Kết quả điều trị áp xe hậu môn bằng phương pháp cột thun bó cơ thắt ngay khi rạch tháo mủ

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ ÁP XE HẬU MÔN BẰNG PHƯƠNG PHÁP<br /> CỘT THUN BÓ CƠ THẮT NGAY KHI RẠCH THÁO MỦ<br /> Nguyễn Trung Tín*, Bùi Xuân Cường**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá tác dụng làm giảm tỷ lệ tái phát áp xe hoặc hóa rò hậu môn của thủ thuật<br /> cột thun bó cơ thắt.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Thử nghiệm lâm sàng không đối chứng được tiến hành trên 42 bệnh nhân mắc<br /> áp xe hậu môn tại bệnh viên Đa khoa Vạn Hạnh TP. HCM. Thời gian theo dõi trung bình là 3,7 tháng. Các<br /> trường hợp phát hiện được lỗ rò trong tại đường lược mới đưa vào nhóm nghiên cứu. Sau khi rạch tháo mủ và<br /> làm sạch áp xe, luồn 1 sợi dây thun từ miệng ổ áp xe đưa qua lỗ rò trong tại đường lược, ra ngoài hậu môn. Sau<br /> đó, dùng sợi dây thun cột chặt bó cơ thắt phía dưới đường rò. Sau mổ, bệnh nhân tự chăm sóc theo hướng dẫn.<br /> Thất bại trong điều trị được qui định là tái phát áp xe hoặc hóa rò qua siêu âm hậu môn khi tái khám Số liệu được<br /> thu thập theo biểu mẫu lập sẵn và xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS.<br /> Kết quả nghiên cứu: 3/42(7,1%) bệnh nhân phát hiện rò hậu môn qua siêu âm đầu dò trong hậu môn khi<br /> tái khám. 5/42 (11,9%) bệnh nhân có rối loạn tự chủ thoát hơi. Biến chứng sớm là 1 trường hợp chảy máu sau<br /> mổ và 3 bí tiểu.<br /> Kết luận: Tỷ lệ lành thì đầu của phương pháp là 92,9%. Các biến chứng không nhiều và không trầm trọng.<br /> Từ khóa: Áp xe hậu môn, cột dây thun cơ thắt, rò hậu môn, áp xe tái phát.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> RESULTS OF PUS DRAINAGE AND TIGHT SETON OF ANAL SPHINCTERS FOR TREATMENT OF<br /> ANAL ABSCESS<br /> Nguyen Trung Tin, Bui Xuan Cuong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 126 – 131<br /> Background: The target of tight seton of anal sphincters and pus drainage for treatment of anal abscess to<br /> preserve the function of the sphincters. The seton itself is made use as a good drainage for the abscess.<br /> Objective: Evaluation the effectiveness of reducing proportion of abscess recurrence and fistula by pus<br /> drainage combining with tight seton of anal sphincters.<br /> Methodology: No control group clinical intervention was conducted for 42 pats with anal abscess treated in<br /> the Van Hanh general hospital at HCMC. Mean follow-up time was 3.7 months. The cases with discovered<br /> internal orifice on dentate line were collected for study. After draining of the abscess, the seton was put through<br /> the opening of abscess to the internal orifice and tight the anal sphincters fully. The patients would take care<br /> themselves following the instruction. The failure of treatment was pointed when the recurrence of abscess or anal<br /> fistula appeared with ultrasonograhy. Data were collected by the questionnaire and analyzed by using the SPSS<br /> sowtware.