Đánh giá thích nghi đất đai phục vụ bố trí cây trồng tại huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk

Tạp chí Khoa học Công nghệ Nông nghiệp Việt Nam - Số 12(97)/2018<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ THÍCH NGHI ĐẤT ĐAI PHỤC VỤ BỐ TRÍ CÂY TRỒNG<br /> TẠI HUYỆN KRÔNG BÔNG, TỈNH ĐẮK LẮK<br /> Nguyễn Văn Bình1, Trình Công Tư1<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Huyện Krông Bông có 44.892,1 ha đất nông nghiệp, chiếm 35,7% diện tích tự nhiên. Để có cơ sở bố trí cây trồng<br /> phù hợp với điều kiện tự nhiên địa phương, việc nghiên cứu đánh giá thích nghi đất đai đã được thực hiện trong<br /> thời gian 2015 - 2016, thông qua phân tích đặc điểm địa hình và tính chất đất, bản đồ đơn vị đất đai huyện Krông<br /> Bông đã được xây dựng. Kết quả cho thấy trên địa bàn huyện có 5 nhóm đất chính, với 37 đơn vị đất đai khác nhau<br /> về chủng loại đất, địa hình, tầng dày, độ phì nhiêu, khả năng tưới và tiêu nước, hình thành nên 11 kiểu thích nghi<br /> khác nhau đối với cây trồng. Theo đó, khu vực phía đông của huyện chỉ thích nghi với lúa 1 vụ nhờ nước trời (kiểu<br /> thích nghi số 10), hoặc khoanh nuôi bảo vệ rừng, phát triển rừng trồng (kiểu thích nghi số 11); Phía tây là nền đất<br /> glây, thích hợp cho phát triển lúa nước 2 vụ (kiểu thích nghi số 1); Các loại cây công nghiệp dài ngày có rễ ăn sâu, ít<br /> kén dinh dưỡng có thể được bố trí ở phía bắc huyện (kiểu thích nghi số 3, 4); Các loại cây ngắn ngày như ngô, sắn,<br /> thuốc lá, đậu đỗ các loại... phù hợp với các kiểu thích nghi số 2, 5, 6, 7, 8, 9, tập trung ở khu vực trung tâm, phần<br /> phía đông và đông bắc huyện.<br /> Từ khóa: Bố trí cây trồng, đơn vị đất đai, kiểu thích nghi, nhóm đất chính, nông nghiệp<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ 2.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> Huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk là nơi có chế độ - Áp dụng phương pháp đánh giá nhanh nông<br /> nhiệt và lượng bức xạ dồi dào, lượng mưa khá, phù thôn (RRA), điều tra hiệu quả sử sụng đất của 200<br /> hợp cho sự phát triển của các loại cây trồng nhiệt đới. hộ nông dân trên địa bàn huyện về quy mô canh tác,<br /> Song, phần lớn diện tích huyện Krông Bông là đồi chi phí đầu tư ban đầu, đầu tư hàng năm, năng suất,<br /> núi, phân cắt mạnh, độ phì nhiêu đất không cao. Chế sản lượng, giá bán sản phẩm... Cụ thể: lúa: 40 hộ;<br /> độ mưa phân bố tập trung theo mùa nên thường gây ngô: 40 hộ; đậu đỗ: 20 hộ; sắn: 20 hộ; cà phê: 20 hộ;<br /> ra hạn hán trong mùa khô, ngập lụt và xói lở trong<br /> hồ tiêu: 20 hộ; thuốc lá: 10 hộ; điều: 10 hộ; ca cao:<br /> mùa mưa, ảnh hưởng đến chất lượng mùa màng.<br /> Trong khi đó trình độ và kinh nghiệm thâm canh 10 hộ; cao su: 10 hộ.<br /> cây trồng cũng như sản xuất hàng hóa của nông dân - Lấy và phân tích bổ sung 200 mẫu đất theo<br /> trong huyện, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số chưa Quy phạm điều tra lập bản đồ đất tỷ lệ lớn của Bộ<br /> cao (UBND huyện Krông Bông, 2015). Việc chọn lựa Nông nghiệp (Tiêu chuẩn Ngành 10 TCN 68-84).<br /> và bố trí các loại hình sử dụng đất nông nghiệp còn Xây dựng bản đồ đơn vị đất đai (1/50.000) và bản đồ<br /> nhiều lúng túng, thiếu cơ sở khoa học nên thường thích nghi đất đai theo 10 TCN 343-98 của Bộ Nông<br /> bị rủi ro do thiên tai và sự biến động của thị trường. nghiệp và Phát triển nông thôn (1998), ISSS/ISRIC/<br /> Do đó, để tăng hiệu quả canh tác cây trồng cho FAO (1998) và Sổ tay điều tra, phân loại, lập bản đồ<br /> địa phương, việc đánh giá thích nghi đất đai phục vụ đất và đánh giá đất đai của Hội Khoa học Đất Việt<br /> bố trí cây trồng tại huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk Nam (2015).<br /> là cần thiết.<br /> - Đánh giá thích nghi cây trồng theo FAO<br /> II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU (FAO, 1993):<br /> 2.1. Vật liệu nghiên cứu - Sử dụng phân vị 4 bậc: S1: rất thích hợp; S2:<br /> - Các tài liệu về khí hậu, thủy văn, địa hình, thổ Thích hợp; S3: Ít thích hợp; N: Không thích hợp, làm<br /> nhưỡng, hiện trạng sử dụng đất, điều kiện kinh tế, xã tiêu chí xây dựng kiểu thích nghi.<br /> hội dưới dạng các báo cáo bảng số liệu, ảnh, sơ đồ... - Xây dựng, biên tập, chồng ghép và trình bày bản<br /> được thu thập từ Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh đồ theo hệ thống thông tin địa lý (GIS) với bộ phần<br /> Đắk Lắk, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông mềm Mapinfo và ArcGIS.<br /> thôn huyện Krông Bông.<br /> 2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu<br /> - Nền bản đồ gốc làm cơ sở cho điều tra, phúc<br /> tra và xây dựng các bản đồ đơn tính được lấy từ Nghiên cứu được thực hiện trong 2 năm (2015 -<br /> bản đồ hiện trạng sử dụng đất huyện Krông Bông 2016), trên diện tích đất nông nghiệp huyện Krông<br /> năm 2010. Bông, tỉnh Đắk Lắk.<br /> 1<br /> Viện Thổ nhưỡng Nông hóa<br /> <br /> 72<br />  Tạp chí Khoa học Công nghệ Nông nghiệp Việt Nam - Số 12(97)/2018<br /> <br /> III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN đất có độ dày tầng mặt > 90 cm, chiếm 33,0% diện<br /> tích được khảo sát. Đây là cấp tầng dày thích hợp<br /> 3.1. Xây dựng bản đồ đơn vị đất đai<br /> cho hầu hết các loại cây trồng. Tầng dày 70 - < 90 cm<br /> 3.1.1. Các chỉ tiêu xây dựng bản đồ đơn vị đất đai gồm 2.363,7 ha, chiếm 5,3% diện tích khảo sát, phân<br /> - Loại đất: theo hệ thống phân loại FAO- bố rải rác trên địa bàn; Tầng dày 50 - < 70 cm gồm<br /> UNESCO-WRB, trên địa bàn huyện Krông Bông có 4.573,6 ha, chiếm 10,2%; Tầng dày 30 -