Giáo trình Kỹ thuật chiếu sáng - Vũ Hùng Cường

Chia sẻ: Nguyễn Thị Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:224

Thêm vào BST

Báo xấu

3.109
lượt xem 542
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung "Giáo trình Kỹ thuật chiếu sáng" gồm 5 chương trong đó chương 1 nói về lý thuyết cơ sở kỹ thuật chiếu sáng nhằm nhắc lại các đại lượng và đơn vị quan trắc cùng với khái niệm các yêu cầu trong kỹ thuật chiếu sáng, các chương 2,3 và 4 có tính hướng đối tượng, nhằm vào kỹ thuật và phương pháp tính toán khác nhau cho 3 đối tượng thiết kế chiếu sáng: chiếu sáng bên trong, chiếu sáng bên ngoài và chiếu sáng đường giao thông. Chương 5 nhằm trình bày về đèn, chóa đèn và các vấn đề liên quan, là phần kiến thức thực tế thay đổi rất nhanh theo các thời kỳ, thường thiếu tài liệu tham khảo bằng tiếng Việt.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Kỹ thuật chiếu sáng - Vũ Hùng Cường

TRUNG TÂM ĐIỆN TỬ MÁY TÍNH TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH GIÁO TRÌNH KỸ THUẬT CHIẾU SÁNG (Ấn bản lần thứ ba) Biên soạn: Vũ Hùng Cường TPHCM – Tháng 9/2011
LÔØI NOÙI ÑAÀU G iaùo trình naøy ñöôïc soaïn trong boái caûnh hoïc vieân caùc khoùa cuûa Lôùp chuyeân ñeà THIEÁT KEÁ ÑIEÄN HÔÏP CHUAÅN, taïi Trung Taâm Ñieän Töû Maùy tính, Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Töï nhieân TPHCM, caàn moät giaùo trình heä thoáng ñeå tham khaûo vaø oân taäp deã daøng phaàn Thieát keá chieáu saùng. Chöông 1 noùi veà lyù thuyeát cô sôû kyõ thuaät chieáu saùng nhaèm nhaéc laïi caùc ñaïi löôïng vaø ñôn vò quang traéc, cuøng vôùi khaùi nieäm caùc yeâu caàu trong kyõ thuaät chieáu saùng. Caùc chöông 2,3 vaø 4 coù tính höôùng ñoái töôïng, nhaèm vaøo kyõ thuaät vaø phöông phaùp tính toaùn khaùc nhau cho 3 ñoái töôïng thieát keá chieáu saùng: chieáu saùng beân trong (indoor lighting), chieáu saùng beân ngoaøi (outdoor lighting) vaø chieáu saùng ñöôøng giao thoâng (road lighting). Chöông 5 nhaèm trình baøy veà ñeøn vaø choùa ñeøn vaø caùc vaán ñeà lieân quan, laø phaàn kieán thöùc thöïc teá thay ñoåi raát nhanh theo caùc thôøi kyø, thöôøng thieáu taøi lieäu tham khaûo baèng tieáng Vieät. Giaùo trình coù tham khaûo vaø vieän daãn nhieàu yeâu caàu trong caùc tieâu chuaån chieáu saùng hieän haønh cuûa Vieät Nam vaø cuûa Uûy ban Quoác teá veà Chieáu saùng CIE (Commission Internaltionale D’Eclairage). Ñaây khoâng phaûi laø moät giaùo trình toaøn taäp cho moïi ngöôøi, do ñoù taùc giaû khoâng coù tham voïng trình baøy taát caû caùc vaán ñeà veà kyõ thuaät chieáu saùng. Maët khaùc, coù moät soá noäi dung trình baøy tröïc quan hay ví duï tính toaùn daøi doøng, ñaõ coù trong baøi giaûng cuûa lôùp hoïc, thì cuõng khoâng caàn laëp laïi trong giaùo trình, ñeå tieát kieäm giaáy in, goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng. Trong giaùo trình coù söû duïng laïi moät soá caùc hình veõ, döõ lieäu, vaø hình aûnh cuûa moät soá ñoàng nghieäp, nhaø saûn xuaát, vaø chuyeân gia khaùc, maø taùc giaû chöa coù ñieàu kieän xin pheùp. Vì lyù do giaùo duïc, mong quyù vò löôïng tình dung thöù. Taùc giaû ñaëc bieät göûi lôøi caûm taï ñeán PGS TS Nguyeãn Höõu Phöông, Nhaø giaùo öu tuù, ngöôøi Thaày kính meán, luoân khuyeán khích, chaêm soùc cho Lôùp Chuyeân ñeà THIEÁT KEÁ ÑIEÄN HÔÏP CHUAÅN. Cuøng göûi lôøi caûm ôn ñeán taát caû hoïc vieân caùc khoùa cuûa lôùp chuyeân ñeà, ñaõ ñoäng vieân taùc giaû raát nhieàu ñeå hoaøn taát giaùo trình naøy. Ñoàng thôøi taùc giaû göûi lôøi caûm ôn ñeán caùc giaûng vieân ñoàng nghieäp, vaø caùc nhaân vieân cuûa Trung taâm Ñieän töû - Maùy tính, Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Töï nhieân TP.Hoà Chí Minh, ñaõ giuùp ñôõ raát nhieàu ñeå lôùp chuyeân ñeà ñi ñöôïc chaëng ñöôøng ñeán thaønh coâng nhö ngaøy hoâm nay. Taùc giaû cuõngxin baøy toû caûm ôn chaân thaønh ñeán caùc ñoàng nghieäp, chuyeân gia, baèng höõu trong Hoäi Chieáu saùng Ñoâ thò Vieät Nam vaø Coâng ty Coå phaàn Giaûi phaùp Cô Ñieän MES, ñaõ giuùp ñôõ ñieàu kieän, taøi lieäu, ñoàng thôøi goùp yù cho giaùo trình naøy. Trong aán baûn laàn thöù ba, coù nhöõng thay ñoåi, chuû yeáu ñeå caäp nhaät coâng nghệ, tieâu chuaån vaø thoáng nhaát thuaät ngöõ. Duø sao, giaùo trình vaãn coù theå coøn nhieàu thieáu soùt. Taùc giaû caùm ôn tröôùc taát caû caùc ñoäc giaû naøo giuùp phaùt hieän caùc sai soùt ñeå ñöa vaøo söûa chöõa cho aán baûn laàn sau./- Vuõ Huøng Cöôøng
