zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Ôn thi ĐH-CĐ

Đề cương kiến thức trọng tâm ôn thi môn Địa lí năm 2010 - phần 1

Chia sẻ: Nguyễn Ngân | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Báo xấu

204
lượt xem 83
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'đề cương kiến thức trọng tâm ôn thi môn địa lí năm 2010 - phần 1', tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề cương kiến thức trọng tâm ôn thi môn Địa lí năm 2010 - phần 1

§Ò §Ò c−¬ng kiÕn thøc träng t©m «n thi tèt nghiÖp 2009 = GV: L−¬ng B¸ Hïng= THPT Lª V¨n Linh http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p PH N I. KI N TH C CƠ B N BÀI 1 . VI T NAM TRÊN ðƯ NG ð I M I VÀ H I NH P 1) Công cu c ñ i m i là m t cu c c i cách toàn di n v kinh t -xã h i: a/ B i c nh: -Nư c ta ñi lên t m t n n kinh t nông nghi p là ch y u, l i ch u h u qu n ng n c a chi n tranh. -ð u th p k 80 c a th k XX, n n kinh t rơi vào tình tr ng kh ng ho ng kéo dài. b/ Di n bi n: Công cu c ñ i m i manh nha t 1979, ñư c xác ñ nh & ñ y m nh t sau 1986. ð i m i theo 3 xu th : -Dân ch hóa ñ i s ng KT-XH. -Phát tri n n n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n theo ñ nh hư ng XHCN. -Tăng cư ng giao lưu & h p tác v i các nư c trên th gi i. c/ Thành t u ñ t ñư c sau ð i m i: -Thoát ra cu c kh ng ho ng kinh t , l m phát ñư c ñ y lùi. -T c ñ tăng trư ng kinh t cao -Cơ c u kinh t chuy n d ch theo hư ng công nghi p hóa, hi n ñ i hóa -Cơ c u kinh t lãnh th có nhi u chuy n bi n rõ nét, hình thành các vùng kinh t tr ng ñi m. -ð t ñư c thành t u to l n v xoá ñói gi m nghèo, ñ i s ng nhân dân ñư c c i thi n. 2) Nư c ta trong h i nh p qu c t và khu v c: a/ B i c nh: -Toàn c u hóa ñang là xu th t t y u. -Vi t Nam và Hoa Kỳ bình thư ng hóa quan h t ñ u năm 1995 và nư c ta gia nh p ASEAN t tháng 7 năm 1995. -Vi t Nam gia nh p T ch c Thương m i th gi i (WTO). b/ Thành t u ñ t ñư c: -Thu hút m nh ngu n v n ñ u tư nư c ngoài. -H p tác kinh t -khoa h c k thu t, khai thác tài nguyên, b o v môi trư ng, an ninh khu v c…ñư c ñ y m nh. -T ng giá tr xu t nh p kh u ngày càng tăng. 3) M t s ñ nh hư ng chính ñ ñ y m nh công cu c ñ i m i. - Th c hi n tăng trư ng ñi ñôi v i xoá ñói gi m gi m nghèo - Hoàn thi n cơ ch chính sách c a n n kinh t tri th c. - ð y m nh CNH- HðH g n v i n n kinh t tri th c. - Phát tri n b n v ng, b o v tài nguyên môi trư ng. - ð y m nh phát tri n y t giáo d c … BÀI 2 . V TRÍ ð A LÝ, PH M VI LÃNH TH I.V trí ñ a lý: - N m rìa ðông c a bán ñ o ðông Dương, g n trung tâm khu v c ðNA. - H to ñ ñ a lý: + Vĩ ñ : 23023’B - 8034’B + Kinh ñ : 102009’ð - 109024’ð - N m múi gi th 7. II. Ph m vi lãnh th : a. Vùng ñ t: 1
§Ò §Ò c−¬ng kiÕn thøc träng t©m «n thi tèt nghiÖp 2009 = GV: L−¬ng B¸ Hïng= THPT Lª V¨n Linh http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p - Di n tích ñ t li n và các h i ñ o 331.212 km2. - Biên gi i có hơn 4600 km, ti p giáp các nư c Trung Qu c, Lào, Campuchia. - ðư ng b bi n dài 3260 km, có 28 t nh, thành giáp bi n. - Nư c ta có 4000 ñ o l n nh , trong ñó có 2 qu n ñ o Trư ng Sa (Khánh Hoà), Hoàng Sa (ðà N ng). b. Vùng bi n: Di n tích kho ng 1 tri u km2 g m n i thu , lãnh h i, vùng ti p giáp lãnh h i, vùng ñ c quy n kinh t và vùng th m l c ñ a. c. Vùng tr i: kho ng không gian bao trùm trên lãnh th . III. Ý nghĩa c a v trí ñ a lý: a. Ý nghĩa v t