Giáo trình phân tích ứng dụng kỹ thuật tổ chức phát triển tài nguyên thiên nhiên vùng tây nam bộ p6

Chia sẻ: Dasda Asdfa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

86
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình phân tích ứng dụng kỹ thuật tổ chức phát triển tài nguyên thiên nhiên vùng tây nam bộ p6', khoa học tự nhiên, nông - lâm phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình phân tích ứng dụng kỹ thuật tổ chức phát triển tài nguyên thiên nhiên vùng tây nam bộ p6

nhiªn; ®Êt phï sa chiÕm gÇn 10% diÖn tÝch tù nhiªn, ph©n bè däc theo c¸c l−u vùc s«ng, phÇn lín sö dông vµo c¸c môc ®Ých n«ng nghiÖp. * Tµi nguyªn rõng Tr÷ l−îng rõng tù nhiªn cã kho¶ng 94,6 triÖu m3 gç, 325 triÖu c©y tre, nøa. DiÖn tÝch rõng cña c¶ vïng n¨m 2001 lµ 1168 ngh×n ha. Ngoµi khai th¸c gç, rõng cßn cã mét sè ®Æc s¶n quÝ nh− quÕ, trÇm h−¬ng, s©m qui, kú nam. HÖ ®éng vËt rõng mang ®Æc tr−ng cña khu hÖ ®éng vËt Ên §é, M· Lai víi c¸c loµi ®Æc tr−ng lµ voi, bß rõng, bß tãt, cheo cheo, sãc ch©n vµng,... rÊt phong phó vµ cã d¹ng ®Æc h÷u. * Tµi nguyªn biÓn ChiÒu dµi bê biÓn kho¶ng 900 km kÐo dµi tõ H¶i V©n ®Õn Kh¸nh Hoµ, biÓn vïng nµy kh¸ s©u ë s¸t bê, nhiÒu eo biÓn, cöa s«ng, vòng, vÞnh thuËn lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn: du lÞch, giao th«ng biÓn, ®¸nh b¾t c¸, ph¸t triÓn c¸c h¶i c¶ng lín. Ven biÓn cã nhiÒu ®ång muèi chÊt l−îng tèt, kh¶ n¨ng khai th¸c lín nh− ®ång muèi Sa Huúnh - Qu¶ng Ng·i. BiÓn cã nhiÒu ®¶o vµ quÇn ®¶o ; ngoµi kh¬i cã quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa cã ý nghÜa chiÕn l−îc vÒ an ninh quèc phßng vµ lµ n¬i c− ngô cña tµu thuyÒn, lµ b×nh phong ch¾n giã, c¸t biÓn cho ven bê. Vïng biÓn cã nhiÒu loµi c¸ cã gi¸ trÞ nh− c¸ trÝch, mßi, nhång (tÇng næi) c¸ thu (tÇng trung), c¸ mËp, mèi... (tÇng ®¸y), t¹o ®iÒu thuËn lîi cho ph¸t triÓn khai th¸c ®¸nh b¾t h¶i s¶n. * Tµi nguyªn n−íc Cã trªn 15 con s«ng, phÇn lín lµ ng¾n vµ dèc. Tæng l−îng dßng ch¶y kho¶ng 5.000 km3, vÒ mïa kh« mùc n−íc s«ng rÊt thÊp, dßng ch¶y nhá. Nguån n−íc ngÇm tr÷ l−îng thÊp. Tµi nguyªn n−íc lî lµ thÕ m¹nh cña vïng, diÖn tÝch kho¶ng 60.990 ha thuËn lîi cho nu«i trång thuû s¶n. * Tµi nguyªn kho¸ng s¶n Chñ yÕu lµ cao lanh, sÐt, c¸t x©y dùng, c¸t thuû tinh vµ ®¸ lµm vËt liÖu x©y dùng. Ngoµi ra cßn cã mét sè kho¸ng s¶n nh− vµng (Bång Miªu), than ®¸ (N«ng S¬n),... C¸c má kho¸ng s¶n quy m« nhá vµ phÇn lín ch−a ®−îc khai th¸c. 141