<br /> Results: 3/42 (7.1%) patients had anal fistula with endo-ultrasound when followed up. 5/42 (11.9%)<br /> <br /> <br /> <br /> Bộ môn Ngoại, khoa Y, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh<br /> Bệnh viện Vạn Hạnh<br /> Tác giả liên lạc: BSCK2. Bùi Xuân Cường. Điện thoại: 0903732921. E-mail: bxcuong@gmail.com<br /> <br /> 126<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> patients had gas incontinence. Early complication were 1 cas of post-op hemorrhage and 3 cases of urinary<br /> retention.<br /> Conclusions: The rate of primary healing were 92.9%. The complications was not so many and severe.<br /> Key words: Anal abscess, Tight seton, Anal fistula, Abscess recurrence.<br /> Với tính chất đàn hồi của dây thun, siết gây<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> thiếu máu và cắt tuần tự từng phần của cơ thắt,<br /> Áp xe hậu môn là bệnh không hiếm gặp,<br /> không để xảy ra tình trạng cắt một lúc quá nhiều<br /> bệnh ít khi gây nguy hiểm tới tính mạng người<br /> cơ thắt, không để 2 đầu cơ bị cắt tách rời xa<br /> bệnh. Tuy nhiên, tỷ lệ tái phát áp xe hay hóa rò<br /> nhau mà cắt đến đâu thì mô cơ thắt liền lại tới<br /> khá cao, có khi lên tới 50%(9). Tình trạng này làm<br /> đó nhờ hiện tượng xơ dính. Việc dây thun chia<br /> người bệnh phải phẫu thuật nhiều lần, gây ảnh<br /> và cắt cơ thắt thành từng phần, đồng thời với<br /> hưởng không nhỏ tới chất lượng sống và khả<br /> quá trình lành sẹo cho phép ngăn ngừa sự phá<br /> năng lao động.<br /> vỡ quá nhiều cơ thắt hậu môn. Mục đích cột<br /> Khoảng 90% các áp xe hậu môn bắt đầu từ<br /> thun là bảo tồn cơ thắt và làm giảm rối loạn tự<br /> nhiễm khuẩn tuyến hậu môn ở đường lược và<br /> chủ thoát phân(18). Bản thân sợi dây thun là một<br /> có 1 lỗ rò trong nằm ở vị trí này. Rò hậu môn<br /> phương tiện dẫn lưu mủ áp xe tốt.<br /> là hậu quả của áp xe hậu môn nếu điều trị<br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> không đúng cách(13).<br /> Xác định tỷ lệ lành thì đầu của phẫu thuật<br /> Phương pháp điều trị kinh điển của áp xe<br /> cột thun bó cơ thắt ngay sau khi rạch tháo mủ.<br /> hậu môn là phẫu thuật rạch tháo lưu mủ.<br /> Xác định các tai biến và biến chứng trong<br /> Trên thực tế, nếu muốn rạch rộng ổ áp xe<br /> phẫu thuật.<br /> hậu môn là phải rạch từ mô mềm cạnh hậu<br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> môn, từ đỉnh ổ áp xe qua cơ thắt ngoài vào tới<br /> khe hậu môn là vị trí của lỗ rò trong, tuy nhiên<br /> Các bệnh nhân bị mắc áp xe hậu môn từ 16<br /> điều này thường không thực hiện được vì sẽ cắt<br /> tuổi trở lên có:<br /> đứt cơ thắt gây nên nguy cơ mất tự chủ đại tiện.