Hội thảo khoa học: Chiến thắng Đồng Dương - Ý nghĩa và bài học kinh nghiệm

CHIẾN THẮNG<br /> ĐỒNG DƯƠNG<br /> BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ỦY – HUYỆN ỦY THĂNG BÌNH<br /> ------*------<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> CHIẾN THẮNG<br /> ĐỒNG DƯƠNG<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Thăng Bình, tháng 5 năm 2015<br />  CHỊU TRÁCH NHIỆM NỘI DUNG<br /> <br /> Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng Nam<br /> Ban Thường vụ Huyện ủy Thăng Bình<br /> <br /> <br /> <br /> CHỊU TRÁCH NHIỆM XUẤT BẢN<br /> <br /> TS. Ngô Văn Hùng<br /> Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy,<br /> Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy<br /> <br /> Phan Nghĩa<br /> Tỉnh uỷ viên, Bí thư Huyện uỷ Thăng Bình<br /> <br /> <br /> BAN BIÊN TẬP<br /> <br /> Trưởng Ban<br /> Trần Văn Cận<br /> <br /> Phó Ban<br /> Phan Hoà<br /> <br /> Thành viên<br /> Đỗ Văn Bình<br /> Võ Thị Ngọc Ánh<br /> Lê Năng Đông<br /> Lê Minh Chiến<br />  Lời nói đầu<br /> <br /> <br /> <br /> Đ ịa danh Đồng Dương thuộc xã Bình Định Bắc,<br /> huyện Thăng Bình. Mỗi khi nhắc đến địa danh<br /> này - người đọc thường nghĩ ngay đến Phật Viện Đồng<br /> Dương, di tích văn hóa Đồng Dương của nền văn hóa<br /> Chăm-pa phát triển rực rỡ vào thế kỷ IX. Tuy nhiên,<br /> trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Đồng<br /> Dương còn gắn liền với một chiến công vang dội của<br /> quân và dân Quảng Nam nói chung, huyện Thăng<br /> Bình nói riêng.<br /> Cách đây gần tròn 50 năm, trong các ngày 08 và<br /> 09-12-1965, dưới sự chỉ đạo của Quân khu ủy, Bộ Tư<br /> lệnh Quân khu 5, Sư đoàn 2 Quân khu 5 phối hợp với<br /> lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Nam đã lập nên chiến<br /> công xuất sắc khi đánh bại cuộc hành quân “Liên kết<br /> 118” của Mỹ - ngụy, tiêu diệt, làm tan rã một lực lượng<br /> lớn quân chủ lực ngụy và một bộ phận quân cơ động<br /> Mỹ. Đây là thắng lợi then chốt trong chiến dịch tiến<br /> công Hiệp Đức - Đồng Dương, góp phần giải phóng<br /> các vùng nông thôn địch tạm chiếm, đẩy mạnh phong<br /> trào du kích chiến tranh, cổ vũ mạnh mẽ phong trào<br /> “tìm Mỹ mà đánh, tìm ngụy mà diệt”. Chiến thắng<br /> Đồng Dương đã có tác động to lớn đối với cục diện<br /> 5<br /> của chiến trường Quảng Nam nói riêng và của Khu<br /> 5 nói chung trong giai đoạn đầu của cuộc chiến đấu<br /> chống lại chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của đế quốc<br /> Mỹ.<br /> Nhằm làm sáng tỏ hơn nữa những giá trị lịch<br /> sử và bài học kinh nghiệm của chiến thắng Đồng<br /> Dương, vào ngày 25 tháng 11 năm 2014, Ban Tuyên<br /> giáo Tỉnh ủy Quảng Nam phối hợp với Ban Thường<br /> vụ Huyện ủy Thăng Bình tổ chức Hội thảo khoa<br /> học “Chiến thắng Đồng Dương - Ý nghĩa và bài học<br /> kinh nghiệm”. Hội thảo đã nhận được sự cộng tác<br /> nhiệt tình, tham gia viết bài của nhiều nhân chứng<br /> lịch sử đã từng sống và chiến đấu tại chiến trường<br /> Thăng Bình, các nhà nghiên cứu lịch sử, các cơ quan<br /> chuyên môn thuộc Bộ Tư lệnh Quân khu 5, Bộ Chỉ<br /> huy Quân sự tỉnh Quảng Nam và các cơ quan liên<br /> quan.<br /> <br /> Để thiết thực chào mừng Đại hội Đảng bộ<br /> huyện Thăng Bình lần thứ XXI, hướng đến kỷ niệm<br /> 50 năm Chiến thắng Đồng Dương (8-9/12/1965 -<br /> 8-9/12/2015), chúng tôi tập hợp các tham luận tại<br /> Hội thảo và biên tập, xuất bản thành Kỷ yếu Hội<br /> thảo khoa học “Chiến thắng Đồng Dương”. Hy vọng<br /> công trình này sẽ góp phần quan trọng vào công<br /> tác giáo dục truyền thống cho cán bộ, đảng viên và<br /> 6<br /> nhân dân Thăng Bình, là tài liệu tham khảo có giá<br /> trị đối với các nhà nghiên cứu, giáo viên giảng dạy<br /> bộ môn lịch sử ở địa phương.<br /> <br /> Mặc dù đã có nhiều cố gắng, tuy nhiên do sự kiện<br /> diễn ra đã lâu, phần lớn nhân chứng tuổi cao, trí nhớ<br /> giảm sút nên trong tập sách này, có một số mốc thời<br /> gian, sự kiện chưa thống nhất giữa các bài. Ban Biên<br /> tập luôn tôn trọng mọi ý kiến đánh giá, nhận xét của<br /> các nhân chứng lịch sử, các nhà khoa học để có cơ sở<br /> bổ sung, hoàn chỉnh nguồn tư liệu. Chúng tôi luôn<br /> hoan nghênh và sẵn sàng tiếp thu mọi ý kiến góp ý,<br /> bài viết, tư liệu về sự kiện nói trên để hoàn chỉnh, bổ<br /> sung nội dung cho lần tái bản.<br /> BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ỦY QUẢNG NAM<br /> BAN THƯỜNG VỤ HUYỆN ỦY THĂNG BÌNH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 7<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 8<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> <br /> <br /> PHÁT BIỂU KHAI MẠC<br /> HỘI THẢO KHOA HỌC “CHIẾN THẮNG ĐỒNG DƯƠNG -<br /> Ý NGHĨA VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM”<br /> <br />      Phan Nghĩa1<br /> <br /> <br /> <br /> T hực hiện chương trình hoạt động kỷ niệm 50 năm chiến<br /> thắng Đồng Dương (09/12/1965 - 09/12/2015), hôm<br /> nay, Ban Thường vụ Huyện uỷ Thăng Bình và Ban Tuyên<br /> giáo Tỉnh uỷ Quảng Nam phối hợp tổ chức Hội thảo khoa<br /> học: “Chiến thắng Đồng Dương - Ý nghĩa và bài học kinh<br /> nghiệm”. Thay mặt Ban Thường vụ Huyện uỷ Thăng Bình,<br /> Ban Tổ chức Hội thảo, tôi nồng nhiệt chào mừng và kính<br /> chúc sức khỏe các đồng chí lãnh đạo Bộ Tư lệnh Quân khu<br /> 5, các cơ quan thuộc Bộ Tư lệnh Quân khu 5, lãnh đạo UB-<br /> MTTQ Việt Nam tỉnh, Bộ Chỉ huy Sư đoàn 2, Bộ Chỉ huy<br /> Quân sự tỉnh Quảng Nam, Ban Chỉ huy Trung đoàn 1 thuộc<br /> Sư đoàn 2, Ban Chỉ huy Tiểu đoàn 70; lãnh đạo các cơ quan,<br /> ban, ngành tỉnh Quảng Nam; các nhà khoa học, các nhà<br /> nghiên cứu lịch sử; Thường trực Huyện uỷ và lãnh đạo Ban<br /> Tuyên giáo Huyện uỷ các huyện: Hiệp Đức, Tiên Phước,<br /> Quế Sơn; các đồng chí nguyên lãnh đạo chủ chốt của huyện<br /> qua các thời kỳ; các đồng chí trong Ban Thường vụ Huyện<br /> ủy, lãnh đạo HĐND, UBND, UBMT và các cơ quan, ban,<br /> 1<br /> Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Thăng Bình.<br /> <br /> 9<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> ngành của huyện; đại biểu Đảng ủy, UBND, UBMTTQVN,<br /> Ban Chỉ huy Quân sự các xã: Bình Định Bắc, Bình Định<br /> Nam, Bình Trị; các giáo viên môn lịch sử ở các trường THPT<br /> và THCS trên địa bàn huyện; đặc biệt là những nhân chứng -<br /> những đồng chí đã từng một thời chỉ huy, chiến đấu tại Đồng<br /> Dương trong chiến dịch tiến công Hiệp Đức - Đồng Dương<br /> Đông năm 1965 về tham dự Hội thảo khoa học hôm nay.     <br /> <br /> - Kính thưa các đồng chí và các vị đại biểu !