Điều trị phẫu thuật gãy trật khớp háng trung tâm

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐIỀU TRỊ PHẪU THUẬT GÃY TRẬT KHỚP HÁNG TRUNG TÂM<br /> Lê Văn Tuấn *, Nguyễn Vĩnh Thống*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả phục hồi cơ năng trong điều trị phẫu thuật gãy trật khớp háng trung tâm.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Đây là nghiên cứu tiến cứu. Từ tháng 6/2007-12/2009 có 31<br /> trường hợp gãy trật khớp háng trung tâm được phẫu thuật kết hợp xương bên trong tại bệnh viện Chợ Rẫy. Việc<br /> chẩn đoán dựa vào Xquang khung chậu tư thế thẳng, chéo chậu, chéo bịt và chụp điện toán cắt lớp tái tạo. Chúng<br /> tôi sử dụng các đường mổ như đường chậu bẹn phía trước, đường Kocher-Langenbeck ở phía sau.<br /> Kết quả: Kết quả cơ năng rất tốt 15, tốt 9, trung bình 5, xấu 2.<br /> Kết luận: Gãy trật khớp háng trung tâm là loại gãy xương nặng thường có phối hợp với các tổn thương cơ<br /> quan khác. Điều trị phẫu thuật là cần thiết. Với kết quả cơ năng đã đạt được 15 rất tốt, 9 tốt, 5 trung bình, 2 xấu<br /> cho thấy rằng việc điều trị phẫu thuật là hiệu quả. Mặc dù vậy nhưng cần theo dõi và đánh giá thêm với thời<br /> gian dài hơn.<br /> Từ khóa: gãy trật khớp háng trung tâm, vòm chịu lực ổ cối, ổ cối, đường mổ chậu đùi.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> SURGICAL INTERVENTION OF CENTRAL FRACTURE- DISLOCATION OF THE HIP<br /> Le Van Tuan, Nguyen Vinh Thong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 4 - 2011: 221 - 225<br /> Purpose: This research is to evaluate the functional outcome in treating surgical intervention of central<br /> fracture dis location of the hip.<br /> Materials and methods: This is just a prospective study. From 6/2007 to 12/2009, 31 case of central<br /> fracture-dislocation of the hip were performed internal fixation at Cho Ray hospital. The diagnosis was based on<br /> X-ray multi- incidences such as antero-posteror view, Iliac view, obturator view and scanner multislide. Some<br /> familiar approaches for acetabulum have been used such as Kocher-Langenbeck, ilio-inguinal.<br /> Results: The functional outcomes are 15 very good, 9 good, 5 acceptable, 2 bad.<br /> Conclusion: Central fracture- dislocation of the hip is a serious fractureusually having associated injuries.<br /> Central fracture-dislocation of the hip needs to be corrected with internal fixation. The functional outcomes are 15<br /> very good, 9 good, 5 acceptable, 2 bad, it is obvious that this kind of treatment is extremely effective. Though, we<br /> have to do further research and long-termed evaluation.<br /> Key words: central fracture-dislocation, weight-bearing dome, acetabulum, ilio-inguinal approach.<br /> lệch xương gãy phức tạp, các tổn thương như<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> phối hợp như chấn thương sọ não, chấn<br /> Gãy khung chậu và ổ cối là loại chấn<br /> thương ngực bụng, đứt niệu đạo, rách trực<br /> thương nặng. Cơ chế chấn thương đa số là do<br /> tràng… gây ảnh hưởng xấu cho tiên lượng của<br /> tai nạn lưu thông với tốc độ cao, bên cạnh di<br /> bệnh nhân, thậm chí tử vong.