<br /> Xác định được lỗ rò trong của áp xe.<br /> Hơn nữa, việc xác định lỗ trong của ổ áp xe<br /> Mắc bệnh lần đầu tiên.<br /> không phải khi nào cũng được xác định hoặc<br /> Không rối loạn tự chủ đại tiện trước đó.<br /> tìm mà không thấy trước và trong khi mổ. Vì<br /> vậy, ổ áp xe sẽ chỉ được rạch ở mô mềm ngoài<br /> Thuộc nhóm bệnh có nguyên nhân không<br /> hậu môn, có thể để lại đường rò phía trong, từ<br /> đặc hiệu, thể áp xe giữa cơ thắt trong và cơ thắt<br /> đáy ổ áp xe tới lỗ rò trong ở đường lược.<br /> ngoài hoặc áp xe hố ngồi trực tràng, vị trí thấp<br /> (xác định trong mổ).<br /> Có nhiều thủ thuật được đề nghị thực hiện<br /> ngay sau khi rạch tháo lưu mủ: cắt đường rò<br /> Cỡ mẫu được tính theo mục tiêu về tỷ lệ<br /> nguyên phát ngay thì đầu, cắt cơ thắt mở đường<br /> thành công trong phẫu thuật (p=0,5, d=0,15).<br /> rò, cột dây thun cơ thắt ngoài, cột chỉ cơ thắt và<br /> Như vậy, cỡ mẫu tối thiểu là 42 bệnh nhân.<br /> sau đó thắt dần dần, sử dụng keo sinh học để bịt<br /> Thu thập số liệu theo biểu mẫu lập sẵn và xử<br /> kín lỗ rò trong, sau khi rạch tháo mủ thì khâu<br /> lý bằng phần mềm SPSS.<br /> kín lỗ rò trong hay khâu toàn bộ ổ áp xe, sử<br /> Phương pháp phẫu thuật<br /> dụng vạt niêm mạc che phủ(6,10).<br /> Bệnh nhân nằm tư thế sản khoa.<br /> Các thủ thuật này đều có mục đích làm giảm<br /> Tìm lỗ trong của áp xe bằng cách dùng tay<br /> tỷ lệ hóa rò của áp xe hậu môn. Tuy nhiên, ở<br /> ép<br /> ổ<br /> áp xe và quan sát mủ rỉ ra lỗ trong ở đường<br /> Việt Nam chưa có một thống kê nào đánh giá<br /> lược qua banh hậu môn.<br /> hiệu quả của của từng thủ thuật.<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> 127<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nếu vẫn chưa phát hiện được lỗ trong, trước<br /> mổ dùng bơm tiêm hút bớt mủ trong ổ áp xe,<br /> sau đó bơm 1 lượng tương đương hydrogen<br /> peroxyde vào ổ áp xe, quan sát sự sủi bọt của<br /> hydrogen peroxyde ở lỗ rò trong qua để xác<br /> định vị trí của lỗ rò trong.<br /> Rạch da hình tròn trên đỉnh ổ áp xe tránh<br /> khép miệng ổ áp xe sớm.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Từ tháng 2/2010 đến tháng 6/2011, tại bệnh<br /> viện Vạn Hạnh, chúng tôi ghi nhận được 42<br /> trường hợp áp xe hậu môn tìm được lỗ rò trong,<br /> xử trí bằng phẫu thuật rạch tháo mủ và cột thun<br /> bó cơ thắt. Thời gian theo dõi tối thiểu 3 tháng<br /> và tối đa là 5 tháng, trung bình là 3,7 tháng.<br /> <br /> Tháo mủ, phá hết các ngóc nghách, rửa ổ áp<br /> xe bằng hydrogen peroxyde.<br /> <br /> Tuổi mắc bệnh trung bình là 37, tỷ lệ về giới,<br /> nam: nữ là 3,2: 1. Người lao động nặng chiếm<br /> 43%, với BMI trung bình là 22,3.