nhiên - Thiên nhiên mang tính ch t nhi t ñ i m gió mùa. - Thiên nhiên ch u nh hư ng sâu s c c a bi n. - ða d ng v ñ ng – th c v t và có nhi u tài nguyên khoáng s n. - Có s phân hoá ña d ng v t nhiên: phân hoá B c – Nam, mi n núi và ñ ng b ng… * Khó khăn: bão, lũ l t, h n hán… b. Ý nghĩa v KT, VH, XH và qu c phòng - V kinh t : + Có nhi u thu n l i ñ phát tri n giao thương v i các nư c trên th gi i. Là c a ngõ ra bi n thu n l i cho Lào, ðông B c Thái Lan, Tây Nam Trung Qu c. T o ñi u ki n th c hi n chính sách m c a, h i nh p v i các nư c trên th gi i. + Vùng bi n r ng l n, giàu có, phát tri n các ngành kinh t bi n (khai thác, nuôi tr ng, ñánh b t h i s n, giao thông bi n, du l ch…) - V văn hóa- xã h i: thu n l i cho nư c ta chung s hoà bình, h p tác h u ngh và cùng phát tri n v i các nư c láng gi ng và các nư c trong khu v c ðNA. - V chính tr qu c phòng: v trí quân s ñ c bi t quan tr ng c a vùng ðNA. BÀI 4. L CH S HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRI N LÃNH TH VI T NAM * B ng niên bi u ñ a ch t - Giai ño n Ti n Cambri - Giai ño n C ki n t o - Giai ño n Tân ki n t o I. Giai ño n Ti n Cambri: - ðây là giai ño n c nh t, kéo dài nh t trong l ch s phát tri n c a lãnh th Vi t Nam: Cách ñây 2 t năm, k t thúc cách ñây 540 tri u năm. a. Ch di n ra trong m t ph m vi h p trên ph n lãnh th nư c ta như: Vòm sông Ch y, Hoàng Liên Sơn, sông Mã, ñ a kh i Kon Tum… b. Các thành ph n t nhiên r t sơ khai ñơn ñi u - Khí quy n r t loãng, h u như chưa có ôxi - Thu quy n h u như chưa có l p nư c trên m t - Sinh v t nghèo nàn: t o, ñ ng v t thân m m: s a, h i quỳ…. 2. Giai ño n C ki n t o -Th i gian di n ra là 475 tri u năm. -K t thúc cách ñây 65 tri u năm. -ð c ñi m khái quát : 2
§Ò §Ò c−¬ng kiÕn thøc träng t©m «n thi tèt nghiÖp 2009 = GV: L−¬ng B¸ Hïng= THPT Lª V¨n Linh http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p +Di n ra trong th i gian khá dài. +Có nhi u bi n ñ ng m nh m nh t trong l ch s phát tri n t nhiên nư c ta. +L p v c nh quan nhi t ñ i nư c ta ñã r t phát tri n. -Ý nghĩa c a giai ño n C ki n t o ñ i v i thiên nhiên Vi t Nam: ð i b ph n lãnh th nư c ta ñã ñư c ñ nh hình. 3. Giai ño n Tân ki n t o -B t ñ u t k Palêôgen cách ñây 65 tri u năm, tr i qua k Nêôgen, k ð T và kéo dài ñ n ngày nay. -Giai ño n di n ra ng n nh t. -Ch u s tác ñ ng m nh m c a kỳ v n ñ ng t o núi Anpi và nh ng bi n ñ i khí h u có quy mô toàn c u. -Các quá trình ñ a m o : ho t ñ ng xâm th c, b i t ñư c ñ y m nh, h th ng sông su i ñã b i ñ p nh ng ñ ng b ng châu th , các khoáng s n có ngu n g c ngo i sinh ñư c hình thành. -ði u ki n thiên nhiên nhi t ñ i m ñư c th hi n rõ nét trong các quá trình phong hóa và hình thành ñ t, trong ngu n nhi t m d i dào c a khí h u, s phong phú và ña d ng c a th như ng và gi i sinh v t ñã t o nên di n m o và s c thái c a thiên nhiên nư c ta ngày nay. BÀI 6. ð T NƯ C NHI U ð I NÚI I. ð c ñi m chung c a ñ a hình: 1. ð a hình ñ i núi chi m ph n l n di n tích nhưng ch y u là ñ i núi th p + ð i núi chi m 3/4 di n tích c nư c, ðB chi m 1/4 di n tích c nư c. + ð i núi th p, n u k c ñ ng b ng thì ñ a hình th p dư i 1000m chi m 85% di n tích , núi cao trên 2000m chi m kho ng 1% di n tích c nư c. 2. C u trúc ñ a hình nư c ta khá ña d ng: - ð a hình ñư c tr hóa và có tính phân b t rõ r t. - ð a hình th p d n t Tây B c xu ng ðông Nam. - ð a hình g m 2 hư ng chính: + Hư ng Tây B c – ðông Nam : Dãy núi vùng Tây B c, B c Trư ng Sơn. + Hư ng vòng cung: Các dãy núi vùng ðông B c, Nam Trư ng Sơn. 3. ð a hình c a vùng nhi t ñ i m gió mùa: l p v phong hóa dày, ho t ñ ng xâm th c-b i t di n ra m nh m . 