MUÏC LUÏC CHÖÔNG 1 : LYÙ THUYEÁT CÔ SÔÛ VEÀ KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG I. CAÙC ÑAÏI LÖÔÏNG QUANG TRAÉC VAØ ÑÔN VÒ ……………………………………………………………………….1 1. Quang thoâng ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…….….1 2. Cöôøng ñoä saùng ………………………………………….………………………………………………………………………………………………….…………….1 a- Khaùi nieäm goùc khoái. b- Cöôøng ñoä saùng. c- Ñöôøng cong phaân boá cöôøng ñoä saùng IDC (Intensity Distribution Curve). 3. Ñoä roïi (illuminance) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….4 a- Ñònh nghóa. b-Caùc trò soá ñoä roïi trong thöïc teá. c- Quan heä giöõa ñoä roïi vaø cöôøng ñoä saùng. d- Ñoä roïi trung bình. 4. Ñoä choùi (luminance)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………6 a- Ñònh nghóa . b-Caùc trò soá ñoä choùi thöïc teá. c-Baûn chaát cuûa beà maët nhaän aùnh saùng. d-Beà maët phaûn xaï khuyeát taùn hoaøn toaøn. e-Ñònh luaät Lambert. f-Heä soá phaûn xaï cuûa moät soá beà maët vaät lieäu. 5. Nhieät ñoä maøu (colour temperature) ………………………………………………………………………………………………………..……….9 a-Moät soá ví duï veà nhieät ñoä maøu. b-Thang nhieät ñoä maøu theo CIE vaø boùng ñeøn huyønh quang tieâu bieåu . c-Bieåu ñoà Kruithoff. 6. Chæ soá theå hieän maøu Ra (Colour Rendering Index) …………………………………………………………………………………10 a-Ñònh nghóa. b-Nhoùm theå hieän maøu. c- Nguoàn saùng vaø chæ soá theå hieän maøu. II. KHAÙI NIEÄM CAÙC YEÂU CAÀU CUÛA KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG …………………………………..11 1. Caùc yeâu caàu cuûa moâi tröôøng chieáu saùng ……………………………………………………………………………………………………….11 2. Caùc tieâu chuaån thieát keá chieáu saùng …………………………………………………………………………………………………………………12 3. Phaân bieät chieáu saùng laøm vieäc vaø chieáu saùng myõ thuaät …………………………………………………………………………12 III. PHAÂN LOAÏI KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG ………………………………………………………………………………….13 1- Chieáu saùng beân trong (indoor lighting) ………………………………………………………………………………………………..………13 2- Chieáu saùng beân ngoaøi (outdoor lighting) ………………………………………………………………………………………………………13 a-Chieáu saùng caùc coâng trình ñoâ thò. b-Chieáu saùng coâng vieân, vöôøn hoa. c-Chieáu saùng caùc coâng trình kieán truùc, myõ thuaät. d-Chieáu saùng caùc coâng trình Theå duïc theå thao ngoaøi trôøi. 3- Chieáu saùng ñöôøng giao thoâng (road lighting)………………………………………………………………….………………………….14 i
CHÖÔNG 2 : CHIEÁU SAÙNG BEÂN TRONG I. ÑAÏI CÖÔNG ………………………………………………………………………………………………………………………………………………15 1. Caùc ñoái töôïng thieát keá chieáu saùng beân trong ……………………………………………………………………………………………….15 2. Caùc chæ tieâu cuûa moâi tröôøng chieáu saùng ……………………………………………………………………………………………………….15 3. Caùc tieâu chuaån cuûa thieát keá chieáu saùng beân trong ………………………………………………………………………………….16 II. ÑOÄ ROÏI CHO CHIEÁU SAÙNG TRONG NHAØ ………………………………………………………………………….…16 1. Baäc thang ñoä roïi ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….…….16 2. Ñoä roïi laøm vieäc yeâu caàu theo tieâu chuaån …………………………………………………………………………………………….……….17 3. Ñoä roïi cuûa xung quanh laân caän vuøng laøm vieäc (immediate surrounding) ……………………………….…….17 4. Heä soá ñoàng ñeàu ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….17 5. Caùc coâng thöùc tính toaùn ñoä roïi ñieåm ………………………………………………………………………………………………………………17 a- Ñoä roïi treân maët phaúng ngang. b- Ñoä roïi treân maët phaúng ñöùng.c- Ñoä roïi treân maët phaúng nghieâng. d- Coâng thöùc cuûa nguoàn maët (luminous surface). e- Ñoä roïi (baùn) truï (semi cylindrical illuminance)ï. 6. Tính toaùn ñoä roïi trung bình …………………………………………………………………………………………………………………………………19 7. Tính toaùn ñoä roïi trụ trung bình …………………………………………………………………………………………………………………………20 a- Caùch tính. b-Ñaùnh giaù. III. PHAÂN BOÁ ÑOÄ CHOÙI (LUMINANCE DISTRIBUTION) ……………………………………………………….22 1. Ñoä choùi thích nghi trong khoâng gian laøm vieäc………………….……………………………………………………………….……….22 2. Ñoä choùi cuûa boái caûnh ………………………………………………………………………………………………………………………………………………23 3. Ñoä töông phaûn vaø ñoä nhìn roõ ………………………………………………………………………………………………………………………….….24 a- Ñoä töông phaûn . b-Ñoä nhìn roõ IV. HAÏN CHEÁ CHOÙI LOÙA ………………………………………………………………………………………………………………….…….25 1. Choùi loùa giaûm khaû naêng quan saùt (Disability Glare) ……………………………………………………………………….………25 a- Ñoä choùi maøng môø. b-Heä soá choùi loùa S vaø chæ soá choùi loùa P c- Choùi loùa phaûn xaï d- Goùc che chaén cuûa ñeøn, 2. Choùi loùa maát tieän nghi (Discomfort Glare) …………………………………………………………………………………………………29 a-Ñònh nghóa . b-Caùch tính. c-Vò trí xaùc ñònh d- Ñaùnh giaù. e-AÙp duïng Bieåu ñoà Bodman-Sollner ñeå ñaùnh giaù choùi loùa. ii
