Giá trị của sinh thiết màng phổi mù bằng kim castelain trong chẩn đoán nguyên nhân tràn dịch màng phổi

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> GIÁ TRỊ CỦA SINH THIẾT MÀNG PHỔI MÙ BẰNG KIM CASTELAIN<br /> TRONG CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI<br /> Ngô Thanh Bình*, Nguyễn Thị Tuyết Nhi**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác định giá trị của sinh thiết màng phổi (STMP) mù bằng kim castelain trong chẩn đoán<br /> nguyên nhân của tràn dịch màng phổi (TDMP).<br /> Phương pháp: nghiên cứu thử nghiệm chẩn đoán lâm sàng. Sinh thiết màng phổi (STMP) mù bằng kim<br /> castelain được thực hiện đối với những bệnh nhân TDMP dịch tiết không rõ nguyên nhân, hoặc chưa chẩn đoán<br /> được qua tế bào học và biểu hiện lâm sàng nghi ngờ do lao hoặc bệnh lý ác tính.<br /> Kết quả: Từ 7/2008 đến 2/2009, 105 trường hợp TDMP dịch tiết (72 nam và 33 nữ) nhập viện và được<br /> STMP mù bằng kim castelain để chẩn đoán. Có 67 trường hợp (63,8%) lao màng phổi và 38 trường hợp<br /> (36,2%) TDMP ác tính. Giá trị chẩn đoán của STMP mù bằng kim Castelain đối với lao màng phổi có độ nhạy:<br /> 50,7%, độ chuyên biệt: 100%, giá trị tiên đoán dương: 100%, và giá trị tiên đoán âm: 53,5%. Giá trị chẩn đoán<br /> của STMP mù bằng kim Castelain đối với TDMP ác tính có độ nhạy: 23,7%, độ chuyên biệt 100%, giá trị tiên<br /> đoán dương: 100%, và giá trị tiên đoán âm: 69,8%. Các biến chứng bao gồm 7 trường hợp đau ngực nơi sinh<br /> thiết (6,7%), 3 tràn khí màng phổi (2,9%), 2 tràn máu màng phổi (1,9%) và không có trường hợp nào sốc vagal<br /> cũng như tử vong.<br /> Kết luận: Sinh thiết màng phổi mù bằng kim Castelain có giá trị trong chẩn đoán đối với các TDMP dịch<br /> tiết không rõ nguyên nhân và tương đối an toàn.<br /> Từ khóa: Sinh thiết màng phổi, tràn dịch màng phổi, kim Castelain, lao màng phổi, ung thư màng phổi.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE VALUE OF BLIND PERCUTANEOUS PLEURAL BIOPSY BY CASTELAIN NEEDLE IN THE<br /> DIAGNOSIS OF PLEURAL EFFUSIONS<br /> Ngo Thanh Binh, Nguyen Thi Tuyet Nhi<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 415 - 422<br /> Objective: to evaluate the diagnostic value and the safe of blind percutaneous pleural biopsy (closed pleural<br /> biopsy) in the diagnosis of exudative pleural effusions.<br /> Method: Clinical diagnostic test. Blind percutaneous pleural biopsy by Castelain needle was performed on<br /> patients with undiagnosed exudative effusions, with non-diagnostic cytology, and a clinical suspicion of<br /> tuberculosis or malignancy.<br /> Results: From 7/2008 to 2/2009, 105 cases of exudative pleural effusions (72 male and 33 female patients)<br /> were admited and perfomed by blind percutaneous pleural biopsy by Castelain needle. There were 67 cases of<br /> tuberculous pleurisies (63.8%), 38 cases of malignant pleural effusions (36.2%). The diagnostic value of blind<br /> percutaneous pleural biopsy by Castelain needle for tuberculous pleurisies included sensitivity: 50.7%,<br /> specificity: 100%, positive