4.ð a hình ch u tác ñ ng m nh m c a con ngư i: d ng ñ a hình nhân t o xu t hi n ngày càng nhi u: công trình ki n trúc ñô th , h m m , giao thông, ñê, ñ p, kênh r ch… II. Các khu v c ñ a hình: A. Khu v c ñ i núi: 1. ð a hình núi chia làm 4 vùng: a. Vùng núi ðông B c + N m t ng n S.H ng v i 4 cánh cung l n (Sông Gâm, Ngân Sơn, B c Sơn, ðông Tri u) ch m ñ u Tam ð o, m v phía b c và phía ñông. + Núi th p ch y u, theo hư ng vòng cung, cùng v i sông C u, sông Thương, sông L c Nam. + Hư ng nghiêng chung Tây B c – ðông Nam, cao phía Tây B c như Hà Giang, Cao B ng. Trung tâm là ñ i núi th p, cao trung bình 500-600 m; giáp ñ ng b ng là vùng ñ i trung du dư i 100 m. b. Vùng núi Tây B c + Gi a sông H ng và sông C , ñ a hình cao nh t nư c ta, hư ng núi chính là Tây B c – ðông Nam (Hoàng Liên Sơn, Pu Sam Sao, Pu ðen ðinh…) + Hư ng nghiêng: Th p d n v phía Tây; Phía ðông là núi cao ñ s Hoàng Liên Sơn, Phía Tây là 3
§Ò §Ò c−¬ng kiÕn thøc träng t©m «n thi tèt nghiÖp 2009 = GV: L−¬ng B¸ Hïng= THPT Lª V¨n Linh http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p núi trung bình d c biên gi i Vi t-Lào, gi a là các dãy núi xen các sơn nguyên, cao nguyên ñá vôi t Phong Th ñ n M c Châu. Xen gi a các dãy núi là các thung lũng sông (S.ðà, S.Mã, S.Chu…) c. Vùng núi B c Trư ng Sơn: + T Nam S.C t i dãy B ch Mã. + Hu ng chung TB-ðN, g m các dãy núi so le, song song, h p ngang, cao 2 ñ u, th p trũng gi a. Phía B c là vùng núi Tây Ngh An, phía Nam là vùng núi Tây Th a Thiên-Hu , gi a là vùng núi ñá vôi Qu ng Bình. +M ch núi cu i cùng là dãy B ch Mã cũng là ranh gi i gi a Trư ng Sơn B c và Trư ng Sơn Nam. d. Vùng núi Nam Trư ng Sơn + G m các kh i núi, cao nguyên ba dan ch y t nơi ti p giáp dãy núi B ch Mã t i bán bình nguyên ðNB, bao g m kh i núi Kon Tum và kh i núi Nam Trung B . + Hư ng nghiêng chung: v i nh ng ñ nh cao trên 2000 m nghiêng d n v phía ðông; còn phía Tây là các cao nguyên x p t ng cao kho ng t 500-1000 m: Plây-Ku, ð k L k, Lâm Viên, Mơ Nông, Di Linh. t o nên s b t ñ i x ng gi a 2 sư n ðông-Tây c a ñ a hình Trư ng Sơn Nam. 2. ð a hình bán bình nguyên và ñ i trung du + N m chuy n ti p gi a mi n núi và ðông B c. + Bán bình nguyên ðNB v i b c th m phù sa c cao kho ng 100 m, b m t ph ba dan cao kho ng 200 m; + D i ñ i trung du rìa phía B c và phía Tây ñ ng b ng sông H ng và thu h p l i rìa ñ ng b ng ven bi n mi n Trung. B. Khu v c ñ ng b ng 1. ðB châu th (ðBSH, ðBSCL) a. ðBSH + ñ/b ng phù sa c a h th ng sông H ng và Thái Bình b i ñ p, ñư c khai phá t lâu, nay ñã bi n ñ i nhi u. + Di n tích: 15.000 km2. + ð a hình: Cao rìa Tây, Tây B c và th p d n v phía bi n, chia c t thành nhi u ô nh . + Trong ñê, không ñư c b i ñ p phù sa hàng năm, g m các ru ng cao b c màu và các ô trũng ng p nư c; Ngoài ñê ñư c b i ñ p phù sa hàng năm. b. ðBSCL + ð ng b ng phù sa ñư c b i t c a sông Ti n và sông H u, m i ñư c khai thác sau ðBSH. + Di n tích: 40.000 km2. + ð a hình: th p và khá b ng ph ng. + Không có ñê, nhưng m ng lư i sông ngòi kênh r ch ch ng ch t, nên vào mùa lũ b ng p nư c, mùa c n nư c tri u l n m nh vào ñ/b ng. Trên b m t ñ/b ng còn có nh ng vùng trũng l n như: ðTM, TGLX 2. ðB ven bi n + ð/b ng do phù sa sông bi n b i ñ p + Di n tích: 15.000 km2. + ð a hình: H p ngang và b chia c t thành t ng ô nh (Ch có ñ ng b ng Thanh Hoá, Ngh An, Qu ng Nam, Phú Yên tương ñ i r ng) + Ph n giáp bi n có c n cát và ñ m phá, ti p theo là ñ t th p trũng, trong cùng ñã b i t thành ñ ng b ng. ð t ít phù sa, có nhi u cát. IV. Th m nh và h n ch v thiên nhiên c a các KV ñ i núi và ñ/b ng trong phát 4