<br /> <br /> Cách đây gần 50 năm, thực hiện chỉ đạo của Khu ủy,<br /> Bộ Tư lệnh Quân khu 5, trong 2 ngày 08 và 09-12-1965,<br /> cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 2 Quân khu 5 phối hợp với bộ đội<br /> địa phương, quân và dân huyện Thăng Bình triển khai kế<br /> hoạch tập kích tiến công tiêu diệt địch tại Đồng Dương, xã<br /> Bình Định, Thăng Bình trong chiến dịch Hiệp Đức - Đồng<br /> Dương Đông năm 1965 làm nên chiến thắng Đồng Dương<br /> vang dội, lừng lẫy.Chiến thắng Đồng Dương đã đánh bại<br /> cuộc hành quân liên kết của Mỹ - ngụy, tiêu diệt, làm tan rã<br /> một lực lượng lớn quân chủ lực ngụy và một bộ phận quân<br /> cơ động Mỹ. Đây là thắng lợi then chốt trong chiến dịch<br /> tiến công Hiệp Đức - Đồng Dương, góp phần giải phóng các<br /> vùng nông thôn địch tạm chiếm, đẩy mạnh phong trào du<br /> kích chiến tranh, phá thế kìm kẹp của địch, cổ vũ mạnh mẽ<br /> phong trào “tìm Mỹ mà đánh, tìm ngụy mà diệt”. Chiến thắng<br /> Đồng Dương là một trong những thắng lợi có tác động to lớn<br /> đối với cục diện của chiến trường Quảng Nam nói riêng và<br /> 10<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> của Khu 5 nói chung trong giai đoạn đầu của cuộc chiến đấu<br /> chống lại chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của đế quốc Mỹ;<br /> là kết tinh của lòng yêu nước với tinh thần quyết tâm, dũng<br /> cảm chiến đấu của cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 2, lực lượng vũ<br /> trang địa phương và những nỗ lực lớn của Đảng bộ, nhân<br /> dân huyện Thăng Bình trong cuộc kháng chiến chống Mỹ,<br /> cứu nước.<br /> Trải qua gần 50 năm chiều dài lịch sử, chiến thắng Đồng<br /> Dương oanh liệt, lừng lẫy mãi là niềm tự hào của Đảng bộ,<br /> quân và dân huyện Thăng Bình. Bởi chiến thắng ấy là mốc<br /> son chói lọi trong lịch sử đấu tranh cách mạng giải phóng<br /> dân tộc của Đảng bộ và nhân dân huyện nhà, là minh chứng<br /> cho lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu quả cảm, không ngại<br /> hy sinh của quân, dân; là nguồn sức mạnh tinh thần vô giá,<br /> cổ vũ, động viên thế hệ hôm nay và mai sau vững bước trên<br /> con đường xây dựng quê hương đổi mới, giàu đẹp. Đảng bộ,<br /> chính quyền và nhân dân Thăng Bình mãi mãi tri ân những<br /> người con ưu tú trên khắp mọi miền đất nước đã kề vai sát<br /> cánh, chiến đấu cùng quân dân Thăng Bình và nhiều đồng<br /> chí đã mãi mãi không trở về, đã hóa thân vào đất với tinh<br /> thần “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” để làm nên Chiến<br /> thắng Đồng Dương oanh liệt năm xưa.<br /> - Kính thưa các đồng chí và các vị đại biểu !<br /> Trong những năm qua, Đảng bộ và nhân dân Thăng<br /> Bình luôn mong muốn có một công trình khoa học nghiên<br /> 11<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> cứu tổng hợp chính xác, đầy đủ về ý nghĩa, giá trị lịch sử của<br /> Chiến thắng Đồng Dương trong cuộc kháng chiến chống Mỹ,<br /> cứu nước. Song, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ<br /> quan, cho đến nay vẫn chưa có một cuộc hội thảo hay một<br /> công trình nghiên cứu toàn diện về chiến thắng lịch sử này.<br /> Có chăng cũng chỉ là những trang viết trong các công trình<br /> khoa học lịch sử quân sự và lịch sử Đảng bộ địa phương.<br /> Hôm nay, được sự quan tâm của Ban Chỉ đạo Chỉ thị 54<br /> Tỉnh uỷ, Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ, Ban Thường vụ Huyện uỷ<br /> Thăng Bình phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ tổ chức<br /> Hội thảo khoa học về “Chiến thắng Đồng Dương - Ý nghĩa<br /> và bài học kinh nghiệm”. Hội thảo lần này là một hoạt động<br /> khoa học với mục đích nhằm làm sáng tỏ giá trị, ý nghĩa lịch<br /> sử của Chiến thắng Đồng Dương - một chiến công vẻ vang,<br /> một kỳ tích anh hùng của một thời giữ nước hào hùng và<br /> trong đó đi sâu phân tích, đánh giá làm rõ hơn vai trò lãnh<br /> đạo sáng suốt, tài tình của Khu ủy 5; Bộ Tư lệnh Quân khu<br /> 5; tinh thần chiến đấu anh dũng của cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn<br /> bộ binh 2, Quân khu 5 cùng quân và dân huyện nhà đã làm<br /> nên Chiến thắng Đồng Dương lịch sử. Đồng thời, làm sáng<br /> tỏ các bài học kinh nghiệm trong quá trình chuẩn bị, thực<br /> hành tác chiến của chiến dịch: đó là bài học về sự phối hợp<br /> chặt chẽ, nhịp nhàng giữa các lực lượng, giữa các cánh quân,<br /> giữa bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân du kích<br /> huyện nhà; bài học về nghệ thuật chiến tranh nhân dân “lấy<br /> ít địch nhiều, lấy yếu đánh mạnh, vũ khí thô sơ đánh với vũ<br /> <br /> 12<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> khí hiện đại”, xây dựng thế trận lòng dân vững chắc, bài học<br /> về nghệ thuật chỉ huy linh hoạt, sáng tạo, mưu trí, vận dụng<br /> cách đánh phù hợp, hiệp đồng tác chiến chặt chẽ, tinh thần<br /> khẩn trương, xử lý linh hoạt, chính xác các tình huống chiến<br /> đấu, chiến thuật kìm chân, căn kéo quân địch theo ý đồ của<br /> ta… Hội thảo còn là dịp để chúng ta trân trọng và biết ơn<br /> những cán bộ, chiến sĩ đã chiến đấu kiên cường và hy sinh<br /> anh dũng, tưởng nhớ và tri ân đồng bào, đồng chí đã không<br /> tiếc máu xương vì sự toàn thắng của sự nghiệp cách mạng,<br /> vì cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc ngày hôm nay. Trên cơ<br /> sở đó, đề xuất những giải pháp nhằm bảo tồn di tích lịch sử<br /> Chiến thắng Đồng Dương, xây dựng nơi đây thành một địa<br /> chỉ đỏ để giáo dục truyền thống cách mạng cho cán bộ, đảng<br /> viên và nhân dân, nhất là thế hệ mai sau.<br /> <br /> - Kính thưa các đồng chí và các vị đại biểu!<br /> <br /> Dù thời gian triển khai công tác chuẩn bị Hội thảo không<br /> nhiều, nguồn tư liệu rời rạc, nhân chứng hiện đang sinh sống<br /> ở nhiều địa phương khác nhau nhưng với tinh thần trách<br /> nhiệm cao của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng Nam và Ban<br /> Thường vụ Huyện ủy Thăng Bình, sự cộng tác nhiệt tình, tâm<br /> huyết của các đồng chí nhân chứng lịch sử, các nhà nghiên<br /> cứu, các cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Tư lệnh Quân khu<br /> 5, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Nam và các địa phương,<br /> đơn vị liên quan, đến thời điểm này, Ban Tổ chức Hội thảo<br /> đã nhận được 30 bài tham luận của các cơ quan nghiên cứu,<br /> 13<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> các nhân chứng lịch sử, các nhà khoa học, nhà chuyên môn.<br /> Nội dung các bài tham luận được chuẩn bị công phu, thể<br /> hiện được chuyên môn sâu, khái quát khá toàn diện quá trình<br /> chuẩn bị, diễn biến chiến dịch và ý nghĩa lịch sử của chiến<br /> thắng Đồng Dương. Thay mặt Ban Tổ chức Hội thảo, tôi xin<br /> chân thành cảm ơn sự hỗ trợ, cộng tác của các đồng chí. <br /> <br /> Với sự quan tâm của Ban Chỉ đạo Chỉ thị 54 Tỉnh uỷ, Ban<br /> Tuyên giáo Tỉnh ủy và các cơ quan, các nhà nghiên cứu lịch<br /> sử, đặc biệt là sự hiện diện của các đồng chí là nhân chứng<br /> lịch sử đã trực tiếp tham gia lãnh đạo, chỉ huy và chiến đấu<br /> tại trận đánh Đồng Dương oanh liệt ngày 8 và 9-12-1965, tôi<br /> tin chắc rằng Hội thảo của chúng ta ngày hôm nay sẽ thành<br /> công tốt đẹp. Hy vọng qua Hội thảo này sẽ giúp cho cơ quan<br /> chủ trì và các cơ quan, nhà nghiên cứu lịch sử có cơ sở khoa<br /> học vững chắc để tiếp tục khẳng định tầm vóc, ý nghĩa và<br /> rút ra những bài học kinh nghiệm của Chiến thắng Đồng<br /> Dương trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Qua đó<br /> khơi dậy và tiếp tục phát huy tinh thần cách mạng tiến công<br /> của Chiến thắng Đồng Dương trong sự nghiệp xây dựng và<br /> bảo vệ Tổ quốc và trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp<br /> hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng quê hương Thăng Bình<br /> ngày càng giàu mạnh.