Đặc điểm dịch tễ và lâm sàng ở trẻ sốt phát ban do nhiễm rubella đến khám tại Bệnh viện Nhi Đồng 2

ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ VÀ LÂM SÀNG Ở TRẺ SỐT PHÁT BAN DO NHIỄM<br /> RUBELLA ĐẾN KHÁM TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2<br /> Phạm Lê Thanh Bình *, Phạm Lê An**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Mô tả đặc điểm dịch tễ và lâm sàng ở trẻ em sốt phát ban do nhiễm Rubella đến khám tại Bệnh<br /> Viện Nhi Đồng 2.<br /> Phương pháp: Cắt ngang mô tả<br /> Kết quả: Có 24,5% xét nghiệm huyết thanh dương tính với Rubella. Tỉ lệ mắc bệnh cao nhất ở nhóm từ 5<br /> đến 9 tuổi chiếm 46% và trẻ nam bị nhiễm cao hơn trẻ nữ (54%). Đa số các trẻ này không được tiêm ngừa<br /> Rubella và 1/3 trẻ có tiếp xúc với người bị phát ban trước đó. Phần lớn các trẻ sốt nhẹ hoặc không sốt tại thời<br /> điểm đến khám (52% và 36%), thường gặp ban ở dạng sẩn và toàn thân, hạch to và đau chiếm tỉ lệ chiếm tỉ lệ<br /> 12%. Chỉ có 4% trẻ có đau khớp và không có trường hợp nào viêm khớp.<br /> Kết luận: Qua nghiên cứu chúng tôi nhận thấy, không có dấu hiệu lâm sàng đặc trưng cho bệnh,chẩn đoán<br /> nhiễm Rubella được gợi ý dựa vào các yếu tố dịch tễ như tiếp xúc nguồn lây, không được chủng ngừa và huyết<br /> thanh tìm IgM Rubella vẫn là yếu tố quyết định chẩn đoán.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EPIDEMIOLOGIC AND CLINICAL FEATURES OF RUBELLA IN CHILDREN<br /> Pham Le Thanh Binh, Pham Le An<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 – Supplement of No 1 - 2009: 207 - 211<br /> Objectives: to describe epidemiologic and clinical features of rubella in children.<br /> Method: cross-sectional descriptive study.<br /> Results: the disease was most common in children aged 5-9 (46%) and boys were more common than girls<br /> (54% vs 46%.). Most patients were not vaccinated with Rubella vaccine and one-third had exposed to<br /> erythematic patients. Most had no or low grade fever at the time to visit hospital (52% and 36%, respectively.)<br /> Maculopapular rashes were the most common signs. Lymph node enlargement and pain were faced in 12% of<br /> cases. Only 4% of cases had arthralgia and there was no case of arthritis.<br /> Conclusion: Rubella diagnosis is based on epidemiologic factors such as history of exposure, no vaccination;<br /> however, serologic test for rubella IgM is a factor to confirm diagnosis.<br /> cách đáng kể thông qua các chương trình tiêm<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> chủng mở rộng, giám sát bệnh… Trong khi đó, ở<br /> Rubella là một bệnh lây truyền qua đường<br /> những nước đang phát triển nơi mà chiến dịch<br /> hô hấp do siêu vi Rubella gây ra. Bệnh được biết<br /> giám sát bệnh cũng như chủng ngừa Rubella<br /> đến từ hơn 200 năm nay nhưng chỉ được quan<br /> không đầy đủ thì Rubella, hội chứng Rubella<br /> tâm kể từ khi bác sĩ nhãn khoa người Úc N. Mac<br /> bẩm sinh vẫn còn là gánh nặng đè lên nguồn tài<br /> Alister Gregg nhận ra mối liên hệ giữa nhiễm<br /> lực của các nước này.<br /> Rubella ở thai phụ và các khiếm khuyết bẩm<br /> sinh nơi con họ(1,3,5).<br /> Tại các nước phát triển, bệnh giảm đi một<br /> <br /> Ở nước ta, sự hiểu biết về Rubella trong cộng<br /> đồng còn rất hạn chế, những nghiên cứu về<br /> <br /> * Bệnh viện Nhi đồng 2, ** Bộ Môn Nhi ĐHYD TP.HCM<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> 1<br /> <br /> Rubella còn quá ít, chưa có nghiên cứu nào về<br /> đặc điểm dịch tễ, lâm sàng riêng trên trẻ em.<br /> <br /> Phân tích số liệu<br /> <br /> Chính vì những lý do trên chúng tôi thực<br /> hiện nghiên cứu này, nhằm cung cấp một số<br /> thông tin cho quý đồng nghiệp về thực trạng<br /> nhiễm Rubella nơi trẻ em và mong góp một<br /> phần nhỏ là tiền đề cho những nghiên cứu lớn<br /> hơn tiếp theo, giúp cho các nhà quản lý y tế Việt<br /> Nam định hướng thực hiện mục tiêu do WHO<br /> đề ra “Lọai trừ Rubella và giảm CRS <<br /> 1/1.000.000 trẻ sinh sống” vào năm 2010.