Giáo trình kế toán thương mại dịch vụ

Chia sẻ: Vu Thanh Thao | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:195

Thêm vào BST

Báo xấu

1.315
lượt xem 585
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

(NB) Kế toán Thương mại-dịch vụ là một trong những môn chuyên ngành của học sinh-sinh viên chuyên ngành Kế toán. Để giúp sinh viên có kiến thức chuyên sâu về hoạch toán đặc thù của hoạt động kinh doanh thương mại-dịch vụ tại các doanh nghiệp, khoa Tài Chính Kế Toán-Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM xin giới thiệu giáo trình này

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình kế toán thương mại dịch vụ

ÑAÏI HOÏC COÂNG NGHIEÄP TP.HCMKHOA TAØI CHÍNH KEÁ TOAÙN Bieân soaïn Th.s Vuõ Thò Thuyø Linh – Chuû bieân Th.s Nguyeãn Thò Thu Hieàn – Hieäu ñính TS. Nguyeãn Trung Tröïc – Th.S Ñoaøn Vaên Ñính GIAÙO TRÌNH KEÁ TOAÙN THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ Lưu hành nội bộ - năm 2007 1 http://www.ebook.edu.vn
LÔØI MÔÛ ÑAÀU Keá toaùn Thöông maïi – dòch vuï laø moät trong nhöõng moân hoïc chuyeân ngaønh cuûa hoïc sinh – sinh vieân chuyeân ngaønh Keá toaùn. Ñeå giuùp sinh vieân coù kieán thöùc chuyeân saâu veà haïch toaùn ñaëc thuø cuûa hoaït ñoäng kinh doanh thöông maïi – dòch vuï taïi caùc doanh nghieäp, khoa Taøi Chính Keá Toaùn – Tröôøng Ñaïi hoïc Coâng Nghieäp TP. HCM xin giôùi thieäu giaùo trình naøy. Noäi dung cuûa giaùo trình ñaõ caên cöù vaøo luaät Keá toaùn, heä thoáng chuaån möïc keá toaùn vaø caùc chính saùch keá toaùn cuûa Vieät Nam ñaõ ban haønh trong thôøi gian qua ñeå toång hôïp vaø bieân soaïn neân giaùo trình “Keá toaùn thöông maïi – dòch vuï ” vôùi caùc chöông nhö sau : Chöông 1 : Toång quan veà doanh nghieäp thöông maïi - dòch vuï Chöông 2 : Keá toaùn cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi Chöông 3 : Keá toaùn mua baùn haøng hoaù trong nöôùc Chöông 4 : Keá toaùn xuaát nhaäp khaåu Chöông 5 : Keá toaùn kinh doanh dòch vuï Chöông 6 : Keá toaùn xaây döïng Gíao trình do Th.s Traàn Phöôùc – Phoù khoa Taøi chính keá toaùn,Th.s Nguyeãn Thò Thu Hieàn – Tröôûng boä moân keá toaùn 2 http://www.ebook.edu.vn
– Khoa TCKT, Th.s Vuõ Thò Thuøy Linh, TS. Nguyeãn Trung Tröïc giaûng vieân cuûa khoa bieân soaïn . Maëc duø Taùc giaû ñaõ coù nhieàu coá gaéng, song khoâng theå traùnh khoûi nhöõng khieám khuyeát, raát mong nhaän ñöôïc nhöõng yù kieán ñoùng goùp cuûa baïn ñoïc vaø ñoàng nghieäp ñeå taøi lieäu ñöôïc hoaøn chænh hôn Traân troïng caùm ôn Caùc Taùc giaû 3 http://www.ebook.edu.vn
