Nhằm chuẩn bị kiến thức cho kì kiểm tra giữa học kì 2 sắp tới, mời các bạn học sinh lớp 8 cùng tải về "Đề cương ôn tập giữa học kì 2 môn Ngữ văn lớp 9 năm 2022-2023 - Trường THCS Nguyễn Đức Cảnh" dưới đây để tham khảo, hệ thống kiến thức đã học. Chúc các bạn ôn tập kiểm tra đạt kết quả cao!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Đề cương ôn tập giữa học kì 2 môn Ngữ văn lớp 9 năm 2022-2023 - Trường THCS Nguyễn Đức Cảnh
- PHÒNG GD&ĐT THỊ XÃ ĐÔNG TRIỀU
TRƯỜNG THCS NGUYỄN ĐỨC CẢNH
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP GIỮA HỌC KÌ II
MÔN: NGỮ VĂN 9
Năm học 2022 2023
PHẦN I: NỘI DUNG ÔN TẬP
I.ĐỌC HIỂU
1. Ngữ liệu đọc hiểu: Ngoài Sách giáo khoa
Xác định được nội dung của Ngữ liệu và các vấn đề liên quan: thể loại,
phương thức biểu đạt, các phép liên kết hình thức…..
Xác định được kiến thức tiếng Việt có trong ngữ liệu; chỉ ra và phân tích
tác dụng của các phép tu từ, khởi ngữ, các thành phần biệt lập.
Rút ra bài học từ ngữ liệu
Xác định thông điệp gửi đến từ ngữ liệu
2.Tiếng Việt
a.CácBPTTđã học: so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ, điệp ngữ, liệt
kê….Chỉ ra, gọi tên và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng.
b.Khởi ngữ:
Đặc điểm:
+ Là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến
trong câu.
+ Trước khởi ngữ thường có các quan hệ từ: về, còn,với, đối với…
+ Có thể thêm trợ từ “thì” vào phía sau khởi ngữ
Công dụng: Nêu lên đề tài được nói đến trong câu
- Ví dụ: Tôi thì tôi chịu
Hăng hái học tập, đó là đức tính tốt của học sinh
Đối với nó, vượt qua kì thi là niềm vui vô hạn.
c.Các thành phần biệt lập:
Thành phần biệt lập là thành phần không tham gia vào việc diễn đạt sự
việc của câu.
Thành phần tình tháiđược dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối
với sự việc được nói đến trong câu.
+ Có yếu tố tình thái gắn với độ tin cậy của sự việc (chắc chắn, chắc hẳn,
chắc là, hình như, dường như, có lẽ…); yếu tố gắn với ý kiến của người
nói (theo tôi, ý ông ấy,…); yếu tố chỉ thái độ của người nói đối với người
nghe (à, ừ, nhỉ, nhé,…).
Ví dụ: Có lẽ,văn nghệ rất kị "tri thức hóa" nữa. ( Nguyễn Đình Thi)
Thành phần cảm thán được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui,
mừng, buồn, giận...); những từ ngữ cảm thán như: chao ôi, ôi, trời ơi....
Trời ơi,sinh giặc làm chi
Để chồng tôi phải ra đi diệt thù
Thành phần gọi đáp được dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao
tiếp.
Ví dụ:
Này, thầy nó ạ. (Kim Lân):Thành phần gọi.
Vâng, mời bác và cô lên chơi. (Nguyễn Thành Long) :Thành phần đáp.
Thành phần phụ chú được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung
chính của câu. Thành phần phụ chú thường được đặt giữa hai dấu gạch
ngang, hai dấu phẩy, hai dấu ngoặc đơn hoặc giữa hai dấu gạch ngang với
dấu phẩy.Nhiều khi thành phần phụ chú còn được đặt sau dấu hai chấm.
