t ñ ..). 3.1.2. Nêu các phương án v hư ng tuy n. T c là ñ xu t ra nh ng phương án có th v hư ng tuy n gi a hai ñi m ñ u, cu i và các ñi m kh ng ch gi a chúng n u th y c n thi t. Như v y khi thi t k m t tuy n ñư ng s t m i có r t nhi u phương án v hư ng tuy n và tuỳ theo t ng giai 86
ño n kh o sát thi t k mà ta lo i b d n các phương án kém giá tr và ch n ra ñư c phương án có l i nh t. Trên hình v chúng ta xem xét các phương án v hư ng tuy n ñư ng s t A - B. Ngoài ñi m ñ u A và ñi m cu i B tuy n c n ñi qua m t ñi m trung gian C (ñi m kinh t ). ð c t ñư ng phân thu chúng ta ch n ñư c hai ñi m th p nh t là a, b và khi tránh h ch n ñư c ñi m c và d (ñi m kh ng ch ). T p h p các ñi m ta ñư c hai phương án cơ b n v hư ng tuy n, ñó là phương án phía B c qua các ñi m A - C - a - c - B và phương án phía Nam qua các ñi m A - C - b - d- B. Hình 3-1. Phương án hư ng tuy n 3.1.3. ðư ng chim bay và ñi m kinh t , chư ng ng i và ñi m kh ng ch . 1. ðư ng chim bay: ðư ng chim bay là ñư ng ng n nh t lư n theo hình c u c a qu ñ t, n i li n gi a hai ñi m ñ u, cu i và qua các ñi m kinh t . Trong ña s các trư ng h p vì ñi u ki n ñ a hình, ñ a ch t công trình ñư ng s t s ph i ñi ch ch kh i hư ng tuy n ng n nh t, như v y ñư ng chim bay là ch d a ñ ngư i ta d n tuy n làm sao cho h n ch ñư c chi u dài tuy n ñư ng. 2. ði m kinh t : Là các ñi m t o hàng, khu dân cư l n, b n tàu, b n xe, khu ñ u m i giao thông... 3. Chư ng ng i: Nh ng chư ng ng i v ñ a hình và ñ a ch t b ñư ng chim bay c t qua có th phân ra hai nhóm: a. Chư ng ng i bình di n: sông l n, vùng dân cư, h , ñ m l y, vùng ñ a ch t x u, vùng m khu v c c m... b. Chư ng ng i tr c d c: ñư ng phân thu cao, các gò ñ t cao, v c th m, b sông l ... 4. ði m kh ng ch : 87
ðó là nh ng ñi m xác ñ nh tuy n có th ho c không th ñi tránh ho c ñi qua các chư ng ng i. ð i v i m i chư ng ng i c n ñ nh ra các phương án v v trí c a ñi m kh ng ch ñ tránh chư ng ng i (n u có th ñư c) ho c là ñi qua nó. + N u ñi tránh tuy n s dài hơn nhưng l i làm gi m ñư c kh i lư ng công trình. + N u ñi qua tuy n s ng n hơn nhưng thư ng làm tăng kh i lư ng công trình và giá thành xây d ng , có khi ñi u ki n khai thác g p nhi u khó khăn. 3.2. PHÂN LO I V CH TUY N. Tuỳ theo ñi u ki n s d ng ñ a hình, ñ a th và các ñ d c mà trong th c t kh o sát thi t k ngư i ta phân ra lo i v ch tuy n theo hai ñ c ñi m sau: - V ch tuy n theo ñi u ki n ñ a hình, t c là l i d ng hình th c a m t ñ t. - V ch tuy n theo ñi u ki n s d ng d c h n ch hay là các d c gi i h n khác. 3.2.1. V ch tuy n theo ñi u ki n ñ a hình. 1. V ch tuy n không c t ñư ng phân thu chính: t c là không chuy n tuy n t h th ng sông này sang h th ng sông khác, bao g m: a. Tuy n men sông (a) b. Tuy n ven ñư ng phân thu (b) c. Tuy n men sư n núi (c) a c b Hình 3-2. V ch tuy n men sông 2. V ch tuy n c t m t hay m t s ñư ng phân thu chính: t c là khi tuy n ñi t h th ng sông này sang h th ng sông khác, nơi c t thư ng là nơi trũng th p ñó là ñèo (tuy n ñư ng s t qua ñèo H i Vân). Ki u tuy n này ph i h p nhi u ño n tuy n khi thì ñi men sông, khi theo sư n núi, lúc c t ñư ng phân thu . 88