predictive value: 100%, negative predictive value: 53.5%. The diagnostic value of<br /> blind percutaneous pleural biopsy by Castelain needle for malignant pleura effusions included sensitivity: 23.7%,<br /> specificity: 100%, positive predictive value: 100%, negative predictive value: 69.8%. Complications include 7<br /> * Bộ môn Lao và bệnh Phổi ĐHYD-TPHCM, ** Bộ môn lao va bệnh phổi – ĐHYD Cần Thơ<br /> Tác giả liên hệ: Bs Ngô Thanh Bình. ĐT: 0908955945,<br /> Email: bsthanhbinh@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> 415<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> cases of site chest pain (6.7%), 3 pneumothorax (2.9%), 2 haemothorax (1.9%), and no cases sufferred from<br /> vasovagal reaction as well as death.<br /> Conclusion: Blind percutaneous pleural biopsy by Castelain needle had diagnostic value for undiagnosed<br /> exudative effusions and was relatively safe.<br /> Keywords: pleural biopsy, pleural effusion, Castelain needle, tuberculous pleurisy, malignant pleura<br /> effusions<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Tràn dịch màng phổi (TDMP) là một biểu<br /> hiện bệnh lý màng phổi thường gặp trong thực<br /> hành lâm sàng và chẩn đoán nguyên nhân<br /> thường gặp nhiều khó khăn. Có nhiều nguyên<br /> nhân gây ra TDMP dịch tiết như lao, ung thư,<br /> nấm, sarcoidosis và cả những bệnh nhiễm ký<br /> sinh trùng,… trong đó, thường gặp nhất là do<br /> lao và ung thư. TDMP do lao chiếm đến 30% ở<br /> bệnh nhân lao(17,18,24,25). Việc chẩn đoán nguyên<br /> nhân chủ yếu dựa vào sự phân tích xét nghiệm<br /> dịch màng phổi (DMP), sinh thiết màng phổi<br /> (STMP) mù hay qua nội soi màng phổi(4,13,16,17).<br /> Tuy nhiên, vẫn còn 5-30% trường hợp TDMP<br /> dịch tiết không rõ nguyên nhân xảy ra ở những<br /> nước đã phát triển (3,12,13).<br /> Tại bệnh viện Lao và Bệnh Phổi Cần Thơ,<br /> hàng năm BN TDMP đến khám và nhập viện<br /> chiếm 40% trong tổng số BN nhập viện. Bệnh<br /> nhân TDMP tại đây chỉ được xem xét để chỉ<br /> định STMP mù khi ≥40 tuổi. Tại Việt Nam nói<br /> chung, tại Cần Thơ nói riêng chưa có nhiều đề<br /> tài nghiên cứu về vai trò của STMP mù bằng<br /> kim Castelain. Do vậy, chúng tôi thực hiện đề tài<br /> này nhằm xác định vai trò của STMP mù bằng<br /> kim Castelain trong chẩn đoán nguyên nhân<br /> TDMP, nhằm góp phần giúp cho các bác sĩ lâm<br /> sàng có được phương pháp chẩn đoán xác định<br /> nguyên nhân gây TDMP, nhất là do lao và do<br /> ung thư.<br /> <br /> 3. Tính tỉ lệ chẩn đoán được nguyên nhân<br /> TDMP do lao và do ung thư. Tính tỉ lệ các tai<br /> biến của thủ thuật STMP mù bằng kim<br /> Castelain.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Thử nghiệm chẩn đoán can thiệp lâm sàng<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Tất cả bệnh nhân trên 15 tuổi có biểu hiện<br /> TDMP dịch tiết, nhập viện tại bệnh viện LaoBệnh phổi Cần Thơ từ tháng 7/2008 đến 2/2009 và<br /> đều được STMP.<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> Tất cả các TDMP dịch tiết không rõ nguyên<br /> nhân, chưa chẩn đoán được qua tế bào học và<br /> biểu hiện lâm sàng nghi ngờ do lao hoặc bệnh lý<br /> ác tính.