M ỤC L Ụ C Trang CHƯƠNG I: TOÅNG QUAN VEÀ DOANH NGHIEÄP THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ 1.1. Khaùi nieäm vaø ñoái töôïng kinh doanh 6 thöông maïi - dòch vuï 1.2. Ñaëc ñieåm doanh nghieäp thöông maïi 7 dòch vu 1.3. Toå chöùc coâng taùc keá toaùn trong 9 doanh nghieäp thöông maïi - dòch vuï. CHÖÔNG 2: KEÁ TOAÙN CHEÂNH LEÄCH TYÛ GIAÙ HOÁI ÑOAÙI 2.1. Caùc khaùi nieäm 15 2.2. Nguyeân taéc ghi nhaän vaø xöû lyù cheânh 18 leäch tyû giaù 2.3. Nguyeân taéc haïch toaùn cheânh leäch tyû 20 giaù hoái ñoaùi 2.4. Keá toaùn cheânh leäch tyû giaù 21 CHÖÔNG 3: KEÁ TOAÙN MUA BAÙN HAØNG HOAÙ TRONG NÖÔÙC 3.1. Toång quaùt 30 4 http://www.ebook.edu.vn
3.2.. Keá toaùn mua haøng hoaù 32 3.3. Keá toaùn baùn haøng hoaù 42 CHÖÔNG 4: KEÁ TOAÙN XUAÁT NHAÄP KHAÅU HAØNG HOÙA 4.1. Toång quaùt 66 4.2. Keá toaùn nhaäp khaåu haøng hoaù tröïc tieáp 75 4.3. Keá toaùn nhaäp khaåu uyû thaùc 95 4.4. Keá toaùn xuaát khaåu tröïc tieáp 102 4.5. Keá toaùn xuaát khaåu uûy thaùc 110 CHÖÔNG 5: KEÁ TOAÙN HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH DÒCH VUÏ 5.1. Keá toaùn hoaït ñoäng kinh doanh nhaø haøng 123 5.2. Keá toaùn kinh doanh khaùch saïn 135 5.3. Keá toaùn kinh doanh du lòch 147 5.4. Keá toaùn hoaït ñoäng kinh doanh vaän taûi 155 CHÖÔNG 6: KEÁ TOAÙN DOANH NGHIEÄP XAÂY DÖÏNG 6.1. Ñaëc ñieåm ngaønh xaây döïng 169 6.2. Keá toaùn hoaït ñoäng xaây döïng 172 5 http://www.ebook.edu.vn
CHÖÔNG 1 TOÅNG QUAN VEÀ DOANH NGHIEÄP THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ 1.1 KHAÙI NIEÄM VAØ ÑOÁI TÖÔÏNG KINH DOANH THÖÔNG MAÏI - DÒCH VUÏ 1.1.1 Khaùi nieäm Hoaït ñoäng kinh doanh thöông maïi laø hoaït ñoäng löu thoâng phaân phoái haøng hoaù treân thò tröôøng buoân baùn cuûa töøng quoác gia rieâng bieät hoaëc giöõa caùc quoác gia vôùi nhau Kinh doanh dòch vuï laø ngaønh kinh doanh saûn phaåm voâ hình, chaát löôïng khoù ñaùnh giaù vì chòu nhieàu yeáu toá taùc ñoäng töø ngöôøi baùn, ngöôøi mua vaø thôøi ñieåm chuyeån giao dòch vuï ñoù, raát nhieàu loaïi hình dòch vuï phuï thuoäc vaøo thôøi vuï Trong neàn kinh teá, quaù trình löu chuyeån haøng hoaù vaø dòch vuï phuïc vuï ñöôïc giao cho nhieàu ngaønh ñaûm nhaän nhö : noäi thöông, ngoaïi thöông, löông thöïc, vaät tö, döôïc phaåm, du lòch, böu ñieän, vaän taûi… 6 http://www.ebook.edu.vn
1.1.2 Ñoái töôïng kinh doanh thöông maïi – dòch vuï Ñoái töôïng kinh doanh thöông maïi laø caùc loaïi haøng hoaù phaân theo töøng ngaønh nhö noâng, laâm, thuûy, haûi saûn; haøng coâng ngheä phaåm tieâu duøng; vaät tö thieàt bò; thöïc phaåm cheá bieán; löông thöïc Hoaït ñoäng dòch vuï raát ña daïng vaø phong phuù, toàn taïi döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau : dòch vuï thöông maïi, dòch vuï trong hoaït ñoäng kinh doanh xuaát nhaäp khaåu, du lòch, tö vaán, ñaàu tö, baûo hieåm, vaän taûi…Trong giaùo trình, taùc giaû xin giôùi thieäu 3 lónh vöïc thoâng duïng nhaát : nhaø haønh khaùch saïn, kinh doanh du lòch, vaän taûi 1.2 ÑAËC