A Hình 3-3. Tuy n vư t ñèo 3.2.2. V ch tuy n theo ñi u ki n s d ng d c gi i h n. V ch tuy n lo i này ñư c xác ñ nh b i tương quan gi a ñ d c thiên nhiên trung bình itntb và ñ d c v ch tuy n ivt. D c thiên nhiên trung bình itntb tính cho t ng ño n tuy n m t theo nh ng ñi m ñ c bi t trên ñ a hình và b qua nh ng thay ñ i cao ñ m t ñ t trên ño n ñó. D c v ch tuy n ivt là d c cho phép l n nh t c a m t ño n tr c d c, nó là d c gi i h n tr ñi giá tr trung bình d c tương ñương l c c n ñư ng cong. ivt = ip - ir (icb - ir ; igc - ir) ñây ir - ñư c l y m t cách t ng quát tuỳ theo ñ a hình do khi v ch tuy n chưa bi t s l n ñ i chi u và góc quay. + V i vùng ñ ng b ng ir = 0,5‰ tương ñương v i t ng s góc quay 400 trên 1km + V i vùng trung du ir = 1‰ tương ñương v i t ng s góc quay 800 trên 1km + V i vùng núi ir = 1,5‰ tương ñương v i t ng s góc quay 1200 trên 1km ñây ta chưa c n chính xác ñ i lư ng ir b i vì sau này khi ti n hành gi m d c tuy có s thay ñ i trong ñ i lư ng ir nhưng chi u dài tuy n s không thay ñ i bao nhiêu. Theo ñi u ki n s d ng d c gi i h n khi v ch tuy n ta có th phân ra: - N u itntb < ivt - v ch tuy n t do - N u itntb ≥ ivt - v ch tuy n khó khăn + N u itntb ≈ ivt - v ch tuy n khó khăn không phát tri n ñư ng + N u itntb >> ivt - v ch tuy n khó khăn có phát tri n ñư ng. 3.3. NHI M V VÀ PHƯƠNG PHÁP V CH TUY N T DO VÀ V CH TUY N KHÓ KHĂN. 89
3.3.1. Nhi m v và phương pháp v ch tuy n t do. 1. Nhi m v v ch tuy n t do. Trên tuy n t do không có nh ng cao ñ ph i vư t l n, do ñó nhi m v cơ b n c a v ch tuy n t do là ñ t tuy n gi a các ñi m kh ng ch v i ñ l ch t i thi u kh i chi u tuy n ng n nh t. Mu n th ph i: a. V ch tuy n ñi t chư ng ng i này sang chư ng ng i khác và do n tuy n gi a các chư ng ng i ph i ñ t sao cho ng n nh t. b. Ph i l p lu n ñư c góc quay và tr s c a nó cũng như c tránh hư ng tuy n ñi xa hư ng tuy n ng n nh t. c. ð nh góc quay ñ i di n v i chư ng ng i và chư ng ng i n m phía trong góc quay. d. Nên dùng góc quay nh ñ kh i tăng thêm chi u dài. e. Chi u ñi c a ga trùng v i hư ng tuy n, n u l ch thì ph i h n ch ñ l ch b ng cách h n ch góc quay. B α 4 IV N3 B I α3 α1 III A α2 II N2 N1 N Hình 3-4. V ch tuy n t do M c dù v ch tuy n t do d dàng ch ít ph i vư t qua nh ng chư ng ng i cao th p nhưng công vi c này không ñơn gi n vì có th có r t nhi u phương án v ch tuy n mà ta ph i tìm ra nh ng phương án t t nh t. 90