§Ò §Ò c−¬ng kiÕn thøc träng t©m «n thi tèt nghiÖp 2009 = GV: L−¬ng B¸ Hïng= THPT Lª V¨n Linh http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p tri n KT-XH 1. KV ñ i núi + Khoáng s n: Nhi u lo i, như: ñ ng, chì, thi c, s t, crôm, bô xít, apatit, than ñá, VLXD…Thu n l i cho nhi u ngành công nghi p phát tri n. + Thu năng: Sông d c, nhi u nư c, nhi u h ch a…Có ti m năng thu ñi n l n. + R ng: Chi m ph n l n di n tích, trong r ng có nhi u g quý, nhi u lo i ðTV, cây dư c li u, lâm th s n, ñ c bi t là các vư n qu c gia…Nên thu n l i cho b o t n h sinh thái, b o v môi trư ng, b o v ñ t, khai thác g … + ð t tr ng và ñ ng c : Thu n l i cho hình thành các vùng chuyên canh cây công nghi p (ðNB, Tây Nguyên, Trung du mi n núi phía B c….), vùng ñ ng c thu n l i cho chăn nuôi ñ i gia súc. Vùng cao còn có th nuôi tr ng các loài ðTV c n nhi t và ôn ñ i. + Du l ch: ði u ki n ñ a hình, khí h u, r ng, môi trư ng sinh thái…Thu n l i cho phát tri n du l ch sinh thái, ngh dư ng, tham quan… + H n ch : Xói mòn ñ t, ñ t b hoang hoá, ñ a hình hi m tr ñi l i khó khăn, nhi u thiên tai: lũ quét, mưa ñá, sương mu i…Khó khăn cho sinh ho t và s n xu t c a dân cư, ñ u tư t n kém, chi phí l n cho phòng và kh c ph c thiên tai. 2. KV ñ ng b ng + Thu n l i cho phát tri n n n nông nghi p nhi t ñ i ña d ng, v i nhi u lo i nông s n có giá tr xu t kh u cao. + Cung c p các ngu n l i thiên nhiên khác như: thu s n, khoáng s n, lâm s n. + Thu n l i cho phát tri n nơi cư trú c a dân cư, phát tri n các thành ph , khu công nghi p … + Phát tri n GTVT ñư ng b , ñư ng sông. + H n ch : Bão, Lũ l t, h n hán …thư ng x y ra, gây thi t h i l n v ngư i và tài s n. BÀI 8. THIÊN NHIÊN CH U NH HƯ NG SÂU S C C A BI N 1. Khái quát v Bi n ðông: - Bi n ðông là m t vùng bi n r ng, có di n tích 3,477 tri u km2. - Là bi n tương ñ i kín. - ð c tính nóng m và ch u nh hư ng c a gió mùa. - Bi n ðông giàu khoáng s n và h i s n. 2. nh hư ng c a Bi n ðông ñ n thiên nhiên Vi t Nam. a. Khí h u: Nh có bi n ðông nên khí h u nư c ta mang tính h i dương ñi u hoà, lư ng mưa nhi u. b. ð a hình và các h sinh thái vùng ven bi n. - ð a hình v nh c a sông, b bi n mài mòn, các tam giác châu v i bãi tri u r ng l n, các bãi cát ph ng, các ñ o ven b và nh ng r n san hô. - Các h sinh thái vùng ven bi n r t ña d ng và giàu có: h sinh thái r ng ng p m n, h sinh thái ñ t phèn, h sinh thái r ng trên ñ o… c. TNTN vùng bi n: - Tài nguyên khoáng s n: d u m , khí ñ t v i tr lư ng l n b Nam Côn Sơn và C u Long, cát, qu ng titan,..,tr lư ng mu i bi n l n t p trung NTB. - Tài nguyên h i s n: các lo i thu h i s n nư c m n, nư c l vô cùng ña d ng (2.000 loài cá, hơn 100 loài tôm…), các r n san hô qu n ñ o Hoàng Sa, Trư ng Sa. d. Thiên tai: - Bão l n, sóng l ng, lũ l t. - S t l b bi n 5
