Đánh giá kết quả điều trị khuyết hổng phần mềm bàn tay tại Bệnh viện Thống Nhất

CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ KHUYẾT HỔNG PHẦN MỀM<br /> BÀN TAY TẠI BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT<br /> <br /> Huỳnh Tấn Thịnh1 , Võ Thành Toàn1<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả điều trị khuyết hổng phần mềm bàn tay (KHPMBT)<br /> tại bệnh viện Thống Nhất. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca, từ<br /> tháng 1/2011 đến tháng 12/2018, chúng tôi đánh giá 79 bệnh nhân (BN), từ 17 đến 60<br /> tuổi, được chẩn đoán KHPMBT có chỉ định và được che phủ bằng nhiều hình thức khác<br /> nhau. Kết quả: qua 79 BN trong nghiên cứu chúng tôi: tỷ lệ nam chiếm 76%, gấp gần 3<br /> lần so với nữ là 24%. Nguyên nhân chủ yếu là tai nạn lao động (98% ở nữ và 96% nam).<br /> Lứa tuổi hay gặp nhất là từ 21 đến 30 (53%). Kết quả : 30/30 ghép da sống tốt (100%),<br /> 47/47 vạt da sống (100%) . Kết luận: Ghép da, vạt da tại chỗ và có cuống hằng định vẫn<br /> cho kết quả điều trị KHPMBT tốt. Kỹ thuật đơn giản, tỷ lệ sống cao, dễ làm.<br /> Từ khóa: khuyết hổng phần mềm bàn tay<br /> EVALUATE THE EFFECTIVENESS OF SOFT TISSUE<br /> COVERAGE OF THE HAND AT THONG NHAT HOSPITAL<br /> ABSTRACT<br /> Objective: The aim of this study was to evaluate the effectiveness of soft tissue<br /> coverage of the hand in patients at Thong Nhat hospital. Methods: Descriptive study<br /> was conducted using medical records of 79 patients with soft tissue defect and coverage<br /> of the hand from 01/2011 to 12/2018. Results: Among the 79 patients, there was a 76%<br /> rate of male is 24%, 3 times over the rate of female. Labor accident was the main reason<br /> at both genders (96% of male, 98% of female) and there was a rate 53% patients ages<br /> <br /> 1<br /> Bệnh viện Thống Nhất<br /> Người phản hồi (Corresponding): Huỳnh Tấn Thịnh (vothanhtoan1990@yahoo.com)<br /> Ngày nhận bài: 28/6/2019, ngày phản biện: 07/8/2019<br /> Ngày bài báo được đăng: 30/9/2019<br /> <br /> <br /> <br /> 25<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 19 - 9/2019<br /> <br /> 21-30. 30/30 cases with skin graft, 47/47 patients with flap reconstruction were good<br /> outcome. Conclusions: Skin graft, local flap, pedicle local flaps are effective treatment<br /> of hand soft tissue defect.<br /> Keywords: soft tissue defect of the hand<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ tháng 12/2018.<br /> Tổn thương khuyết hổng phần 2. Phương pháp nghiên cứu: mô<br /> mềm là vấn đề khó khăn trong việc che tả hàng loạt ca<br /> phủ nhằm phục hồi chức năng tốt cho vùng<br /> 2.1. Chỉ định phẫu thuật<br /> bị khuyết hổng, đặc biệt là vùng bàn tay.<br /> Với mỗi khuyết hổng phần mềm (KHPM) Chỉ định ghép da: KHPM không<br /> tùy thuộc vào vị trí, kích thước, tính chất lộ mô quý, hay không cần tái tạo mô quý<br /> mà trong điều trị ta chọn ghép da hay vạt ngay vị trí ghép da.