Hình 3-5. L a ch n v trí ñ nh góc quay khi v ch tuy n t do a. Tr c d c gi n lư c AbcdE b. Tr c d c gi n lư c AghiE 2. Phương pháp v ch tuy n t do. V ch tuy n b ng cách th d n v i n i dung sau: a. l n th ñ u tiên ñ t tuy n theo chi u ng n nh t qua các chư ng ng i r i lên tr c d c. b. Ti n hành phân tích tr c d c nh n ñư c và ñ xu t ra các phương án ñi tr ch kh i hư ng ñi ng n nh t cho t ng ño n hay là cho c m t ño n tuy n dài ñ tránh chư ng ng i. c. V ch tuy n theo phương án ñi tránh, sau ñó phân tích và k t lu n nên ñi theo phương án ñi tránh hay phương án cũ. 3.3.2. Nhi m v và phương pháp v ch tuy n khó khăn. 1. Nhi m v v ch tuy n khó khăn. Là ñ t tuy n qua nh ng chư ng ng i cao th p b ng nh ng ñ d c ñư c n ñ nh trư c, ch nh ng nơi th t c n thi t m i ph i kéo dài tuy n ra, nói chung tr c d c lý thuy t ño n v ch tuy n khó khăn có d ng sau: 91
h H1 H2 i vt 0 i vt 0 0 0 i vt i vt Hình 3-6. Tr c d c tuy n khó khăn. a. V ch tuy n khó khăn không phát tri n ñư ng: có hai trư ng h p: - Khi ivt ≈ ithtb - Khi ivt < itntb không nhi u thì cũng có th không tri n tuy n b ng cách ñào m t lư ng ∆h ñ nh ho c ñ p m t lư ng ∆h chân ho c là ñào m t ít trên và ñ p m t ít dư i. H2 i vt h=H 2H 1 - i tntb h = h ®¾p h - i vtlo = H1 lo H2 H2 i tntb h = H 2- H 1 i vt h = H 2- H 1 i tntb h = h ® o h - i vtlo = i vt H1 H1 lo lo Hình 3-7. V ch tuy n khó khăn không tri n tuy n b. V ch tuy n khó khăn có phát tri n ñư ng. Khi ivt
H2 i tntb h = h - ivt lo h i vt H1 lo l Hình 3-8. V ch tuy n khó khăn có phát tri n ñư ng ñây: l - chi u dài ño n tuy n có phát tri n ñư ng l0 - chi u dài ñư ng chim bay (chi u dài ño n tuy n theo ñư ng th ng) H 2 − H1 h = l= (3-2) ivt ivt h − ivt .l 0 ∆h h ∆l = − l0 = = (3-3) ivt ivt ivt ð gi m b t lư ng tri n tuy n ∆l thì ñ nh ñèo ph i ñào thêm, chân ñèo ph i ñ p thêm. ( H 2 − hdao ) − ( H 1 + hdap ) ∆l = - l0 (3-4) ivt N u chi u dài ño n tuy n khó khăn có nhi u khu gian thì chi u dài tuy n t i thi u: ( H 2 − hdao ) − ( H 1 + hdap ) + ∆lpg = l + ∆lpg lmin = (3-5) ivt ñây ∆lpg - lư ng tri n tuy n do phân b ga. + N u các ga ñ t trên ñư ng th ng thì ∆lpg = n.lsga Trong ñó: n - s ga lsga - chi u dài sân ga + N u các ga ñ t trên d c thì ∆lpg s nh hơn và n u ño n khó khăn là ño n r t dài nên xác ñ nh chính xác s ga r t ph c t p thì ∆lpg = αpgl 93
ñây αpg - h s ph thu c vào tiêu chu n phân b ñi m phân gi i, vào d c h n ch ip, vào chi u dài sân ga lsga ; α = 0,08 ÷ 0,10 - ñư ng c p 1,2; α = 0,06 ÷ 0,10 - ñư ng c p 3. (α l y giá tr l n v i tuy n có lsga l n và ip nh ). 2. Phương pháp v ch tuy n khó khăn. Là sơ b ñ t ñư ng kh i lư ng không, t c là ñư ng mà cao ñ thi t k trùng v i cao ñ m t ñ t. B n ch t c a phương pháp v ch tuy n khó khăn là ch : - Bi t hi u s c a hai ñư ng ñ ng m c là ∆hñm, ta có th ñ t gi a hai ñư ng ñ ng m c m t ño n ñư ng di v i ñ d c cho trư c ivt: ∆hdm di = (3-6) ivt - Dùng compa ñ t nh ng ño n di liên ti p nhau t ñư ng ñ ng m c này sang ñư ng ñ ng m c khác. N i li n các ño n di ta có ñư ng gãy khúc, ñó là ñư ng kh i lư ng không tương ng v i ñ d c cho trư c. - Tuy n chúng ta ph i v ch bám vào ñư ng kh i lư ng không như v y s ñ m b o chi u dài và kh i lư ng công trình