Ví dụ:
- a. Lão không hiểu tôi,tôi nghĩ vậy,vàtôi càng buồn lắm ( Nam Cao)
b. Lác đác hãy còn những thửa ruộng lúa con gái xanh đen, lá to bản, mũi
nhọn như lưỡi lê con gái núi rừng có khác. (Trần Đăng)
c. Liên kết câu và liên kết đoạn văn
Câu văn, đoạn văn trong văn bản phải liên kết chặt chẽ với nhau về nội
dung và hình thức:
+ Liên kết nội dung: các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung của văn bản,
các câu văn phải phục vụ chủ đề chung của đoạn (liên kết chủ đề); các
đoạn văn, câu văn phải được xắp xếp theo trình tự hợp lí (liên kết logic).
+ Liên kết về hình thức: các câu văn, đoạn văn có thể được liên kết với
nhau bằng một số biện pháp chínhnhưphép lặp, phép đồng nghĩa, trái
nghĩa, phép liên tưởng, phép thế, phép nối
II. CẤU TRÚC ĐỀ KIỂM TRA
Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)
Đọc ngữ liệu và trả lời câu hỏi: Ngữ liệu ngoài SGK nhưng đồng dạng với
các thể loại văn bản đang học trong chương trình
Phần II. Làm văn ( 7,0 điểm)
1.Viết đoạn văn Nghị luận xã hội (2,0 điểm)
Nội dung:Nghị luận xã hội về một sự việc hiện tượng hoặc nghị luận xã
hội về một vấn đề tư tưởng, đạo lý: sự tự tin, lòng trung thực, sống bản
lĩnh, vô cảm, vai trò của niềm tin…
Hình thức: Dung lượng: từ 12 đến 15 câu hoặc 200 từ
Đoạn văn diễn dịch, quy nạp hoặc tổng phân hợp.
Có sử dụng kiến thức tiếng Việt đã học ở học kì II.
2. Viết bài văn Nghị luận văn học(Lựa chọn 1 trong 2 yêu cầu viết để ra
đ ề)
Viết bài văn nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích
- Viết bài văn nghị luận về một đoạn thơ hoặc bài thơ.
PHẦN II. ĐỀ MINH HỌA
ĐỀ BÀI
Câu 1(3,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi nêu ở dưới:
(1) “Biết lấy gì để đong đếm đây em
Những vất vả, khó khăn gánh gồng từ đại dịch
Niềm vui sống làm người có ích
Cuộc chiến này, hồi kết hẳn còn xa!
(2) Đã có những mùa hè đi qua
Đã có những mùa xuân ở lại
Lời thề Hippocrates không cho em thất bại
Dẫu có những điều hơn cả sự hy sinh!
(3) Lời cảm ơn từ sâu thẳm trái tim
Trân quý gửi đến em “những chiến binh áo trắng”
Nguy cơ lây nhiễm, áp lực cùng vô vàn căng thẳng
Không cản em làm tròn sứ mệnh trên vai…”
(Trích “Lời cảm ơn từ trái tim”, Nguyễn Thị Nguyệt GV trường
THCS thị trấn Trới, Hoành Bồ, Quảng Ninh)
- (Lời thề Hippocrates: Ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, các thầy thuốc
phải đọc Lời thề Hippocrates khi chuẩn bị ra trường để hành nghề. Đó là lời thề
y đức của những người làm ngành Y)
a.(0,5 điểm)Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong
đoạn trích?
b.(0,5 điểm)“Những chiến binh áo trắng” được nhắc đến trong bài thơ này là ai?
c.(1,0 điểm)Chỉ ra và cho biết tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ trong khổ
thứ (2)?
d.(1,0 điểm) Thông điệp tác giả muốn gửi đến chúng ta qua những khổ thơ trên
là gì?
Câu 2(2,0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích trên (Câu 1), em hãy viết một đoạn văn ngắn
(khoảng 200 từ), trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của lời cảm ơn trong cuộc sống.
Đoạn văn có sử dụng thành phần biệt lập tình thái, chỉ rõ thành phần tình thái
được sử dụng.
Câu 3 (5,0 điểm)
Phân tích cơ sở hình thành tình đồng chí, đồng đội được thể hiện qua đoạn
thơ sau:
“Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau
Súng bên súng đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ
Đồng chí!