<br /> * Khoa Chấn thương chỉnh hình, BV. Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: BS. Lê Văn Tuấn , ĐT: 0903394039<br /> <br /> Email: levtuan_md@yahoo.com<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> 221<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> Trong các loại gãy ổ cối kèm trật khớp háng,<br /> có một dạng đặc biệt là gãy trật khớp háng trung<br /> tâm. Đây là loại gãy vách trong hoặc gãy vòm<br /> chụi lực của ổ cối có sự di lệch của chỏm xương<br /> đùi vào trung tâm của ổ cối. Loại gãy này nếu<br /> không được phẫu thuật nắn chỉnh di lệch sẽ để<br /> lại di chứng nặng nề cho bệnh nhân làm hạn chế<br /> sự đi lại, giảm khả năng lao động của bệnh nhân<br /> và sẽ dẫn đến thoái hóa khớp háng.<br /> Tại bệnh viện Chợ Rẫy, năm 1993, Ngô Bảo<br /> Khang và một số cộng sự thực hiện phẫu thuật<br /> kết xương bên trong các loại gãy ổ cối. Năm<br /> 1996, Nguyễn Vĩnh Thống và cộng sự điều trị<br /> phẫu thuật gãy ổ cối kèm với các loại trật khớp<br /> ra trước, ra sau hoặc gãy trật khớp háng trung<br /> tâm với nhiều phương tiện kết xương như nẹp<br /> ốc, ốc xốp, chỉ thép…đã mang lại những kết quả<br /> rất khả quan.<br /> Qua một số trường hợp phẫu thuật điều trị<br /> gãy trật khớp háng trung tâm tại bệnh viện Chợ<br /> Rẫy đạt những kết quả lâm sàng nhất định và để<br /> tránh các di chứng nặng nề do loại gãy này gây<br /> ra cho bệnh nhân nếu không được mổ nắn chỉnh<br /> tốt các xương gãy chúng tôi thực hiện nghiên<br /> cứu này với các mục tiêu sau: đánh giá kết quả<br /> về phương diện nắn chỉnh phục hồi giải phẫu,<br /> phục hồi cơ năng, các biến chứng, sự chọn lựa<br /> đường mổ thích hợp.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu là các trường hợp gãy<br /> trật khớp háng trung tâm ở người trưởng thành<br /> do chấn thương được điều trị tại khoa Chấn<br /> thương chỉnh hình bệnh viện Chợ Rẫy, có hay<br /> không có phối hợp với các thương tổn khác như<br /> chấn thương sọ não, chấn thương ngực bụng,<br /> tiết niệu sinh dục…<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Chẩn đoán chính xác tổn thương giải phẫu<br /> là cần thiết để xây dựng kế hoạch điều trị do đó<br /> cần phải đánh giá bằng hình ảnh một cách đầy<br /> đủ dựa vào Xquang khung chậu tư thế thẳng,<br /> chéo chậu, chéo bịt, phim CT scanner multislide<br /> để đánh giá các tổn thương xương ổ cối.<br /> Phân loại: Thực hiện phân loại gãy trật khớp<br /> háng trung tâm theo tác giả Carsenale dựa vào<br /> chẩn đoán hình ảnh. Carnesale và cộng sự đã cải<br /> tiến và đơn giản hơn phân loại của Rowe và<br /> Lowell. Ông và cộng sự chia gãy trật khớp háng<br /> trung tâm thành 3 lọai:<br /> Loại 1: Gãy trật khớp háng trung tâm không<br /> ảnh hưởng đến vòm chịu lực của ổ cối.<br /> Loại 2: Gãy trật khớp háng trung tâm có ảnh<br /> hưởng đến vòm chịu lực cùa ổ cối.