§Ò §Ò c−¬ng kiÕn thøc träng t©m «n thi tèt nghiÖp 2009 = GV: L−¬ng B¸ Hïng= THPT Lª V¨n Linh http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p - Hi n tư ng cát bay l n chi m ñ ng ru ng ven bi n mi n Trung… C n có bi n pháp s d ng h p lý, phòng ch ng ô nhi m môi trư ng bi n và phòng ch ng thiên tai, có chi n lư c khai thác t ng h p kinh t bi n. BÀI 9. THIÊN NHIÊN NHI T ð I M GIÓ MÙA I. Khí h u nhi t ñ i gió mùa m: a. Tính ch t nhi t ñ i: - N m trong vùng n i chí tuy n nên t ng b c x l n, cán cân b c x dương quanh năm. - Nhi t ñ trung bình năm trên 200C - T ng s gi n ng t 1400 – 3000 gi /năm. b. Lư ng mưa, ñ m l n: - Lư ng mưa trung bình năm cao: 1500–2000 mm. Mưa phân b không ñ u. - ð m không khí cao trên 80%. c. Gió mùa: *Gió mùa mùa ñông: (gió mùa ðB) -T tháng XI ñ n tháng IV -Ngu n g c: cao áp l nh Xibia -Hư ng gió ðông B c. -Ph m vi: mi n B c (d.B ch Mã tr ra) -ð c ñi m: +N a ñ u mùa ñông: l nh, khô +N a sau mùa ñông: l nh, m, có mưa phùn. Riêng t ðà N ng tr vào, gió tín phong BBC th i theo hư ng ðB gây mưa vùng ven bi n mi n Trung, còn Nam B và Tây Nguyên là mùa khô. *Gió mùa mùa h : (gió mùa TN) -T tháng V ñ n tháng X -Hư ng gió Tât Nam. +ð u mùa h : kh i khí t B c n ð Dương th i vào gây mưa l n cho Nam B và Tây Nguyên, riêng ven bi n Trung B và ph n nam c a Tây B c có ho t ñ ng c a gió Lào khô, nóng. +Gi a và cu i mùa h : gió tín phong t Nam Bán C u di chuy n và ñ i hư ng thành gió Tây Nam, gây mưa l n cho Nam B và Tây Nguyên. Cùng v i d i h i t nhi t ñ i gây mưa cho c 2 mi n Nam, B c và mưa vào tháng IX cho Trung B . Riêng Mi n B c gió này t o nên gió mùa ðông Nam th i vào (do nh hư ng áp th p B c B ). II. Các thành ph n t nhiên khác a.ð a hình: * Xâm th c m nh vùng ñ i núi - B m t ñ a hình b c t x , nhi u nơi ñ t trơ s i ñá. - ð a hình vùng núi ñá vôi có nhi u hang ñ ng, thung khô. - Các vùng th m phù sa c b bào mòn t o thành ñ t xám b c màu. - Hi n tư ng ñ t trư t, ñá l x y ra khi mưa l n. *B i t nhanh ñ ng b ng h lưu sông. ðBSH và ðBSCL h ng năm l n ra bi n vài ch c ñ n hàng trăm mét. b.Sông ngòi, ñ t, sinh v t: b.1. Sông ngòi: -M ng lư i sông ngòi dày ñ c. Con sông có chi u dài hơn 10 km, nư c ta có 2.360 con sông. Trung bình c 20 km ñư ng b bi n g p m t c a sông. -Sông ngòi nhi u nư c giàu phù sa. T ng lư ng nư c là 839 t m3/năm. T ng lư ng phù sa hàng 6
§Ò §Ò c−¬ng kiÕn thøc träng t©m «n thi tèt nghiÖp 2009 = GV: L−¬ng B¸ Hïng= THPT Lª V¨n Linh http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p năm kho ng 200 tri u t n. -Ch ñ nư c theo mùa. Mùa lũ tương ng v i mùa mưa, mùa c n tương ng mùa khô. b.2. ð t ñai: Quá trình Feralit là quá trình hình thành ñ t ch y u nư c ta lo i ñ t feralit là lo i ñ t chính vùng ñ i núi nư c ta. L p ñ t phong hoá dày. b.3. Sinh v t: - H sinh thái r ng nhi t ñ i m lá r ng thư ng xanh là c nh quan ch y u nư c ta các loài nhi t ñ i chi m ưu th . - Có s xu t hi n các thành ph n c n nhi t ñ i và ôn ñ i núi cao. 3. nh hư ng c a thiên nhiên nhi t ñ i m gió mùa ñ n ho t ñ ng s n xu t và ñ i s ng. a/ nh hư ng ñ n s n xu t nông nghi p: - N n nhi t m cao thu n l i ñ phát tri n n n nông nghi p lúa nư c, tăng v , ña d ng hoá cây tr ng, v t nuôi, phát tri n mô hình Nông - Lâm k t h p, nâng cao năng su t cây tr ng. - Khó khăn: Lũ l t, h n hán, d ch b nh, khí h u th i ti t không n ñ nh, mùa khô thi u nư c, mùa mưa th a nư c… b/ nh hư ng ñ n các ho t ñ ng s n xu t khác và ñ i s ng: - Thu n l i ñ phát