<br /> <br /> Dùng kelly tìm lỗ trong của ổ áp xe ở đường<br /> lược hậu môn theo hướng dẫn của thủ thuật tìm<br /> lỗ trong trước khi rạch.<br /> <br /> Do định hướng khi lấy số liệu tại TP Hồ Chí<br /> Minh nên chúng tôi không bàn luận về nơi cư<br /> trú của bệnh nhân.<br /> <br /> Luồn 1 sợi dây thun từ miệng ổ áp xe qua<br /> vết mổ tới lỗ trong và ra ngoài hậu môn.<br /> <br /> Lâm sàng<br /> <br /> Xẻ da 1 đường từ mép vết mổ (chỗ gần hậu<br /> môn nhất) tới rìa hậu môn để phẫu tích bó cơ<br /> thắt dưới lỗ rò trong(5).<br /> Cột chặt cơ thắt hậu môn bằng sợi dây<br /> thun này.<br /> <br /> Sau mổ<br /> Bệnh nhân nằm viện 1 hoặc 2 ngày sau mổ,<br /> sử dụng thuốc kháng sinh đường tiêm, thuốc<br /> giảm đau, xuất viện dùng thuốc uống.<br /> Chăm sóc ngoại trú: bệnh nhân tự săn sóc<br /> vết thương bằng cách ngâm hậu môn với nước<br /> muối loãng mỗi ngày 2 hoặc 3 lần và sau khi đại<br /> tiện.<br /> Dây thun sẽ tự rơi khỏi hậu môn sau khoảng<br /> 3 tuần khi đã cắt đứt cơ vòng.<br /> Bệnh nhân được hẹn tái khám sau mổ 1<br /> tuần, 1 tháng và 3 tháng.<br /> <br /> Đánh giá kết quả sau mổ 3 tháng<br /> Đánh giá chức năng tự chủ đại tiện bằng<br /> thang điểm FISI (Fecal Incontinence Severity<br /> Index)(2).<br /> Đánh giá tình trạng vết mổ bằng khám lâm<br /> sàng và siêu âm đầu dò hậu môn để phát hiện<br /> rò hậu môn hoặc áp xe tái phát.<br /> Siêu âm hậu môn có độ nhạy 82% - 87% khi<br /> chẩn đoán đường rò hậu môn.<br /> <br /> Thời gian khởi bệnh trung bình là 9,1<br /> ngày, cá biệt có trường hợp bệnh sử kéo dài<br /> tới 30 ngày.<br /> Bảng 1. Vị trí ổ áp xe trên lâm sàng.<br /> Vị trí<br /> Trước hậu môn (10 –<br /> 2h)<br /> Bên hậu môn (3h và 9h)<br /> Sau hậu môn (4 – 8h)<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 35,7<br /> <br /> 10<br /> 17<br /> <br /> 23,8<br /> 40,5<br /> <br /> Chúng tôi chia vị trí của áp xe thành 3 nhóm<br /> khác nhau vì ở 3 vị trí này chức năng tự chủ của<br /> hậu môn có khác nhau. Trong nhóm nghiên cứu<br /> tỷ lệ cao nhất là nhóm sau hậu môn.<br /> Bảng 2. Khoảng cách từ đỉnh áp xe tới rìa hậu môn.<br /> Trung bình<br /> Độ lệch chuẩn<br /> Nhỏ nhất<br /> Lớn nhất<br /> <br /> Khoảng cách tới rìa hậu môn (cm)<br /> 3,9<br /> 0,8<br /> 2,0<br /> 6,0<br /> <br /> Đỉnh ổ áp xe cách rìa hậu môn trung bình là<br /> 3,9cm. Trong điều kiện không thể dùng MRI để<br /> phân loại áp xe hậu môn trước mổ, chúng tôi<br /> tạm sử dụng khoảng cách trên để có thể đánh<br /> giá sơ bộ về loại áp xe. Khoảng cách này < 6 cm<br /> giúp chúng tôi có thể loại trừ các áp xe sâu trên<br /> cơ nâng và hoại tử Fournier(3). Kích thước trung<br /> bình của áp xe trong nhóm nghiên cứu là 3,6 cm,<br /> lớn nhất là 6 cm, nhỏ nhất là 2 cm.<br /> Bảng 3. Xuất độ của áp xe theo kích thước.