V. CHIEÁU SAÙNG SÖÏ COÁ CHO CAÙC TOØA NHAØ …………………………………………………………………………….34 1- Caùc yeâu caàu theo tieâu chuaån TCXD 16:1986 ………………………………………………………………………………………………..34 2- Caùc yeâu caàu theo tieâu chuaån CIE S 020/E:2007 ………………………………………………………………………………………….35 a-Yeâu caàu giôùi haïn ñoä roïi. b-Yeâu caàu giôùi haïn ñoä choùi giaûm khaû naêng quan saùt. c-Yeâu caàu thôøi gian ñaùp öùng vaø thôøi gian toàn taïi. VI. CAÙC KIEÅU CHIEÁU SAÙNG – PHAÂN CAÁP CHOÙA ÑEØN THEO CIE ……………………………..36 1. Caùc kieåu chieáu saùng …………………………………………………………………………………………………………………………………………………36 2. Caáp choùa ñeøn theo CIE …………………………………………………………………………………………………………………………………………37 3. Caùch xaùc ñònh hieäu suaát moät choùa ñeøn ………………………………………………………………………………………………………….38 4. Caùch xaùc ñònh caáp moät choùa ñeøn ……………………………………………………………………………………………………………….…….39 5. Caùch tính heä soá söû duïng cuûa moät boä ñeøn ………………………………………………………………………………………………………39 6. Thoâng soá moät soá boä ñeøn thoâng duïng ……………………………………………………………………………………………………….……..40 7. Choïn caáp boä ñeøn ……………………………………………………………………………………………………………………………………….…………….40 8. Tyû soá boá trí ñeøn …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………41 VII. CAÙC YEÁU TOÁ KHAÙC TRONG THIEÁT KEÁ CHIEÁU SAÙNG BEÂN TRONG CAÙC COÂNG TRÌNH XAÂY DÖÏNG……………………………………………………………………………………………………………………………….42 1. Yeáu toá maøu ( colour aspects)………………………………………………………………………………………………………………………………..42 a- Nhieät ñoä maøu cuûa ñeøn. b-Chæ soá thể hiện maøu CRI (colour rendering index). 2. Haïn cheá nhaáp nhaùy (flickering)………………………………………………………………………………………………………………………….44 3. Keát hôïp vôùi aùnh saùng ban ngaøy (daylight)……………………………………………………………………………………………………..44 VIII. KINH NGHIEÄM CHUYEÂN GIA TRONG CAÙC KIEÅU CHIEÁU SAÙNG BEÂN TRONG…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………45 1- Chieáu saùng tröïc tieáp vaø ñònh höôùng …………………………………………………………………………………………………………………45 2- Chieáu saùng tröïc tieáp, khueách taùn (direct, diffuse lighting) ……………………………………………………………………46 3- Chieáu saùng giaùn tieáp (indirect) ………………………………………………………………………………………………………………..…………47 4- Chieáu saùng tröïc tieáp vaø giaùn tieáp (direct and indirect) ………………………………………………………….………………48 5- Chieáu saùng queùt (washlighting) ……………………………………………………………………………………………………………….…………50 a- Chieáu saùng queùt ñoái xöùng (symmetrical washlighting). b-Chieáu saùng queùt baát ñoái xöùng (asymmetrical washlighting) iii
6- Chieáu saùng ñieåm nhaán (accent lighting)………………………………………………………………………………………………………….54 7- Chieáu saùng vôùi ñeøn chieáu hình (projection lighting) …………………………………………………………………………………55 8- Chieáu saùng daãn höôùng (orientation lighting) ……………………………………………………………………………………………….56 IX. MOÄT SOÁ KYÙ HIEÄU LOAÏI CHOÙA ÑEØN TREÂN BAÛN VEÕ MAËT BAÈNG CHIEÁU SAÙNG ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………….57 CHÖÔNG 3 : CHIEÁU SAÙNG BEÂN NGOAØI I. ÑAÏI CÖÔNG ………………………………………………………………………………………………………………………….………….58 1. Caùc ñoái töôïng thieát keá chieáu saùng beân ngoaøi ……………………………………………………………………………….............58 2. Caùc yeâu caàu chæ tieâu kyõ thuaät………………………………………………………………………………………………………………………………58 3. Caùc tieâu chuaån chieáu saùng beân ngoaøi …………………………………………………………………………………………………………….58 II. PHÖÔNG PHAÙP TÍNH TOAÙN ………………………………………………………………………………………………..58 1. Phöông phaùp cöôøng ñoä saùng ……………………………………………………………………………………………………………………………….58 2. Phöông phaùp quang thoâng ……………………………………………………………………………………………………………………………………59 III. HAÏN CHEÁ CHOÙI LOÙA …………………………………………………………………………………………………………………60 1. Heä soá choùi loùa GR (Glare Rating) ………………………………………………………………….……………………………………………….60 a- Coâng thöùc ñònh nghóa. b- Caùch tính toaùn. c-Ñaùnh giaù heä soá choùi loùa GR 2. Chæ soá haïn cheá choùi loùa G (Glare Limit Index) ………………………………………………………………………………………….61 a- Coâng thöùc. b-Caùch tính SLI. c-Ñaùnh giaù chæ soá haïn cheá choùi loùa G. IV. YEÂU CAÀU ÑOÄ ROÏI CHO KHU VÖÏC, COÂNG VIEÄC VAØ HOAÏT ÑOÄNG BEÂN NGOAØI ………………………………………………………………………………………………………………………………………………62 1- Baäc thang ñoä roïi tieâu chuaån ……………………………………………………………………………………………………………………………….63 a- Baäc thang ñoä roïi theo tieâu chuaån TCXDVN 333:2005. b-Baäc thang ñoä roïi theo tieâu chuaån CIE S 015/E:2005. 2- Yeâu caàu ñoä roïi duy trì toái thieåu …………………………………………………………………………………………………………………………63 a- Theo tieâu chuaån TCXDVN 333:2005. b-Theo tieâu chuaån TCVN 7114-3:2008. c- Theo tieâu chuẩn CIE S 015/E:2005 V. CHIEÁU SAÙNG MAËT TIEÀN KIEÁN TRUÙC VAØ TÖÔÏNG ÑAØI ………………………….……………63 1. Chieáu saùng maët tieàn kieán truùc ………………………………………………………………………………………………………………….63 iv