<br /> <br /> Trên quan điểm khoa học, khách quan, trung thực với<br /> lịch sử, với cách nhìn ở những góc độ khác nhau của những<br /> người trực tiếp làm nên sự kiện này hoặc nghiên cứu về sự<br /> 14<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> kiện lịch sử này, thay mặt Chủ trì, tôi đề nghị quý vị đại biểu,<br /> các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, các nhân chứng lịch sử<br /> tích cực thảo luận, trao đổi, đóng góp nhiều ý kiến nhằm làm<br /> sáng tỏ các yêu cầu nội dung và các vấn đề mà Hội thảo quan<br /> tâm, góp phần làm cho Hội thảo thành công. Những bài tham<br /> luận của các đồng chí gửi trước cùng với những ý kiến tham<br /> gia phát biểu tại Hội thảo hôm nay, Ban Tổ chức Hội thảo<br /> sẽ có trách nhiệm tổng hợp và biên tập hoàn chỉnh để xuất<br /> bản Kỷ yếu, phát hành trong dịp kỷ niệm 40 năm ngày giải<br /> phóng quê hương Thăng Bình, kỷ niệm 50 năm chiến thắng<br /> Đồng Dương. Đây là một tài liệu quý để giáo dục truyền<br /> thống cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là<br /> thế hệ trẻ.<br /> Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong việc chuẩn bị các điều<br /> kiện cần thiết phục vụ Hội thảo nhưng không thể tránh khỏi<br /> những thiếu sót, rất mong nhận được sự cảm thông, chia sẻ<br /> của các đồng chí và quý vị.<br /> Một lần nữa, thay mặt Ban Thường vụ Huyện uỷ Thăng<br /> Bình, Ban Tổ chức và Chủ trì Hội thảo, tôi xin có vài lời khai<br /> mạc Hội thảo khoa học “Chiến thắng Đồng Dương - Ý nghĩa<br /> và bài học kinh nghiệm”.<br /> Kính chúc các đồng chí và các vị đại biểu mạnh khoẻ,<br /> hạnh phúc. Chúc Hội thảo của chúng ta thành công tốt đẹp.<br /> Xin trân trọng cảm ơn.  <br /> <br /> <br /> 15<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> <br /> <br /> BÁO CÁO ĐỀ DẪN<br /> HỘI THẢO KHOA HỌC “CHIẾN THẮNG ĐỒNG DƯƠNG -<br /> Ý NGHĨA VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM”<br /> <br /> Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng Nam1<br /> <br /> <br /> <br /> T ừ đầu năm 1965, chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” bị<br /> phá sản, để cứu vãn sự thất bại trên chiến trường miền<br /> Nam, đế quốc Mỹ ồ ạt đưa quân viễn chinh và quân chư hầu<br /> vào miền Nam, đồng thời tăng cường ném bom phá hoại<br /> miền Bắc với hy vọng ngăn chặn, cứu nguy sự sụp đổ của<br /> ngụy quyền, kìm chế sự phát triển của cách mạng miền Nam,<br /> từng bước phản công, giành thế chủ động trên chiến trường.<br /> Thực hiện âm mưu đó, ngày 09-3-1965, quân viễn chinh Mỹ<br /> đổ bộ vào bãi biển Đà Nẵng; ngày 07-5-1965, quân Mỹ đổ<br /> bộ vào bãi biển Kỳ Hà (Chu Lai), đánh dấu sự can thiệp của<br /> quân viễn chinh Mỹ ở chiến trường miền Nam, đẩy phong<br /> trào cách mạng nước ta đứng trước những thử thách cực kỳ<br /> nghiêm trọng.<br /> Tuy nhiên, hành động đó của đế quốc Mỹ không nằm<br /> ngoài dự kiến của Đảng ta. Ngày 25 - 27 tháng 3 năm 1965,<br /> Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp Hội nghị lần thứ 11<br /> <br /> 1<br /> Do đồng chí Trần Văn Cận - Phó Trưởng Ban trực Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy<br /> Quảng Nam báo cáo tại Hội thảo.<br /> <br /> 16<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> xác định: “Nhiệm vụ cơ bản của ta là tiếp tục kiềm chế và<br /> thắng địch trong cuộc “Chiến tranh đặc biệt” ở miền Nam, ra<br /> sức tranh thủ thời cơ, tập trung lực lượng của cả nước giành<br /> thắng lợi quyết định ở miền Nam trong thời gian tương đối<br /> ngắn, đồng thời chuẩn bị sẵn sàng đối phó và quyết thắng<br /> cuộc “Chiến tranh cục bộ” nếu địch gây ra”1. Trên cơ sở đó,<br /> Quân ủy Trung ương phát động phong trào thi đua “Quyết<br /> tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” trong các lực lượng vũ<br /> trang nhân dân.<br /> Chấp hành chủ trương trên, ngày 05-5-1965, Khu ủy<br /> 5 mở hội nghị và đề ra chủ trương “Đẩy mạnh đấu tranh<br /> chính trị, đấu tranh vũ trang và vận động binh sĩ địch, nhằm<br /> tiêu diệt và làm tan rã một bộ phận quan trọng quân chủ<br /> lực ngụy, làm cho chúng rối loạn cao độ về chiến lược, suy<br /> sụp hoàn toàn về chính trị. Đồng thời sẵn sàng đối phó và<br /> quyết thắng địch trong “Chiến tranh cục bộ” ở miền Nam,<br /> nếu chúng ngoan cố gây ra”2. Quán triệt tư tưởng chỉ đạo<br /> của Khu ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 mở chiến dịch Xuân<br /> 1965, ghi dấu ấn bằng chiến thắng Núi Thành vang dội (26-<br /> 5-1965), biểu hiện sinh động tư tưởng, tinh thần “Dám đánh<br /> Mỹ, biết đánh Mỹ và quyết đánh Mỹ” của quân và dân Khu<br /> 5. Ở chiến trường Quảng Ngãi, quân ta giành thắng lợi quan<br /> trọng trong chiến thắng Vạn Tường, đánh bại cuộc ra quân<br /> 1<br /> Đảng Cộng sản Việt Nam, “Văn kiện Đảng toàn tập”, tập 26 (1965), Nxb.<br /> CTQG, H. 2003, tr. 109.<br /> 2<br /> Bộ Tư lệnh Quân khu 5, “Khu 5 - 30 năm chiến tranh giải phóng”, tập II,<br /> xuất bản năm 1989, tr. 180.<br /> 17<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> “tìm diệt” đầu tiên của quân Mỹ càng củng cố lòng tin, cổ vũ<br /> khí thế đánh Mỹ, thắng Mỹ của quân và dân ta.<br /> Sau khi thất bại liên tiếp trên khắp chiến trường miền<br /> Nam, quân Mỹ điên cuồng đánh phá ác liệt, hàng vạn tấn<br /> bom chúng trút xuống miền Nam gây ra nhiều khó khăn, tổn<br /> thất cho quân và dân ta. Trước tình hình đó, nhằm giữ vững<br /> thế tiến công, Quân khu ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 quyết<br /> định mở chiến dịch Đông Xuân 1965-1966, trong đó Quảng<br /> Nam được xác định là một trong năm chiến trường trọng<br /> điểm của Quân khu trong giai đoạn chiến dịch Đông 19651.<br /> Ở chiến trường Quảng Nam, Bộ Tư lệnh Quân khu 5<br /> chủ trương “Đánh điểm diệt viện (cả đường bộ và đường<br /> không) diệt quân bảo an tại chỗ để kéo quân cơ động ngụy,<br /> diệt quân cơ động ngụy để kéo quân cơ động Mỹ”. Để thực<br /> hiện chủ trương trên, Quân khu quyết định điều Sư đoàn<br /> 2 vừa mới thành lập phối hợp cùng với bộ đội địa phương<br /> mở chiến dịch tổng hợp trong khu vực tiếp giáp giữa các<br /> huyện Hiệp Đức, Quế Sơn, Tiên Phước, Thăng Bình, Tam<br /> Kỳ2. Mục đích của chiến dịch là tiêu diệt một bộ phận sinh<br /> lực Mỹ - ngụy, cô lập chia cắt các khu vực của địch, triệt<br /> 1<br /> Quân khu xác định 5 hướng trọng điểm của chiến dịch là: Nam Quảng<br /> Ngãi, Tây Nam Gia Lai, Phú Yên, Quảng Trị và Quảng Nam. Dẫn theo “Lịch sử<br /> Đảng bộ Quân khu 5 (1946-2010)”, Nxb. QĐND, H. 2010, tr. 217.