c) Tµi nguyªn nh©n v¨n: D©n c− cña vïng th−a h¬n so víi c¸c vïng ven biÓn kh¸c. mËt ®é trung b×nh lµ 196 ng−êi/km2, phÇn lín tËp trung ë ®ång b»ng, ®« thÞ vµ bÕn c¶ng. Tèc ®é t¨ng d©n sè lµ 2,45%; d©n c− n«ng th«n chiÕm 72%, c− d©n ®« thÞ lµ 28% (n¨m 2001). C¬ cÊu d©n téc chñ yÕu lµ ng−êi Kinh, ng−êi d©n téc Ýt ng−êi (Ch¨m, X¬®¨ng, C¬tu, £®ª, Bana, GiÐ Triªng, Raglai) chØ chiÕm 5% trong tæng d©n sè. Tr×nh ®é häc vÊn cña d©n c− trong vïng t−¬ng ®èi kh¸, tû lÖ biÕt ch÷ lµ 89% cao h¬n møc trung b×nh cña c¶ n−íc. Tuy nhiªn, sè ®ång bµo c¸c d©n téc Ýt ng−êi sèng ë c¸c vïng s©u, xa (khã kh¨n vÒ giao th«ng, tµi nguyªn h¹n chÕ) th× ®a phÇn cßn nghÌo ®ãi vµ tû lÖ mï ch÷ lªn tíi 40%. Vïng nµy lµ n¬i héi nhËp cña hai nÒn v¨n ho¸ ViÖt vµ Ch¨m. Nh÷ng phong tôc tËp qu¸n cña v¨n ho¸ Ch¨m thÓ hiÖn kh¸ râ nÐt ë vïng nµy. Ngoµi ra v¨n ho¸ vïng nµy cßn ¶nh h−ëng cña hai nÒn v¨n ho¸ Trung Hoa vµ Ên §é. - Trong vïng cßn b¶o tån ®−îc c¸c kiÕn tróc cæ nh− c¸c di tÝch Ch¨m, ®« thÞ cæ Héi An, th¸nh ®Þa Mü S¬n. Trong vïng còng cã hai khu b¶o tån thiªn nhiªn lµ Cï lao Chµm vµ Kr«ng Trai. * Lùc l−îng lao ®éng - Kho¶ng 50% lao ®éng tËp trung trong khu vùc s¶n xuÊt n«ng l©m ng− vµ diªm nghiÖp. Lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp, x©y dùng kho¶ng 7%; lao ®éng ngµnh dÞch vô kho¶ng 35,4%; 10,5% trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt phi vËt chÊt. - Tr×nh ®é tay nghÒ cña lao ®éng trong vïng kh¸ cao do sím tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. §éi ngò lao ®éng ®−îc ®µo t¹o tõ c«ng nh©n kü thuËt trë lªn chiÕm tíi 9,4 % trong tæng sè lao ®éng cña cïng, t−¬ng ®−¬ng víi møc trung b×nh cña c¶ n−íc. 5.2. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi a) C¸c ngµnh kinh tÕ: - Ngµnh c«ng nghiÖp: + C¸c ngµnh nghÒ c«ng nghiÖp chñ yÕu cña vïng lµ chÕ biÕn l−¬ng thùc, thùc phÈm; khai th¸c vµ chÕ biÕn l©m s¶n; dÞch vô vËn chuyÓn vµ bèc dì hµng ho¸; s¶n xuÊt hµng tiªu dïng: dÖt, ®−êng, giÊy vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ kh¸c. C«ng nghiÖp c¬ khÝ, c«ng nghiÖp n¨ng l−îng vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng kh¸c ch−a ph¸t triÓn m¹nh mÏ. 142