2. Chieáu saùng töôïng ñaøi ………………………………………………………………………………………………………………………………………65 VI. CHIEÁU SAÙNG THEÅ THAO NGOAØI TRÔØI …………………………………………………………………………66 1. Dieän tích caùc saân theå thao vaø hoà bôi ……………………………………………………………………………………………………………………66 2. Toùm taét caùc yeâu caàu chieáu saùng caùc saân theå thao …………………………………………………………………………………………66 3. Caùc yeâu caàu veà cao ñoä ñaët ñeøn ………………………………………………………………………………………………………………………………67 a- Cao ñoä ñaët ñeøn cho saân boùng ñaù vaø saân vaän ñoäng ña chöùc naêng . b-Cao ñoä ñaët ñeøn chieáu saùng cho saân quaàn vôït. c-Cao ñoä ñaët ñeøn chieáu saùng cho saân boùng chuyeàn, boùng roå, caàu loâng. d-Cao ñoä ñaët ñeøn chieáu saùng cho beå bôi ngoaøi trôøi. 4. Caùc thieát keá ñieån hình veà chiếu sáng theå thao ……………………………………………………………………………………….………70 a- Chieáu saùng saân boùng ñaù. b- Chieáu saùng saân quaàn vôït. c-Chieáu saùng hoà bôi VII. CAÙC YEÂU CAÀU KHAÙC CHO CHIEÁU SAÙNG NGOØAI TRÔØI ……………………………………72 1- Ñoä roïi duy trì ôû vuøng caän xung quanh vuøng laøm vieäc …………………………………………………………………………….72 2- Löôùi ño kieåm ………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………72 a- Löôùi ño kieåm cho chieáu saùng caùc khu vöïc laøm vieäc ngoaøi nhaø.. b-Löôùi ño kieåm cho caùc saân theå thao 3- Vaán ñeà oâ nhieãm aùnh saùng hay aùnh saùng caûn trôû (obstrusive light) ……………………………………………………73 VIII. CAÙC LOAÏI ÑEØN PHA ………………………………………………………………………………………………................75 1. Ñeøn pha choùa troøn, chænh tieâu cöï……………………………………………………………………………………………………………………………75 2. Ñeøn pha choùa troøn coâng suaát cao……………………………………………………………………………………………………………………………76 3. Ñeøn pha vaïn naêng choùa vuoâng.……………………………………………………………………………………………………………………………….77 CHÖÔNG 4 : CHIEÁU SAÙNG ÑÖÔØNG GIAO THOÂNG I. ÑAÏI CÖÔNG ………………………………………………………………………………………………………………………….……………78 1. Ñoái töôïng thieát keá chieáu saùng giao thoâng ……………………………………………………………………………………………..78 2. Caùc chæ tieâu kyõ thuaät …………………………………………………………………………………………………………………………………….…78 3. Caùc tieâu chuaån thieát keá…………………………………………………………………………………………………….…………………………….78 a-Tieâu chuaån Vieät Nam. b-Tieâu chuaån quoác teá tham khaûo . II. MÖÙC ÑOÄ CHOÙI (LUMINANCE LEVEL) ……………………………………………………………………………79 1. Heä soá ñoä choùi (luminance coefficient) …………………………………………………………………………………………………………….79 v
2. Phöông phaùp ñoä choùi trung bình ……………………………………………………………………………………………………………………….80 a-Coâng thöùc. b-Caùch tính toaùn. III. HEÄ SOÁ ÑOÀNG ÑEÀU CUÛA ÑOÄ CHOÙI …………………………………………………………………………………….83 1. Heä soá ñoàng ñeàu chung (overall uniformity) Uo ………………………………………………………………………………………….83 2. Heä soá ñoàng ñeàu doïc (longitudal uniformity) Ul ……………………………………………………………………………………..…..83 IV. HAÏN CHEÁ CHOÙI LOÙA …………………………………………………………………………………………………………………84 1. Möùc taêng ngöôõng töông ñoái (Relative Threshold Increment) …………………………………………………….…….84 a- Coâng thöùc. b- Caùch tính. c- Ñaùnh giaù Möùc taêng ngöôõng töông ñoái TI. 2. Chæ soá haïn cheá choùi loùa G (glare control mark) ………………………………………………………………………………………85 a-Coâng thöùc. b-Caùch tính SLI. c-Ñaùnh giaù chæ soá haïn cheá choùi loùa G V. QUANG PHOÅ CUÛA ÑEØN …………………………………………………………………………………………………….……86 VI. BOÁ TRÍ ÑEØN VAØ TAÙC DUÏNG DAÃN ÑÖÔØNG ……………………………………………………………….86 1. Caùc caùch boá trí ñeøn ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..86 2. Caùch boá trí ñeøn treân ñoaïn ñöôøng cong …………………………………………………………………………………………….………..…87 3. Boá trí ñeøn taïi caùc giao loä………………………………………………………………………………………………………………………….……………87 VII. CHOÙA ÑEØN ÑÖÔØNG………………………………………………………………………………………………………………….88 1. Caùc loaïi ñeøn ñöôøng trang trí ñoâ thò …………………………………………………………………………………………………………….…88 2. Caùc loaïi ñeøn ñöôøng coät cao ………………………………………………………………………………………………………………………….……89 3. Ñeøn ñöôøng ñaït chuaån ………………………………………………………………………………………………………………………………….……….90 CHÖÔNG 5 : ÑEØN VAØ CHOÙA ÑEØN I. CAÙC LOAÏI ÑEØN (LAMPS) ………………………………………………………………………..………………….………92 1. Ñeøn sôïi ñoát (Incandescent lamps) …………………………………………………………………………….…………………………………. 92 a-Đeøn sôïi ñoát thoâng dụng (GSL). b-Ñeøn sôïi ñoát ña naêng (ñeøn A). c-Ñeøn R vaø PAR. d-Ñeøn tungsten –halogen. 2. Ñeøn phoùng ñieän (Discharge lamps) ……………………………………………………………………………………………………………….94 a-Ñeøn huyønh quang thoâng duïng (General Fluorescent lamps). b-Ñeøn huyønh quang compact. vi