<br /> Loại 3: Gãy vỡ ổ cối thường kèm với bán trật<br /> khớp háng ra sau.<br /> Chọn đường mổ thích hợp: Dựa vào hình<br /> ảnh của Xquang khung chậu tư thế thẳng, chéo<br /> chậu, chéo bịt và nhất là CT scanner multislide<br /> giúp cho chúng tôi phác họa đường gãy trên mô<br /> hình xương và dự kiến chọn đường mổ thích<br /> hợp. Thường chúng tôi sử dụng đưởng mổ chậu<br /> bẹn ở phía trước, đường mổ phía sau KocherLangenbeck<br /> Phương tiện kết hợp xương: Chúng tôi<br /> dùng phương tiện kết xương là nẹp tạo hình<br /> khung chậu (thẳng hoặc uốn cong thành móc<br /> tạm gọi là nẹp móc), ốc 3.5 mm xốp răng thưa.<br /> Đánh giá cơ năng: Trong nghiên cứu, chúng<br /> tôi chọn tiêu chuẩn đánh giá cơ năng của khớp<br /> háng theo tác giả Merle d’Aubigné:<br /> Rất tốt: khớp háng có cơ năng bình thường<br /> <br /> Nghiên cứu tiến cứu mô tả. Có 31 trường<br /> hợp từ năm 6/ 2007 – 12/2009<br /> Chẩn đoán: Chẩn đoán lâm sàng dựa vào<br /> chỗ mất lồi của mấu chuyển lớn, ngắn chân<br /> <br /> 222<br /> <br /> (thường không nhiều khoảng 0,5-2 cm), không<br /> dạng khớp háng nhiều được (do mấu chuyển<br /> lớn tỳ sát vào cánh chậu và bờ trên ổ cối). Thăm<br /> khám trực tràng sờ thấy được chồi xương gãy.<br /> <br /> Tốt: khớp háng có hoạt động bình thường<br /> nhưng có một di chứng về lâm sàng và có một<br /> hình ảnh X-quang không hoàn chỉnh.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> Trung bình: khớp háng đau, hoạt động khớp<br /> hạn chế, có di chứng trên X-quang nhưng tổn<br /> thương mặt khớp vừa phải.<br /> <br /> Kết quả nắn chỉnh sau mổ<br /> Bảng: Kết quả nắn xương<br /> <br /> Xấu: Đau và mất cơ năng. Trong nhóm này<br /> tác giả chia làm hai nhóm. Đó là: xấu có thể cải<br /> thiện bằng phẫu thuật và xấu không thể cải<br /> thiện được.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Phân bố theo giới<br /> Nam: 23 trường hợp, chiếm tỉ lệ 74%<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Kết quả nắn xương<br /> <br /> Số trường hợp<br /> <br /> Tỷ lệ%<br /> <br /> Rất tốt<br /> <br /> 16<br /> <br /> 52%<br /> <br /> Tốt<br /> <br /> 10<br /> <br /> 32%<br /> <br /> Trung bình<br /> <br /> 04<br /> <br /> 13%<br /> <br /> Xấu<br /> <br /> 01<br /> <br /> 03%<br /> <br /> Tổng số<br /> <br /> 31<br /> <br /> 100%<br /> <br /> Thời gian theo dõi<br /> <br /> Nữ: 08 trường hợp, chiếm tỉ lệ 16%<br /> <br /> Thời gian theo dõi ngắn nhất la 06 tháng<br /> <br /> Nhận xét: Tỉ lệ nam bị gãy trật khớp háng<br /> trung tâm nhiều hơn nữ<br /> <br /> Phân bố theo tuổi<br /> <br /> Thời gian theo dõi dài nhất la 30 tháng<br /> Thời gian theo dõi trung bình là 14,3 tháng<br /> <br /> Biến chứng sau mổ<br /> <br /> Tuổi nhỏ nhất là 19 tuổi<br /> <br /> Bảng: Biến chứng sau mồ<br /> <br /> Tuổi lớn nhất là 73 tuổi<br /> <br /> Kết quả<br /> <br /> Tuổi trung bình là 45,32 tuổi<br /> Nhận xét: Đa số còn trong tuổi lao động<br /> <br /> Số trường hợp<br /> <br /> Tỷ lệ%<br /> <br /> Liệt thần kinh mác<br /> <br /> 02<br /> <br /> 7%<br /> <br /> Liệt thần kinh tọa<br /> <br /> 01<br /> <br /> 3%<br /> <br /> Nhiễm trùng<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0%<br /> <br /> Hư khớp<br /> <br /> 01<br /> <br /> 3%<br /> <br /> Tổng số<br /> <br /> 04<br /> <br /> 13%<br /> <br /> Phân loại<br /> Bảng: Phân loại gãy theo Carnesale<br /> Phân loại AO<br /> <br /> Số trường hợp<br /> <br /> Tỷ lệ%<br /> <br /> Type 1<br /> <br /> 6<br /> <br /> 19%<br /> <br /> Type 2<br /> <br /> 13<br /> <br /> 42%<br /> <br /> Type 3<br /> <br /> 12<br /> <br /> 39%<br /> <br /> Tổng số<br /> <br /> 31<br /> <br /> 100%<br /> <br /> Kết quả cơ năng<br /> Bảng: Kết quả phục hồi chức năng (theo tiêu chuẩn<br /> của Merle D’Aubigné)<br /> <br /> Tổn thương phối hợp<br /> Bảng: Các tổn thương phối hợp<br /> <br /> Kết quả<br /> <br /> Số trường hợp<br /> <br /> Tỷ lệ%<br /> <br /> Rất tốt<br /> <br /> 15<br /> <br /> 48%<br /> <br /> Tốt<br /> <br /> 09<br /> <br /> 29%<br /> <br /> Trung bình<br /> <br /> 5<br /> <br /> 16%<br /> <br /> Xấu<br /> <br /> 2<br /> <br /> 07%<br /> <br /> Tổng số<br /> <br /> 31<br /> <br /> 100%<br /> <br /> Tổn thương phối hợp<br /> <br /> Số trường hợp<br /> <br /> Tỷ lệ%<br /> <br /> Chấn thương sọ não<br /> <br /> 4<br /> <br /> 13%<br /> <br /> Chấn thương ngực<br /> <br /> 2<br /> <br /> 7%<br /> <br /> Chấn thương bụng<br /> <br /> 4<br /> <br /> 13%<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> <br /> Gãy xương khác<br /> <br /> 8<br /> <br /> 26%<br /> <br /> Tổng số<br /> <br /> 18<br /> <br /> 59%<br /> <br /> Thời điểm phẫu thuật<br /> <br /> Thời điểm phẫu thuật<br /> Thời điểm mổ sớm nhất là ngày thứ 03 sau<br /> tai nạn<br /> Thời điểm mổ muộn nhất là ngày thứ 20 sau<br /> tai nạn.<br /> Thời điểm mổ trung bình là ngày thứ 07 sau<br /> tai nạn.<br /> <br /> Gãy trật khớp háng trung tâm thường hay<br /> có tổn thương phối hợp nên cần có thời gian<br /> để thăm khám kỹ và làm các xét nghiệm cận<br /> lâm sàng để chẩn đoán đầy đủ các thương tổn<br /> do đó chúng tôi chỉ mổ chương trình không<br /> mổ cấp cứu. Nhiều tác giả khuyên nên mổ sau<br /> tai nạn 3-5 ngày khi tình trạng bệnh nhân dã<br /> ổn định và phẫu thuật viên có thời gian để đọc<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> 223<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> kỹ các hình ảnh Xquang, phim CT scanner, từ<br /> đó lập kế hoạch điều trị thích hợp cho bệnh<br /> nhân. Trong lô nghiên cứu này chúng tôi có 18<br /> trường hợp mổ sau tai nạn 3-7 ngày. Mổ sớm<br /> sẽ thuận lợi cho việc nắn chỉnh xương gãy,<br /> sớm phục hồi lại giải phẫu ban đầu. Mổ muộn<br /> sẽ khó khăn trong việc nắn các di lệch xương<br /> gãy vì có nhiều mô xơ dính khó nắn xương<br /> gãy hơn và mất máu nhiều hơn.<br /> <br /> Kết quả nắn sau mổ<br /> Trong lô nghiên cứu của chúng tôi có 26<br /> trường hợp đạt kết quả nắn chỉnh xương gãy rất<br /> tốt và tốt sau mổ. Hầu hết các trường hợp này<br /> được mổ sớm cùng với sự lựa chọn đường mổ<br /> thích hợp và đa số dều ở type 1,2 theo phân loại<br /> của Carnesale.