tri n các nghành lâm nghi p, thu s n, GTVT, du l ch…ñ y m nh các ho t ñ ng khai thác, xây d ng… vào mùa khô. - Khó khăn: + Các ho t ñ ng GTVT, du l ch, công nghi p khai thác… ch u nh hư ng tr c ti p c a s phân mùa khí h u, ch ñ nư c sông. + ð m cao gây khó khăn cho qu n lý máy móc, thi t b , nông s n. + Các thiên tai như: mưa bão, lũ l t h n hán và di n bi n b t thư ng như dông, l c, mưa ñá, sương mu i, rét h i, khô nóng… gây nh hư ng l n ñ n ñ i s ng và s n xu t. + Môi trư ng thiên nhiên d b suy thoái. BÀI 11 & 12. THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA ðA D NG I. Thiên nhiên phân hoá theo B c-Nam. 1. Thiên nhiên phân hoá theo B c Nam ch y u thay ñ i c a khí h u ranh gi i là dãy B ch Mã. a/Mi n khí h u mi n B c: (t dãy núi B ch Mã tr ra) -Khí h u nhi t ñ i m gió mùa có mùa ñông l nh -Nhi t ñ trung bình: 200C-250C, biên ñ nhi t trung bình năm l n (100C-120C). S tháng l nh dư i 200C có 3 tháng. - S phân hoá theo mùa: mùa ñông-mùa h -C nh quan: ð i r ng nhi t ñ i gió mùa. Các loài nhi t ñ i chi m ưu th , ngoài ra còn có các cây c n nhi t ñ i, ôn ñ i, các loài thú có lông dày. b/Mi n khí h u mi n Nam: (t dãy núi B ch Mã tr vào) -Khí h u c n xích ñ o gió mùa, nóng quanh năm. -Nhi t ñ trung bình: >250C, biên ñ nhi t trung bình năm th p (30C-40C). Không có tháng nào dư i 200C. - S phân hoá theo mùa: mùa mưa-mùa khô -C nh quan: ñ i r ng c n xích ñ o gió mùa. Các loài ñ ng v t và th c v t thu c vùng xích ñ o và nhi t ñ i v i nhi u loài. II. Thiên nhiên phân hoá theo ðông – Tây. a.Vùng bi n và th m l c ñ a: - Thiên nhiên vùng bi n ña d ng ñ c s c và có s thay ñ i theo t ng d ng ñ a hình ven bi n, th m l c ñ a. 7
§Ò §Ò c−¬ng kiÕn thøc träng t©m «n thi tèt nghiÖp 2009 = GV: L−¬ng B¸ Hïng= THPT Lª V¨n Linh http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p b.Vùng ñ ng b ng ven bi n: Thiên nhiên thay ñ i theo t ng vùng: - ð ng b ng B c B và Nam B m r ng v i các bãi tri u th p ph ng, thiên nhiên trù phú. - D i ñ/b ng ven bi n Trung B h p ngang, b chia c t, b bi n khúc khu u, các c n cát, ñ m phá ph bi n thiên nhiên kh c nghi t, ñ t ñai kém màu m , nhưng giàu ti m năng du l ch và kinh t bi n. c.Vùng ñ i núi: Thiên nhiên r t ph c t p (do tác ñ ng c a gió mùa và hư ng c a các dãy núi). Th hi n s phân hoá thiên nhiên t ðông-Tây B c B và ðông Trư ng Sơn và Tây Nguyên. III.Thiên nhiên phân hoá theo ñ cao 1/ ðai nhi t ñ i gió mùa. - Mi n B c: Dư i 600-700m - Mi n Nam t 900-1000m -ð c ñi m khí h u: nhi t ñ cao, mùa h nóng, ñ m thay ñ i tuỳ nơi. -Các l ai ñ t chính: nhóm ñ t phù sa (chi m 24% di n tích c nư c). Nhóm ñ t Feralit vùng ñ i núi th p (> 60%). -Các h sinh thái: r ng nhi t ñ i m lá r ng thư ng xanh, r ng nhi t ñ i gió mùa. 2.ðai c n nhi t ñ i gió mùa trên núi - Mi n B c: 600-2600m. - Mi n Nam: T 900-2600m. - Khí h u mát m , không có tháng nào trên 250C, mưa nhi u hơn, ñ m tăng. -Các l ai ñ t chính: ñ t feralit có mùn v i ñ c tính chua, t ng ñ t m ng. -Các h sinh thái: r ng c n nhi t ñ i lá r ng và lá kim 3. ðai ôn ñ i gió mùa trên núi T 2600m tr lên (ch có Hoàng Liên Sơn) -ð c ñi m khí h u: quanh năm nhi t ñ dư i 150C, mùa ñông dư i 50C -Các l ai ñ t chính: ch y u là ñ t mùn thô. -Các h sinh thái: các loài th c v t ôn ñ i: Lãnh sam, ð quyên... IV. Các mi n ñ a lý t nhiên: 1.Mi n B c và ðông B c B c B -Ph m vi: T ng n sông H ng, g m