c-Ñeøn Sodium cao aùp HPS (High pressure sodium lamps). d-Ñeøn Metal Halide (MH). e-Ñeøn sodium thaáp aùp (Low pressure sodium lamps). f-Ñeøn cao aùp hôi thuûy ngaân HP-MV (High pressure - Mercury Vapour Lamps). g-Ñeøn thuûy ngaân tröïc tieáp (hoãn hôïp) (Blended lamps). 3. Ñeøn LED (LED lamps) …………………………………………………………………………………………………………………………….…………….99 4. Döõ lieäu chi tieát veà caùc ñeøn thoâng duïng …………………………………………………………………………………………………………103 5. ÖÙng duïng thích hôïp cho caùc nguoàn saùng thoâng duïng …………………………………………………………………………….103 II. CAÙC MAÕ ÑEØN QUOÁC TEÁ …………………………………………………………………..…………………………………..104 1- Maõ ñeøn ILCOS …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………104 2- Maõ ñeøn LBS……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….104 3- Moät soá maõ ñeøn tieâu bieåu töông ñöông giöõa 2 heä thoáng maõ ñeøn ILCOS vaø LBS ……………………….105 III. ÑAËC TÍNH CAÙC ÑEØN THOÂNG DUÏNG …………………………………………………………………………….109 IV. CAÙC MAÏCH ÑIEÀU KHIEÅN ÑEØN …………………………………………………………………………………………122 1- Vaán ñeà tieát kieäm naêng löôïng …………………………………………………………………………………………………………………………….122 2- Caùc phuï tuøng cuûa boä ñieàu khieån ñeøn …………………………………………………………………………………………………………….122 a-Ballast. b-Boä moài. c-Taéc-te (starter). 3- Caùc maïch ñeøn ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….123 a-Maïch ñeøn metal halide vaø sodium cao aùp. b-Maïch ñeøn sodium thaáp aùp. c- Maïch ñeøn huyønh quang. d-Maïch ñeøn khaån caáp (emergency light). V. LOAÏI ÑEØN CHO CAÙC KHOÂNG GIAN VAØ HOAÏT ÑOÄNG ………………………….…………….124 VI. CHOÙA ÑEØN DUØNG CHO CHIEÁU SAÙNG BEÂN TRONG …………………………………………….127 1- Ray ñeøn (light tracks) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….127 2- Ñeøn chieáu ñieåm (spotlights)………………………………………………………………………………………………………………………………….127 3- Ñeøn pha (floodlights) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………129 4- Ñeøn queùt töôøng (wallwashers) ……………………………………………………………………………………………………………………………129 5- Keát caáu saùng (light structures) ………………………………………………………………………………………………………………………….132 6- Ñeøn chieáu xuoáng (downlights) ……………………………………………………………………………………………………………………………135 7- Ñeøn baøn (task lights)……………………………………………………………………………………………………………………………………………….139 8- Choùa ñeøn laép töôøng (wallmounted luminaire) ……………………………………………………………………………………………140 9- Ñeøn chieáu bieân (perimeter luminaires) ……………………………………………………………………………………………….……….142 10- Ñeøn aâm neàn (recessed floor luminaires) ……………………………………………………………………………………………..……….143 vii
11- Ñeøn daãn höôùng (oriention luminaires) ……………………………………………………………………………………………………….144 12- Ñeøn chæ daãn (directive luminaires) ……………………………………………………………………………………………………………….144 VII. BAÛO DÖÔÕNG CHIEÁU SAÙNG …………………………………………………………………………….……….………….145 1. Vaán ñeà baûo döôõng chieáu saùng……………………………………………………………………………………………………………………………….145 2. Heä soá duy trì cuûa heä thoáng chieáu saùng………………………….………………………………………………………………………………….146 PHUÏ LUÏC A: CAÙC YEÂU CAÀU ĐẠT CHUẨN CHO CHIEÁU SAÙNG BEÂN TRONG THEO TIEÂU CHUAÅN QUOÁC GIA TCVN 7114-1 :2008 ………………………………………………..………………………………………………….………….……149 PHUÏ LUÏC B1: CAÙC YEÂU CAÀU ĐẠT CHUẨN CHO CHIEÁU SAÙNG BEÂN NGOAØI THEO TCXDVN 333 :2005 :………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..……………162 PHUÏ LUÏC B2: CAÙC YEÂU CAÀU ĐẠT CHUẨN CHO CHIEÁU SAÙNG AN TOAØN VAØ BAÛO VEÄ NGOAØI NHAØ THEO TCVN 7114-3 :2008…………………………………………………………………………………………………………………………..……………165 PHUÏ LUÏC B3: CAÙC YEÂU CAÀU ĐẠT CHUẨN CHO CHIEÁU SAÙNG BEÂN NGOAØI THEO ISO 8995- 2 :2005………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………….