ÑIEÅM DOANH NGHIEÄP THÖÔNG MAÏI - DÒCH VUÏ 1.2.1 Ñaëc ñieåm veà löu chuyeån haøng hoùa Löu chuyeån haøng hoùa laø quaù trình vaän ñoäng cuûa haøng hoùa, kheùp kín moät voøng luaân chuyeån cuûa haøng hoùa trong caùc doanh nghieäp thöông maïi dòch vuï. Löu chuyeån haøng hoùa bao goàm ba khaâu: Mua vaøo, döï tröõ vaø baùn ra. Trong ñieàu kieän kinh doanh hieän nay, caùc doanh nghieäp thöông maïi caàn tính toaùn döï tröõ haøng hoùa hôïp lyù, traùnh ñeå haøng toàn kho quaù lôùn, keùo daøi moät voøng luaân chuyeån haøng hoaù, 7 http://www.ebook.edu.vn
nhaèm söû duïng voán hôïp lyù, tieát kieäm chi phí, taêng hieäu quaû kinh teá. Quaù trình saûn xuaát vaø tieâu thuï caùc saûn phaåm dòch vuï thöôøng dieãn ra ñoàng thôøi ngay cuøng moät ñòa ñieåm neân cung – caàu dòch vuï khoâng theå taùch rôøi nhau maø phaûi ñöôïc tieán haønh ñoàng thôøi 1.2.2 Ñaëc ñieåm veà vieäc tính giaù Trong quaù trình mua haøng, caùc doanh nghieäâp thöông maïi caàn tính toaùn xaùc ñònh ñuùng ñaén giaù thanh toaùn trong khaâu mua ñeå xaùc ñònh ñuùng giaù voán cuûa haøng hoaù tieâu thuï laøm cô sôû xaùc ñònh keát quaû kinh doanh. Veà nguyeân taéc, haøng hoaù trong doanh nghieäp thöông maïi ñöôïc xaùc ñònh theo giaù mua thöïc teá ôû töøng khaâu kinh doanh : - Trong khaâu mua: Giaù mua thöïc teá laø soá tieàn thöïc teá maø doanh nghieäp phaûi chi ra ñeå coù ñöôïc quyeàn sôû höõu veà soá haøng hoaù ñoù. Giaù mua thöïc teá bao goàm giaù thanh toaùn vôùi ngöôøi baùn (+) Chi phí thu mua (+) Caùc khoaûn thueá khoâng ñöôïc hoaøn laïi (-) Caùc khoaûn giaûm giaù, haøng mua traû laïi, chieát khaáu thöông maïi ñöôïc höôûng (neáu coù). - Trong khaâu döï tröõ (thôøi ñieåm nhaäp kho): Trò giaù voán haøng hoùa nhaäp kho bao goàm giaù thanh toaùn vôùi ngöôøi 8 http://www.ebook.edu.vn
baùn (+) Chi phí thu mua (+) Cacù khoaûn thueá khoâng ñöôïc hoaøn laïi (-) Caùc khoaûn giaûm giaù, haøng mua traû laïi, chieát khaáu thöông maïi ñöôïc höôûng (neáu coù). - Trong khaâu baùn: Trò giaù voán cuûa haøng hoaù tieâu thuï ñöôïc xaùc ñònh ñuùng baèng giaù voán haøng hoùa nhaäp kho ñeå ñaûm baûo nguyeân taéc nhaäp giaù naøo xuaát giaù ñoù. Tuy nhieân, do söï bieán ñoäng giaù treân thò tröôøng, doanh nghieäp thöông maïi phaûi mua haøng töø nhieàu nhaø cung caáp khaùc nhau, vì vaäy giaù xuaát baùn cuûa haøng hoùa coù theå aùp duïng moät trong caùc phöông phaùp sau: + Ñôn giaù bình quaân gia quyeàn: + Gía thöïc teá ñích danh; + Giaù nhaäp tröôùc – xuaát tröôùc + Giaù nhaäp sau xuaát tröôùc Saûn phaåm dòch vuï coù söï khaùc bieät nhau veà cô caáu chi phí so vôùi caùc saûn phaåmvaät chaát khaùc : tyû troïng chi phí nguyeân vaät lieäu thaáp, chi phí nhaân coângtröïc tieáp vaø chi phí saûn xuaát chung töông ñoái cao. Trò giaù voán cuûa dòch vuï cung caáp cuõng chính laø giaù thaønh cuûa saûn phaåm dòch vuï 1.3 TOÅ CHÖÙC COÂNG TAÙC KEÁ TOAÙN TRONG DOANH NGHIEÄP THÖÔNG MAÏI - DÒCH VUÏ. 1.3.1 Nguyeân taéc toå chöùc 9 http://www.ebook.edu.vn