h p lý. d1 d1 d2 d1 d2 d1 d3 d2 i 1 i2 i3 d3 d2 d1 d3 d2 d3 d3 Hình 3-9. ðư ng kh i lư ng không b. Yêu c u ch y u khi ñ t tuy n khó khăn. ð t tuy n ph i ñ m b o ñư c chi u dài lý thuy t ñã tính trư c, không tri n tuy n m t cách vô ích, mu n v y nên v ch tuy n t cao xu ng th p ñ không t n th t cao ñ , ph i t n lư ng ñi h t d c v ch tuy n. V ch tuy n ph i d a vào tr c d c lý thuy t, ph i ch n cao ñ m t ñ t th nào cho phù h p v i tr c d c lý thuy t. 94
Ph i ch n v trí và tr s góc quay th nào ñ ñ m b o ñư c chi u dài tuy n hay ño n tri n tuy n ñã tính trư c. Vi c ñ t ga trên ño n b ng hay trên d c ph i l a ch n phù h p v i chi u ñi c a tuy n và itntb ≈ iga. C l B h A i i i
a. Tuy n lư n sông nhánh ho c khe su i: Trư ng h p này tuy n ñi men sông và quay l i ch ng 1800, nhi u khi g p ñ a hình quá khó khăn ph i ñ p cao ho c làm c u c n, ñào sâu ho c ph i làm h m... Tuy n lư n sông nhánh ho c khe su i khác, tuy n ch góc quay r t l n, ñ t t i 1800 ho c l n hơn. bao su i ngang Hình 3-12. Tuy n hình phích nư c b. Tuy n hình lư n bóng ñèn: cũng c n ñi m t góc kho ng 1800 ñ lư n theo ñ a hình. Tuy n có th lư n m t l n t o ra m t bóng ñèn ho c lư n nhi u l n t o ra nhi u bóng ñèn. 96
Hình 3-13. Tuy n hình bóng ñèn a. m t bóng b. ba bóng c. Tuy n lư n hình xo n c: Tuy n quay ñi m t góc ñ n 3600 hay hơn n a, có khi m t ñi m nào ñó trên bình ñ tuy n l i c t ngang b n thân mình nhưng không ñ ng m c v i vi c s d ng h m hay c u c n. d. Tuy n lư n theo hình dích d c (ch chi): trư ng h p dùng ñư ng cong tròn góc quay quá l n không l i thì có th dùng ki u ch chi, tuy nhiên nó có như c ñi m làm cho v n t c khu ño n và kh năng thông qua gi m. Hình 3-14. Tuy n hình xo n c a. m t giao c t b. ba giao c t c. chi ti t ño n có ba giao c t 97
Hình 3-15. Tuy n hình ch chi 3.4. ð C ðI M V CH TUY N THEO NH NG ðI U KI N ð A HÌNH, ð A TH VÀ ð A CH T KHÁC NHAU. 3.4.1. V ch tuy n men sông. Lưu v c sông thư ng ñư c ñ ý ngay c khi ch có th l i d ng ñư c t ng ph n c a lưu v c vì lưu v c sông có ưu ñi m sau: a. Có th ñ t tuy n theo nh ng ñ d c tho i. b. Tuy n ch vư t nh ng cao ñ nh . c. N u c n thi t có th tri n tuy n theo các sông nhánh m t cách d dàng. d. Cung c p nư c cho ga ti n l i. e. Có ñi u ki n thu n l i ñ kh o sát, thi công và khai thác ñư ng s t do có th chuyên ch máy móc, v t li u nh c ng sông. Lưu v c sông có ba lo i: a. Lưu v c sông vùng ñ ng b ng và ñ i tho i, sông ñây r ng, ít khúc khu u. D c m t ñ t c a lưu v c này r t nh . b. Lưu v c vùng ñoòi cao th p thư ng h p và u n khúc, d c thiên nhiên ñã khá l n, nhi u khi ñ a hình có nh ng khe v c. c. Lưu v c sông vùng núi r t h p, nhi u khi g p nh ng núi c t ngang và g p nh ng vách ñá sát b sông. Nh ng khuy t ñi m c a tuy n men sông là: a. Dòng sông hay u n lư n nên tuy n ph i vòng vèo nhi u khi tr ch kh i hư ng tuy n ng n nh t. b. Tuy n ph i c t các sông nhánh nên công trình nhân t o