+ Trong vïng h×nh thµnh c¸c khu c«ng nghiÖp träng ®iÓm bao gåm: Khu c«ng nghiÖp Liªn ChiÓu (§µ N½ng); khu c«ng nghiÖp Hoµ Kh¸nh (§µ N½ng) diÖn tÝch 250 ha; khu c«ng nghiÖp Chu Lai, Kú Hµ (Qu¶ng Nam); khu c«ng nghiÖp §iÖn Ngäc - §iÖn Nam n»m tuyÕn phÝa ®«ng tuyÕn §µ N½ng - Héi An; khu c«ng nghiÖp An Hoµ- N«ng S¬n; khu c«ng nghiÖp Dung QuÊt (khu läc vµ ho¸ dÇu ®Çu tiªn cña n−íc ta); khu c«ng nghiÖp Nam Tuy Hoµ (Phó Yªn) vµ khu c«ng nghiÖp Suèi DÇu (Kh¸nh Hoµ). - .Ngµnh n«ng nghiÖp, l©m, ng− nghiÖp: * Ngµnh n«ng nghiÖp Ph¸t triÓn theo h−íng t¨ng tû träng c©y c«ng nghiÖp vµ ch¨n nu«i. C©y c«ng nghiÖp chiÕm 15% diÖn tÝch c©y trång. Trong vïng ®· h×nh thµnh vïng s¶n xuÊt tËp trung c©y c«ng nghiÖp: mÝa 28 ngh×n ha, døa 18 ngh×n ha, l¹c 20 ngh×n ha, gÇn ®©y lµ ph¸t triÓn chÌ, cao su, cµ phª, ca cao... Ch¨n nu«i chiÕm 27% gi¸ trÞ s¶n l−îng n«ng nghiÖp, lín nhÊt lµ ®µn bß 1,1 triÖu con chiÕm gÇn 20% ®µn bß cña c¶ n−íc. Ch−¬ng tr×nh sin ho¸ ®µn bß vµ nu«i lîn h−íng n¹c ph¸t triÓn tèt. * Ngµnh l©m nghiÖp Ph¸t triÓn vèn rõng vµ b¶o vÖ rõng ®−îc chó träng. Toµn vïng trång ®−îc 157.600 ha rõng b»ng 15% diÖn tÝch rõng trång cña c¶ n−íc. Tuy nhiªn diÖn tÝch nµy cßn rÊt nhá so víi diÖn tÝch ®Êt trèng ®åi träc; rõng ®Çu nguån ch−a ®−îc chó träng qu¶n lý; rõng ®Æc s¶n, nguyªn liÖu ch−a ®−îc khai th¸c ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng. * Ngµnh ng− nghiÖp + Khai th¸c h¶i s¶n lµ nghÒ chÝnh cña vïng, ®¹t 19% s¶n l−îng ®¸nh b¾t h¶i s¶n cña c¶ n−íc. + DiÖn tÝch nu«i trång thuû s¶n míi ®¹t 12.447 ha trong tæng sè 20.000 ha n−íc mÆt cã kh¶ n¨ng nu«i trång thuû s¶n bao gåm c¶ n−íc ngät vµ n−íc lî. C¸c s¶n phÈm nu«i chñ yÕu lµ t«m, ngoµi ra lµ c¸c ®Æc s¶n rau c©u, cua, h¶i s©m... Vïng còng ®Æc biÖt chó ý nu«i c¸c ®Æc s¶n xuÊt khÈu nh− t«m hïm, cua,... - Ngµnh dÞch vô: DÞch vô lµ ngµnh cã thÕ m¹nh cña vïng, chñ yÕu ph¸t triÓn ë Nha Trang vµ §µ N½ng. C¸c khu vùc kh¸c c¬ së h¹ tÇng kÐm ph¸t triÓn nªn dÞch vô cßn ë d¹ng tiÒm n¨ng. 143
b) Bé khung l∙nh thæ cña vïng: - HÖ thèng ®« thÞ: Vïng cã 3 thµnh phè, 4 thÞ x·, vµ 41 thÞ trÊn, tû lÖ d©n sè thµnh thÞ lµ 28%. C¸c thµnh phè, thÞ x· ph©n bè chñ yÕu trªn trôc ®−êng 1A g¾n víi c¶ng biÓn. Trong ®ã, §µ N½ng vµ Kh¸nh Hoµ cã møc ®« thÞ ho¸ cao h¬n víi 31,2% vµ 38,15% d©n sè thµnh thÞ. - HÖ thèng giao th«ng vËn t¶i: §©y lµ vïng b¶n lÒ nèi hai vïng Nam - B¾c vµ cã c¶ng biÓn quan träng. Nh− vËy sù ph¸t triÓn giao th«ng trong vïng cã ý nghÜa to lín trong ph¸t triÓn kinh tÕ vïng, c¶ n−íc vµ giao l−u quèc tÕ. + §−êng bé: TuyÕn däc 1A; c¸c tuyÕn ngang 14B, 24, 25, 26, 14C, 19 vµ c¸c tØnh lé, ®−êng liªn huyÖn, x· t−¬ng ®èi ph¸t triÓn; tuyÕn ®−êng s¾t Thèng NhÊt xuyªn qua 6 tØnh cña vïng. + §−êng s«ng: §¸ng kÓ nhÊt lµ luång vËn t¶i trªn