Giáo trình hình thành ứng dụng cơ sở lý luận trong cơ cấu kinh tế trang trại p2

Chia sẻ: Dfsaf Fasrew | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

51
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong nghị quyết hội nghị TW4 khoá VIII, phương hướng khuyến khích phát triển, kinh tế trang trại đã được xác định rõ thêm”... Kinh tế trang trại với các hình thức sở hữu khác nhau (sở hữu nhà nước, tập thể, tư nhân). Được phát triển chủ yếu để trồng cây dài ngày, chăn nuôi đại gia súc ở những nới có nhiều ruộng đất,khuyến khích việc khai thác đất đai vào mục đích này”. Nghị quyêt 06 - NQ\TW của Bộ chính trị ngày 10/11/1998 đã chỉ rõ ở nông thôn hiện nay đang phát triển mặt hàng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình hình thành ứng dụng cơ sở lý luận trong cơ cấu kinh tế trang trại p2

C¸c trang tr¹i ë trung du, miÒn nói ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc trång rõng, b¶o vÖ rõng, phñ xanh ®Êt trå ng ®åi nói träc vµ sö dông hiÖu qu¶ tµi nguyªn ®Êt ®ai - nh÷ng viÖc lµm nµy ®· gãp phÇn tÝch cùc c¶i t¹o vµ b¶o vÖ m «i trêng sinh thaÝ trªn c¸c vïng ®Êt níc . 3. §Æc trng cña kinh tÕ trang tr¹i. Ngay tõ khi kinh tÕ trang tr¹i míi h×nh thµnh ë mét sè níc c«ng nghiÖp ho¸ T©y ¢u, C. M¸c d· lµ ngêi ®Çu tiªn ®a ra nhËn xÐt chØ râ ®Æc trng c¬ b¶n cña kinh tÕ trang tr¹i víi kinh tÕ tiÓu n«ng. Ngêi chñ trang tr¹i s¶n xuÊt vµ b¸n tÊt c¶, kÓ c¶ thãc gièng. Cßn ngêi tiÓu n«ng s¶n xuÊt vµ tù tiªu thô hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm lµm ra vµ m ua b¸n cµng Ýt cµng tèt. - Tr¶i qua hµng thÕ kû, ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i thùc tÕ ®· chøng minh ®Æc trng c¬ b¶n cña kinh tÕ trang tr¹i lµ s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ theo nhu cÇu cña thÞ trêng. - C ã sù tËp trung tÝch tô cao h¬n râ rÖt so víi møc b×nh qu©n cña hé kinh tÕ ë tõng vïng vÒ c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nh ®Êt ®ai, vèn, lao ®éng. 11
- Ngêi chñ trang tr¹i còng lµ ngêi trùc tiÕp s¶n xuÊt qu¶n lý. - S¶n xuÊt ®i vµo chuyªn m«n ho¸ cao h¬n, ¸p dông nhiÒu tiÕn bé khoa häc kü thuËt, lªn gi¸ trÞ s¶n phÈm thu nhËp vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ ngµy cµng t¨ng. - C¸c tµi s¶n còng nh s¶n phÈm thuéc quyÒn së h÷u gia ®×nh vµ ®îc ph¸p luËt b¶o hé. 4. Tiªu chÝ nhËn d¹ng kinh tÕ trang tr¹i. §Ó x¸c ®Þnh mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh c¬ së trong n«ng nghiÖp cã ph¶i lµ trang tr¹i hay kh«ng, th× ph¶i cã tiªu chÝ ®Ó nhËn d¹ng trang tr¹i cã c¨n cø khoa häc tiªu chÝ nhËn d¹ng trang tr¹i cÇn ph¶i hµm chøa ®îc ®Æc trng c¬ b¶n cña trang tr¹i, nh»m ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc nhËn d¹ng trang tr¹i, chóng ta ®i vµo x¸c ®Þnh c¸c tiªu chÝ vÒ mÆt ®Þnh tÝnh còng nh mÆt ®Þnh lîng cña trang tr¹i. VÒ mÆt ®Þnh tÝnh, tiªu chÝ trang tr¹i biÓu hiÖn ®Æc trng c¬ b¶n cña trang tr¹i lµ s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸. VÒ mÆt ®Þnh lîng, tiªu chÝ nhËn d¹ng trang tr¹ i th«ng qua c¸c chØ tiªu cô thÓ nh»m ®Ó nhËn d¹ng, ph©n 12