………167 PHUÏ LUÏC C: CAÙC YEÂU CAÀU ĐẠT CHUẨN CHO CHIEÁU SAÙNG THEÅ THAO THEO EN 12193 :1999……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………….175 PHUÏ LUÏC D: PHAÂN BOÁ QUANG THOÂNG CỦA CAÙC LOẠI CHOÙA ĐEØN…………………………………………….181 PHUÏ LUÏC E: HEÄ SOÁ LỢI DỤNG QUANG THOÂNG CỦA CAÙC CHOÙA ĐEØN ……………………………………….182 PHUÏ LUÏC F: THOÂNG SOÁ KYÕ THUAÄT CUÛA MOÄT SOÁ BOÙNG ÑEØN THOÂNG DUÏNG ………………………193 PHUÏ LUÏC G: CAÙC BAÛNG THÖØA SOÁ MF ÑEÅ TÍNH HEÄ SOÁ DUY TRÌ CUÛA HEÄ THOÁNG CHIEÁU SAÙNG THEO CIE 97 :2006 VAØ CIE 154 :2003 ……………………………………………………………………………….………………………….194 PHUÏ LUÏC H : BAÛNG PHAÛN XAÏ CHO CAÙC LOẠI MẶT ĐƯỜNG R1, R2, R3, R4 …………………………..….199 PHUÏ LUÏC I : BAÛNG CAÙC CHAÂN ÑEØN……………………………………………………………………………………………………………………..204 PHUÏ LUÏC J : CAÙC THUAÄT NGÖÕ CAÊN BAÛN VEÀ CHIEÁU SAÙNG ……………………………………………………………….206 CAÙC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO ………………………………………………………………………………………………………………………………………..212 -----oOo----- viii
CHÖÔNG 1 : LYÙ THUYEÁT CÔ SÔÛ VEÀ KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG I. CAÙC ÑAÏI LÖÔÏNG QUANG TRAÉC VAØ ÑÔN VÒ: 1. Quang thoâng (luminous flux): Quang thoâng laø naêng löôïng aùnh saùng, ñöôïc phaùt ra bôûi moät nguoàn saùng, hay ñöôïc thu nhaän bôûi moät maët ñöôïc chieáu saùng, trong moät ñôn vò thôøi gian. Kyù hieäu quang thoâng laø  (phi), ñôn vò laø lumen (lm), boäi soá của lumen là kilolumen (klm) : 1 Klm = 1.000lm. Ví duï : Moät ñeøn sôïi ñoát coâng suaát 40W cho ra quang thoâng 430lm; moät ñeøn huyønh quang 36W cho ra quang thoâng 3.100lm.  Quang hieäu (luminous efficacy): Quang hieäu, hay hieäu suaát phaùt quang, laø quang thoâng (lm) phaùt ra tính theo moãi ñôn vò coâng suaát (watt) cuûa boùng ñeøn, ñôn vò cuûa quang hieäu laø lumen/watt (lm/W). Ví duï : Theo Ví duï treân kia, boùng ñeøn sôïi ñoát 40W coù quang hieäu baèng: 430/40 = 10,75 lm/W; boùng ñeøn huyønh quang 36Wcoù quang hieäu baèng: 3.100/36 = 86,1 lm/W. Quang hieäu moãi loaïi boùng ñeøn coù trò soá khaùc nhau tuøy nguyeân lyù phaùt quang vaø coâng ngheä cheá taïo. Ñeøn huyønh quang coù quang hieäu cao hôn ñeøn sôïi ñoát, ñeøn sodium cao aùp coù quang hieäu cao hôn ñeøn thuûy ngaân cao aùp, ñeøn sodium thaáp aùp coù quang hieäu cao hơn đèn sodium cao áp, ñèn LED cho quang hiệu cao nhất. Ta coù theå xem quang thoâng cuûa moät boùng ñeøn coù coâng suaát P, vaø quang hieäu cuûa noù baèng caùch xem dữ liệu cuûa caùc haõng saûn xuaát , như trong Phần III, Chương 4; hoaëc xem trò soá tieâu bieåu trong Baûng 33, Phuï Luïc 9, TCXDVN 333, ñöôïc trích trong Phuï luïc F giaùo trình naøy. 2. Cöôøng ñoä saùng (luminous intensity): a- Khaùi nieäm goùc khoái:  Goùc phaúng: treân moät ñöôøng troøn taâm O, baùn kính R, xem moät cung troøn AB chaén bôûi moät goùc α ôû taâm O. Goùc α (alpha), neáu ño baèng ñôn vò radiant (r), thì coù trò soá: 1
AB  (1) R Nhö vaäy, töø taâm O nhìn caû ñöôøng troøn, ta coù goùc cuûa caû maët phaúng baèng 2πR/R = 2π radiant. Tương tự góc của nữa mặt phẳng là π.  Goùc khoái: töông töï nhö vaäy, treân moät maët caàu taâm O, baùn kính R, xem moät dieän tích choûm caàu A. Töø taâm O keû caùc ñöôøng sinh töïa vaøo maët A, ta coù moät goùc khoái  (oâ-meâ-ga) nhìn maët A töø taâm O. A Goùc khoái, ño baèng ñôn vò steradiant (sr), coù trò soá:  (2) R2 Nhö vaäy töø taâm O nhìn caû maët caàu, ta coù goùc khoái cuûa caû khoâng gian baèng 4πR2/R2 = 4π sr. Töông töï, goùc khoái cuûa nöûa khoâng gian laø 2π sr. Goùc khoái nhìn moät choûm caàu töø taâm O cuûa hình caàu coù th tính theo goùc dö vyõ  (gamma) :   2 (1  cos  ) (3) Ví duï: goùc khoái nhìn moät phaàn maët caàu töø taâm cuûa noù, vôùi trò soá laø  sr, thì goùc dö vyõ baèng:  = Arccos [1 - /2] = /3 r = 60o  Goùc khoái töø ñieåm O nhìn moät maët A baát kyø: Xem moät maët phaúng (A) baát kyø, coù dieän tích A, coù taâm M, phaùp tuyeán vôùi A taïi M laøm moät goùc α vôùi tia OM. Goùc khoái nhìn (A) töø moät ñieåm O ngoaøi (A) ñöôïc ñònh A.cos  nghóa theo coâng thöùc:  (4) R2 Goùc khoái  naøy coù trò soá lôùn nhaát khi phaùp tuyeán maët A truøng vôùi tia OM ( = 0). Ví duï: Moät maët phaúng (A), dieän tích 4 m2, ñöôïc quan saùt töø ñieåm O, caùch xa 20m, goùc nhìn töø O ñeán (A) taïo vôùi phaùp tuyeán cuûa (A) moät goùc 60o. Goùc khoái nhìn (A) töø O laø:  = 4 x cos600 / 202 = 0,005 sr. b- Cöôøng ñoä saùng: Cöôøng ñoä saùng laø quang thoâng phaùt xaï trong moät ñôn vò goùc khoái, theo moät phöông xaùc ñònh. Kyù hieäu cuûa cöôøng ñoä saùng 2