nhi u. c. Do ñ d c d c thiên nhiên khác nhau thư ng lưu và h lưu do ñó khó v ch tuy n b ng ñ d c h n ch duy nh t. d. Nhi u khi g p vùng ñ a ch t x u như ñ m l y, h nên n n ñư ng b ñe do . N u tuy n men sông g p ño n sông ngo n nghèo ñi tránh nó b t bu c ph i tri n tuy n l n thì bên c nh phương án ñi tránh (a) c n xét ñ n phương án kéo th ng b ng cách ñi qua hai c u (b) ho c là phương án c i dòng sông (c). (ðo n tuy n ñư ng s t men sông H ng Yên Bái - Lào Cai). 98
c b a Hình 3-16. C i sông 3.4.2. V ch tuy n ven theo ñư ng phân thu . Vi c v ch tuy n này ph thu c nhi u vào tính ch t c a ñư ng phân thu . ðư ng phân thu có th b ng ph ng và r ng, cũng có th h p u n lư n và l i lõm như ñư ng vi n ñ nh núi. N u g p ñư ng phân thu r ng, b ng ph ng thì tuy n ñi theo ñư ng phân thu có nh ng ưu ñi m: a. Bình ñ tuy n ñơn gi n. b. Kh i lư ng công tác ñ t nh . c. Ít có c u c ng, n u có thì kh u ñ nh và n u ñ t tuy n gi a ñư ng phân thu thì hoàn toàn không có c u c ng. d. Nói chung ñ a ch t t t. N u ñư ng phân thu h p u n lư n và l i lõm thì các ưu ñi m trên m t d n và xu t hi n m t lo t khuy t ñi m so v i tuy n men sông: a. ð a hình khó khăn hơn so v i trư ng h p tuy n men sông trên cùng ño n ñó. b. Ph i vư t nhi u cao ñ vì ñư ng phân thu khi lên khi xu ng. c. G p khó khăn và t n kém khi c p nư c cho ga. N u g p ñư ng phân thu ph c t p thì ñi tr ch xu ng phía sư n, khi y tuy n men sư n núi. 3.4.3. V ch tuy n men sư n núi. Thư ng ñ a hình sư n núi tương ñ i n ñ nh (d c theo m t chi u), có khi g p khe v c và sư n d c l n. Ưu ñi m c a tuy n men sư n núi là: a. D l a chon d c h n ch vì sư n có ñ d c nghiêng nên d l a ch n cao ñ m t ñ t theo ñ d c v ch tuy n ivt. b. Ít có d c ngư c nh ng ño n dài nên tuy n ít ph i lên xu ng. Khuy t ñi m c a tuy n men sư n núi là: 99
a. V ñ a hình n u sư n núi có nhi u khe v c thì vì tránh nó ph i cho tuy n lư n do ñó bình ñ vòng vèo, có th ph i dùng bán kính nh , có khi kh i lư ng ñ t ñá l n. b. S công trình nhân t o s nhi u hơn so v i tuy n men sông vì trên sư n núi có nhi u su i, sông con. Thư ng tuy n càng ñi trên cao thì càng nhi u c ng (vì trên cao nhi u su i). c. ð t ga trên sư n núi khó khăn và kh i lư ng công tác l n, nhi u khi ph i ñ t trên ñư ng cong. d. Tuỳ theo ñ a hình sư n núi có th ph i xây kè, tư ng ch n, ñ phòng ñá rơi. Nhi u khi sư n núi còn xu t hi n nh ng ngu n nư c ng m hay là hang ñ ng. Xét v quan ñi m này thì phương án men sư n núi b c l rõ như c ñi m so v i tuy n men sông và men ñư ng phân thu . B i p = 10 (% ) A i p = 8 (% ) i p = 6 (% ) Hình 3-17. Tuy n men sư n núi Tuy n ñư ng s t t Ga Ph Tráng (B c Giang) ñi L ng Sơn là tuy n men theo sư n núi. 3.4.4. V ch tuy n c t ñư ng phân thu . ðây là trư ng h p ph c t p và khó khăn vì ph i vư t qua các chư ng ng i cao th p, nó có khuy t ñi m sau: a. Chi u dài ño n v ch tuy n khó khăn l n, lư ng tri n tuy n l n. b. Ph i vư t ñ cao l n. c. Kh i lư ng ñ t ñá l n, ñ c bi t là nơi giao gi a ñư ng phân thu và thung lũng. d. Nhi u khi ph i làm h m trên ñ nh ñèo và c u c n dư i chân ñèo (Tuy n ñư ng s t vư t qua ðèo H i Vân). 3.4.5. V ch tuy n theo ñi u ki n ñ a ch t ph c t p. 100