Toå chöùc coâng taùc keá toaùn doanh nghieäp laø vieäc toå chöùc söû duïng caùc phöông phaùp keá toaùn ñeå thöïc hieän vieäc ghi cheùp, phaân loaïi, toång hôïp caùc nghieäp vuï kinh teá taøi chính phaùt sinh phuø hôïp vôùi chính saùch vaø cheá ñoä keá toaùn taøi chính hieän haønh , phuø hôïp vôùi ñaëc ñ ieåm tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp ñaûm baûo thöïc hieän toát chöùc naêng nhieäm vuï cuûa keá toaùn. Do ñoù, vieäc toå chöùc coâng taùc keá toaùn caàn thöïc hieän theo caùc nguyeân taéùc sau: 1.1 Toå chöùc coâng taùc keá toaùn phaûi ñuùng vôùi nhöõng quy ñònh trong ñieàu leä toå chuùc keá toaùn nhaø nöôùc, trong cheá ñoä keá toaùn ban haønh phuø hôïp vôùi caùc chính saùch, cheá ñoä quaûn lyù kinh teá taøi chính cuûa nhaø nöôùc trong töøng thôøi kyø. 1.2 Toå chöùc coâng taùc keá toaùn phaûi phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm toå chuùc saûn xuaát kinh doanh, toå chöùc quaûn lyù cuûa doanh nghieäp 1.3 Toå chöùc coâng taùc keá toaùn trong doanh nghieäp phaûi ñaûm baûo nguyeân taéc tieát kieän vaø hieäu quaû. 1.4 Toå chöùc coâng taùc keá toaùn phaûi ñaûm baûo keát hôïp toát giöõa keá toaùn taøi chính vaø keá toaùn quaûn trò. 1.3.2 Noäi dung toå chöùc Toå chöùc coâng taùc keá toaùn laø vieäc toå chöùc thöïc hieän haïch toaùn ban ñaàu, phaân loaïi toång hôïp caùc nghieäp vuï kinh teá – taøi chính baèng caùc phöông phaùp keá toaùn ñuùng vôùi 10 http://www.ebook.edu.vn
nguyeân taéc, cheá ñoä, theå leä keá toaùn do nhaø nöôùc ban haønh vaø phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, ñieàu kieän cuûa doanh nghieäp, noäi dung cuï theå cuûa toå chöùc coâng taùc keá toaùn trong doanh nghieäp bao goàm. 1.3.2.1 Toå chuùc haïch toaùn ban ñaàu: Haïch toaùn ban ñaàu laø khaâu ñaàu tieân, quan troïng cuûa coâng taùc keá toaùn. Moïi nghieäp vuï kinh teá- taøi chính phaùt sinh ñeàu phaûi laäp chöùng töø keá toaùn laøm cô sôû cho vieäc ghi soå keá toaùn. Theo cheá ñoä chöùng töø keá toaùn hieän haønh (ban haønh keøm theo quyeát ñònh soá 1141 -TC/CÑKT ngaøy 01/11/1995 cuûa Boä Taøi chính) bao goàm 05 loaïi chöùng töø: - Chöùng töø keá toaùn tieàn löông: 9 maãu -Chöùng töø keá toaùn veà haøng toàn kho: 8 maãu - Chöùng töø keá toaùn veà baùn haøng : 10 maãu. - Chöùng töø keá toaùn veà tieàn teä : 7 maãu. - Chöùng töø keá toaùn veà taøi saûn coá ñònh: 5 maãu. Chöùng töø keá toaùn coù hai heä thoáng : - Heä thoáng chöùng töø keá toaùn baét buoäc: Laø nhöõng chöùng töø keá toaùn phaûn aùnh caùc moái quan heä kinh teá giöõa caùc phaùp nhaân. Ñoái vôùi heä thoáng chöùng töø naøy, nhaø nöôùc 11 http://www.ebook.edu.vn