s«ng Thu Bån tõ cöa Héi An tÇu thuyÒn vµi tr¨m tÊn cã thÓ ®i l¹i. Ngoµi ra cßn c¸c tuyÕn trªn s«ng Trµ Khóc, s«ng VÖ nèi ®ång b»ng vµ trung du Qu¶ng Ng·i; tuyÕn trªn s«ng An L·o, tuyÕn s«ng ë B×nh §Þnh. C¸c tuyÕn vËn t¶i s«ng cã ý nghÜa néi bé tõng l−u vùc. + §−êng biÓn: TuyÕn §µ N½ng- Sµi Gßn quan träng nhÊt, vËn chuyÓn l−¬ng thùc, thùc phÈm vµ hµng ho¸ kh¸c, tuyÕn §µ N½ng - H¶i Phßng; ngoµi ra cßn c¸c tuyÕn vËn chuyÓn quèc tÕ: §µ N½ng ®i Hång K«ng, Tokyo, Singapo... víi c¸c c¶ng biÓn §µ N½ng, c¶ng Quy Nh¬n, c¶ng Héi An, c¶ng Nha Trang, c¶ng Cam Ranh. + §−êng hµng kh«ng: C¸c s©n bay §µ N½ng, Nha Trang, Phï C¸t, Phó Yªn, trong ®ã s©n bay §µ N½ng lµ 1 trong 3 s©n bay quèc tÕ cña n−íc ta. 5.3. §Þnh h−íng ph¸t triÓn a) Ngµnh c«ng nghiÖp: C«ng nghiÖp ®−îc coi lµ ngµnh träng t©m trong ®Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng. TËp trung ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän ho¸ läc dÇu, khai th¸c kho¸ng s¶n; ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m, thñy h¶i s¶n nhÊt lµ chÕ biÕn cho xuÊt khÈu, ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp dÖt, da, may; ph¸t triÓn c¬ khÝ söa ch÷a vµ c¬ khÝ ®ãng tµu thuyÒn. b) Ngµnh n«ng, l©m, ng− nghiÖp: * Ngµnh n«ng nghiÖp 144
- Gi÷ møc t¨ng tr−ëng æn ®Þnh. T¨ng c−êng më réng diÖn tÝch s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ph¸t huy thÕ m¹nh n«ng s¶n xuÊt khÈu lµ l¹c, t¬ t»m, s¶n xuÊt l−¬ng thùc ®¶m b¶o nhu cÇu cña vïng. - Ph¸t triÓn ch¨n nu«i theo h−íng s¶n xuÊt hµng ho¸, ®¹t tû träng gi¸ trÞ 40-45% gi¸ trÞ s¶n l−îng n«ng nghiÖp vµo n¨m 2010. Chó träng ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a, bß thÞt, lîn vµ gia cÇm. *Ngµnh l©m nghiÖp B¶o vÖ rõng tù nhiªn hiÖn cã lµ 897.000 ha; qu¶n lý vµ ch¨m sãc 71.7000 ha rõng trång. Trång rõng phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc kho¶ng h¬n 1 triÖu ha; n©ng cao ®é che phñ rõng lªn 62-68% n¨m 2010. * Ngµnh ng− nghiÖp N©ng cao n¨ng lùc ®¸nh b¾t xa bê, chó träng nu«i trång thuû s¶n, gi÷ vai trß lµ ngµnh mòi nhän. c) Ngµnh dÞch vô: - H×nh thµnh 3 trung t©m du lÞch §µ N½ng, Quy Nh¬n, Nha Trang. - X©y dùng trung t©m th−¬ng m¹i cña vïng ë §µ N½ng, Quy Nh¬n, Nha Trang; ph¸t triÓn m¹nh c¸c lo¹i h×nh dÞch vô lîi thÕ nh− c¶ng biÓn, viÔn th«ng quèc tÕ, tµi chÝnh, ng©n hµng. - Chó träng b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i. d) Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng: - X©y dùng