(Đồng chí Chính Hữu SGK Ngữ văn 9, tập 1)
* GỢI Ý ĐÁP ÁN
- Câu Nội dung
Câu 1 (3,0 điểm)
a Thể thơ: Tự do
Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích: Biểu cảm
b “Những chiến binh áo trắng” được nhắc đến trong bài thơ này
là:các y, bác sĩ nói riêng và tập thể Ngành y nói chung.
c Biện pháp tu từ: Điệp ngữ “Đã có những”
Tác dụng:
+Làm tăng nhịp điệu của câu thơ; tăng sức gợi hình, gợi cảm trong
diễn đạt.
+ Nhấn mạnh thời gian qua đi, trải dài từ xuân qua hạ, dịch bệnh
Covid 19 vẫn hoành hành khiến cho các y, bác sĩ vô cùng vất vả, căng
mình khám, chữa bệnh cho nhân dân không nề khó khăn, nguy hiểm.
+ Thể hiện tình cảm trân trọng, sự khâm phục của tác giả trước y
đức cao cả, hết lòng vì người bệnh của các y, bác sĩ nơi tuyến đầu
chống dịch bệnh Covid 19.
d Thông điệp: (Có thể trình bày ý kiến theo những cách khác nhau
song cần hợp lý, có tính thuyết phục).
Gợi ý:
+ Luôn dành tình cảm yêu quý, kính trọng, biết ơn sự hy sinh vất vả
của đội ngũ các y, bác sĩ trong phòng chống dịch.
+ Tự hào, tôn vinh, trân trọng những cống hiến ý nghĩa của nghề Y
nghề cao quý trong xã hội.
+ Bình tĩnh sống, tích cực sống ngay trong cuộc chiến sinh tử này để
khi đại dịch thế kỷ qua đi thì tình yêu thương ở lại.
Câu 2 * Nêu vấn đề cần nghị luận: ý nghĩa của lời cảm ơn trong cuộc
(2,0đ) sống
- * Giải thích: Lời cảm ơn là lời nói bày tỏ thái độ biết ơn, cảm kích
trước lời nói, hành động hay sự giúp đỡ của một ai đó đối với những
người đã giúp mình.
* Bàn luận
Biểu hiện: Lời cảm ơn biểu hiện tức thì ngay lúc đó về sự giúp đỡ
của người khác. Cảm ơn khi được giúp đỡ, khi được nhận. Lời cảm
ơn không phân biệt sang hèn, giàu nghèo, già trẻ, trai gái. Chỉ cần họ
giúp đỡ ta là ta nên nói lời cảm ơn. Lời cảm ơn là một phép lịch sự
trong giao tiếp.
Ý nghĩa:
+ Khi chúng ta biết nói lời cảm ơn, chúng ta sẽ nhận được sự yêu
mến và an yên trong tâm hồn
+ Giúp con người có thêm động lực, thêm niềm tin vào những điều
tốt đẹp
+ Người biết cảm ơn là người có văn hóa, có nhân cách, một lời cảm
ơn không làm giá trị con người bị thấp đi mà cho thấy đó là một
người tử tế.
+ Tạo ra những mối quan hệ tốt đẹp trong cuộc sống.
Phản đề: phê phán những người có lối sống hời hợt, vô ơn, coi
việc thừa hưởng sự giúp đỡ, hỗ trợ từ người khác là lẽ đương nhiên,
chỉ biết nhận mà không biết cảm kích.
(Lấy dẫnchứng tiêu biểu, phù hợp để làm sáng tỏ vấn đề nghị luận)
* Bài học nhận thức và hành động: rút ra những bài học phù hợp
cho bản thân.
Về nhận thức: Lời cảm ơn có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong cuộc
sống, là một thái độ sống khiến cho mọi người đều được tôn trọng,
làm cho cuộc sống thêm tươi đẹp
- Về hành động: Biết nói lời cảm ơn ngay khi nhận được sự giúp đỡ;
lời nói và hành động của lời cảm ơn phải xuất phát từ lòng chân
thành và thường xuyên.