quy ñònh thoáng nhaát veà quy caùch, maãu bieåu, chæ tieâu phaûn aùnh vaø phöông phaùp laäp; - Heä thoáng chöùng töø keá toaùn höôùng daãn: Chuû yeáu laø nhöõng chöùng töø söû duïng trong noäi boä doanh nghieäp. Ñoái vôùi heä thoáng chöùng töø naøy, nhaø nöôùc chæ höôùng daãn caùc chæ tieâu cô baûn, caên cöù vaøo ñaëc ñieåm, ñieàu kieän cuï theå maø caùc doanh nghieäp vaän duïng coù theå theâm hoaëc bôùt hay thay ñoåi thieát keá maãu bieåu. Theo noäi dung toå chöùùc coâng taùc keá toaùn naøy, tuøy thuoäc vaøo ñaëc ñieåm saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp, caên cöù vaøo heä thoáng chöùng töø keá toaùn nhaø nöôùc ñaõ ban haønh, caùc doanh nghieäp caàn xaùc ñònh caùc loaïi chöùng töø caàn söû duïng, thöïc hieän toát vieäc toå chöùc luaân chuyeån chöùng töø keá toaùn nhö kieåm tra chöùng töø, ghi soå, baûo quaûn, löu tröõ chöùng töø. 1.3.2.2Toå chöùc vaän duïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn Heä thoáng taøi khoaûn nhaø nöôùc ban haønh söû duïng cho taát caû caùc loaïi hình doanh nghieäp, thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá nhaèm phuïc vuï cho vieäc toång hôïp vaø kieåm tra kieåm soaùt caùc ñoái töôïng keá toaùn Heä thoáng taøi khoaûn do Boä Taøi Chính phaùt haønh theo quyeát ñònh soá 15/2006/QÑ-BTC bao goàm : 12 http://www.ebook.edu.vn
- Töø loaïi 1 ñeán loaïi 4 : nhöõng taøi khoaûn taøi saûn – nguoàn voán, ghi keùp, coù soá dö cuoái kyø duøng ñeå laäp baûng caân ñoái keá toaùn - Töø loaïi 5 ñeán loaïi 9 : nhöõng taøi khoaûn trung gian, ghi keùp, khoâng coù soá dö cuoái kyø, ñöôïc phaûn aùnh treân baûng baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh - Loaïi 0 coù soá dö cuoái ky,ø ghi ñôn, ngoaøi baûng caân ñoái keá toaùn 1.3.2.3 Toå chöùc vaän duïng cheá ñoä soå keá toaùn - Toå chöùc heä thoáng soå keá toaùn toång hôïp vaø chi tieát xöû lyù thoâng tin töø caùc chöùng töø keá toaùn nhaèm phuïc vuï cho vieäc xaùc laäp caùc baùo caùo taøi chính vaø quaûn trò, nhaèm kieåm tra, kieåm soaùt caùc loaïi taøi saûn, nguoàn voán, töøng quaù trình hoaït ñoäng - Theo luaät Keá toaùn heä thoáng soå bao goàm : soå caùi, soå nhaät kyù(theo maãu baét buoäc veà noäi dung vaø phöông phaùp ghi cheùp), soå, theû keá toaùn chi tieát(qui ñònh mang tính höôùng daãn) - Heâï thoáng soå keá toaùn phaûi phuø hôïp vôùi hình thöùc keáâ toaùn, theo höôøng daãn cuûa Boä taøi chính taïi quyeát ñònh soá 15/2006 ngaøy 20/3/2006 coù caùc hình thöùc keá toaùn nhö sau : + Nhaät kyù chung 13 http://www.ebook.edu.vn
