Đồ án Quy hoạch môi trường: Quy hoạch tài nguyên nước mặt lưu vực sông Nhuệ đoạn chảy qua Thành phố Hà Nội đến năm 2020 định hướng 2030

BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI<br /> KHOA MÔI TRƢỜNG<br /> <br /> ĐỒ ÁN: QUY HOẠCH MÔI TRƢỜNG<br /> <br /> Tên đề tài: Quy hoạch tài nguyên nước mặt lưu vực sông Nhuệ đoạn chảy<br /> qua Thành phố Hà Nội đến năm 2020 định hướng 2030.<br /> <br /> Nhóm thực hiện : Nhóm 6<br /> Lớp<br /> : ĐH3QM3<br /> <br /> HÀ NỘI –2016<br /> <br /> Chƣơng I: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN LƢU VỰC SÔNG NHUỆ<br /> I. Đặc điểm tự nhiên.<br /> 1.1 Vị trí địa lý<br /> Sông Nhuệ (Nhuệ Giang) là một nhánh sông lớn phía bên bờ hữu của sông Đáy, sông<br /> lấy nước từ sông Hồng qua cống Liên Mạc (xã Thụy Phương, Hà Nội) chảy dọc qua địa<br /> phận Hà Nội, tiếp nhận nước thải của thành phố tại cầu Bươu sau đó đổ vào sông Đáy tại<br /> TX. Phủ Lý .<br /> Sông Nhuệ là con sông nhỏ dài khoảng 62.9 km (tính riêng trên địa bàn Hà Nội) và<br /> dài 76 km nếu tính từ nguồn là cống Liên Mạc về đến cống Phủ Lý (Hà Nam). Độ rộng<br /> trung bình sông là 30 – 40 m, với độ cao đáy sông 0.52 ÷ 2.8 m. Sông chảy ngoằn ngoèo<br /> theo hướng Bắc – Nam ở phần thượng nguồn và theo hướng Tây Bắc - Đông Nam ở hạ<br /> và trung lưu.<br /> <br /> Hình 1.1. Lưu vực sông Nhuệ<br /> <br />  Diện tích lưu vực 1.070 km², diện tích bờ phải là 584 km2 và diện tích bờ trái là<br /> 486 km2 .<br />  Phía Đông Bắc giáp lưu vực sông Hồng.<br />  Phía Tây Nam giáp lưu vực sông Đáy<br />  Phía Nam giáp lưu vực sông Châu Giang.<br /> 1.2 Địa hình, địa mạo.<br /> Địa hình lưu vực sông mang đặc trưng chính của địa hình đồng bằng châu thổ sông<br /> Hồng và xen kẽ địa hình thấp trũng. Địa hình lưu vực cao ở các vùng ven sông Đáy,<br /> sông Hồng thấp dần vào trục chính sông Nhuệ (dạng địa hình lòng máng), thấp dần từ<br /> Tây Bắc xuống Đông Nam, từ Tây sang Đông, và bị chia cắt thành những dải nhỏ chạy<br /> dài theo hướng Tây Bắc – Đông Nam. Địa hình lưu vực sông Nhuệ có thể phân thành<br /> các dạng:<br /> <br /> <br /> Đồng bằng thấp trũng, lầy thụt ở khu vực Ứng Hoà, Mỹ Đức (Hà Tây). Có độ<br /> cao dưới 2 m với thành phần cấp hạt chủ yếu là sét, sét bột, bùn nhão.<br /> <br /> <br /> <br /> Đồng bằng thấp xen kẽ những ô trũng nhỏ, độ cao từ 2 ÷ 4 m với thành phần<br /> cấp hạt là sét, sét bột. Loại đồng bằng này phân bố ở Ứng Hoà, Phú Xuyên, Mỹ<br /> Đức.<br /> <br /> <br /> <br /> Đồng bằng cao trong đê có độ cao 5 ÷ 8 m, thành phần cấp hạt chủ yếu là bột,<br /> sét bột. Dải đồng bằng ven đê có độ cao 7 ÷ 11 m, là những gò đất bãi bồi cao<br /> đã hình thành trước khi có đê.<br /> <br /> Như vậy địa hình lưu vực tương đối đa dạng, bị chia cắt bởi nhiều sông.<br /> 1.3 Địa chất, thổ nhƣỡng.<br /> 1.3.1 Địa chất<br /> Vùng đồi núi: Địa hình núi phân bố ở phía Tây và Tây Nam, chiếm khoảng<br /> 30 % diện tích, có hướng thấp dần từ Đông Bắc xuống Tây Nam ra biển và thấp dần<br /> từ Tây sang Đông. Địa hình núi được tách ra với địa hình núi và đồng bằng với độ<br /> chênh cao < 100 m, độ phân cắt sâu từ 15 – 100 m. Trong phạm vi lưu vực sông Nhuệ<br /> - Đáy, địa hình đồi chiếm khoảng 10 % diện tích có độ cao < 200 m.