laø I, ñôn vò cuûa cöôøng ñoä saùng laø candela (cd) : 1cd = 1 lm / sr. Boäi soá cuûa candela laø kilocandela (kcd): 1 kcd = 1.000 cd.  Coâng thöùc ñònh nghóa cuûa cöôøng ñoä saùng: I (5)  Nguoàn saùng ñaúng höôùng laø nguoàn saùng coù cöôøng ñoä saùng ñoàng ñeàu theo moïi phöông. Ví duï : Moät ñeøn sôïi ñoát coâng suaát 60W, quang thoâng  = 710lm, khoâng choùa, ñöôïc xem nhö moät nguoàn saùng coù cöôøng ñoä saùng ñaúng höôùng: I = 710 / 4π = 56,5 cd. Do choùa ñeøn neân cöôøng ñoä saùng thöôøng khoâng ñoàng ñeàu theo moïi phöông, ví duï: Nguoàn saùng Ngoïn neán Ñeøn sôïi ñoát 40W Ñeøn sôïi ñoát 300W Ñeøn Metal-Halide khoâng choùa vôùi choùa phaûn xaï 2000W vôùi choùa phaûn xaï Cöôøng ñoä saùng 0,8 theo moïi 35 theo moïi 1.500 ôû taâm chuøm 250.000 ôû taâm (cd) phöông phöông tia chuøm tia c- Ñöôøng cong traéc quang (Ñöôøng cong phaân boá cöôøng ñoä saùng) IDC (Intensity Distribution Curve): Ñeå bieåu dieãn cöôøng ñoä saùng theo caùc phöông cuûa moät boä ñeøn (choùa ñeøn), ngöôøi ta duøng ñöôøng cong phaân boá cöôøng ñoä saùng IDC, coøn goïi laø ñöôøng cong traéc quang. Ñoù chính laø ñöôøng cong ñaëc tröng cuûa boä ñeøn. Neáu boä ñeøn coù ñoái xöùng troøn xoay (ví duï moät downlight choùa troøn), ngöôøi ta chæ caàn moät ñöôøng IDC treân moät maët phaúng kinh tuyeán cuûa toïa ñoä caàu laø ñuû. Neáu boä ñeøn coù ñoái xöùng 2 truïc (ví duï hoäp ñeøn oáng huyønh quang), ngöôøi ta phaûi duøng 2 ñöôøng IDC treân 2 maët phaúng kinh tuyeán, 0-180o (maët C0) vaø 90-270o (maët C90), cuøng veõ treân moät bieåu ñoà IDC, ñeå bieåu dieãn ñaëc tính cuûa boä ñeøn. Khi laäp ñöôøng cong IDC cuûa moät boä ñeøn, ngöôøi ta chuaån hoùa quang thoâng cuûa boùng ñeøn baèng 1klm = 1.000lm. Giaù trò cöôøng ñoä saùng theo moät phöông, theo bieân ñoä cuûa ñöôøng cong IDC, laø I giaù trò töông ñoái: I' (6) L 3
Trong ñoù: I’ (cd/klm): cöôøng ñoä saùng töông ñoái theo phöông α của bộ đèn với boùng ñeøn 1klm; I(cd): cöôøng ñoä saùng thöïc söï cuûa boä ñeøn theo phöông α; L(klm): quang thoâng cuûa boùng ñeøn. Suy ra cöôøng ñoä saùng thöïc söï laø : I  I ' . L (7) Ví duï : Moät boä ñeøn chieáu saùng ñöôøng phoá ñaït chuaån TCVN 5828 IDC daïng baùn roäng. ÔÛ goùc α = 60o, trong maët phaúng kinh tuyeán 0 -180o, coù cöôøng ñoä saùng töông ñoái laø 300 cd/klm. Vaäy neáu laép boä ñeøn vôùi boùng ñeøn metal halide 250w coù quang thoâng 30,5 klm, thì theo phöông 60o, ñeøn coù cöôøng ñoä saùng laø: I = 300 x 30,5 = 9.150 cd. 3. Ñoä roïi (illuminance): a- Ñònh nghóa: Ñoä roïi taïi moät ñieåm treân moät maët phaúng laø quang thoâng rôi treân moät ñôn vò dieän tích taïi ñieåm ñoù. Kyù hieäu ñoä roïi  laø E, ñôn vò laø lux (lx): E (8) A E (lx): ñoä roïi;  (lm): quang thoâng; A (m2): dieän tích. Ñoä roïi thöôøng noùi ñeán laø ñoä roïi ngang, nghóa laø ñoä roïi treân maët phaúng ngang. Trò soá yeâu caàu trong tieâu chuaån thöôøng laø ñoä roïi trung bình, nghóa laø ñoä roïi trung bình treân maët phaúng khaûo saùt. Ñoä roïi coù ñöôïc trong thöïc teá coøn tuøy thuoäc heä soá söû duïng cuûa boä ñeøn, vaø heä soá duy trì cuûa heä thoáng laép ñaët chieáu saùng, seõ khaûo saùt ôû caùc chöông sau. b- Caùc trò soá ñoä roïi trong thöïc teá: E(lx) Ñoä roïi E(lx) Ñoä roïi 0,25 Ñeâm traêng raèm 200-500 Coâng vieäc baèng maét ñôn giaûn 1 Đủ tìm ñöôøng thoaùt naïn ra khoûi nhaø 300-750 Coâng vieäc baéng maét, khoù trung bình 20 Nhaän roõ maët ngöôøi 500-1000 Coâng vieäc baèng maét, möùc ñoä khoù cao 20-50 Loái ñi vaø khu vöïc laøm vieäc ngoaøi trôøi 1000 Trôøi nhieàu maây 75 Khu vực ñỗ xe 1000-2000 Coâng vieäc raát phöùc taïp, quan saùt tyû myû 50-100 Ñònh höôùng ôû nôi khoâng ôû laâu 2000 Ñoä roïi toái ña taïi nôi laøm vieäc 100-200 Phoøng laøm vieäc khoâng lieân tuïc 5.000 Ñoä roïi tieâu ñieåm treân baøn moå 200 Ñoä roïi toái thieåu cho coâng vieäc lieân tuïc 100.000 Naéng giöõa tröa nhieät ñôùi 4