<br /> Ở nhóm có kết quả nắn chỉnh xương gãy<br /> trung bình, có 2 trường hợp mổ muộn vào ngày<br /> thứ 20 sau tai nạn vì có mổ khâu nối ruột nên<br /> việc nắn di lệch xương rất khó khăn không thể<br /> nắn khít khe gãy ở đáy ổ cối mặc dù đã tách mô<br /> xơ và dùng kềm forcep kéo nắn. Hai trường hợp<br /> còn lại do ban đầu chúng tôi chưa có kinh<br /> nghiệm nên dùng 2 nẹp đặt song song ở trụ sau<br /> và dùng ốc xuyên giữ để cố định ổ gãy nhưng<br /> không thể nắn hết di lệch vào trong của diện<br /> vuông. Sau này đối với những trường hợp này<br /> chúng tôi sử dụng 1 nẹp móc để cố định diện<br /> vuông và 1 nẹp thẳng để cố định trụ<br /> Ở trường hợp có kết quả nắn xấu, đây là loại<br /> gãy thuộc type 3 theo phân loại của Carnesale có<br /> gãy cả hai trụ, trụ trước gãy đơn giản, trụ sau<br /> gãy nhiều mảnh nhưng chúng tôi đi mổ chậu<br /> bẹn phía trước nên không nắn được trụ sau.<br /> Chọn đường mổ thích hợp.<br /> Gãy trật khớp háng trung tâm là loại gãy<br /> không vững. Chỏm xương đùi mất vững về<br /> phía trung tâm vì có vỡ diện vuông kèm với<br /> gãy các trụ của khung chậụ... Đối với trường<br /> hợp gãy trật khớp háng trung tâm có gãy cả 2<br /> trụ trong đó có 1 trụ gãy đơn giản và 1 trụ gãy<br /> phức tạp, chúng tôi lựa chọn đường mổ có thể<br /> vào ở trụ có nhiều mảnh gãy để nắn. Nếu gãy<br /> <br /> 224<br /> <br /> 2 trụ phức tạp thì phải chọn đường mổ ba tia<br /> mới nắn được các di lệch.<br /> Do vị trí đặt nẹp phía trong để cố định diện<br /> vuông rất khó và cần có mũi khoan mềm<br /> chuyên dụng nên tác giả Nguyễn Vĩnh Thống<br /> đã cải tiến uốn cong nẹp tạo hình khung chậu<br /> thẳng thành nẹp có hình dạng như cái móc, xin<br /> được tạm gọi là nẹp móc để cố định chỗ gãy của<br /> diện vuông. Chúng tôi đã sử dụng cách này để<br /> cố diện vuông và thêm 1 nẹp thẳng để cố định<br /> trụ thấy kết quả rất khả quan.<br /> <br /> Kết quả cơ năng<br /> Dựa vào bảng đánh gia cơ năng khớp háng<br /> của Merle D’ Aubigné chúng tôi có 15 trường<br /> hợp đạt kết quả rất tốt, 9 trường hợp tốt, 5<br /> trường hợp trung bình và 2 trường hợp xấu.<br /> Qua phân tích chúng tôi thấy trong 5 trường<br /> hợp có kết quả cơ năng trung bình thì có 3<br /> trường hợp nắn xương gãy đạt kết quả trung<br /> bình, thời điểm mổ muộn (2- 3 tuần sau tai nạn).<br /> Hai trường hợp còn lại đạt kết quả nắn tốt<br /> nhưng có kết quả cơ năng trung bình do 1<br /> trường hợp có tổn thương thần kinh mác trước<br /> mổ và một có tổn thương thần kinh tọa sau mổ.<br /> Trong hai trường hợp có kết quả cơ năng<br /> xấu thì một trường hợp gãy trật khớp háng<br /> trung tâm có gãy 2 trụ, gãy trụ trước đơn giản<br /> trong khi trụ sau gãy nhiều mảnh nhưng chúng<br /> tôi chọn đường mổ chậu bẹn phía trước nên<br /> không nắn được các mảnh gãy ở trụ sau kết quả<br /> sau nắn xấu ảnh hưởng đến cơ năng của bệnh<br /> nhân. Trướng hợp còn lại cũng là loai gãy type 3<br /> theo phân loại của Carsenale, kết qủa sau nắn<br /> trung bình nhưng có tiến triển thoái hóa khớp<br /> gây đau làm ảnh hưởng nhiều đến chức năng đi<br /> lại của bệnh nhân.