biÖt lo¹i c¬ së s¶n xuÊt nµo ®îc coi lµ trang tr¹i, lo¹i c¬ së nµo kh«ng ®îc coi lµ trang tr¹i vµ ®Ó ph©n lo¹i gi÷a c¸c trang tr¹i víi nh vÒ quy m«. C¸c lo¹i chØ tiªu cô thÓ chñ yÕu thêng dïng ®Ó x¸c ®Þnh tiªu chÝ ®Þnh híng cña trang tr¹i lµ tû suÊt hµng ho¸, khèi lîng vµ gi¸ trÞ s¶n lîng n«ng s¶n hh vµ c¸c chØ sè phô, bæ sung thêng dïng lµ quy m« ®Êt trång trät, sè ®Çu gia sóc, gia cÇm ch¨n nu«i, quy m« vèn ®Çu t, quy m« lao ®éng sö dông, th u nhËp trªn ®¬n vÞ ®Êt ®ai, lao ®éng, vèn ®Çu t... Tuy nhiªn trong thùc tÕ thêng chØ chän 1, 2 chØ sè tiªu biÓu nhÊt chØ râ ®îc, lîng hµng ho¸ ®îc ®Æc trng c¬ b¶n nhÊt cña trang tr¹i vµ dÔ nhËn biÕt nhÊt. Trªn thÕ giíi, ®Ó nhËn d¹ng thÕ nµo lµ mét tr ang tr¹i, ë c¸c níc phæ biÕn chØ sö dông tiªu chÝ ®Þnh tÝnh chung cã ®Æc trng lµ s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸, kh«ng ph¶i lµ s¶n xuÊt tù tóc. ChØ cã mét sè Ýt níc sö dông tiªu chÝ ®Þnh lîng nh (Mü, Trung quèc). ë Mü tríc ®©y cã quy ®Þnh mét c¬ së s¶n xuÊt ®îc coi lµ trang tr¹i khi cã gi¸ trÞ s¶n lîng n«ng s¶n hµng ho¸ ®¹t 250USD trë lªn vµ hiÖn nay quy ®Þnh lµ 1000USD trë 13
lªn. ë T rung Quèc quy ®Þnh tiªu chÝ cña c¸c hé chuyªn (t¬ng tù nh trang tr¹i ) cã tû suÊt hµng ho¸, 70 - 80% trë lªn vµ gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸ cao gÊp 2 - 3 lÇn b×nh qu©n cña c¸c hé n«ng d©n. ë ViÖt Nam, kinh tÕ trang tr¹i míi h×nh thµnh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nh÷ng ®· cã sù hiÖn diÖn hÇu hÕt c¸c ngµnh s¶n xuÊt, N«ng, L©m nghiÖp, ë c¸c vïng kinh tÕ víi c¸c quy m« vµ ph¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh ®a d¹ng, nhng vµ lµ vÊn ®Ò míi nªn cha x¸c ®Þnh ®îc tiªu chÝ cô thÓ ®Ó nhËn d¹ng vµ ph©n lo¹i trang tr¹i vÒ ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng. §Ó x¸c ®Þnh thÕ nµo lµ trang tr¹i ë níc ta, tríc hÕt nªn sö dông tiªu chÝ ®Þnh tÝnh, lÊy ®Æc trng s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ lµ chñ yÕu nh kinh nghiÖm cña c¸c níc, kh¸c víi tiÓu n«ng s¶n xuÊt tù tóc kh«ng ph¶i lµ trang tr¹i. VÒ ®Þnh lîng lÊy chØ sè tû suÊt hµng ho¸ tõ 70 - 75% trë lªn vµ gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸ vît tréi gÊp 3 - 5 lÇn so v íi hé n«ng d©n trung b×nh (trong níc, trong vïng, trong ngµnh s¶n xuÊt). VÒ quy m« c¸c yÕu tè s¶n xuÊt cña trang tr¹i níc ta hiÖn x¸c ®Þnh lµ: 14
- Q uy m« vèn tõ 40 triÖu ®ång trë lªn ®èi víi trang tr¹i phÝa B¾c vµ Duyªn H¶i miÒn trung vµ 50 triÖu ®ång trë lªn ®èi víi trang tr¹i Nam Bé vµ T©y Nguyªn. - Q uy m« ®Êt ®ai: DiÖn tÝch c©y hµng n¨m tõ 2 ha ®èi víi trang tr¹i phÝa B¾c vµ 3 ha ®èi víi trang tr¹i Nam Bé. - §èi víi trang tr¹i ch¨n nu«i, sè ®Çu gia sóc quy ®Þnh cña tiªu chÝ trang tr¹i lµ tõ 10 con trë l ªn ®èi víi trang tr¹i ch¨n nu«i bß s÷a, 100 con trë lªn ®èi víi trang tr¹i ch¨n nu«i lîn, nghÜa lµ tæng ®µn lîn cña trang tr¹i ph¶i lµ 200 con trªn 1 n¨m, v× th«ng thêng mçi n¨m nu«i 2 løa. 5.