hÖ thèng giao th«ng ®−êng bé, s«ng, biÓn, hµng kh«ng tho¶ m·n nhu cÇu vËn chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch, t¹o m«i tr−êng thuËn lîi cho ®Çu t−, thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng ho¸; thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ®« thÞ ho¸ vµo n«ng th«n. - TËp trung cã träng ®iÓm x©y dùng mét sè c¶ng, ph¸t huy thÕ m¹nh vËn t¶i biÓn cho ph¸t triÓn kinh tÕ vµ quèc phßng. VI. Vïng T©y Nguyªn T©y Nguyªn gåm 3 tØnh: Gia Lai, Kon Tum, §¾c L¾c víi diÖn tÝch tù nhiªn lµ 54.476 ngh×n km2 chiÕm 16,6% diÖn tÝch tù nhiªn c¶ n−íc. D©n sè 4330 ngh×n ng−êi chiÕm kho¶ng 5,5% d©n sè c¶ n−íc (n¨m 2001), lµ vïng cã d©n sè vµo lo¹i thÊp nhÊt trong c¶ n−íc. 145
6.1. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi a) VÞ trÝ ®Þa lý: T©y Nguyªn n»m ë phÝa T©y Nam cña n−íc ta, cã vÞ trÝ chiÕn l−îc quan träng vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ quèc phßng ®èi víi c¶ n−íc vµ khu vùc §«ng D−¬ng. PhÝa T©y gi¸p Nam Lµo vµ §«ng B¾c Campuchia; phÝa Nam gi¸p §«ng Nam Bé lµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm cña c¶ n−íc; phÝa B¾c gi¸p B¾c Trung Bé vµ phÝa §«ng gi¸p vïng Duyªn h¶i Nam Trung Bé. b) Tµi nguyªn thiªn nhiªn: * §Þa h×nh ë vÒ phÝa T©y cña d·y Tr−êng S¬n, bÒ mÆt ®Þa h×nh dèc tho¶i dÇn tõ §«ng sang T©y, ®ãn giã T©y nh−ng ng¨n chÆn giã §«ng Nam thæi vµo. §Þa h×nh chia c¾t phøc t¹p cã tÝnh ph©n bËc râ rµng, bao gåm: - §Þa h×nh cao nguyªn lµ ®Þa h×nh ®Æc tr−ng nhÊt cña vïng, t¹o lªn bÒ mÆt cña vïng. D¹ng ®Þa h×nh nµy thuËn lîi cho ph¸t triÓn n«ng, l©m nghiÖp víi quy m« lín. - §Þa h×nh vïng nói - §Þa h×nh thung lòng chiÕm diÖn tÝch kh«ng lín; chñ yÕu ph¸t triÓn c©y l−¬ng thùc, thùc phÈm vµ nu«i c¸ n−íc ngät. * KhÝ hËu ChÞu ¶nh h−ëng cña khÝ hËu cËn xÝch ®¹o; nhiÖt ®é trung b×nh n¨m kho¶ng 20oC ®iÒu hoµ quanh n¨m biªn ®é nhiÖt ngµy vµ ®ªm chªnh lÖch cao trªn 5,5oC. KhÝ hËu T©y Nguyªn cã hai mïa râ rÖt mïa kh« vµ mïa m−a. Mïa kh« nãng h¹n, thiÕu n−íc trÇm träng, mïa m−a nãng Èm, tËp trung 85-90% l−îng m−a cña c¶ n¨m. * Tµi nguyªn n−íc T©y Nguyªn cã 4 hÖ thèng s«ng chÝnh: Th−îng s«ng Xª Xan, th−îng s«ng Srªpok, th−îng s«ng Ba vµ s«ng §ång Nai. Tæng l−u l−îng n−íc mÆt lµ 50 tû mÐt khèi. ChÕ ®é dßng ch¶y chÞu t¸c ®éng cña khÝ hËu. Nguån n−íc ngÇm t−¬ng ®èi lín nh−ng n»m s©u, giÕng khoan trªn 100 mÐt. * §Êt ®ai §Êt ®ai ®−îc coi lµ tµi nguyªn c¬ b¶n cña vïng, thuËn lîi cho ph¸t triÓn n«ng l©m nghiÖp. 146