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu cắt ngang mô tả.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Trẻ được chẩn đoán lâm sàng là sốt phát ban<br /> đến khám bệnh tại bệnh viện Nhi Đồng 2 từ<br /> 01/2007 đến 7/2007.<br /> <br /> Sử dụng phần mềm EPI INFO 11.5<br /> Từ tháng 1/2007 đến tháng 7/2007, có 204<br /> trường hợp sốt phát ban đến khám tại Khoa<br /> Khám Bệnh BV. Nhi Đồng 2 được đưa vào<br /> nghiên cứu và có 50 trẻ nhiễm Rubella chiếm tỉ<br /> lệ (24,51%) với các đặc điểm sau:<br /> <br /> Đặc điểm chung<br /> Tuổi<br /> Số ca<br /> <br /> 20<br /> 14.0<br /> 15<br /> <br /> 13.0<br /> <br /> 10<br /> <br /> 5<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> <br /> 0<br /> <br /> - Trẻ có bệnh lý đi kèm xuất hiện trước và<br /> còn diễn tiến cùng lúc với sốt phát ban.<br /> - Người đưa trẻ đến khám nhưng không<br /> nắm rõ tiền sử, bệnh sử của trẻ.<br /> <br /> 23.0<br /> <br /> 25<br /> <br /> < 4 tuo åi<br /> <br /> 5-9 tuo åi<br /> <br /> 10-15 tuo åi<br /> <br /> Biểu đồ 1: Phân bố nhiễm Rubella theo nhóm tuổi<br /> Giới<br /> <br /> - Gia đình không đồng ý tham gia nghiên<br /> cứu.<br /> <br /> Thu thập dữ kiện<br /> Bảng hồ sơ mẫu<br /> Mỗi bệnh nhân được chọn sẽ được ghi nhận<br /> vào từng bệnh án riêng biệt các biến số về đặc<br /> điểm dịch tễ, biểu hiện triệu chứng lâm sàng, xét<br /> nghiệm cận lâm sàng, diễn tiến bệnh.<br /> Xét nghiệm huyết thanh chẩn đoán Rubella<br /> Được thực hiện tại Viện Pasteus Tp.HCM<br /> theo tiêu chuẩn chẩn đoán của WHO trong<br /> chương trình giám sát Sởi và Rubella toàn cầu.<br /> Theo dõi diễn tiến bệnh<br /> Bệnh nhân được hẹn tái khám mỗi 2 ngày<br /> hoặc khi hết phát ban. Bệnh nhân được ghi nhận<br /> thời gian hết sốt, thời gian phục hồi ban, những<br /> dấu hiệu lâm sàng khác xuất hiện trong quá<br /> trình bệnh lý.<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> 2<br /> <br /> Nam<br /> <br /> Nöõ<br /> <br /> 46.0%<br /> 54.0%<br /> <br /> Biểu đồ 2: Phân bố nhiễm Rubella theo giới tính<br /> <br /> Đặc điểm dịch tễ<br /> Bảng 1: Đặc điểm dịch tễ (n=50)<br /> Đặc điểm<br /> Tiếp xúc với người phát ban trước đó<br /> Đối tượng tiếp xúc trước<br /> Bạn học<br /> đó<br /> Gia đình<br /> Tiếp xúc thai phụ khi trẻ đang phát ban<br /> <br /> Tần số<br /> 15<br /> 11<br /> 4<br /> 5<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> 30,0%<br /> 73,3%<br /> 26,7%<br /> 10,0%<br /> <br /> Nhận xét: Có 6% trẻ được chủng ngừa<br /> Rubella. 30% trẻ nhiễm Rubella trước đó có tiếp<br /> xúc với người phát ban, đa số đối tượng tiếp xúc<br /> trước đó là bạn cùng trường chiếm tỉ lệ 73,3%,<br /> 10% trẻ đã tiếp xúc với phụ nữ mang thai khi các<br /> trẻ này đang phát ban.<br /> <br /> Đặc điểm lâm sàng<br /> Đặc điểm phát ban<br /> Bảng 2: Đặc điểm phát ban (n=50)<br /> Các đặc điểm<br /> Phạm vi phát ban<br /> Toàn thân<br /> Khu trú<br /> Dạng phát ban<br /> Dát<br /> Sẩn<br /> Ngứa<br /> Phát ban có trình tự (từ mặt lan<br /> <br /> Tần số<br /> 40<br /> 10<br /> 18<br /> 32<br /> 15<br /> 32<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> 80,0%<br /> 20,0%<br /> 36,0%<br /> 64,0%<br /> 30,0%<br /> 64,0%<br /> <br /> xuống)<br /> <br /> Nhận xét: 80% trường hợp trẻ đến khám có<br /> phát ban toàn thân, 64% có phát ban dạng sẩn,<br /> ngoài ra có 30% trẻ bị ngứa khi phát ban và hơn<br /> một nửa trẻ phát ban có trình tự (64%).<br /> <br /> Đặc điểm sốt<br /> Bảng 3: Mức độ sốt lúc khám của trẻ nhiễm Rubella<br /> (n = 50)<br /> Mức độ sốt lúc khám<br /> Cao (> 39)<br /> Vừa (38,6 - 39)<br /> Nhẹ (37,6 - 38,5)<br /> Không sốt (