<br /> 2<br /> Sư đoàn 2 được thành lập ngày 20-10-1965, tại xã Phước Hà, huyện Tiên<br /> Phước, gồm các trung đoàn: Trung đoàn 01, Trung đoàn 21, Tiểu đoàn 70,<br /> 01 tiểu đoàn súng máy phòng không, 01 tiểu đoàn pháo cối và các đơn vị:<br /> thông tin, trinh sát, vận tải, quân y. Sư đoàn trưởng: Nguyễn Năng, Chính ủy:<br /> Nguyễn Minh Đức (Đạo); Sư đoàn phó kiêm Tham mưu trưởng: Lê Hữu Trữ.<br /> <br /> 18<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> phá giao thông, đẩy mạnh phong trào chiến tranh du kích và<br /> đấu tranh chính trị, binh vận, giải phóng rộng lớn vùng nông<br /> thôn và quận lỵ khi có điều kiện, hỗ trợ tích cực phong trào<br /> đô thị, phá âm mưu chuẩn bị phản công mùa khô của địch.<br /> Từ ngày 16-11 đến ngày 09-12-1965, quân ta mở chiến<br /> dịch Hiệp Đức - Đồng Dương với nhiệm vụ tiêu diệt chi khu<br /> - quận lỵ Hiệp Đức và đồn Việt An, buộc quân địch phải đưa<br /> quân chủ lực ngụy lên tiếp viện và quân ta có nhiệm vụ tiếp<br /> tục tiêu diệt sinh lực địch trên trục đường 16 hoặc 105.<br /> Sau khi chi khu - quận lỵ Hiệp Đức bị quân ta tiêu diệt<br /> (17/11), nhất là trước nguy cơ đồn Việt An bị ta bao vây<br /> tiến công, quận lỵ Thăng Bình và Quế Sơn bị uy hiếp mạnh,<br /> ngày 06-12-1965, địch buộc phải tổ chức một Chiến đoàn<br /> gồm Tiểu đoàn 11 biệt động quân; Tiểu đoàn 1 và Tiểu đoàn<br /> 3 thuộc Trung đoàn 5, Tiểu đoàn 1 thuộc Trung đoàn 6 hình<br /> thành Chiến đoàn 5 do tên Trung tá Phạm Việt Hùng chỉ huy<br /> mở cuộc hành quân giải tỏa theo hướng Hà Lam- Việt An<br /> trên trục đường 16.<br /> Khi quân địch hành quân theo đúng ý đồ tác chiến của<br /> ta, ngày 07-12-1965, Bộ chỉ huy chiến dịch quyết định tạm<br /> dừng mọi hoạt động tiến công vào các cứ điểm của địch trên<br /> toàn khu chiến, tập trung mọi lực lượng tổ chức trận tập kích<br /> tiêu diệt địch trên trục đường 16 đoạn từ Hà Lam đi Việt An.<br /> Trận đánh diễn ra từ sáng ngày 08-12 và kết thúc vào 13 giờ<br /> 30 phút cùng ngày. Ngay sau đó, Trung đoàn 01 Sư đoàn 2<br /> tiếp tục vận động đánh địch phản kích trong suốt ngày 09-<br /> 19<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> 12-1965, góp phần đánh bại cuộc hành quân “Liên kết 118”<br /> của Mỹ- ngụy.<br /> Sau gần 02 ngày tác chiến liên tục, cán bộ, chiến sĩ Sư<br /> đoàn 2 đã nêu cao tinh thần chiến đấu dũng cảm, ngoan<br /> cường cùng quân và dân Thăng Bình tiêu diệt Chiến đoàn 5<br /> của ngụy, loại khỏi vòng chiến đấu 772 tên (có 3 cố vấn Mỹ),<br /> bắt sống 53 tên, thu 208 súng các loại, bắn rơi 4 trực thăng<br /> và bắn bị thương 2 phản lực.<br /> Chiến thắng Đồng Dương mãi mãi là chiến công chói lọi<br /> của quân và dân Quảng Nam nói chung, quân và dân Thăng<br /> Bình nói riêng; chiến thắng ấy đã ghi một mốc son chói lọi,<br /> hào hùng trong lịch sử đấu tranh cách mạng của quân và dân<br /> huyện Thăng Bình.<br /> Đối với lực lượng vũ trang Quân khu 5, chiến thắng<br /> Đồng Dương không chỉ hoàn thành mục tiêu chiến dịch do<br /> Quân khu ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 đề ra mà còn đánh dấu<br /> một bước trưởng thành vượt bật của Sư đoàn 2 - đơn vị vừa<br /> được thành lập 02 tháng trước đó. Qua chiến đấu, trình độ<br /> kỹ thuật, chiến thuật của cán bộ, chiến sĩ toàn đơn vị đã được<br /> nâng lên một bước, thành thạo trong thực hành tác chiến<br /> đánh bôn tập tập kích, tạo thêm niềm tin vững chắc trước yêu<br /> cầu nhiệm vụ khó khăn khi phải trực tiếp đối đầu với quân<br /> viễn chinh Mỹ trên chiến trường Khu 5.<br /> Chiến thắng Đồng Dương là kết tinh của tinh thần chiến<br /> đấu dũng cảm vô song của cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 2 với<br /> <br /> 20<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> những nỗ lực lớn lao của Đảng bộ và nhân dân huyện Thăng<br /> Bình trong công tác chuẩn bị lực lượng, đảm bảo hậu cần,<br /> giữ gìn bí mật. Hình ảnh những người mẹ, người chị ở Đồng<br /> Dương không ngại gian khổ, hy sinh, sẵn sàng tiếp tế lương<br /> thực, cùng quân y tải thương, cứu thương, đào và nhường<br /> hầm bí mật để bộ đội trú quân trước giờ ra trận đã trở thành<br /> biểu tượng sinh động cho tình đoàn kết quân dân - một trong<br /> những nguyên nhân quyết định cho mọi thắng lợi của quân<br /> đội ta trong các cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.<br /> Trong những năm qua, Đảng bộ và nhân dân huyện<br /> Thăng Bình đã có nhiều cố gắng với mong muốn tổ chức<br /> một cuộc hội thảo để đi đến những đánh giá thống nhất có<br /> tính chất tổng kết một cách khoa học về giá trị lịch sử của<br /> chiến thắng Đồng Dương. Tuy nhiên, do nhiều lý do khác<br /> nhau, đến nay vẫn chưa có một công trình hoàn chỉnh đánh<br /> giá về chiến thắng này. Đề cập đến chiến thắng Đồng Dương,<br /> chúng ta mới chỉ thấy được những ghi chép ngắn gọn trong<br /> các công trình lịch sử lực lượng vũ trang hoặc lịch sử đảng<br /> bộ của một số địa phương có liên quan, trong các hồi kí,<br /> trong các báo cáo thành tích của những tập thể cá nhân tham<br /> gia trận đánh. Nhiều vấn đề về diễn biến trận đánh, về vai<br /> trò, ý nghĩa lịch sử, nhất là những bài học kinh nghiệm của<br /> chiến thắng này vẫn chưa được đề cập đầy đủ. Đó là nổi<br /> trăn trở, day dứt của những nhân chứng trận đánh và thế hệ<br /> hôm nay khi nghĩ về những đồng bào, cán bộ, chiến sĩ đã hy<br /> sinh xương máu, công sức của mình để làm nên chiến thắng<br /> Đồng Dương.<br /> 21<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> Với mong muốn đó, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng<br /> Nam, Ban Thường vụ Huyện ủy Thăng Bình và Ban Tổ<br /> chức Hội thảo đề nghị các đồng chí nhân chứng lịch sử,<br /> các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu, các đồng chí đại<br /> biểu tập trung thảo luận nhằm làm sáng tỏ những vấn đề<br /> chủ yếu sau đây:<br /> - Sự lãnh đạo đúng đắn, sáng tạo của Khu ủy, Quân<br /> khu ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5; sự chỉ đạo, chỉ huy nhạy<br /> bén và kịp thời của Bộ Chỉ huy Sư đoàn 2 trong chiến<br /> dịch Hiệp Đức- Đồng Dương, góp phần quyết định làm<br /> nên chiến thắng Đồng Dương (8-9/12/1965).<br /> - Vai trò lãnh đạo của cấp ủy, sự đóng góp tích cực,<br /> hiệu quả của quân và dân huyện Thăng Bình trong chiến<br /> dịch Hiệp Đức - Đồng Dương nói chung, chiến thắng<br /> Đồng Dương nói riêng.<br /> - Về khả năng hợp đồng tác chiến giữa bộ đội chủ lực<br /> với bộ đội địa phương; tinh thần chiến đấu quả cảm của<br /> cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 2, của lực lượng vũ trang huyện<br /> Thăng Bình, nhất là trong tình thế thời cơ chiến đấu xuất<br /> hiện ngoài dự kiến.<br /> - Tiếp tục nêu bật những tấm gương chiến đấu, phục<br /> vụ chiến đấu và hy sinh anh dũng của cán bộ, chiến sĩ Sư<br /> đoàn 2, của quân dân huyện Thăng Bình nhằm góp phần<br /> giáo dục về truyền thống anh hùng của quân đội ta.