c- Quan heä giöõa ñoä roïi vaø cöôøng ñoä saùng: Xem moät ñieåm M treân maët phaúng ngang S, caùch nguoàn saùng O moät khoaûng r. Goùc giöõa phöông chieáu töø O ñeán M vaø phaùp tuyeán cuûa maët S taïi M laø α. Ñoä roïi ngang taïi ñieåm M ñöôïc tính theo coâng thöùc: I .cos  I .cos3  E (9), hoaëc: E (10) r2 h2 Nhaän xeùt: cöôøng ñoä saùng I phuï thuoäc phöông, khoâng phuï thuoäc khoaûng caùch, ñoä roïi E vöøa phuï thuoäc phöông, vöøa phuï thuoäc khoaûng caùch. Ví duï : Hai coät ñeøn ñöôøng cao 8m, caùch nhau 30m, duøng boä ñeøn coù IDC nhö trong tieâu chuaån TCVN 5828, vôùi boùng ñeøn cao aùp sodium 150W / 15klm. Hoûi ñoä roïi taïi ñieåm giöõa 2 coät ñeøn ? Khoaûng caùch töø chaân coät ñeán ñieåm giöõa: d = 30/2 = 15m. Suy ra : α = arctan (15/8) = 62o. Treân ñöôøng cong IDC cuûa boä ñeøn, ta coù: I’620 = 290. Vaäy: I620 = I’620.  L = 290 x 15 = 4.350 cd; cos 62o = 0,469. Suy ra ñoä roïi bôûi 2 ñeøn taïi ñieåm giöõa 2 coät laø: E = 2 x Iα. cos3α / h2 = 2x4.350 x 0,4693/82 = 14 lx. Chuù yù, keát quaû cuûa baøi toaùn naøy chöa keå ñeán heä soá duy trì. d- Ñoä roïi trung bình: Ngöôøi ta thöôøng duøng coâng thöùc ñoä roïi trung bình ñeå thieát keá chieáu saùng ñôn giaûn: n. L .U F .M F Eav  (11) A Etb (lx): ñoä roïi trung bình; n: soá boä ñeøn; L(lm): quang thoâng toång cuûa caùc boùng ñeøn trong boä ñeøn; A (m2): dieän tích ñöôïc 5
chieáu saùng;UF (Utilization factor): heä soá söû duïng quang thoâng cuûa boä ñeøn (theo catalog ñeøn, thöôøng coù trò soá töø 0,35 ñeán 0,7); MF(Maintenance factor): heä soá duy trì cuûa heä thoáng chieáu saùng, (tham khaûo tieâu chuaån thieát keá, thöôøng coù trò soá töø 0,67 ñeán 0,80). CIE khuyeán nghò neân thieát keá sao cho MF ít nhaát baèng 0,7 (ñeå tieát kieäm naêng löôïng). Ñoâi khi ngöôøi ta ñònh nghóa heä soá döï trö laø nghòch ñaûo cuûa MF : 1 k (12) MF Khi heä soá duy trì MF baèng 0,7 thì heä soá döï tröõ baèng: k = 1 / 0,7 = 1,43. Ví duï : Moät hoäi tröôøng dieän tích 100m2, ñöôïc thieát keá chieáu saùng vôùi ñoä roïi 400lx, duøng ñeøn huyønh quang choùa taùn xaï 2x18w/2400lm. Cho bieát heä soá söû duïng 0,52 vaø heä soá duy trì baèng 0,8. Hoûi phaûi duøng bao nhieâu boä ñeøn cho thieát keá naøy? n = A.Eav / (L.UF.MF) = (100 x 400) / (2400 x 0,52x0,8) = 40 boä. 4. Ñoä choùi (luminance): a- Ñònh nghóa: Ñoä choùi cuûa moät nguoàn maët, hay cuûa moät maët chieáu saùng phaûn xaï, laø tyû soá cuûa cöôøng ñoä saùng theo phöông quan saùt chia cho dieän tích hieäu duïng cuûa maët ñoù nhìn theo phöông quan saùt. Ñoä choùi, kyù hieäu laø L, coù ñôn vò laø candela / m2 I (cd/m2): L  (13) A.cos  α: goùc giöõa tia nhìn (phöông quan saùt) vaø phaùp tuyeán maët phaùt saùng; Lα (cd/m2): ñoä choùi theo phöông quan saùt; Iα (cd): cöôøng ñoä saùng của nguồn mặt theo phương α; A(m2): dieän tích maët phaùt saùng; Ví duï : moät boä ñeøn huyønh quang ñoâi 2x36w, laép lieàn traàn, dieän tích maët phaùt saùng khuyeách taùn 0,2m x 1,3m, coù quang thoâng boä ñeøn laø 4800 lm, coù cöôøng ñoä saùng töông ñoái treân IDC ôû goùc 65o trong maët phaúng 0-180o laø 85 cd/klm. Hoûi theo goùc ñoù boä ñeøn coù ñoä choùi baèng bao nhieâu? Cöôøng ñoä saùng cuûa boä ñeøn theo phöông 65o : I = I’.L= 85 x 4,8 = 408 cd. 6
Suy ra ñoä choùi theo phöông 65o cuûa boä ñeøn: L = I / (A.cos65o) = 408/(0,2x1,3x0,4226)= 3.713 cd/m2. b- Caùc trò soá ñoä choùi thöïc teá: L (cd/m2) Ñoä choùi L (cd/m2) Ñoä choùi 1,5 x 109 Maët trôøi giöõa tröa 5 x 106 Maët trôøi môùi moïc 1 x 106 Daây toùc boùng ñeøn > 500.000 Ñeøn Metal halide 20.000 - 50.000 Ñeøn compact 30.000 Maët giaáy traéng döôùi naéng 20.000 Boùng ñeøn môø 5.000 Ñoä choùi gaây loùa maét 2.500 Traêng raèm 1.000 Boùng ñeøn huyønh quang >10 Chæ coù teá baøo hình noùn laøm vieäc 1 Ñoä choùi treân maët ñöôøng 0,06 Maët giaáy traéng döôùi traêng
d- Beà maët phaûn xaï khuyeách taùn toaøn phaàn: Khaûo saùt caùc beà maët vaät chaát khaùc nhau, ta thaáy chuùng coù caùc ñaëc tính phaûn xaï khaùc nhau, khi so saùnh cöôøng ñoä saùng moät tia tôùi vôùi cöôøng ñoä saùng caùc tia phaûn xaï: Phaûn xaï ñònh höôùng Phaûn xaï hoãn hôïp ñònh höôùng Phaûn xaï hoãn hôïp khuyeách taùn Phaûn xaï khuyeách taùn toaøn phaàn Moät maët ñöôïc goïi laø coù ñaëc tính phaûn xaï khuyeách taùn toaøn phaàn, khi cöôøng ñoä phaûn xaï coù phaân boá cosin: I  I 0 .cos  (18) Io (cd/m2): cöôøng ñoä saùng theo phöông phaùp tuyeán vôùi maët phaúng; Iα (cd/m2): cöôøng ñoä saùng phaûn xaï theo phöông α. Ta chöùng minh ñöôïc, khi maët phaúng nhaän aùnh saùng coù ñaëc tính phaûn xaï khuyeách taùn toaøn phaàn, thì ñoä choùi phaûn xaï theo caùc phöông nhìn ñeàu baèng nhau, khoâng phuï thuoäc : L1 = L2 = Lo L  L0 (19) e- Ñònh luaät Lambert: Ñoä choùi phaûn xaï cuûa moät maët phaúng phaûn xaï khuyeách taùn toaøn phaàn thì tyû leä vôùi ñoä roïi treân maët phaúng ñoù vaø heä soá phaûn xaï cuûa noù: L.   .E (20) L (cd/m2): ñoä choùi phaûn xaï treân maët phaúng; E (lx): ñoä roïi treân maët phaúng;  : heä soá phaûn xaï cuûa maët phaúng. 8