<br /> Kích thước ổ áp xe<br /> <br /> 128<br /> <br /> Số lượng<br /> 15<br /> <br /> Số lượng<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> Dưới 4 cm<br /> 4 cm<br /> Trên 4 cm<br /> <br /> 25<br /> 5<br /> 12<br /> <br /> 59,5<br /> 11,9<br /> 27,5<br /> <br /> Trong nhóm nghiên cứu của chúng tôi,<br /> kích thước ổ áp xe dưới 4 cm chiếm đa số với<br /> tỷ lệ là 59,5% sau đó là ổ áp xe lớn hơn 4 cm<br /> chiếm 27,5%. Kích thước áp xe phản ánh độ<br /> phức tạp của 1 áp xe, như vậy có thể ảnh<br /> hưởng tới kết quả điều trị. Tuy nhiên, do thói<br /> quen tự chữa bệnh của bệnh nhân Việt Nam,<br /> kích thước áp xe có thể không phản ánh đúng<br /> quá trình diễn tiến bệnh.<br /> <br /> Kết quả khi phẫu thuật<br /> Bảng 4. Tìm lỗ rò trong của áp xe.<br /> Số lượng<br /> <br /> Tỷ lệ%<br /> <br /> Ép áp xe ra mủ<br /> <br /> 11<br /> <br /> 26,2<br /> <br /> Bơm H2O2 ra mủ<br /> <br /> 31<br /> <br /> 73,8<br /> <br /> Tổng số<br /> <br /> 42<br /> <br /> 100<br /> <br /> Kết quả trên cho thấy tỷ lệ dùng tay ép ổ<br /> áp xe có thể thấy mủ rỉ ra ở lỗ trong là 26,2%<br /> thấp hơn rất nhiều so với phương pháp phải<br /> dùng hydrogen peroxide bơm vào trong áp xe<br /> là 73,8%.<br /> <br /> Kết quả sau khi phẫu thuật<br /> Thời gian nằm viện sau khi mổ trung bình là<br /> 1,7 ngày, bệnh nhân nằm lâu nhất là 4 ngày.<br /> Vì phẫu thuật của chúng tôi có thêm thủ<br /> thuật cột thun bó cơ thắt có thể gây đau nhiều<br /> hơn cho bệnh nhân nên chúng tôi so sánh mức<br /> độ đau trước và sau mổ (thang điểm VAS)(1).<br /> Bảng 5. So sánh mức độ đau trước và sau mổ.<br /> Mức độ đau<br /> Mức độ đau trước mổ<br /> Mức độ đau sau mổ<br /> <br /> Trung bình Độ lệch chuẩn<br /> 7,3<br /> 1,1<br /> 2,1<br /> <br /> 0,4<br /> <br /> So sánh mức độ đau trước và sau mổ theo<br /> kết quả thấy có sự chênh lệch khá lớn. Sau mổ,<br /> triệu chúng đau giảm đi rất nhiều. Mối liên<br /> quan giữa đau trước và sau mổ qua phép kiểm<br /> Sign test ghép cặp (Z = -5,732; p = 0,000).<br /> Biến chứng sớm sau mổ bao gồm có 1<br /> trường hợp chảy máu mép vết mổ được xử trí<br /> bằng băng ép và 3 trường hợp bí tiểu được đặt<br /> thông Foley niệu đạo, rút sau 1 ngày.<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Kết quả tái khám sau 3 tháng<br /> Sau mổ tối thiểu 3 tháng, chúng tôi tái khám<br /> lâm sàng, đánh giá tình trạng vết thương, chức<br /> năng tự chủ hậu môn và siêu âm đầu dò trong<br /> hậu môn để phát hiện rò.<br /> Có 5 bệnh nhân rối loạn tự chủ thoát hơi<br /> (11,9%), 3 bệnh nhân phát hiện rò qua siêu<br /> âm (7,1%).<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Tuổi trung bình của áp xe hậu môn là 37, so<br /> với Trịnh Hồng Sơn(17) gặp nhiều ở lứa tuổi 30 –<br /> 40, Resit(15) gặp nhiều ở lứa tuổi 37, theo Pezim(14)<br /> tỷ lệ gặp nhiều nhất từ 30 – 50. Tuổi trung bình<br /> của mẫu chúng tôi là phù hợp với các nghiên<br /> cứu trên.