<br /> - Đánh giá tác động của chiến thắng Đồng Dương đối<br /> 22<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> với cục diện của chiến trường Quảng Nam nói riêng, của<br /> Khu 5 nói chung trong giai đoạn đầu của cuộc chiến đấu<br /> chống lại chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của đế quốc<br /> Mỹ.<br /> - Ý nghĩa lịch sử và những bài học kinh nghiệm của<br /> chiến thắng Đồng Dương sau 50 năm nhìn lại.<br /> - Kế thừa và phát huy truyền thống chiến thắng Đồng<br /> Dương trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đặc<br /> biệt, đề xuất những giải pháp nhằm bảo tồn di tích lịch sử<br /> Chiến thắng Đồng Dương, xây dựng nơi đây thành một<br /> địa chỉ “đỏ” để giáo dục truyền thống cách mạng cho thế<br /> hệ trẻ hôm nay và mai sau.<br /> Với quan điểm khách quan, khoa học, với sự tham<br /> gia nhiệt tình của các cơ quan nghiên cứu, nhất là sự có<br /> mặt của các đồng chí nhân chứng- những người trực tiếp<br /> tham gia chỉ huy, chiến đấu trong chiến dịch Hiệp Đức -<br /> Đồng Dương, Ban Tổ chức Hội thảo hoàn toàn tin tưởng<br /> Hội thảo khoa học “Chiến thắng Đồng Dương - Ý nghĩa<br /> và bài học kinh nghiệm” sẽ thành công tốt đẹp. Một lần<br /> nữa, thay mặt Ban Tổ chức Hội thảo, xin chúc toàn thể<br /> các đồng chí mạnh khoẻ, hạnh phúc.<br /> Xin trân trọng cảm ơn!<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 23<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> <br /> <br /> CHIẾN TRƯỜNG QUẢNG NAM<br /> TRƯỚC TRẬN ĐỒNG DƯƠNG<br /> <br /> Hoàng Minh Thắng1<br /> <br /> <br /> <br /> T háng 12 - 1964, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng<br /> Nam lần thứ VI họp tại Đồng Linh, xã Bình Phú, huyện<br /> Thăng Bình. Đại hội bầu ra Ban Chấp hành gồm 15 ủy viên.<br /> Ban Thường vụ có 5 ủy viên do đồng chí Vũ Trọng Hoàng<br /> làm Bí thư Tỉnh ủy, đồng chí Đào Đắc Trinh làm Phó Bí thư<br /> Tỉnh ủy. Tôi - Hoàng Minh Thắng là Ủy viên Ban Thường<br /> vụ, làm Chính trị viên Tỉnh đội Quảng Nam. Trong Đại hội<br /> này, Tỉnh ủy triển khai đồng thời chủ trương của Khu ủy<br /> 5 mở chiến dịch Xuân 1965 lấy tên “Chiến dịch Nguyễn<br /> Văn Trỗi”. Chiến dịch diễn ra trên chiến trường toàn Khu 5,<br /> Quảng Nam là trọng điểm của chiến dịch này, do đó, Khu ủy<br /> và Quân khu 5 tăng cường cho Quảng Nam một trung đoàn<br /> chủ lực. Đó là Trung đoàn 1 (tức Trung đoàn Ba Gia) gồm 3<br /> tiểu đoàn: 90, 60 và 40. Theo kế hoạch, chiến dịch tiến công<br /> địch bằng sức mạnh vũ trang, chính trị và binh vận; được<br /> phối hợp chặt chẽ giữa bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương<br /> và dân quân du kích; giữa tiến công quân sự và nổi dậy của<br /> quần chúng tại chỗ; phối hợp chặt chẽ giữa tỉnh Quảng Nam<br /> 1<br /> Anh hùng LLVTND, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng<br /> Bộ Thương mại; nguyên Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam-Đà Nẵng.<br /> <br /> 24<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> và tỉnh Quảng Đà. Chiến dịch mở đầu ngày 07 - 02 - 1965<br /> bằng trận đánh cứ điểm Cao Lao - Việt An.<br /> Bấy giờ, để đáp ứng với yêu cầu chiến dịch, Tỉnh đội<br /> Quảng Nam quyết định thành lập Đại đội bộ binh của huyện<br /> Thăng Bình, lấy mật danh V15. Ngày 10- 01- 1965, tại khu<br /> rừng ở Vinh Huy, xã Bình Trị, Đại đội V15 được công bố<br /> thành lập. Khi bộ đội Trung đoàn 1 mà trực tiếp là Tiểu đoàn<br /> 40 đánh đồn Cao Lao - Việt An, thì bộ đội V15 bố trí lực<br /> lượng cùng du kích 2 xã Bình Lâm và Thăng Phước tấn công<br /> vào ấp chiến lược diệt bọn nghĩa quân và thanh niên chiến<br /> đấu, cùng bọn tề ngụy ác ôn, làm chủ 2 xã Thăng Phước và<br /> Bình Lâm1. Bộ đội huyện cùng du kích cánh trung của huyện<br /> Thăng Bình tập kích vào Kế Xuyên, đột nhập sát Quốc lộ<br /> 1, diệt dân vệ, đánh sập 3 cống lớn trên Quốc lộ 1, làm cho<br /> đoạn đường trên một cây số của Quốc lộ 1 bị ách tắc mấy<br /> giờ liền không có một chiếc xe quân sự, kể cả xe hành khách<br /> chạy qua, làm khách ứ lại từ Hà Lam vào Ngọc Phô, từ đây<br /> tin tức “Việt cộng” tấn công lan truyền ra đến Đà Nẵng, vào<br /> tận Tam Kỳ. Mấy hôm sau, các chiến sỹ giải phóng lại đánh<br /> bọn nghĩa quân ở An Tráng, thu súng đạn của địch rồi tiếp<br /> tục tập kích vào Kế Xuyên.<br /> Vượt qua khó khăn của trận lụt năm Thìn (1964), đại bộ<br /> phận nông thôn ở khu vực đồng bằng của tỉnh Quảng Nam<br /> và Quảng Đà đã được giải phóng, tạo thành thế bao vây chia<br /> <br /> 1<br /> Nay thuộc huyện Hiệp Đức.<br /> <br /> 25<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> cắt, áp sát vào thành phố, thị xã, quận lỵ, căn cứ địch. Tình<br /> thế của địch trở nên nguy ngập chưa từng có. Địch kêu cứu<br /> ngụy quyền Trung ương. Từ tháng 02 đến tháng 4-1965, địch<br /> liên tiếp mở các cuộc càn quét lớn nhằm giải tỏa sức ép của<br /> chủ lực ta. Tháng 02-1965, ta tiêu diệt cứ điểm Việt An (Hiệp<br /> Đức). Đến tháng 4-1965, địch mở một cuộc hành quân cố giải<br /> tỏa vùng đồi Cao Lao - Việt An nhằm nối lại trục đường Tam<br /> Kỳ - Tiên Phước nhưng bọn chúng đã bị đánh thiệt hại nặng<br /> phải rút lui.<br /> Sau chiến thắng Cao Lao - Việt An, bộ đội chủ lực Quân<br /> khu 5 triển khai sẵn sàng đánh diệt viện. Trận địa được chuẩn<br /> bị từ phía Hương An đến cầu Ông Triệu. Bộ đội ém quân<br /> phục chờ còn cán bộ của Quân khu rút về thôn Cao Ngạn<br /> phía Tây - Bắc Việt An tập huấn chiến thuật, học tập rút kinh<br /> nghiệm đợt hoạt động vừa qua. Đang chỉ huy tập huấn thì<br /> đồng chí Hai Mạnh (Chu Huy Mân) được tin địch đang tập<br /> trung quân tại Tuần Dưỡng, chuẩn bị phản kích. Đội hình<br /> địch ngoài 4 tiểu đoàn bộ binh còn có thiết giáp M113 phối<br /> thuộc.<br /> Tướng Chu Huy Mân ghi lại trong hồi ký: “Ai bảo đảm<br /> về đơn vị nắm bộ đội đánh thắng thì không cần phải học nữa.<br /> Học cũng chỉ để đánh thắng. Nguyễn Chơn là người đầu tiên<br /> giơ tay xin về đơn vị. Lúc này anh Nguyễn Chơn được đề bạt<br /> làm Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 90”.<br /> Đây là một trận vận động phục kích trên đường 16 ở ngã<br /> <br /> 26<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> ba Vinh Huy. Tiểu đoàn 90 do đồng chí Nguyễn Chơn làm<br /> Tiểu đoàn trưởng được giao nhiệm vụ bao vây một Tiểu đoàn<br /> ngụy, cùng Tiểu đoàn 40 tiêu diệt 2 Tiểu đoàn địch. Riêng<br /> Tiểu đoàn do Nguyễn Chơn chỉ huy bắt sống 4 xe M113<br /> đang còn nổ máy tại Cồn Tây (xã Bình Trị). Bọn địch thoát<br /> chạy về phía Hương An, Tiểu đoàn 60 do bao vây không<br /> chặt, một số địch băng rừng, băng suối, thoát chết chạy ra lội<br /> qua sông Rù Rì thoát về Hương An.