vùng núi ðông B c và ñông b ng B cB . -ð c ñi m chung: Quan h v i n n Hoa Nam v c u trúc ñ a ch t ki n t o. Tân ki n t o nâng y u. Gió mùa ðông B c xâm nh p m nh. -ð a hình: - Hư ng vòng cung (4 cánh cung). Hư ng nghiêng chung là Tây B c – ðông Nam. +ð i núi th p (ñ cao trung bình kho ng 600m). +Nhi u ñ a hình ñá vôi (caxtơ). +ð ng b ng B c B m r ng. B bi n ph ng, nhi u v nh, ñ o, qu n ñ o. -Khí h u: mùa h nóng, mưa nhi u, mùa ñông l nh, ít mưa. Khí h u, th i ti t có nhi u bi n ñ ng. Có bão. -Sông ngòi: m ng lư i sông ngòi dày ñ c. Hư ng Tây B c – ðông Nam và hư ng vòng cung. -Th như ng, sinh v t: ðai nhi t ñ i chân núi h th p. Trong thành ph n có thêm các loài cây c n nhi t (d , re) và ñ ng v t Hoa Nam. -Khoáng s n: giàu khoáng s n: than, s t, thi c, vonfram, v t li u xây d ng, chì-b c-k m, b d u khí s.H ng… 2.Mi n Tây B c và B c Trung B -Ph m vi: h u ng n sông H ng ñ n dãy B ch Mã. -ð c ñi m chung: quan h v i Vân Nam v c u trúc ñ a hình. Giai ñ an Tân ki n t o ñ a hình 8
§Ò §Ò c−¬ng kiÕn thøc träng t©m «n thi tèt nghiÖp 2009 = GV: L−¬ng B¸ Hïng= THPT Lª V¨n Linh http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p ñư c nâng m nh. Gió mùa ðông B c gi m sút v phía Tây và phía Nam. -ð a hình: ñ a hình núi trung bình và cao chi m ưu th , ñ d c cao. + Hư ng Tây B c – ðông Nam. +ð ng b ng thu nh , chuy n ti p t ñ ng b ng châu th sang ñ ng b ng ven bi n. +Nhi u c n cát, bãi bi n, ñ m phá. -Khí h u: gió mùa ðông B c suy y u và bi n tính. S tháng l nh dư i 2 tháng ( vùng th p). BTB có gió phơn Tây Nam, bão m nh, mùa mưa lùi vào tháng VIII, XII, I. Lũ ti u mãn tháng VI. -Sông ngòi: sông ngòi hư ng Tây B c – ðông Nam; BTB hư ng Tây-ðông. Sông có ñ d c l n, nhi u ti m năng thu ñi n -Th như ng, sinh v t: có ñ h th ng ñai cao: ñai nhi t ñ i gió mùa, ñai c n nhi t ñ i gió mùa trên núi có ñ t mùn khô, ñai ôn ñ i trên 2600m. R ng còn nhi u Ngh An, Hà Tĩnh. -Khoáng s n: có thi c, s t, apatit, crôm, titan, v t li u xây d ng…. 3.Mi n Nam Trung B và Nam B . -Ph m vi: t dãy B ch Mã tr vào Nam. -ð c ñi m chung: các kh i núi c , các b m t sơn nguyên bóc mòn, các cao nguyên badan, ñ ng b ng châu th l n Nam B , ñ ng b ng nh , h p NTB. -ð a hình: kh i núi c Kontum. Các núi, sơn nguyên, cao nguyên c c Nam Trung B và Tây Nguyên. Các dãy núi là hư ng vòng cung. Sư n ðông thì d c, sư n Tây tho i. + ð ng b ng ven bi n thì thu h p, ñ ng b ng Nam B thì m r ng. +ðư ng b bi n Nam Trung B nhi u vũng v nh. -Khí h u: c n xích ñ o. Hai mùa mưa, khô rõ. Mùa mưa Nam B và Tây Nguyên t tháng V ñ n tháng X, XI; ñ ng b ng ven bi n NTB t tháng IX ñ n tháng XII, lũ có 2 c c ñ i vào tháng IX và tháng VI. -Sông ngòi: 3 h th ng sông: Các sông ven bi n hư ng Tây-ðông ng n, d c (tr sông Ba). Ngoài ra còn có h th ng sông C u Long và h th ng sông ð ng Nai. -Th như ng, sinh v t: th c v t nhi t ñ i, xích ñ o chi m ưu th . Nhi u r ng, nhi u thú l n. R ng ng p m n ven bi n r t ñ c trưng. -Khoáng s n: d u khí có tr lư ng l n th m l c ñ a. Tây Nguyên giàu bô- xít. BÀI 14. S D NG, B O V TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN VÀ MÔI TRƯ NG I. S d ng và b o v tài nguyên thiên nhiên. a. Tài nguyên r ng: - R ng c a nư c ta ñang ñư c ph c h i. + Năm 1943: 14,3 tri u ha (70% di n tích là r ng giàu) + 1983: 7,2 tri u ha. + 2005: 12,7 tri u ha (chi m 38%). - T ng di n tích r ng và t l che