+ Nhaät kyù – soå caùi + Chöùng töø ghi soå + Nhaät kyù – chöùng töø + Keá toaùn treân maùy vi tính 1.3.2.4 Toå chöùc cung caáp thoâng tin qua heä thoáng baùo caùo keá toaùn - Heä thoáng baùo caùo taøi chính duøng ñeå cung caáp thoâng tin veá tình hình taøi chính, tình hình kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa doanh nghieäp, ñaùp öùng yeâu caàu quaûn lyù cuûa doanh nghieäp, cô quan nhaø nöôùc vaø nhu caàu höõu ích cuûa ngöôøi söû duïng ñeå ñöa ra caùc quyeát ñònh kinh teá, theo qui ñònh hieän nay goàm + Baûng caân ñoài keá toaùn + Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh + Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä + Baûng thuyeát minh baùo caùo taøi chính - Baùo caùo keá toaùn quaûn trò bao goàm caùc baùo caùo laäp ra ñeå phuïc vuï cho yeâu caàu quaûn trò cuûa doanh nghieäp ôû nhieàu caáp khaùc nhau vaø khoâng baét buoäc phaûi coâng khai 14 http://www.ebook.edu.vn
CHÖÔNG 2 KEÁ TOAÙN CHEÂNH LEÄCH TYÛ GIAÙ HOÁI ÑOAÙI 2.1 CAÙC KHAÙI NIEÄM 2.1.1 Tyû giaù hoái ñoaùi Hoái ñoaùi (Exchange) : laø söï chuyeån ñoåi töø moät ñoàng tieàn - naøy sang ñoàng tieàn khaùc xuaát phaùt töø caùc yeâu caàu thanh toaùn giöõa caùc caù nhaân, caùc coâng ty, caùc toå chöùc thuoäc 2 quoác gia khaùc nhau döïa treân moät tyû leä nhaát ñònh giöõa 2 ñoàng tieàn. Tyû leä ñoù goïi laø tyû giaù hoái ñoaùi (tyû giaù) Tyû giaù hoái ñoaùi giöõa(Exchange rate) 2 ñoàng tieàn chính - laø giaù caû cuûa ñoàng tieàn naøy tính baèng moät soá ñôn vò ñoàng tieàn kia. Ví duï tyû giaù giöõa USD vaø VNÑ, vieát laø USD/VNÑ, chính laø soá löôïng VNÑ caàn thieát ñeå mua 1 USD Tyû giaù hoái ñoaùi theo Luaät ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät - Nam laø tyû leä giöõa giaù trò cuûa ñoàng tieàn Vieät Nam vôùi giaù 15 http://www.ebook.edu.vn
trò cuûa ñoàng tieàn nöôùcngoaøi vaø ñöôïc hình thaønh treân cô sôû cung caàu ngoaïi teä treân thò tröôøng coù söï ñieàu tieát cuûa Nhaø nöôùc, do ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam xaùc ñònh vaøcoâng boá Trong quan heä giao dòch vôùi khaùch haøng caùc ngaân haøng - nieâm yeát 2 tyû giaù : tyû giaù baùn ngaân haøng aùp duïng khi baùn ngoaïi teä; tyû giaù mua ngaân haøng aùp duïng khi mua ngoaïi teä; giöõa 2 tyû giaù coù cheânh leäch nhaèm ñaûm baûo ngaân haøng thu lôïi nhuaän 2.1.2 Cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi Trong quaù trình kinh doanh phaùt sinh caùc ñôn vò tieàn teä khaùc vôùi ñôn vò tieàn teä söû duïng trong keá toaùn vaø laäp baùo caùo taøi chính, thì qui ñoåi vaø seõ laøm phaùt sinh cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi. Caùc khaùi nieäm veà cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi - Ñôn vò tieàn teä keá toaùn: Laø ñôn vò tieàn teä ñöôïc söû duïng chính thöùc trong vieäc ghi soå keá toaùn vaø laäp baùo caùo taøi chính. - Ngoaïi teä: Laø ñôn vò tieàn teä khaùc vôùi ñôn vò tieàn teä keá toaùn cuûa moät doanh nghieäp. - Tyû giaù hoái ñoaùi: Laø tyû giaù trao ñoåi giöõa hai ñôn vò tieàn teä. 16 http://www.ebook.edu.vn
- Cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi: Laø cheânh leäch phaùt sinh töø vieäc trao ñoåi thöïc teá hoaëc quy ñoåi cuûa cuøng moät soá löôïng ngoaïi teä sang ñôn vò tieàn teä keá toaùn theo caùc t yû giaù hoái ñoaùi khaùc nhau. - Tyû giaù hoái ñoaùi cuoái kyø: Laø tyû giaù hoái ñoaùi söû duïng taïi ngaøy laäp Baûng Caân ñoái keá toaùn. - Caùc khoaûn muïc tieàn teä: Laø tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn hieän coù, caùc khoaûn phaûi thu, hoaëc nôï phaûi traû baèng moät löôïng tieàn coá ñònh hoaëc coù theå xaùc ñònh ñöôïc. 2.1.3 Caùc tröôøng hôïp phaùt sinh cheânh leäch tyû giaù - Cheânh leäch tyû giaù ñaõ thöïc hieän : cheânh leäch do thöïc teá phaùt sinh trong kyø töø caùc giao dòch mua baùn h aøng hoaù, dòch vuï, vay – nôï, thanh toaùn… baèng ngoaïi teä ñöôïc qui ñoåi theo tyû giaù hoái ñoaùi ngaøy giao dòch ( tyû giaù thöïc teá hay tyû giaù giao dòch bình quaân treân thò tröôøng ngoaïi teä lieân ngaân haøng do ngaân haøng Nhaø nöôùc coâng boá taïi thôøi ñieåm phaùt sinh nghieäp vuï), coù 2 tröôøng hôïp : + Ñoái vôùi DN ñang hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh keå caû coù ñaàu tö xaây döïng cô baûn + Ñoái vôùi DN chöa hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ñang ñaàu tö xaây döïng cô baûn ñeå hình thaønh TSCÑ 17 http://www.ebook.edu.vn
- Cheânh leäch tyû giaù chöa thöïc hieän : cheânh leäch do ñaùnh giaù laïi caùc khoaûn muïc tieàn teä coù goác ngoai teä taïi ngaøy laäp baûng caân ñoái keá toaùn ôû thôøi ñieåm cuoái naêm taøi chính, ñöôïc ghi theo tyû giaù hoái ñoaùi cuoái kyø cho caû 2 tröôøng hôïp neâu treân - Cheânh leäch töø chuyeån ñoåi baùo caùo taøi chính cuûa hoaït ñoäng ôû nöôùc ngoaøi 2.2.NGUYEÂN TAÉC GHI NHAÄN VAØ XÖÛ LYÙ CHEÂNH LEÄCH TYÛ GIAÙ 2.2.1 Nguyeân taéc ghi nhaän cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi - Vieäc qui ñoåi ngoaïi teä ra ñôn vò tieàn teä keá toaùn caên cöù vaøo tyû giaù giao dòch thöïc teá taïi thôøi ñieåm phaùt sinh nghieäp vuï ñeå ghi soå vaø theo doõi nguyeân teä treân taøi khoaûn 007 - Ñoái vôùi “caùc khoaûn muïc tieàn teä” coù phaùt sinh ng oaïi teä laøm giaûm, ghi soå theo tyû giaù ghi treân soå keá toaùn ( tyû giaù xuaát ngoaïi teä, tyû giaù nhaän Nôï). Ngöôïc laïi, coù phaùt sinh ngoaïi teä laøm taêng, ghi soå theo tyû giaù thöïc teá - Ñoái vôùi “caùc khoaûn muïc phi tieàn teä” coù phaùt sinh ngoaïi teä, ghi soå theo tyû giaù thöïc teá - Cuoái naêm taøi chính, phaûi ñaùnh giaù laïi caùc khoaûn muïc tieàn teä coù goác ngoaïi teä theo tyû gía hoái ñoaùi cuoái kyø laø tyû giaù giao dòch bình quaân treân thò tröôøng ngoaïi teä lieân ngaân haø ng do 18 http://www.ebook.edu.vn