<br /> Trong chiến dịch diệt viện này, sở dĩ quân giải phóng liên<br /> tiếp đánh bại 5 cuộc hành quân giải tỏa dọc đường 16 của<br /> địch là do mỗi lần địch xuất hiện, bộ đội đều bám sát, chỉ nổ<br /> súng khi nào địch lọt vào tầm đạn tiểu liên. Quân địch hoảng<br /> hốt trước cách đánh áp sát của quân giải phóng, bỏ dỡ cuộc<br /> giải tỏa, chịu thất bại. Tướng Hai Mạnh còn nhớ khi báo cáo<br /> về trận này, khi quân địch tháo chạy nháo nhào, bộ đội truy<br /> theo và hô vang “Bám thắt lưng địch mà đánh”. Trong Đại<br /> hội Liên hoan thi đua diệt Mỹ toàn Quân khu lần thứ nhất,<br /> tuyên dương và tặng danh hiệu “dũng sĩ diệt Mỹ”, lực lượng<br /> vũ trang huyện Thăng Bình vinh dự được báo cáo điển hình,<br /> huyện phân công đồng chí Nguyễn Do - đại diện cho quân và<br /> dân Cao Ngạn trình bày báo cáo điển hình và được tặng danh<br /> hiệu “Cao Ngạn Thành Đồng”. Sau này, khi báo cáo ở Trung<br /> ương Cục và Quân ủy Miền, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh<br /> tổng kết đó là cách “nắm thắt lưng địch mà đánh”. Đại tướng<br /> chỉ thị cho toàn Miền học tập. Cụm từ “nắm thắt lưng địch<br /> mà đánh” ra đời từ cách đánh của bộ đội trên chiến trường<br /> <br /> 27<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> Quảng Nam cuối năm 1964 đầu năm 1965!<br /> Trận đánh đồn Cao Lao mở màn cho chặng đường trưởng<br /> thành của bộ đội chủ lực Quân khu 5 trên đường đánh tập<br /> trung, đánh bằng các đơn vị chiến thuật.<br /> Sau trận diệt viện ở ngã ba Vinh Huy, thế trận ở khu<br /> chiến này đổi khác. Chiến thắng Đồng Dương góp phần làm<br /> phá sản chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ.<br /> Trong đợt ra quân giành thắng lợi quan trọng trên mặt<br /> trận quân sự này, ta chủ trương củng cố bộ máy chính quyền<br /> cơ sở, mặt trận, đoàn thể, các mũi đấu tranh vũ trang, đấu<br /> tranh chính trị, binh vận…Trong khi mở ra và phát triển, tổ<br /> chức Đảng cũng phát triển. Các cấp ủy Đảng tổ chức học tập<br /> chỉ thị của Trung ương Cục về xử lý đảng viên, những người<br /> còn đủ điều kiện thì tập hợp ở các xã lại giải quyết sinh hoạt<br /> Đảng và tiến hành kết nạp đảng viên mới để thành lập chi bộ<br /> ở các xã vùng mới giải phóng.<br /> Và một sự kiện đáng nhớ: Tháng 5 năm 1965, Đảng bộ<br /> tổ chức học tập thư Đảng (Thư của Trung ương Cục gửi cho<br /> nông dân). Một phong trào rước thư Đảng, học thư Đảng<br /> khắp vùng nông thôn giải phóng và vùng tranh chấp. Thư<br /> Đảng khơi dậy truyền thống cách mạng của nông dân, phân<br /> rõ ta, bạn, thù. Qua học thư Đảng thắt chặt hơn mối quan hệ<br /> máu thịt giữa giai cấp nông dân và Đảng. Tiếp theo học thư<br /> Đảng, thực hiện chính sách ruộng đất, cấp ruộng đất vắng<br /> chủ cho nông dân thiếu ruộng để phát triển sản xuất, sẵn<br /> <br /> 28<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> sàng đóng góp lương thực cho bộ đội ăn no đánh thắng.<br /> Trước tình thế nguy ngập, đế quốc Mỹ buộc phải thay<br /> đổi chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” bằng chiến lược “Chiến<br /> tranh cục bộ”, Quảng Nam - Đà Nẵng là nơi lính thủy đánh<br /> bộ Mỹ đặt chân đến đầu tiên và cũng chính nơi đây tại Núi<br /> Thành, ngày 26-5-1965 đã đi vào lịch sử dân tộc là trận đầu<br /> bộ đội địa phương tiêu diệt gọn một đơn vị quân chiến đấu<br /> Mỹ, gắn liền với danh hiệu “Quảng Nam- Đà Nẵng - Trung<br /> dũng kiên cường đi đầu diệt Mỹ”. Thực tiễn cho thấy “Chiến<br /> dịch Nguyễn Văn Trỗi” và đồng khởi giải phóng nông thôn<br /> đồng bằng đã góp phần đánh thắng “Chiến tranh đặc biệt” và<br /> cũng là trận đầu tấn công chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của<br /> đế quốc Mỹ ”. Hơn 10 năm xâm lược với hai chiến lược hao<br /> người và tốn của, sau Chiến dịch tổng tiến công Xuân Mậu<br /> Thân 1968, Mỹ - ngụy chấp nhận ngồi vào bàn Hội nghị 4<br /> bên tại Pa-ri. Tuy nhiên, chúng vừa ngồi vào bàn, nhưng vừa<br /> trông chờ trên chiến trường. Bị thua đau trên chiến trường<br /> miền Nam và thất bại 12 ngày đêm trên bầu trời Hà Nội bằng<br /> “Điện Biên Phủ trên không ”, ngày 27-01-1973 Mỹ chấp<br /> nhận ký Hiệp định Pa-ri và rút quân Mỹ về nước, nhân dân<br /> cả nước và miền Nam tiếp tục “đánh cho ngụy nhào” và làm<br /> nên Đại thắng mùa xuân 30-4-1975. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 29<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> <br /> <br /> VAI TRÒ QUYẾT ĐỊNH CỦA TIỂU ĐOÀN 70,<br /> SƯ ĐOÀN 2 ĐỐI VỚI CHIẾN THẮNG ĐỒNG DƯƠNG<br /> NGÀY 08-12-1965<br /> <br /> Đại tá Đỗ Châu Sa1<br /> <br /> <br /> <br /> T ừ tháng 12-1960 đến tháng 12-1965, trên chiến trường<br /> miền Nam, quân và dân ta đã đồng khởi đánh phá ấp<br /> chiến lược, đánh tiêu diệt phần lớn bọn hội đồng thôn, xã,<br /> đồng thời tiêu diệt nhiều đơn vị ngụy quân làm cho quân<br /> địch không còn sức chống đỡ với phong trào “đồng khởi”<br /> của quân và dân ta. Trước thất bại của chiến lược “Chiến<br /> tranh đặc biệt”, đế quốc Mỹ liều lĩnh thực hiện chiến lược<br /> “Chiến tranh cục bộ”, đưa quân viễn chinh Mỹ tham chiến<br /> tại chiến trường miền Nam Việt Nam.<br /> Trước tình hình nước sôi lửa bỏng, Đảng ta đã kịp thời<br /> phát động phong trào thi đua “Quyết tâm đánh thắng giặc<br /> Mỹ xâm lược” trong các lực lượng vũ trang nhân dân. Trước<br /> đối tượng tác chiến mới, quy mô tác chiến tập trung cao hơn,<br /> yêu cầu đánh tiêu diệt địch lớn hơn đòi hỏi phải có những<br /> đơn vị tập trung lớn hơn mới đáp ứng được yêu cầu của<br /> chiến tranh trong bước ngoặt mới.<br /> <br /> 1<br /> Anh hùng LLVTND, nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 70; nguyên Sư<br /> đoàn trưởng Sư đoàn 859, Quân khu 5.<br /> <br /> 30<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> Ngày 20-10-1965, Sư đoàn bộ binh 2 được thành lập tại<br /> chiến trường Quảng Nam, gồm Trung đoàn I (Trung đoàn<br /> Ba Gia), Trung đoàn 21 và Tiểu đoàn 70, tác chiến trên một<br /> địa bàn rộng lớn từ Bắc Quảng Ngãi đến Quảng Nam-Quảng<br /> Đà. Tháng 11-1965, Quân khu 5 và Sư đoàn 2 mở chiến dịch<br /> phía Tây huyện Thăng Bình, Quế Sơn; dùng Tiểu đoàn 40<br /> Trung đoàn 01 bao vây đồn Việt An, vừa tiêu hao sinh lực<br /> địch, vừa khống chế việc tiếp tế bằng đường hàng không<br /> khiến cho quân địch ở Việt An vô cùng hoang mang, buộc<br /> bọn chỉ huy ở vùng I chiến thuật phải đưa bộ binh vào chi<br /> viện ứng cứu.<br /> <br /> Mục tiêu của ta trong việc bao vây cứ điểm Việt An là<br /> nhằm kéo quân địch ra ngoài công sự để ta tiến công tiêu diệt.<br /> Sư đoàn 2 vừa mới được thành lập hai tháng trước đó, đây là<br /> trận đánh đầu tiên nên toàn đơn vị xây dựng quyết tâm là phải<br /> đánh thắng trận đầu, bước đầu xây dựng truyền thống “Ra<br /> quân là đánh thắng” của Sư đoàn 2. Theo mệnh lệnh của Sư<br /> đoàn, Tiểu đoàn 70 bố trí lực lượng tại xã Bình Lãnh, từ sông<br /> Rù Rì vào đến đường 16 với nhiệm vụ sẵn sàng đánh quân<br /> địch viện binh trên khu vực từ quận lỵ Quế Sơn đến đường<br /> 105, đường 16.<br /> <br /> Sau 3 ngày chờ đợi viện binh địch vẫn không thấy, đến<br /> ngày thứ 4 thì Chiến đoàn số 5 biệt động quân Sài Gòn hành<br /> quân từ Đà Nẵng vào chiếm chợ Mộc Bài, căng bạt đóng<br /> quân tại đây. Tối ngày 6 và ngày 7-12-1965, lệnh của Sư<br /> 31<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> đoàn cho Tiểu đoàn 70 được tăng cường Đại đội 3 của Tiểu<br /> đoàn 90 để chuẩn bị chiến đấu.