ph r ng năm 2005 v n th p hơn năm 1943 (43%). - Ch t lư ng r ng b gi m sút : di n tích r ng giàu gi m, 70% di n tích r ng là r ng nghèo và r ng m i ph c h i. * Các bi n pháp b o v : - ð i v i r ng phòng h có k ho ch, bi n pháp b o v , nuôi dư ng r ng hi n có, tr ng r ng trên ñ t tr ng, ñ i núi tr c. - ð i v i r ng ñ c d ng: B o v c nh quan, ña d ng sinh h c c a các vư n qu c gia và khu b o t n thiên nhiên. - ð i v i r ng s n xu t: Phát tri n di n tích và ch t lư ng r ng, ñ phì và ch t lư ng ñ t r ng. 9
§Ò §Ò c−¬ng kiÕn thøc träng t©m «n thi tèt nghiÖp 2009 = GV: L−¬ng B¸ Hïng= THPT Lª V¨n Linh http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, ð thi, Tài li u h c t p * Ý nghĩa c a vi c b o v r ng. - V kinh t : Cung c p g , dư c ph m, phát tri n du l ch sinh thái…. - V môi trư ng: Ch ng xói mòn ñ t, h n ch lũ l t, ñi u hoà khí h u….. b. ða d ng sinh h c Suy gi m ña d ng sinh h c - Gi i sinh v t nư c ta có tính ña d ng sinh v t cao. - S lư ng loài th c v t và ñ ng v t ñang b suy gi m nghiêm tr ng. Nguyên nhân - Khai thác quá m c làm thu h p di n tích r ng t nhiên và làm nghèo tính ña d ng c a sinh v t. - Ôi nhi m môi trư ng ñ c bi t là môi trư ng nư c làm cho ngu n thu s n b gi m sút. Bi n pháp b o v ña d ng sinh h c - Xây d ng h th ng vư n qu c gia và khu b o t n thiên nhiên. - Ban hành sách ñ Vi t Nam. - Quy ñ nh khai thác v g , ñ ng v t, thu s n. II. S d ng và b o v tài nguyên ñ t. Hi n tr ng s d ng ñ t - Năm 2005, có 12,7 tri u ha ñ t có r ng và 9,4 tri u ha ñ t s d ng trong nông nghi p (chi m hơn 28% t ng di n tích ñ t t nhiên), 5,3 tri u ha ñ t chưa s d ng. - Bình quân ñ t nông nghi p tính theo ñ u ngư i là 0,1 ha. Kh năng m r ng ñ t nông nghi p ñ ng b ng và mi n núi là không nhi u. Suy thoái tài nguyên ñ t - Di n tích ñ t tr ng ñ i tr c ñã gi m m nh nhưng di n tích ñ t ñai b suy thoái v n còn r t l n. - C nư c có kho ng 9,3 tri u ha ñ t b ñe do sa m c hoá (chi m kho ng 28%). Bi n pháp b o v tài nguyên ñ t - ð i v i ñ t vùng ñ i núi: + Áp d ng t ng th các bi n pháp thu l i, canh tác h p lý: làm ru ng b c thang, trong cây theo băng. + C i t o ñ t hoang ñ i tr c b ng các bi n pháp nông-lâm k t h p. B o v r ng, ñ t r ng, ngăn ch n n n du canh du cư. - ð i v i ñ t nông nghi p: + C n có bi n pháp qu n lý ch t ch và có k ho ch m r ng di n tích. + Thâm canh nâng cao hi u qu s d ng ñ t, ch ng b c màu. + Bón phân c i t o ñ t thích h p, ch ng ô nhi m ñ t, thoái hóa ñ t. III. S d ng và b o v các tài nguyên khác 1.Tài nguyên nư c: a/Tình hình s d ng: -Chưa khai thác h t ti m năng và hi u qu s d ng th p. Nhi u nơi khai thác nư c ng m quá m c. -Tình tr ng th a nư c gây lũ l t vào mùa mưa, thi u nư c gây h n hán vào mùa khô. - M c ñ ô nhi m môi trư ng nư c ngày càng tăng, thi u nư c ng t. b/Bi n pháp b o v : -Xây các công trình thu l i ñ c p nư c, thoát nư c… -Tr ng cây nâng ñ che ph , canh tác ñúng k thu t trên ñ t d c. -Quy ho ch và s d ng ngu n nư c có hi u qu . -X lý cơ s s n xu t gây ô nhi m. -Giáo d c ý th c ngư i dân b o v môi trư ng. 2.Tài nguyên khoáng s n: a/Tình hình s d ng: Nư c ta có nhi u m khoáng s n nhưng ph n nhi u là m nh , phân tán nên khó khăn trong qu n 10

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

EXAM.05: Bộ 300+ Đề Thi Thử THPT Quốc Gia 2022

304 tài liệu

922 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.