§iÒu kiÖn ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i. Kinh tÕ t rang tr¹i lµ s¶n phÈm tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®i lªn c«ng nghiÖp ho¸. Nã lµ ®éi qu©n tù chñ s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓ n vµ lµ ®éi xung kÝch trong s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Kinh tÕ trang tr¹i ë mét quèc gia ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn khi héi tô nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ. - §iÒu kiÖn cÇn ®èi víi trang tr¹i (®iÒu kiÖn vÜ m«) 15
+ Quèc gia ®ã ph¶i cã nÒn kinh tÕ ®· chuyªn m«n ho¸ hoÆc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. + Mçi quèc gia cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng hoµn chØnh, trong ®ã thÞ trêng n«ng nghiÖp ®Çu vµo, ®Çu ra ®Òu lµ hµng ho¸ . + Nhµ níc c«ng nhËn vµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ trang t r¹i. - §iÒu kiÖn ®ñ ®èi víi kinh tÕ trang tr¹i. + Cã mét bé phËn d©n c cã nguyÖn väng, së thÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸. Ho¹t ®éng kinh doanh trang tr¹i. + Ngêi chñ ph¶i cã tr×nh ®é kiÕn thøc qu¶n lý kinh tÕ trang tr¹i s¶n xuÊt hµng ho¸. + Cã tiÒm n¨ng vÒ t liÖu s¶n xuÊt kinh doanh (vèn ®Êt ®ai, thiÕt bÞ). Vèn s¶n xuÊt bao gåm vèn tù cã vèn ®i vay trong ®ã vèn tù cã ph¶i chiÕm phÇn lín ph¶i cã ®ñ vèn th× c¸c ý ®å cña chñ míi cã kh¶ n¨ng thùc thi. Cßn ®Êt ®ai lµ ®iÒu kiÖn quan träng, lµ tiÒn ®Ò cho viÖc h×nh thµnh trang tr¹i. Kh«ng cã ®Êt ®ai th× kh«ng thÓ coi lµ s¶n xuÊt n«ng 16
nghiÖp. Nh÷ng ®iÒu kiÖn trªn kh«ng ®ßi hái ph¶i thËt ®Çy ®ñ ®ång bé, hoµn chØnh ngay tõ ®Çu mµ cã sù biÕn ®éng vµ ph¸t triÓn qua tõng giai ®o¹n. ë ViÖt Nam, sù ra ®êi cñ a h×nh thøc kinh tÕ trang tr¹i gia ®×nh ®îc b¾t nguån tõ c¸c chÝnh s¸ch ®æi míi kinh tÕ nãi chung vµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu n«ng nghiÖp n«ng th«n nãi riªng trong tõng n¨m gÇn ®©y. ChØ thÞ 1400 cña Ban BÝ th (31/10/1981) vÒ kho¸n s¶n phÈm ®Õn nhãm vµ ngêi lao ®éng cho phÐp gia ®×nh chñ ®éng sö dông mét phÇn lao ®éng vµ thu nhËp song cha thay ®æi g× vÒ quan hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt, vÉn gi÷ chÕ ®é ph©n phèi theo ngµy c«ng. TiÕp ®Õn lµ nghÞ quyÕt 10 cña Bé chÝnh trÞ (5/4/1988) ®· n©ng cao møc tù chñ kinh doanh cña héi x· viªn trªn c¶ 3 mÆt. T liÖu s¶n xuÊt, ®îc giao kho¸n ruéng ®Êt tõ 15 n¨m trë lªn, kh«ng bÞ h¹n chÕ viÖc mua s¾m t liÖu kh¸c, tr©u, bß vµ nhiÒu c«ng cô lao ®éng thuéc tµi s¶n tËp thÓ ®îc chuyÓn thµnh së h÷u cña x· viªn, tæ chøc lao ®éng, t ù ®¶m nhËn phÇn lín c¸c kh©u trong quy tr×nh s¶n xuÊt vµ ph©n phèi (ngoµi phÇn ®ãng gãp vµ trao ®æi tho¶ thuËn víi c¸c hîp t¸c x·, x· viªn hëng toµn bé phÇn thu nhËp cßn l¹i xo¸ bá chÕ ®é hîp t¸c ph©n phèi theo ngµy c«ng).Tõ chç chØ ®îc lµm 17