<br /> <br /> Tối ngày 7-12, Tiểu đoàn được lệnh tập kích địch tại chợ<br /> Mộc Bài. Tình hình rất khẩn trương nên tôi trực tiếp chuẩn bị<br /> tư tưởng cho anh em, cán bộ, chiến sĩ và phổ biến cách đánh<br /> quân địch tại chợ Mộc Bài cho toàn đơn vị.<br /> <br /> Đêm ngày 7-12-1965, cán bộ đi trước để nắm tình hình<br /> địch và chuẩn bị kế hoạch chiến đấu. Cán bộ Tiểu đoàn và<br /> Đại đội trưởng hình thành 3 mũi vào kiểm tra địch tại chợ<br /> Mộc Bài thì không phát hiện địch ở đây. Ta vẫn chưa nắm<br /> được hướng di chuyển của địch là lên đường 105 đến huyện<br /> lỵ Quế Sơn hay vào quận lỵ huyện Thăng Bình. Tôi báo cáo<br /> về Sư đoàn để biết tình hình. Cùng lúc này Tiểu đoàn 70<br /> đang trên đường hành quân từ Việt An xuống chợ Mộc Bài<br /> thuộc xã Quế Xuân, huyện Quế Sơn.<br /> <br /> Trong khi chờ lệnh của Sư đoàn, tiểu đoàn phải quay<br /> về vị trí cũ. Tôi báo cáo với Sư đoàn nếu hành quân về vị trí<br /> cũ sẽ không kịp thời gian nên đề nghị Sư đoàn cho toàn bộ<br /> đội hình tiểu đoàn tạm trú tại Đồng Dương. Sư đoàn đồng ý,<br /> tôi đi trước, đội hình nhanh chóng về Đồng Dương nghiên<br /> cứu địa hình và phán đoán tình hình địch, xây dựng phương<br /> án chiến đấu khi địch tiến qua cánh đồng Đồng Dương để<br /> chiếm đồi Đá Biển, Tháp Chàm.<br /> <br /> Tại đây, tôi chủ động dự kiến phương án đánh thật cụ<br /> 32<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> thể. Trong đó, bố trí Tiểu đoàn 70 phía Bắc đường 16 ra đến<br /> bờ sông Rù Rì; Đại đội 3 (Tiểu đoàn 90 tăng cường) bố trí<br /> Nam đường 16. Khi Tiểu đoàn 70 nổ súng đánh địch thì Đại<br /> đội 3 có nhiệm vụ nổ súng đánh địch ở hướng đối diện.<br /> <br /> Khoảng 12 giờ trưa ngày 08-12-1965, Chiến đoàn 5 biệt<br /> động quân Sài Gòn hành quân từ Hà Lam lên đường 16 chiếm<br /> lĩnh đồi Ông Phơi. Tiểu đoàn được lệnh xuất kích đánh cánh<br /> quân này ở phía Bắc đường 16. Đến 12 giờ 30 phút, địch tổ<br /> chức 3 mũi tiến quân qua cánh Đồng Dương. Khi địch còn<br /> cách đội hình của quân ta khoảng 200m, đồng chí Tiểu đoàn<br /> phó báo cáo xin tôi nổ súng. Nhận thấy, đội hình của ta bố trí<br /> ở mép làng có cây cối um tùm, yếu tố bí mật được đảm bảo<br /> nên tôi chỉ thị cho toàn đơn vị kiên trì chờ đợi, khi quân địch<br /> còn cách ta khoảng 5-10m mới nổ súng mới phát huy tối đa<br /> sức mạnh của hỏa lực ta; đồng thời đảm bảo được độ chính<br /> xác. Đúng như ý đồ của ta, khi địch vào sát quân ta đồng loạt<br /> nổ súng tấn công, địch bị tấn công bất ngờ không kịp trở tay,<br /> xác địch chết ngổn ngang, số còn lại nằm tại chỗ chống cự.<br /> Tiếp đó, cối 82 ly của Tiểu đoàn bắn vào đồi Ông Phơi, bọn<br /> địch ở đây không chi viện cho tiểu đoàn đi trước được. Cùng<br /> lúc này Tiểu đoàn cùng đồng loạt xung phong đánh tiêu diệt<br /> địch trên cánh Đồng Dương. Đại đội 3 vừa đánh địch vừa<br /> nhanh chóng hình thành thế bao vây.<br /> <br /> Kết quả, sau 1 giờ chiến đấu, ta tiêu diệt gần hết Tiểu<br /> đoàn 11 biệt động quân, thu 48 khẩu súng các loại (có 02 cối<br /> 33<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> 60, 02 đại liên và 08 trung liên). Tiếp đó, ta tổ chức thu dọn<br /> chiến trường, cấp cứu thương binh, liệt sĩ, tổng số thương<br /> vong của ta là 11 đồng chí.<br /> <br /> Bị thua đau trên khu vực Đồng Dương, địch tăng cường<br /> máy bay, phi pháo bắn phá dữ dội và dùng máy bay trực<br /> thăng đổ quân. Đến 17 giờ ngày 8-12, số quân địch còn lại<br /> của Chiến đoàn 5 nhích lên và trú quân tại khu vực Đồng<br /> Dương - Đá Biển, bình độ 25-30 đến phía Đông cầu Ông<br /> Triệu. Sau khi nghiên cứu tình hình địch, Bộ Tư lệnh chiến<br /> dịch quyết định giao Trung đoàn Ba Gia tập kích tiêu diệt<br /> quân địch tại khu vực Đồng Dương; Tiểu đoàn 70 được giao<br /> làm lực lượng dự bị cho trận đánh này.<br /> <br /> Rạng sáng ngày 09-12-1965, Trung đoàn Ba Gia thực<br /> hành tập kích địch tại Đồng Dương. Đến khoảng 06 giờ 15<br /> phút, quân ta đã làm chủ chiến trường, toàn bộ Chiến đoàn 5<br /> bị tiêu diệt gọn. Một số tên chạy thoát về điểm cao 47 Châu<br /> Xuân cũng bị Tiểu đoàn 70 tiến công tiêu diệt. Đến chiều<br /> ngày 09-12, toàn bộ quân ta được lệnh rút về vị trí xuất quân<br /> để nắm lại đội hình và sẵn sàng chờ lệnh.<br /> <br /> Như vậy, với thắng lợi giòn giã trong trận đầu ra quân,<br /> Tiểu đoàn 70 đã góp phần cùng Trung đoàn Ba Gia đặt nền<br /> móng xây dựng nên truyền thống “Ra quân là đánh thắng”<br /> của Sư đoàn 2 Quân khu 5.<br /> <br /> Như vậy, với chiến thắng trong hai trận đánh liên tiếp<br /> 34<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> vào ngày 08 và 09-12-1964, quân ta đã hoàn thành kế hoạch<br /> đề ra, góp phần bẽ gãy cuộc hành quân “Liên kết 118” của<br /> Mỹ- ngụy. Với chiến thắng này, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn<br /> 70 vô cùng phấn khởi, quyết tâm chiến đấu của bộ đội ngày<br /> càng tăng lên. Sau trận đánh Đồng Dương, cán bộ, chiến<br /> sỹ tổ chức học tập kinh nghiệm về trận đánh và phát động<br /> phong trào thi đua toàn quân về tinh thần quyết chiến quyết<br /> thắng với quyết tâm “Tiểu đoàn ta đánh phải tiêu diệt tiểu<br /> đoàn địch”, nhân dân huyện Thăng Bình, Quế Sơn vô cùng<br /> phấn khởi càng tin tưởng vào quân giải phóng.<br /> Qua trận đánh Đồng Dương, Tiểu đoàn 70 đã rút ra được<br /> nhiều bài học quý giá, góp phần xây dựng đơn vị ngày càng<br /> vững mạnh, đáp ứng yêu cầu chiến đấu trong giai đoạn mới<br /> của cách mạng khi trực tiếp đối đầu với quân viễn chinh Mỹ.<br /> Đó là:<br /> - Đảm bảo yếu tố bí mật, bất ngờ - là nguyên nhân, yếu<br /> tố góp phần tạo nên thắng lợi. Trong trận đánh này, Tiểu đoàn<br /> đã quán triệt trong toàn đơn vị phải giữ được bí mật trong<br /> quá trình hành quân tiếp cận chiến trường cũng như trong<br /> thực hành chiến đấu. Thực tế, cho đến tối ngày 07-12-1965,<br /> ta và địch vẫn chưa phát hiện hướng di chuyển của nhau nên<br /> việc tiểu đoàn bí mật hành quân, bố trí đội hình chiến đấu tại<br /> Đồng Dương đã tạo nên bất ngờ đối với quân địch.<br /> Tại Đồng Dương, mặc dù ta chưa am hiểu nhân dân,<br /> chưa kịp liên hệ với du kích nhưng qua nghiên cứu địa hình,<br /> <br /> 35<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> ta đã tận dụng khu vực có nhiều cây cối, ven làng để bí mật<br /> trú quân, đồng thời phán đoán hướng di chuyển của quân<br /> địch khi chúng tiến vào Đồng Dương, từ đó ta xây dựng<br /> phương án đánh địch hiệu quả, phù hợp với sở trường của ta,<br /> khiến quân địch bị bất ngờ, lúng túng trong đối phó.<br /> - Xây dựng tinh thần quyết tâm chiến đấu của bộ đội<br /> trước - trong và sau trận đánh. Trong trận đánh này, Tiểu<br /> đoàn 70 với hầu hết cán bộ, chiến sĩ là người con của quê<br /> hương Quảng Nam - Đà Nẵng (yếu tố tình cảm, đứng trên<br /> quê hương chiến đấu) vốn có sẵn tinh thần yêu nước và<br /> cách mạng nên tinh thần chiến đấu rất cao, muốn được trực<br /> tiếp tham gia chiến đấu. Thậm chí có anh nuôi cũng xin thủ<br /> trưởng trang bị vũ khí để được ra trận. Chính nhờ tinh thần<br /> quyết tâm chiến đấu cao độ nên anh em chiến sĩ đã khắc<br /> phục mọi khó khăn, quyết tâm ra quân là đánh thắng, lập nên<br /> chiến công vang dội ngay trên mảnh đất quê hương.