<br /> Xác định TDMP dịch tiết theo tiêu chuẩn<br /> Light(13,16): khi có một trong nhiều tiêu chuẩn sau:<br /> - Protein dịch màng phổi/protein huyết<br /> thanh > 0,5<br /> - LDH dịch màng phổi/LDH huyết thanh ><br /> 0,6<br /> - LDH dịch màng phổi > 2/3 giới hạn trên<br /> bình thường của LDH huyết thanh<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Bệnh nhân không hợp tác, không đồng ý<br /> làm STMP mù.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> <br /> Rối loạn đông máu.<br /> <br /> 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng<br /> của bệnh nhân trong nhóm nghiên cứu.<br /> <br /> Nhiễm khuẩn vùng da định STMP.<br /> <br /> 2. Tính độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên<br /> đoán dương, giá trị tiên đoán âm của STMP mù<br /> bằng kim Castelain trong chẩn đoán lao màng<br /> phổi và TDMP ác tính.<br /> <br /> 416<br /> <br /> Bệnh nhân tràn mủ màng phổi trên đại thể,<br /> cấy DMP có vi khuẩn thường và đáp ứng tốt với<br /> điều trị bằng kháng sinh.<br /> Tràn máu màng phổi do chấn thương ngực.<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> TDMP lượng quá ít.<br /> <br /> Tiêu chuẩn chẩn đoán TDMP do lao và do ung<br /> thư: (18,24)<br /> - TDMP ác tính được chẩn đoán khi:<br /> Có sự hiện diện của tế bào ác tính trong<br /> DMP.<br /> Lâm sàng, hình ảnh học phối hợp với tính<br /> lan rộng (tổn thương di căn), kèm theo một số<br /> chất đánh dấu ung thư.<br /> TDMP trên BN đã được chẩn đoán ung thư<br /> ở một cơ quan khác.<br /> - Chẩn đoán TDMP do lao khi:<br /> Có AFB dương tính bằng nhuộm soi hoặc<br /> nuôi cấy DMP hoặc mẫu mô STMP.<br /> Có lao phổi kèm theo (có AFB trong đàm<br /> hay dịch rửa phế quản dương tính).<br /> Có lâm sàng và cận lâm sàng phù hợp.<br /> TDMP dịch tiết, tỉ lệ tế bào lympho chiếm ưu<br /> thế, IDR≥10, không phát hiện nguyên nhân<br /> khác, không đáp ứng với điều trị kháng sinh<br /> thường nhưng đáp ứng tốt điều trị lao.<br /> Điều trị thử với thuốc kháng lao đáp ứng tốt.<br /> <br /> Phương pháp tiến hành nghiên cứu<br /> Chuẩn bị dụng cụ STMP mù<br /> Dụng cụ STMP mù là kim Castelain<br /> Dụng cụ sát khuẩn vị trí vùng da để tiến<br /> hành STMP (kìm, bông gòn, gạc vô khuẩn, khăn<br /> mổ có lỗ, dung dịch sát khuẩn: cồn, povidine).<br /> 15 ml Lidocain 1% hoặc 2% dùng cho gây tê<br /> tại chỗ.<br /> Kim chọc hút 18 (18 gauge), ống tiêm cỡ 20<br /> – 30 ml dùng để gắn kim STMP; một dao mổ;<br /> dụng cụ khâu (kim khâu da, chỉ khâu không<br /> tan, kìm kẹp kim, nhíp); các lọ đựng mẫu mô<br /> màng phổi có chứa formalin 10% (dùng cho<br /> mô học) và nước muối sinh lý (dùng để cấy<br /> mẫu mô sinh thiết); và các ống nghiệm, lọ<br /> (bằng thủy tinh hoặc bằng nhựa) dùng đựng<br /> các mẫu dịch thử.<br /> Máy hút dịch, ống dây nối với máy hút và<br /> ống nối chạc ba có khóa điều chỉnh.