ngaân haøng Nhaø nöôùc coâng boá taïi thôøi ñieåm laäp baûng caân ñoái keá toaùn 2.2.2 Nguyeân taéc xöû lyù cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi - Ñoái vôùi DN ñang hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh keå caû ñaàu tö xaây döïng cô baûn + Toaøn boä cheânh leäch ñaõ thöïc hieän ghi nhaän vaøo doanh thu hoaëc chi phí hoaït ñoäng taøi chính treân baùo caùo keát quaû kinh doanh cuûa naêm taøi chính + Toaøn boä cheânh leäch chöa thöïc hieän ghi nhaän vaøo khoaûn “cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi”, sau khi buø tröø giöõa phaùt sinh Nôï vaø phaùt sinh Coù seõ chuyeån vaøo doanh thu hoaëc chi phí hoaït ñoäng taøi chính treân baùo caùo keát quaû kinh doanh cuûa naêm taøi chính + DN khoâng ñöôïc chia lôïi nhuaän hoaëc traû coå töùc treân laõi cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi chöa thöïc hieän - Ñoái vôùi DN chöa hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ñang ñaàu tö xaây döïng cô baûn + Toaøn boä cheânh leäch ñaõ thöïc hieän vaø chöa thöïc hieän phaûn aùnh luõy keá treân baûng caân ñoái keá toaùn chæ tieâu “che ânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi” + Khi keát thuùc quaù trình ñaàu tö , ôû thôøi ñieåm quyeát toaùn, baøn giao ñöa taøi saûn coá ñònh vaøo hoaït ñoäng, keát chuyeån 19 http://www.ebook.edu.vn
toaøn boä vaøo doanh thu hoaëc chi phí hoaït ñoäng taøi chính treân baùo caùo keát quaû kinh doanh cuûa naêm taøi chính coù ñöa TSCÑ vaøo söû duïng hoaëc phaân boå toái ña naêm naêm keå töø khi coâng trình ñöa vaøo hoaït ñoäng - Phaùt sinh töø chuyeån ñoåi baùo caùo taøi chính cuûa hoaït ñoäng nöôùc ngoaøi + Cô sôû ñoù phuï thuoäc DN trong nöôùc, tính ngay vaøo doanh thu hoaëc chi phí hoaït ñoäng taøi chính trong kyø + Cô sôû ñoù hoaït ñoäng ñoäc laäp vôùi DN trong nöôùc, phaûn aùnh luõy keá treân taøi khoaûn “cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi” vaø chæ ñöôïc tính vaøo doanh thu hoaëc chi phí hoaït ñoäng taøi chính khi DN thanh lyù khoaûn ñaàu tö thuaàn ñoù ôû cô sôû nöôùc ngoaøi 2.3 NGUYEÂN TAÉC HAÏCH TOAÙN CHEÂNH LEÄCH TYÛ GIAÙ HOÁI ÑOAÙI 2.3.1 Phöông phaùp chæ söû duïng tyû giaù thöïc teá (1) Taøi khoaûn thuoäc vaät tö, haøng hoaù, T SCÑ, doanh thu, chi phí, beân Nôï caùc TK voán baèng tieàn, beân Nôï caùc khoaûn phaûi thu, beân Coù caùc TK phaûi traû, caùc khoaûn thueá phaûi noäp khi phaùt sinh nghieäp vuï lieân quan ñeán ngoaïi teä … thì phaûi ghi soå theo TGTT luùc phaùt sinh nghieäp vuï. (2) Beân Coù caùc TK voán baèng tieàn thì phaûi ghi soå theo TGTT luùc xuaát ngoaïi teä. TGTT xuaát ngoaïi teä coù theå löïa 20 http://www.ebook.edu.vn