<br /> - Phát huy mạnh mẽ vai trò gương mẫu của cán bộ. Trong<br /> suốt 7 ngày chiến dịch, hầu như cán bộ không ngủ, tập trung<br /> tinh thần tìm mọi kế sách để đơn vị đã đánh là thắng. Cán<br /> bộ tiểu đoàn luôn sâu sát cùng chiến sĩ, phổ biến cách đánh,<br /> phương án chiến đấu đến từng tiểu đội, trung đội; động viên<br /> kịp thời và giải quyết những tình huống khó khăn góp phần<br /> xây dựng niềm tin của chiến sĩ đối với cán bộ, của cấp dưới<br /> đối với cấp trên. Nhờ đó, toàn đơn vị luôn chấp hành kỷ luật<br /> nghiêm, giữ vững tư thế sẵn sàng chiến đấu với tinh thần<br /> quyết chiến, quyết thắng cao độ.<br /> <br /> 36<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> <br /> <br /> CHIẾN THẮNG ĐỒNG DƯƠNG -<br /> Ý NGHĨA VÀ TẦM VÓC<br /> <br /> Đại tá Trần Như Tiếp1*<br /> <br /> I. Bối cảnh tình hình diễn ra trận đánh Đồng Dương<br /> Đông năm 1965.<br /> 1. Bối cảnh chung về địch.<br /> Trong Xuân - Hè 1965, quân dân miền Nam liên tục tiến<br /> công, kết hợp giữa quân sự và đấu tranh chính trị rộng khắp<br /> gây cho địch tổn thất nặng nề. Đứng trước nguy cơ suy sụp,<br /> nhất là sau chiến thắng Bình Giã ở Nam Bộ và sau chiến<br /> thắng Ba Gia ở Quảng Ngãi, địch bắt đầu chuyển chiến lược<br /> “Chiến tranh đặc biệt” sang chiến lược “Chiến tranh cục<br /> bộ”, Mỹ dồn dập đưa quân vào miền Nam và tăng viện trợ để<br /> cứu nguy cho chế độ Sài Gòn trước nguy cơ sụp đổ. Chúng<br /> dùng lực lượng quân Mỹ và chư hầu để trực tiếp tham chiến<br /> với lực lượng vũ trang ở miền Nam, đồng thời dùng không<br /> quân, hải quân đánh phá ra miền Bắc hòng giành thắng lợi<br /> bằng quân sự xâm lược miền Nam.<br /> 2. Bối cảnh chung về tình hình ta.<br /> Sau khi đế quốc Mỹ leo thang, mở rộng cuộc chiến tranh<br /> 1<br /> Nguyên Trợ lý tác chiến Tiểu đoàn 60, Trung đoàn 1, Sư đoàn 2, Quân khu 5;<br /> nguyên Trưởng Phòng Khoa học - Công nghệ - Môi trường Quân khu 5.­­<br /> <br /> 37<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> xâm lược, ồ ạt đưa quân chiến đấu Mỹ và quân chư hầu<br /> (Nam Triều Tiên, Philipin, Thái Lan, Ôxtrâylia, ...) vào miền<br /> Nam Việt Nam. Ngày 20-7-1965, Hồ Chủ tịch ra lời kêu gọi<br /> toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta tăng cường đoàn kết sản<br /> xuất và chiến đấu. Bác khẳng định quyết tâm: “Đứng trước<br /> nguy cơ giặc Mỹ cướp nước, đồng bào miền Bắc và đồng<br /> bào miền Nam đoàn kết một lòng, kiên quyết chiến đấu, dù<br /> phải chiến đấu 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa,<br /> chúng ta cũng quyết chiến đấu đến thắng lợi hoàn toàn”1.<br /> Đáp lời kêu gọi của Hồ Chủ tịch, Quân ủy Trung ương,<br /> Trung ương Cục miền Nam Việt Nam quyết tâm xây dựng<br /> lực lượng để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, quyết đánh bại<br /> chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ - ngụy.<br /> Ở chiến trường Khu 5 và Tây Nguyên, Khu ủy, Đảng<br /> ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu 5 xác định: “Trong tình hình mới,<br /> trước đối tượng tác chiến mới, quy mô tác chiến tập trung<br /> cao hơn, yêu cầu đánh tiêu diệt lớn hơn mới đáp ứng được<br /> yêu cầu chiến tranh trong bước ngoặt mới”.<br /> Khu ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu quyết định thành lập các<br /> Sư đoàn bộ binh: Sư đoàn bộ binh 1 đứng trên chiến trường<br /> B3 - Tây Nguyên; Sư đoàn bộ binh 2 đứng ở Bắc Quảng Ngãi<br /> - Quảng Nam; Sư đoàn bộ binh 3 đứng ở Nam Quảng Ngãi<br /> - Bắc Bình Định; Trung đoàn bộ binh 10 đứng ở Phú Yên. Ở<br /> mỗi tỉnh tổ chức lại từ 1 - 2 tiểu đoàn tập trung, ở các huyện<br /> 1<br /> Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 11 (1963-1965), Nxb. CTQG, H.1996, tr.470.<br /> <br /> 38<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> xây dựng 1 - 2 đại đội và xây dựng lực lượng dân quân du<br /> kích mạnh để đáp ứng với yêu cầu tác chiến mới.<br /> 3- Chủ trương và ý định quyết tâm của ta.<br /> Quán triệt ý định chiến lược của Trung ương, tuy địch<br /> vào đông nhưng quyền chủ động vẫn thuộc về ta, do đó tập<br /> trung lực lượng để tiêu diệt một bộ phận quân Mỹ, nhất là<br /> lực lượng cơ động, đồng thời tiếp tục tiêu diệt và làm tan rã<br /> một bộ phận lớn quân chủ lực ngụy. Khu ủy - Bộ Tư lệnh<br /> Quân khu 5 quyết định mở chiến dịch Đông 1965, chủ động<br /> tiến công trước quân địch trên phạm vi toàn chiến trường.<br /> Nhiệm vụ được xác định là sử dụng Sư đoàn bộ binh 2<br /> cùng lực lượng vũ trang địa phương mở chiến dịch tiến công<br /> tổng hợp trong khu vực tiếp giáp giữa các huyện Hiệp Đức,<br /> Quế Sơn, Tiên Phước, Thăng Bình, Tam Kỳ. Mục đích của<br /> chiến dịch là tiêu diệt một bộ phận sinh lực Mỹ - ngụy, cô<br /> lập chia cắt các khu vực của địch, triệt phá giao thông, đẩy<br /> mạnh phong trào chiến tranh du kích và đấu tranh chính trị,<br /> binh vận, giải phóng rộng lớn vùng nông thôn và quận lỵ khi<br /> có điều kiện, hỗ trợ tích cực phong trào đô thị, phá âm mưu<br /> chuẩn bị phản công mùa khô của địch. Qua tác chiến, rèn<br /> luyện, bồi dưỡng lực lượng của ta.<br /> - Ý định chiến dịch chia làm 3 đợt:<br /> + Đợt 1: Tiêu diệt chi khu quận lỵ Hiệp Đức và các<br /> cứ điểm quanh khu vực, sẵn sàng đánh địch cứu viện bằng<br /> <br /> 39<br />  Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> đường bộ hoặc đường không xuống khu vực Hiệp Đức.<br /> <br /> + Đợt 2: Tiếp tục bao vây đồn Việt An hoặc bao vây quận<br /> Quế Sơn buộc địch hành quân giải tỏa, ta sẽ đón đánh địch<br /> theo trục đường 16 hay đường 105 lên.<br /> <br /> + Đợt 3: Tùy theo tình hình, diễn biến trong đợt 2 sẽ tiếp<br /> tục bao vây chi khu quận lỵ Thăng Bình, hoặc tập kích trận<br /> địa pháo ở Gò Thong gần quận lỵ buộc địch hành quân tiếp<br /> ứng giải tỏa để ta đánh viện.<br /> <br /> Dự kiến, trong chiến dịch này, ta phải tác chiến với 2 đối<br /> tượng Mỹ và ngụy, nhất là sau khi lực lượng cơ động ngụy bị<br /> tiêu diệt, thể nào cũng có lực lượng Mỹ nhảy vào ứng cứu.<br /> <br /> II. Diễn biến trận chiến thắng Đồng Dương.<br /> <br /> 1. Những trận đánh diễn ra trước trận Đồng Dương.<br /> <br /> a. Đánh Hiệp Đức.<br /> <br /> Đêm ngày 16-11-1965, toàn bộ lực lượng vào tập kết<br /> chiếm lĩnh, vào lúc 3 giờ ngày 17-11-1965, quân ta bắt đầu<br /> nổ súng.<br /> <br /> Tiểu đoàn bộ binh 90 đánh Đồi Sơn, Tiểu đoàn bộ binh<br /> 60 đánh chi khu quận lỵ Hiệp Đức, Đại đội địa phương huyện<br /> Quế Sơn diệt chốt điểm Núi Lớn (Sơn Bình), một Đại đội<br /> đặc công của Sư đoàn bộ binh 2 diệt chốt điểm Đồi Tranh và<br /> sau khi làm chủ, ta tiếp tục tảo trừ và bắt sống số tên bảo an,<br /> 40<br />   Chiến thắng Đồng Dương <br /> <br /> dân vệ và bứt rút đồn dân vệ ở Tú La, Sơn Hiệp.<br /> Suốt từ khi nổ súng đến 15 giờ ngày 17-11, địch không<br /> phản ứ