<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Chuẩn bị bệnh nhân trước khi STMP mù<br /> Bệnh nhân được khai thác tiền căn, bệnh sử,<br /> khám lâm sàng, chụp X-quang phổi thẳng và<br /> nghiêng và siêu âm ngực (đối với TDMP lượng<br /> ít) để đánh giá vị trí và mức độ TDMP, từ đó<br /> giúp xác định vị trí STMP thích hợp.<br /> Tiến hành làm đầy đủ các xét nghiệm tiền<br /> phẫu như công thức máu, thời gian chảy máu,<br /> đông máu (TS-TC), thời gian prothrombin, ion<br /> đồ máu, chức năng gan, chức năng thận…<br /> Giải thích rõ về tình trạng bệnh tật và<br /> phương pháp tiến hành thủ thuật STMP. Sau đó,<br /> bệnh nhân, thân nhân hiểu, hợp tác và đồng ý<br /> làm cam kết để tiến hành thủ thuật. Bệnh nhân<br /> nên dùng điểm tâm nhẹ trước khi tiến hành thủ<br /> thuật.<br /> Tiền mê (atropine: 0,25 – 0,5 mg tiêm dưới<br /> da và diazepam: 5 – 10 mg uống).<br /> <br /> Các bước tiến hành STMP mù<br /> Sau khi đã đo dấu hiệu sinh tồn và tiền mê<br /> 15 – 60 phút trước khi thực hiện thủ thuật, bệnh<br /> nhân ngồi thẳng trên ghế tựa, lưng hơi cong<br /> hướng về người thủ thuật viên, hai tay đặt thoải<br /> mái trên thành ghế và tư thế đầu nhìn thẳng về<br /> phía trước.<br /> Đánh dấu và sát khuẩn da tại vị trí STMP.<br /> Trải khăn mổ có lỗ. Gây tê tại chỗ bằng lidocain<br /> 2 % (4 – 6 ml) theo từng lớp giải phẫu từ da, tổ<br /> chức dưới da cho tới màng phổi. Dùng dao mổ<br /> số 11 rạch da dài 0,5 cm để tạo đường đi dễ<br /> dàng cho kim sinh thiết. Sau đó, dùng kim<br /> STMP mù Castelain (sau khi đã gắn que thông<br /> đặc vào cannula bên ngoài) đâm thẳng góc với<br /> mặt da tại vị trí rạch da xuyên qua thành ngực<br /> vào khoang màng phổi (kiểm tra thấy DMP<br /> chảy ra thì đầu kim đã vào khoang màng phổi).<br /> Lấy que thông đặc của kim Castelain ra và gắn<br /> cannula sinh thiết vào cannula bên ngoài, sau đó<br /> lui cả cannula bên ngoài và cannula sinh thiết<br /> đến khi có cảm giác vướn thì dừng lại (Khi đó<br /> cannula sinh thiết đã móc vào màng phổi<br /> thành). Cố định cannula bên ngoài và lui cannla<br /> sinh thiết khi đó cannula sinh thiết đã cắt được<br /> <br /> 417<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> mẫu mô màng phổi thành. Mẫu mô màng phổi<br /> được lấy tại 3 vị trí 3 giờ, 6 giờ và 9 giờ.<br /> Sau khi đã STMP xong, rút kim sinh thiết ra,<br /> khâu vết mổ lại và băng ép bằng gạc vô khuẩn.<br /> Tiến hành lấy mẫu mô màng phổi từ kim sinh<br /> thiết cho vào lọ xét nghiệm. Lấy khoảng 2 – 4<br /> mẫu mô màng phổi cố định trong lọ đựng dung<br /> dịch Formaline 10% để làm giải phẫu bệnh, và<br /> trong lọ dung dịch nước muối sinh lý để nuôi<br /> cấy tìm AFB.<br /> Trong trường hợp dịch màng phổi nhiều cần<br /> tiến hành chọc hút dịch màng phổi điều trị<br /> nhằm tháo bỏ dịch ra khỏi khoang màng phổi<br /> bằng cách nối hệ thống máy hút dịch với kim<br /> sinh thiết qua một dây ống dẫn lưu dịch và hút<br /> với áp lực từ – 10 cm đến – 20 cm H2O.<br /> Nếu kết quả giải phẫu bệnh lý của STMP lần<br /> thứ nhất chỉ ghi nhận viêm xơ màng phổi hoặc<br /> không ghi nhận bệnh lý rõ ràng, có thể tiến hành<br /> STMP lần thứ hai, lần thứ ba (nhưng tối đa<br /> không quá 3 lần) trước khi kết luận.