* Kết thúc vấn đề: Khẳng định lại ý nghĩa của lời cảm ơn trong
cuộc sống.
Câu 3 1. Mở bài
(5,0đ) – Dẫn dắt, giới thiệu tác giả, tác phẩm
– Giới thiệu nội dung đoạn thơ: cơ sở hình thành tình đồng chí, đồng
đội của những người lính (Trích dẫn thơ).
2. Thân bài
LĐ1. Giới thiệu chung
Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ “Đồng chí”được sang tac năm 1948,
́ ́
sau khi tác giả tham gia chiến dịch Việt Bắc Thu Đông(1947) thời
kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
Chủ đề: Bài thơ ca ngợi tình đồng đội gian khổ có nhau của các anh
bộ đội Cụ Hồ trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp.
Vị trí đoạn thơ:7 câu thơ trên thuộc phần đầu của bài thơ “Đồng
chí”, 7 câu thơ đầu là những lời thơ xúc động của Chính Hữu khi kể
về những người lính với hoàn cảnh xuất thân, lí tưởng, tấm lòng…
có những điểm tương đồng, là cơ sở nảy sinh tình đồng chí, đồng đội
gắn bó keo sơn.
LĐ2. Tình đồng chí của người lính bắt nguồn từ sự tương đồng về
hoàn cảnh xuất thân:
– Ngay từ những câu thơ mở đầu, tác giả đã lí giải cơ sở hình thành
tình đồng chí thắm thiết, sâu nặng của anh và tôi – của những người
lính Cách mạng:
“Quê hương tôi nước mặn đồng chua
- Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.”
+ Thành ngữ “nước mặn đồng chua”, hình ảnh “đất cày lên sỏi đá”
+ Giọng điệu thủ thỉ, tâm tình như lời kể chuyện
→ Các anh ra đi từ những miền quê nghèo đói, lam lũ – miền biển
nước mặn, trung du đồi núi, và gặp gỡ nhau ở tình yêu Tổ quốc lớn
lao. Các anh là những người nông dân mặc áo lính – đó là sự đồng
cảm về giai cấp.
– Cũng như giọng thơ, ngôn ngữ thơ ở đây là ngôn ngữ của đời sống
dân dã, mộc mạc:
“Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau”.
=> Đến từ mọi miền đất nước, vốn là những người xa lạ, các anh đã
cùng tập hợp trong một đội ngũ và trở nên thân quen.
LĐ3. Cùng chung mục đích, lí tưởng chiến đấu:
“Súng bên súng, đầu sát bên đầu”
– Điệp từ, hình ảnh sóng đôi mang ý nghĩa tượng trưng.
=> Tình đồng chí, đồng đội được hình thành trên cơ sở cùng chung
nhiệm vụ và lí tưởng cao đẹp. Theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ
quốc thân yêu, các anh đã cùng tập hợp dưới quân kì, cùng kề vai sát
cánh trong đội ngũ chiến đấu để thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng của
thời đại.
LĐ4. Cùng chia sẻ mọi gian lao, thiếu thốn:
– Mối tính tri kỉ của những người bạn chí cốt được biểu hiện bằng
một hìn ảnh cụ thể, giản dị, gợi cảm:
“Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ”.
– Chính trong những ngày gian khó, các anh đã trở thành tri kỉ của
nhau,để cùng chung nhau cái giá lạnh mùa đông, chia nhau cái khó
- khăn trong một cuộc sống đầy gian nan.
LĐ5. Đánh giá, mở rộng
Thể thơ tự do với những câu dài ngắn đan xen đã giúp cho nhà thơ
diễn tả hiện thực và bộc lộ cảm xúc một cách linh hoạt.
Hình ảnh thơ cụ thể, xác thực mà giàu sức khái quát.Ngôn ngữ thơ
hàm súc,cô đọng,giàu sức biểu cảm.
3. Kết bài
Khẳng định lại giá trị của bài thơ, đoạn thơ.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