Trong trư ng h p ñ a ch t khó khăn thì y u t nh hư ng nhi u ñ n tuy n không ph i là ñ a hình mà là ñ a ch t và ñ a ch t thu văn. Vì v y vi c v ch tuy n ph i ti n hành song song v i vi c ñi u tra ñ a ch t và ñ a ch t thu văn nơi tuy n ñi qua (chi u ngang 1 ÷ 5 km, có khi l n hơn). 1. ð t trư t. T t nh t là tránh vùng ñ t trư t, n u ñi qua vùng ñ t trư t kh c ph c b ng cách: a. Tuy n ñi phía trên cao và bên ngoài m t trư t b ng n n ñào nông (Vì trên ñó cư ng ñ trư t y u hơn, không ñi b ng n n ñ p vì s t o thêm tr ng lư ng trư t). b. H m ñi dư i m t trư t. c. C u c n có móng dư i m t trư t. nÒn ® o cÇu c¹n mÆt tr−ît hÇm Hình 3-18. Tuy n ñi qua ñ a ch t ph c t p 2. V ch tuy n qua vùng có hang ñ ng (qua vùng castơ). Hang ñ ng d gây s t n n ñư ng t t nh t là nên tránh qua nó. N u th y tránh mà không l i v kinh t thì gi i quy t b ng n n ñ p nông và dùng m t s bi n pháp ch ng l i hi n tư ng Castơ như thoát nư c m t t t cho n n ñư ng, ñánh s p hang ho c là phun v a bê tông l p ñ y hang (ðo n tuy n ñư ng s t D c Xây - Ninh Bình). 3. V ch tuy n qua vùng ñ m l y. Ph i thăm dò ñ ñánh giá chi u sâu và tính ch t c a l p bùn, ph i xét ñ n nguyên nhân phát sinh bùn l y, ngu n nư c cung c p ñ ñ ra bi n pháp khai thông và làm khô vùng ñó. Vi c ch n phương án ñi vòng hay là ñi qua ñ m l y là theo quan ñi m kinh t . N u ñi qua vùng ñ m l y thì: a. Tuy n ph i ñi qua vùng bùn l y h p nh t và nơi m t ñáy không có d c ngang. b. Nên lái tuy n ñi g n nơi có ñ t t t có th dùng ñ ñ p n n ñư ng. (ðo n tuy n ñư ng s t ñ u c u Hàm R ng phía b c qua ñ m l y). 3.5. V CH TUY N QUA SÔNG. 101
Ch n v trí c u ph i phù h p v i hư ng tuy n, không nên làm xa hư ng tuy n nhi u quá. a. C u l n thì ñư ng theo c u. b. C u nh và c u trung thì c u theo ñư ng. V m t thu văn và ñ a hình ñ a m o. a. Lòng sông ph i n ñ nh, th ng ñ u (n u không s b xói mòn) b. Sông ph i h p, bãi nh , lòng sông c n, không có nhánh, không có bãi n i và bùn l y. c. C u ph i vuông góc v i sông (t c là nên ch n nơi nào thung lũng sông và dòng ch song song v i nhau). N u khó khăn c u có th làm vuông góc v i dòng ch và l ch v i thung lũng sông 5 ÷ 100 ñ i v i sông có thông thuy n hay ngư c l i vuông góc v i thung lũng sông và l ch v i dòng ch 5 ÷ 100 n u sông không có thông thuy n. d. Không nên ñ t góc quay bãi sông, n u b t bu c ph i ñ t góc quay thì ph i phù h p v i hư ng nư c ch y (vì ñ t ngư c s t o ra xoáy làm h ng m tr ). e. T n lư ng ñ t v trí c u cách xa bãi b i. V m t ñ a ch t c g ng ch n nơi có t ng ñá cơ b n g n ñáy sông, ñ a ch t b sông n ñ nh, không s t l , không có castơ. Tuy n Hà N i - L ng Sơn qua Sông H ng, Sông ðu ng, Sông C u, Sông Thương; Tuy n Hà N i - H i Phòng qua Sông Thái Bình H i Dương; tuy n ñư ng s t Hà N i - Thanh Hoá qua Sông ðáy Ph Lý, Ninh Bình. §−êng giíi h¹n n−íc lªn khi lò kh«ng ®¹t ®¹t Hình 3-19. V ch tuy n qua sông 3.6. ðÁNH GIÁ VI C V CH TUY N. 102