<br /> da khác nhau theo bậc thang điều trị vết<br /> Chỉ định vạt da: KHPM lộ mô quý,<br /> thương sao cho phù hợp[2]. Tại bệnh viện<br /> hay cần tái tạo mô quý ngay vị trí khuyết<br /> Thống Nhất chúng tôi cũng đã triển khai<br /> hổng sau đó.<br /> làm một số kỹ thuật để điều trị KHPMBT.<br /> Nên chúng tôi thực hiện nghiên cứu “đánh Thời điểm phẫu thuật che phủ<br /> giá kết quả điều trị khuyết hổng phần mềm KHPMBT:<br /> bàn tay tại bệnh viện Thống Nhất”. Ghép da: sau nhập viện 5 – 7 ngày,<br /> Qua đó, nhằm đánh giá đặc điểm khi mô hạt tại chỗ tốt.<br /> lâm sàng và rút ra một số kinh nghiệm Chuyển vạt da: phẫu thuật cấp<br /> điều trị KHPMBT trong điều kiện chưa có cứu, hoặc sau 2 - 5 ngày cắt lọc mô hoại<br /> kỹ thuật vạt vi phẫu. tử, đánh giá có lộ mô quý cần che phủ.<br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 2.2. Phương pháp phẫu thuật và<br /> NGHIÊN CỨU đánh giá kết quả phẫu thuật<br /> <br /> 1. Đối tượng nghiên cứu: 2.2.1. Phương pháp phẫu thuật:<br /> 79 BN được chẩn đoán KHPMBT Phẫu thuật ghép da hay làm vạt da<br /> và được phẫu thuật che phủ khuyết hổng theo chỉ định<br /> bằng nhiều hình thức: ghép da, vạt V-Y,<br /> vạt chéo ngón, vạt diều bay, vạt động 2.2.2. Phương pháp đánh giá kết<br /> mạch quay, vạt bẹn khác nhau tại bệnh quả<br /> viện Thống Nhất từ tháng 1/2011 đến<br /> <br /> 26<br />  CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC<br /> <br /> - Đánh giá các tai biến và biến mặt hoặc hoại tử mép vạt, có hoặc không<br /> chứng trong và sau mổ. phải ghép da bổ sung. Hoặc vạt bị hoại tử<br /> - Khả năng tưới máu vạt da ngay lớp da nhưng còn lớp cân mỡ. Xấu: Vạt bị<br /> sau mổ và trong 3 tuần hoại tử trên 1/3 diện tích đến hoại tử toàn<br /> bộ, phải cắt bỏ và thay thế bằng phương<br /> - Đánh giá khả năng sống vạt qua<br /> pháp điều trị khác.<br /> 3, 6 tháng. Căn cứ vào tiêu chuẩn đánh giá<br /> của Oberlin C. Và Duparc J[2][3][6]. 2.3. Xử lý số liệu:<br /> <br /> * Kết quả gần: (trong 3 tháng Xử lý số liệu theo phương pháp<br /> đầu sau mổ) Tốt: Vạt sống hoàn toàn, tổn thống kê y học, sử dụng phần mềm SPSS<br /> thương liền sẹo, không viêm rò. Vừa: Vạt 16.0.<br /> thiểu dưỡng, xuất hiện phỏng nước trên bề<br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> 1. Tuổi và giới<br /> <br /> Bảng 3.1. Phân bố BN theo tuổi và giới (n = 79)<br /> Tuổi 41 – 60 Tổng<br /> 17–20 21- 30 31 – 40<br /> Giới Số bn %<br /> Số bn 3 30 23 4<br /> Nam 60 76<br /> % 4 38 29 5<br /> Số bn 2 12 5 0<br /> Nữ 19 24<br /> % 3 15 6 0<br /> Số bn 5 42 28 4<br /> Tổng 79 100<br /> % 7 53 35 5<br /> Ở bảng 3.1, các BN nghiên cứu từ 21 đến 30 (51,3%) và từ 31 đến 40 tuổi<br /> của chúng tôi có tỷ lệ nam chiếm 76%, (37,4%). Và đây cũng là lứa tuổi thường<br /> gấp gần 3 lần so với nữ là 24%, bao gồm gặp ở độ tuổi lao động nên việc điều trị tốt<br /> các lứa tuổi từ 17 đến 60 tuổi, tuổi trung nhằm giúp BN về cuộc sống bình thường<br /> bình 36,2 tuổi. Gần giống kết quả tác giả mang ý nghĩa quan trọng.