<br /> Vùng đồng bằng: Diện tích vùng đồng bằng chiếm khoảng 60 % lãnh thổ, địa<br /> hình khá bằng phẳng có độ cao < 20 m và thấp dần từ Tây sang Đông, từ Tây Bắc<br /> xuống Đông Nam. Hướng chảy của sông Nhuệ - Đáy luôn thay đổi: thượng nguồn<br /> hướng Bắc – Nam; trung lưu và hạ lưu hướng Tây Bắc – Đông Nam. Thượng lưu sông<br /> Nhuệ - Đáy uốn khúc quanh co, hẹp và dốc, nhiều thác ghềnh, nước chảy xiết là nguy<br /> cơ tạo ra các hiện tượng xói lở, lũ quét….<br /> 1.3.2 Thổ nhƣỡng<br /> Lưu vực sông Nhuệ - Đáy được cấu thành bởi các đá biến chất, trầm tích, trầm<br /> <br /> tích phun trào, các đá xâm nhập và trầm tích bở rời tuổi từ Protezozoi đến hiện đại.<br /> Dựa vào thành phần thạch học, các thông số địa chất thủy văn và đặc điểm thủy động<br /> lực…. Có thể phân chia khu vực nghiên cứu thành 7 tầng chứa nước: các tầng chứa<br /> nước lỗ hỏng Holocen qh; các tầng chứa nước lỗ hỏng Pleistocen qp; các tầng chứa<br /> nước khe nứt m; các tầng chứa nước khe nứt t2a đg; các tầng chứa nước khe nứt t2 nt;<br /> các tầng chứa nước khe nứt p2 – t1 yd và các tầng chứa nước khe nứt eo.<br /> Lưu vực sông Nhuệ gồm các nhóm đất chính: nhóm đất mặn; phù sa; xám;<br /> vàng; đỏ; đất xói mòn trơ sỏi đá…<br /> Do lưu vực sông Nhuệ - Đáy có địa hình đa dạng, với các vùng đồi núi và<br /> 2/3 diện tích là đồng bằng, nên trên lưu vực có nhiều hệ sinh thái khác nhau như: rừng<br /> trên núi đất, núi đá vôi, các hệ sinh thái thủy vực nước ngọt, các vùng đất ngập<br /> nước.Hiện nay, rừng đầu nguồn lưu vực sông đang bị tàn phá nghiêm trọng. Diện tích<br /> rừng tự nhiên bị thu hẹp đáng kể. Theo số liệu khảo sát gần đây nhất, diện tích rừng<br /> trên lưu vực thuộc địa bàn Hà Nội chiếm 160,84 km2 (chiếm 6,36% diện tích lƣu vực<br /> trên địa bàn Hà Nội), trong đó có 55,2 km2 là rừng dự trữ; 105,64 km2 là rừng dày –<br /> nghèo.<br /> 1.3.3 Thảm thực vật<br /> Hiện nay rừng đầu nguồn đang bị khai thác, tàn phá nghiêm trọng làm giảm diện<br /> tích rừng tự nhiên và đa dạng sinh học bị giảm sút.<br /> Do lưu vực sông Nhuệ - Đáy có địa hình đa dạng với các vùng đồi núi và 2/3 diện tích<br /> là đồng bằng, nên trên lưu vực có nhiều hệ sinh thái như rừng trên núi đất, núi đá vôi,<br /> các hệ sinh thái thủy vực nước ngọt, các vùng đất ngập nước.<br /> Phần lớn lưu vực lừ những vùng đồng bằng đã bị khai phá từ lâu đời. Nhưng với<br /> một phần là diện tích rừng núi thuộc các khu rừng đặc dụng như Cúc Phương, Ba Vì,<br /> khu bảo vệ cảnh quan Hương Sơn, Hoa Lư, Vân Long, ngập nước mặn với thế giới<br /> sinh vật trong lưu vực vô cùng vô cùng phong phú, đa dạng. Tính đến năm 2002 toàn<br /> lưu vực có khoảng 16.770 ha rừng, trong đó diện tích rừng tự nhiên 3.922 ha, diện tích<br /> rừng trồng 12.484 ha.<br /> Những hậu quả do tác động của con người đến hệ sinh thái, đó là: khai thác quá<br /> mức làm mất cân bằng sinh thái; các kỹ thuật canh tác, chăm bón, bảo vệ thực vật<br /> nhằm tăng sản lượng cây trồng; chất thải sinh hoạt và công nghiệp; hệ sinh thái thủy<br /> vực nước mặn nơi nhận toàn bộ chất thải của lưu vực có nguy cơ bị hủy hoại; các<br /> nguy cơ tiềm ẩn.<br /> Hệ sinh thái tự nhiên trong lưu vực sông Nhuệ - Đáy bao gồm: Hệ sinh thái rừng<br /> kín lá rộng; Hệ sinh thái trảng cây bụi, cỏ trên núi đất; Hệ sinh thái rừng kín thường<br /> xanh cây lá rộng nhiệt đới trên núi đá vôi; Hệ sinh thái trảng cây bụi, trảng cỏ trên núi<br /> đá vôi.