<br /> Mặc dù trong nghiên cứu của chúng tôi có<br /> kết quả cơ năng rất tốt và tốt đạt được 77 nhưng<br /> với thời gian theo dõi trung bình là 14,3 tháng<br /> nên phải theo dõi tiếp và đánh giá thêm.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Gãy trật khớp háng trung tâm là loại gãy<br /> xương nặng có phối hợp với tổn thương các cơ<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> quan khác. Với kết quả cơ năng đã đạt được 48%<br /> rất tốt, 29% tốt, 16%trung bình, 7% xấu cho thấy<br /> việc điều trị phẫu thuật gãy trật khớp háng<br /> trung tâm là cần thiết và có tính ưu việt. Mặc dù<br /> vậy nhưng các kết quả này cần phải theo dõi<br /> tiếp và đánh giá thêm với thời gian dài hơn.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> 8.<br /> <br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> Bircher Md, Tile Marvin (2003). “Anatomy of the<br /> acetabulum”. In: Fractures of the pelvis and acetabulum, third<br /> edition, Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia USA, pp<br /> 22-31.<br /> Carnesale PG. Stewart MJ, Barnes SN (1975), “Acetabular<br /> disruption and central fracture – dislocation of the hip: A long<br /> term study, J Bone Joint Surg, Vol 57A, pp1054 – 1059.<br /> Joseph A. B., Henry J. M. (2005), “Articular cartilage and<br /> osteoarthritis”, Intruction course lectures, American Academy<br /> of orthop. surgeon, 54:465-480.<br /> Letournel E. (2006), “The classic: Fractures of the acetabulum:<br /> A study of a series of 75 cases”, J. Orthop. Trauma, Lippincott<br /> Willams & Wilkins, vol. 20(1), pp. S15-S19.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 9.<br /> <br /> 10.<br /> 11.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Matta J. M. (1996), “ The goal of acetabular fracture surgery”,<br /> J. Orthop. Trauma, Lippincott Willams & Wilkins, vol. 10(8),<br /> pp. 586.<br /> Mears D. C. (1986). “Assessment and Classification of<br /> Injuries”. In: Pelvic and Acetabular Fractures, Slack<br /> incorporated, New Jersey 08086, 774-161.<br /> Ngô Bảo Khang (1996), “ Điều trị gãy ổ cối bằng phẫu thuật”,<br /> Tài liệu hội nghị CTCH tháng 5/1996, Y học TP. Hồ Chí Minh,<br /> ĐHYD TP. HCM tháng 10/1996.<br /> Ngô Bảo Khang (1999), “ Điều trị gãy ổ cối bằng mổ”, Tạp chí<br /> Y học Việt Nam, Đại hội Ngoại khoa lần thứ X, 29-30/10/1999,<br /> 2, trang 68-71<br /> Ngô Bảo Khang, Nguyễn Vĩnh Thống (1998), “Phát đồ điều<br /> trị gãy khung chậu tại BV Chợ Rẫy”, Y học TP. Hồ Chí Minh,<br /> Hội nghị khoa học kỹ niệm TP. 300 năm, tháng 10/1998.<br /> Nguyễn Vĩnh Thống (2010), “Điều trị phẫu thuật gãy ổ cối”,<br /> Luận án Tiến sĩ<br /> Olson Sa (2003). “Biomechanics of acetabular fractures”. In:<br /> Fractures of the pelvis and acetabulum, third edition, Lippincott<br /> Williams & Wilkins, Philadelphia USA, pp 46-49.<br /> <br /> 225<br /> <br />