L a ch n ñúng tuy n s ñem l i hi u qu kinh t l n, còn ch n tuy n không ñúng s kéo theo tăng m t cách vô ích chi phí xây d ng công trình cũng như chi phí khai thác sau này. ð ñánh giá vi c v ch tuy n ngư i ta dùng các ch tiêu tuy n sau: a. Chi u dài tuy n L: bao g m chi u dài các ño n th ng và chi u dài các ñư ng cong. b. Chi u dài tri n tuy n thêm ∆L = L - L0 (km) L0 - chi u dài ñư ng chim bay ño tr c ti p trên b n ñ ho c tính toán thông qua to ñ các ñi m ñ u, ñi m cu i và ñi m kinh t n u có. L c. H s tri n tuy n λ = ; trong trư ng h p tương ñ i thu n l i λ = 1,05 ÷ L0 1,15 d. Chi u dài và t l % ño n v ch tuy n t do, v ch tuy n khó khăn cho phép ñánh giá xem vi c ch n d c h n ch ip và hư ng tuy n h p lý hay chưa (Ví d n u h s tri n tuy n l n λ > 1,25 và ño n ñi v i v ch tuy n khó khăn chi m > 50% thì ñ gi m chi u dài tuy n c n xem xét phương án ñi d c h n ch ip l n hơn. Ngư c l i n u h s tri n tuy n nh và ño n v ch tuy n khó khăn cũng chi m t l nh thì ñ tăng chi u dài ño n v ch tuy n khó khăn có th dùng d c h n ch ip nh hơn, trong trư ng h p này d c h n ch ip nh không ñư c kéo theo lư ng tri n tuy n l n mà ch làm tăng không ñáng k kh i lư ng công tác ñ t ñá). 3.7. QUY ð NH B N V BÌNH ð VÀ TR C D C TUY N, CÁC S ðO BÌNH ð VÀ TR C D C. 1. Quy ñ nh chung. B n v ñư c th c hi n trên gi y có kh 297 mm ho c khi c n thi t 594 mm và chi u dài là b i s c a 210 mm. 2. Bình ñ tuy n. Bình ñ tuy n ñư ng thư ng là 1/10.000 ho c 1/25.000 (giai ño n kh thi); 1/2000 ho c là 1/5000, 1/1000 (thi t k k thu t). Trên bình ñ khi c n thi t có sơ ho ñ a hình, có ñ nh góc quay, có các y u t ñư ng cong, có ñi m ñ u và ñi m cu i ñư ng cong (tính c ñư ng cong hoà hoãn), có lý trình, có nhà c a và công trình, có ga, có ñư ng ngang ... Trên bình ñ ch ra c ph m vi chi m ñ t ñ xây d ng ñư ng. Khi thi t k chi ti t bình ñ ñ thu n ti n cho vi c ñ nh v và b o dư ng ñư ng cong nên ch n chi u dài ñư ng cong ch n ñ n 10 m ho c 5m, ñi u nàycó th th c hi n ñư c b ng cách thay ñ i không ñáng k góc quay. 103
3. Tr c d c tuy n. Tr c d c thư ng ñư c v theo t l 1/10000 - chi u dài; 1/1000 - chi u cao (ho c là t l c a chi u dài theo t l c a bình ñ ). Trên tr c d c ñưa ra ñư ng cao ñ m t ñ t thiên nhiên (ñư ng màu ñen), ñư ng cao ñ vai ñư ng thi t k (ñư ng màu ñ ), cao ñ m c nư c (màu xanh). Phía trên c a ñư ng thi t k ñánh ký hi u các ga và lý trình ga, ñư ng ngang. lo i và kh u ñ các công trình thoát nư c, các thi t b trên m t ñ t và ngang m t ñ t, ghi chi u cao ñ p nh ng ñi m ñ p cao nh t. Phía dư i ñư ng thi t k ghi chi u cao ñào nh ng ñi m ñào sâu nh t, ñánh ký hi u các công trình thoát nư c. 104