<br /> <br /> Theo dõi sau STMP mù<br /> Theo dõi dấu hiệu sinh tồn (tri giác, mạch,<br /> huyết áp, nhịp thở, nhiệt độ) và các dấu hiệu của<br /> biến chứng sớm (đau ngực, khó thở, chảy<br /> máu…) ngay sau khi thực hiện thủ thuật và<br /> trong vòng 4 – 24 giờ, nếu cần có thể chụp Xquang phổi thẳng kiểm tra ngay để phát hiện<br /> kịp thời các biến chứng như tràn khí, tràn máu<br /> màng phổi và choáng.<br /> <br /> Thống kê và xử lý số liệu<br /> Dùng phần mềm SPSS 10.0 để nhập, quản lý<br /> và xử lý số liệu. Các biến số được phân tích bằng<br /> các test thống kê thích hợp, giá trị P < 0,05 được<br /> đánh giá là có ý nghĩa thống kê. Cách tính các<br /> giá trị của thủ thuật: độ nhạy: a/(a+c); độ chuyên<br /> biệt: d/(d+b); giá trị tiên đoán dương: a/(a+b); giá<br /> trị tiên đoán âm: d/(d+b). Trong đó, (a): dương<br /> tính thật; (b): dương tính giả; (c): âm tính giả; (d):<br /> âm tính thật.<br /> <br /> 418<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Từ 7/2008 đến 2/2009, có 105 trường hợp TDMP<br /> dịch tiết nhập viện và được tiến hành STMP mù<br /> để chẩn đoán. Trong đó, các BN này được chẩn<br /> đoán xác định cuối cùng thành 2 nhóm:<br /> Nhóm I: TDMP do lao 67 BN (63,8%).<br /> Nhóm II: TDMP ác tính 38 BN (36,2%)<br /> <br /> Đặc điểm bệnh nhân của nhóm nghiên cứu<br /> Đặc điểm tuổi và giới tính<br /> Bảng 1: Sự phân bố tuổi và giới tính (Pearson’s χ2<br /> test)<br /> ≤ 30<br /> <br /> Nhóm I<br /> (N1=67)<br /> 5 (7,5%)<br /> <br /> Nhóm II<br /> (N2=38)<br /> 0 (0%)<br /> <br /> 31 – 40<br /> <br /> 11 (16,4%)<br /> <br /> 2 (5,3%)<br /> <br /> 41 – 50<br /> <br /> 17 (25,4%)<br /> <br /> 4 (10,5%)<br /> <br /> 51 – 60<br /> <br /> 16 (23,9%)<br /> <br /> 6 (15,8%)<br /> <br /> 61 – 70<br /> <br /> 5 (7,5%)<br /> <br /> 8 (21,1%)<br /> <br /> > 70<br /> <br /> 13 (19,4%)<br /> <br /> 18 (47,4%)<br /> <br /> Đặc điểm Phân bố<br /> Lứa tuổi<br /> <br /> Giới tính<br /> <br /> Nam<br /> <br /> 51 (76,1%)<br /> <br /> 21 (55,3%)<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> 16 (23,9%)<br /> <br /> 17 (44,7%)<br /> <br /> p<br /> 4 tuần 23 (34,3%)<br /> Sốt<br /> 52 (77,6%)<br /> Triệu Đau ngực 63 (94%)<br /> chứng<br /> Ho khan 60 (89,6%)<br /> Khó thở 38 (56,7%)<br /> Sụt cân 33 (44,8%)<br /> Phì đại hạch ngoại<br /> biên<br /> <br /> Nhóm II<br /> (N2=38)<br /> 8 (21,1%)<br /> 19 (50%)<br /> 11 (28,9%)<br /> 8 (21,1%)<br /> 36 (94,7%)<br /> 33 (86,8%)<br /> 29 (76,3%)<br /> 24 (63,2%)<br /> 3<br /> <br /> p<br /> 0,325<br /> <br /> 0,002<br /> <br /> -<br /> <br /> Đa số các trường hợp TDMP dịch tiết có thời<br /> gian khởi bệnh trên 1 tuần ở cả hai nhóm (89,5%<br /> và 78,9%). Điều này cũng được ghi nhận tương<br /> tự như trong các NC khác(2,8,11,18,19,20). Không có sự<br /> khác biệt về thời gian khởi phát bệnh giữa hai<br /> nhóm (p=0,325).<br /> Các triệu chứng lâm sàng của TDMP dịch<br /> tiết như sốt, ho khan, khó thở, đau ngực cũng<br /> phù hợp với các NC trong y văn(2,4,6,8,11,24,25). Có<br /> sự khác biệt về biểu hiện lâm sàng giữa 2<br /> nhóm (p=0,002).