<br /> 1.4 Khí hậu, thủy văn<br /> 1.4.1 Khí hậu<br /> <br />  Mƣa<br /> Lượng mưa trung bình hàng năm trong khoảng 1554 – 1836 mm, với số ngày<br /> mưa 130 ÷ 140 ngày. Lượng mưa phân bố không đều theo cả không gian và thời gian.<br /> Theo không gian lượng mưa tăng dần từ bắc xuống nam. Lượng mưa trung bình<br /> năm vùng bắc từ Liên Mạc tới Đồng Quan là 1657 mm, vùng phía nam từ Đồng Quan<br /> trở xuống lượng mưa trung bình là 1769 mm.<br /> Theo thời gian lượng mưa cũng phân bố rất không đều, phân thành 2 mùa rõ rệt:<br /> mùa mưa và mùa khô.<br /> - Mùa mưa kéo dài từ tháng VI đến tháng XI, lượng mưa chiếm 80 ÷ 85%<br /> tổng lượng mưa năm. Trong thời kỳ này thường có bão với mưa và gió lớn, cường độ<br /> mạnh, lượng mưa trong bão chiếm khoảng 25 ÷ 35% lượng mưa cả năm.<br /> - Mùa khô kéo dài từ tháng XII đến tháng V năm sau với nửa thời kì đầu thời<br /> tiết lạnh, khô; nửa thời kì sau thời tiết mưa phùn. Lượng mưa đạt khoảng 300 ÷<br /> 400mm, chiếm khoảng 15 ÷ 20% tổng lượng mưa năm, chủ yếu là mưa phùn cường<br /> độ nhỏ. Lượng mưa các tháng mùa khô dưới 150 mm/tháng, trong đó tháng XII, I, II,<br /> III dưới 50 mm/tháng.<br /> Lượng mưa lớn nhất năm vùng phía bắc vào tháng VII, VIII; còn phía nam vào<br /> tháng VIII, IX. Lượng mưa trung bình 1 ngày lớn nhất là 120 ÷ 160 mm, 3 ngày lớn<br /> nhất là 180 ÷ 230 mm, 5 ngày lớn nhất là 210 ÷ 260 mm, 7 ngày lớn nhất là 230 ÷ 280<br /> mm. Chênh lệch lượng mưa thời đoạn ngắn giữa vùng phía trên Đồng Quan và phía<br /> dưới Đồng Quan khoảng 50 mm.<br /> Lưu vực sông Nhuệ là một trong những vùng có số ngày mưa phùn nhiều nhất<br /> cả nước, hằng năm có khoảng 40 ngày có mưa phùn.<br /> Bảng 1.1. Mƣa bình quân nhiều năm trạm Láng năm 2009(mm)<br /> Trạm<br /> <br /> I<br /> <br /> II<br /> <br /> III<br /> <br /> IV<br /> <br /> V<br /> <br /> VI<br /> <br /> VII<br /> <br /> VIII<br /> <br /> IX<br /> <br /> X<br /> <br /> XI<br /> <br /> XII<br /> <br /> Năm<br /> <br /> Láng<br /> <br /> 22.7<br /> <br /> 27.3<br /> <br /> 47.7<br /> <br /> 102.5<br /> <br /> 183<br /> <br /> 267.1<br /> <br /> 264.2<br /> <br /> 287.5<br /> <br /> 221.7<br /> <br /> 151.8<br /> <br /> 68.0<br /> <br /> 15.9<br /> <br /> 1653<br /> <br />  Nhiệt độ<br /> Lưu vực sông Nhuệ quanh năm tiếp nhận được lượng bức xạ mặt trời rất dồi<br /> dào và có nền nhiệt độ tương đối cao. Nhiệt độ không khí trung bình năm là 23 ÷<br /> 24ºC.<br /> Nhiệt độ không khí trong vùng thấp nhất vào mùa Đông (tháng XII ÷ II),<br /> nhiệt độ trung bình giảm xuống còn 16 – 19ºC. Vào mùa Hè (tháng V ÷ VIII) nhiệt<br /> độ trung bình tăng cao khoảng 27 ÷ 30 ºC.<br /> Bảng 1.2. Nhiệt độ bình quân tháng trạm Láng năm 2009(oC)<br /> Trạm<br /> <br /> I<br /> <br /> II<br /> <br /> III<br /> <br /> IV<br /> <br /> V<br /> <br /> VI<br /> <br /> VII<br /> <br /> VIII<br /> <br /> IX<br /> <br /> X<br /> <br /> XI<br /> <br /> XII<br /> <br /> Năm<br /> <br /> Láng<br /> <br /> 16.5<br /> <br /> 17.5<br /> <br /> 20.2<br /> <br /> 24.0<br /> <br /> 27.5<br /> <br /> 29.0<br /> <br /> 29.3<br /> <br /> 28.6<br /> <br /> 27.6<br /> <br /> 25.1<br /> <br /> 21.6<br /> <br /> 18.2<br /> <br /> 23.8<br /> <br />