chñ phÇn kinh tÕ gia ®×nh víi tÝnh c¸ch lµ s¶n phÈm phô, qua kho¸n 100 ®Õn 10 hé x· viªn ®· trë thµnh chñ thÓ chÝnh trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. ®ång thêi víi viÖc thõa nhËn hé gia ®×nh n«ng d©n lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, ®¶ng vµ nhµ níc tõng bíc t¹o dùng m«i tr êng thÓ chÕ thuËn lîi cho kinh tÕ hé gia ®×nh tù do ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ dÞch vô, b×nh ®¼ng trong c¸c quan hÖ kinh tÕ. X¸c ®Þnh nÒn kinh tÕ níc ta tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia s¶n xuÊt ph¸t triÓn theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. LuËt ®Êt ®ai ®îc Quèc Héi th«ng qua ngµy 14/7/1993 thùc hiÖn viÖc giao ®Êt l©u dµi trong hé n«ng d©n, thõa nhËn n«ng d©n cã 5 quyÒn sö dông ®Êt. Ngoµi ra nhµ níc cßn ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch, c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n nh»m hç trî vèn cho c¸c hé n«ng d©n lµm giµu vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nh: chØ thÞ sè 202 - v Ò cho vay vèn s¶n xuÊt N«ng - L©m nghiÖp ®Õn hé s¶n xuÊt. QuyÕt ®Þnh 327 - ct...råi quyÕt ®Þnh Trung ¬ng V kho¸ 7, nghÞ quyÕt trung ¬ng I kho¸ VIII ®· v¹ch ra ®êng lèi chiÕn lîc, t¹o ra bíc ngoÆt c¬ b¶n cho sù ®æi míi vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n nh ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n nh ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp 18
theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, g¾n t¨ng trëng kinh tÕ víi ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ toµn diÖn kinh tÕ x· héi ë ®Þa ph¬ng. §êng lèi chiÕn lîc trªn ®· gi¶i phãng vµ ph¸t huy triÖt ®Ó mäi tiÒm n¨ng kinh tÕ hé gia ®×nh n«ng d©n trong ®iÒu kiÖn kinh t Õ thÞ trêng, chuÈn bÞ nh÷ng ®iÒu kiÖn chÝn muåi cho sù ra ®êi cña mét h×nh thøc kinh tÕ míi: kinh tÕ trang tr¹i. §Õn nay kinh tÕ trang tr¹i ®· ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trªn kh¾p c¸c vïng cña c¶ níc, ®Æc biÖt ph¸t triÓn m ¹nh ë miÒn nam, trung du vµ m iÒn nói, ven biÓn. §· xuÊt hiÖn m« h×nh trang tr¹i nh: trang tr¹i thuÇn n«ng, trang tr¹i thuÇn l©m nghiÖp, trang tr¹i chuyªn ch¨n nu«i, trang tr¹i chuyªn nu«i trång thuû s¶n, trang tr¹i ph¸t triÓn tæng hîp n«ng l©m nghiÖp, n«ng ng nghiÖp, n«ng l©m ng nghiÖp, kÕt hîp víi c«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp hoÆc dÞch vô... 19
PhÇn II Thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë níc ta 1. Vµi nÐt vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë mét sè níc trªn thÕ giíi. Trªn thÕ giíi kinh tÕ trang tr¹i xuÊt hiÖn tõ cuèi th Õ kû thø XVII ®Çu thÕ kû XVIII, tr¶i qua vµi thÕ kû tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ®îc kh¼ng ®Þnh lµ m« h×nh kinh tÕ phï hîp ®ath hiÖu qu¶ cao trong s¶n xuÊt n«ng ng nghiÖp ë mçi khu vùc, mçi quèc gia ®Òu cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn kh¸c nhau, phong tôc tËp qu¸n kh¸c nhau cho nªn cã c¸c m« h×nh trang tr¹i kh¸c nhau. Lo¹i h×nh trang tr¹i gia ®×nh sö dông søc lao ®éng trong gia ®×nh lµ chÝnh, kÕt hîp thuª nh©n c«ng phô theo m ïa vô, lµ m« h×nh s¶n xuÊt phæ biÕn trong nÒn n«ng nghiÖp thÕ giíi. Ch©u © u c¸i n«i cña cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp lÇn I ®· xuÊt hiÖn h×nh thøc tæ chøc trang tr¹i n«ng nghiÖp s¶n 20