<br /> Võ Tiến Huy[1]. Lứa tuổi hay gặp nhất là<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 27<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 19 - 9/2019<br /> <br /> 2. Nguyên nhân<br /> Bảng 3.2. Phân bố BN theo nguyên nhân (n= 79)<br /> <br /> Nguyên nhân TNGT CTTT TNSH TNLĐ Tổng %<br /> Nam 4 96 100<br /> % BN<br /> Nữ 2 98 100<br /> <br /> Nguyên nhân tai nạn lao động của chúng tôi chiếm tỷ lệ cao ở nam và nữ, cũng<br /> khá giống với nghiên cứu của tác giả Trybus M, Lorkowski J, Brongel L đa số nguyên<br /> nhân tổn thương vùng bàn tay là do tai nạn lao động[4] cũng khá phù hợp vì bệnh viện<br /> chúng tôi gần khu công nghiệp, việc công nhân bị dập tay hay bị đứt tay gây KHPM<br /> cũng gần như hợp lý.<br /> 3. Các loại hình thức che phủ phần mềm được ứng dụng<br /> <br /> Bảng 3.3. Các loại hình thức che phủ phần mềm được ứng dụng<br /> Vạt<br /> Ghép da Vạt Vạt động Vạt tay Vạt diều<br /> Ghép da V-Y<br /> Vạt da Chéo ngón mạch quay bẹn bay<br /> <br /> 30 15 25 1 6 02<br /> BN<br /> 30 49<br /> Qua kết quả trên cho thấy đa số các vạt chúng tôi dùng là các vạt tại chổ và vạt<br /> có cuống hằng định cũng phù hợp theo bậc thang điều trị vết thương từ thấp đến cao<br /> trong điều kiện chưa làm vạt vi phẫu[1]<br /> 4. Kết quả phẫu thuật<br /> <br /> Bảng 3.4. Kết quả chung (n = 79)<br /> <br /> Kết quả Da ghép sống Vạt hồng Tím 1/3 Chết vạt<br /> Ngay sau mổ Số bn 30 49 0 0<br /> Số bn<br /> 1-3 tuần 30 49 0 0<br /> %<br /> Số bn<br /> 3 tháng 30 49 0 0<br /> %<br /> <br /> <br /> 28<br />  CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC<br /> <br /> Qua bảng 3.4 chúng tối thấy việc 2. Steven L.Morgan, William P.<br /> ghép da và vạt da cho kết quả che phủ tốt Cooney, III. Soft tissue surgery. Master<br /> và khả năng sống tốt. Việc da ghép và vạt techniques in orthopaedic surgery. 2012;<br /> da có cuống mạch liền sống tốt tùy thuộc 23-42.<br /> vào việc lựa chọn thời điểm ghép da, làm 3. McGregor IA, Jackson IT. The<br /> vạt da và sự phẫu tích đúng cuống mạch groin flap. Br J Plast Surg . 1972;25:3–16.<br /> hơn nữa đối với vạt cuống mạch liền thì<br /> 4. Trybus M, Lorkowski J, Brongel<br /> khả năng sống tốt hơn<br /> L, et al. Causes and consequences of hand<br /> 4. KẾT LUẬN injuries. Am J Surg. 2006;192:52–7.<br /> Qua 79 BN trong nghiên cứu, 5. Chaung DCC, Colony LH, Chen<br /> chúng tôi rút ghép da và vạt da có cuống HC, et al. Groin flap design and versatility.<br /> mạch liền cho kết quả che phủ tốt cho<br /> Plast Reconstr Surg . 1989;84:100–<br /> KHPMBT, đặc biệt là nơi chưa có điều<br /> 106.<br /> kiện làm vạt vi phẫu.<br /> 6. Masqulet AC, Gilbert A. Groin<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> flap In: Masqulet AC, Gilbert A, eds Atlas<br /> 1. Võ Tiến Huy, Vũ Văn Vương, of Flaps in Limb Reconstruction. 1st ed.<br /> Lê Phi Long “Đánh giá kết quả điều trị London: Martin DuntizLtd.; 1997:223–<br /> khuyết hổng phần mềm cơ quan vận động 223. Jose Antonio Garcia del<br /> bằng các vạt da cân có cuống mạch liền”.<br /> Y học thực hành (874) số 6-2013<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 29<br />