<br /> <br /> Đặc điểm X-quang phổi, phản ứng da với<br /> tuberculin (TST), và dịch màng phổi<br /> Đặc điểm X-quang phổi: Tất cả các trường<br /> hợp TDMP dịch tiết đều được chẩn đoán xác<br /> định bằng chụp X-quang phổi thẳng sau-trước<br /> qui ước và X-quang phổi nghiêng.<br /> Bảng 3: Đặc điểm trên X- quang phổi (Pearson’s χ2<br /> test)<br /> Đặc điểm X-quang<br /> phổi<br /> Vị trí<br /> Bên phải<br /> Bên trái<br /> 2 bên<br /> Mức độ<br /> Ít<br /> TDMP<br /> Vừa<br /> Nhiều<br /> Tổn thương Thâm<br /> nhiễm<br /> kết hợp<br /> U<br /> <br /> Nhóm I<br /> (N1=67)<br /> 39 (58,2%)<br /> 27 (40,3%)<br /> 1 (1,5%)<br /> 12 (19,7%)<br /> 47 (70,1%)<br /> 8 (11,9%)<br /> 10 (14,9%)<br /> 0<br /> <br /> Nhóm II<br /> P<br /> (N2=38)<br /> 24 (63,2%) 0,406<br /> 12 (31,6%)<br /> 2 (5,3%)<br /> 2 (5,3%) < 0,001<br /> 19 (50,0%)<br /> 17 (44,7%)<br /> 0<br /> 3 (7,9%)<br /> <br /> Đa số các trường hợp là TDMP một bên<br /> nhiều hơn hai bên (97,14% so với 2,86%) và bên<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> phải nhiều hơn bên trái (60% so với 37,14%). NC<br /> này cũng phù hợp với các NC trong y văn(8,9,18,25).<br /> Đồng thời, NC này cũng ghi nhận TDMP mức<br /> độ vừa và nhiều chiếm nhiều hơn TDMP lượng<br /> ít (86,67% so với 13,33%). Trong TDMP do lao<br /> thì thường gặp nhất là TDMP lượng ít và lượng<br /> vừa, ngược lại, trong TDMP ác tính thì chủ yếu<br /> là TDMP lượng vừa và lượng nhiều. Điều này<br /> cũng được phù hợp với y văn(11,13,17,18,24). Ngoài<br /> hình ảnh TDMP và xẹp phổi, không ít các<br /> trường hợp có kèm theo hình ảnh tổn thương<br /> nhu mô phổi như thâm nhiễm, khối u và các<br /> biểu hiện này xuất hiện tùy thuộc vào từng<br /> nguyên nhân bệnh lý gây TDMP dịch tiết. Điều<br /> này cũng được ghi nhận trong y văn(11,16). Đồng<br /> thời, phần lớn các trường hợp TDMP dịch tiết<br /> (86,67%) được tiến hành STMP mà không cần<br /> chỉ dẫn của siêu âm, chỉ có 14 trường hợp TDMP<br /> khu trú lượng ít và chọc dò màng phổi lần đầu<br /> thất bại (13,33%) cần nhờ đến siêu âm đánh dấu<br /> vị trí chọc dò và STMP. Theo O’Moore P.V. et<br /> al(21), cho rằng đối với những trường hợp chọc<br /> dò lần đầu tiên không thành công hoặc TDMP<br /> khu trú thì siêu âm giúp đánh dấu vị trí chọc dò<br /> và STMP đến 97%. Ngoài ra, chưa có trường<br /> hợp nào phải cần sự hỗ trợ thêm của CT scan<br /> lồng ngực.<br /> <br /> Đặc điểm phản ứng da với tuberculin<br /> (TST)<br /> Bảng 4: Phản ứng da với tuberculin (TST)<br /> (Pearson’s χ2 test)<br /> TST<br /> Am tính<br /> Dương tính<br /> <br /> Nhóm I<br /> 17 (25,4%)<br /> 50 (74,6%)<br /> <br /> Nhóm II<br /> 26 (68,4%)<br /> 12 (31,6%)<br /> <br /> P<br /> < 0,001<br /> <br /> Các BN lao màng phổi cho cho tỉ lệ TST (+)<br /> cao (74,6%). Điều này cũng phù hợp với y<br /> văn(2,4,7,8,18,24,26). Tuy nhiên, vẫn còn một tỉ lệ<br /> nhất định TDMP do lao có phản ứng lao tố âm<br /> tính. Theo Arun G., nếu lập lại xét nghiệm này<br /> sau 6 đến 8 tuần thì hầu như luôn luôn dương<br /> tính(2). Sự khác biệt kết quả TST ở 2 nhóm có ý<br /> nghĩa thống kê (p