<br /> Trong số 42 bệnh nhân có 32 bệnh nhân nam<br /> (76,2%) và 10 bệnh nhân nữ (23,8%), tỷ lệ nam:<br /> nữ là 3,2: 1. Như vậy, điều này hoàn toàn phù<br /> hợp với các tác giả Held(8), Hanley(7) là 3: 1.<br /> Thời gian khởi bệnh trung bình 9,1 ngày dài<br /> hơn áp xe phần mềm thông thường. Chúng tôi<br /> cho rằng bệnh ở vị trí tế nhị và thói quen tự<br /> chữa bệnh nên bệnh nhân thường tới khám bệnh<br /> trễ. Có 1 bệnh nhân của chúng tôi bệnh sử 30<br /> ngày do y tế địa phương điều trị nội khoa liên<br /> tục.<br /> Thủ thuật phát hiện lỗ trong bằng cách ép<br /> áp xe là 26,2% so với 73,8% phải dùng bơm<br /> hydrogen peroxide cho thấy đa số các áp xe có<br /> mủ đặc và lỗ trong nhỏ làm mủ khó rỉ ra hơn.<br /> <br /> Liên quan giữa yếu tố lâm sàng và mất tự<br /> chủ hậu môn<br /> Phân tích sự liên quan giữa tuổi bệnh nhân<br /> và mất tự chủ hậu môn thấy có sự liên quan<br /> thống kê (p = 0,041). Cho thấy tuổi của bệnh<br /> nhân càng lớn thì nguy cơ mất tự chủ hậu môn<br /> càng cao. Điều này có thể giải thích bằng trương<br /> lực cơ thắt hậu môn của mỗi người giảm theo<br /> tuổi. Vì vậy, khi có một thủ thuật xâm phạm cơ<br /> thắt hậu môn thì biến chứng này ở bệnh nhân<br /> lớn tuổi sẽ thể hiện nhiều hơn so với những<br /> bệnh nhân trẻ tuổi.<br /> <br /> 129<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Tương tự, phân tích sự liên quan giữa kích<br /> thước áp xe và mất tự chủ hậu môn, kết quả<br /> thống kê cho p = 0,05. Chúng tôi cho rằng khi<br /> một ổ áp xe càng lớn thì có thể sẽ gây tổn<br /> thương nhiều cơ thắt hơn, nhất là những áp<br /> xe gian cơ thắt. Đây là một nguy cơ gây mất<br /> tự chủ của hậu môn.<br /> Khi khảo sát tình trạng mất tự chủ hậu môn<br /> và các yếu tố lâm sàng như giới tính (p = 0,34),<br /> tình trạng dư cân (p = 0,057), kết quả thống kê<br /> không cho thấy có sự liên quan. Chúng tôi cho<br /> rằng lý do chung là do mẫu nghiên cứu chưa đủ<br /> lớn nên kết quả chưa thể hiện được. Hai yếu tố<br /> là thời gian khởi bệnh (p = 0,72) và vị trí ổ áp xe<br /> trên lâm sàng cũng không cho thấy có sự liên<br /> quan. Xét riêng yếu tố thời gian khởi bệnh,<br /> chúng tôi cho rằng khi ổ nung mủ càng lâu thì<br /> nguy cơ phá hủy các cơ thắt càng lớn và vì vậy<br /> nguy cơ mất tự chủ hậu môn cũng tăng theo.<br /> Yếu tố vị trí áp xe trên lâm sàng là yếu tố liên<br /> quan mật thiết với chức năng các cơ thắt ở từng<br /> vị trí trước, sau và bên của hậu môn. Qua khảo<br /> sát cũng không thấy có sự liên quan của 2 yếu tố<br /> này với biến chứng mất tự chủ hậu môn (p =<br /> 0,46). Khi xem lại dữ liệu lâm sàng, chúng tôi<br /> nhận thấy các áp xe ở vị trí trước và bên hậu<br /> môn đa số là các áp xe nhỏ. Khi cột cơ thắt, khối<br /> cơ bị cột có đường kính cũng nhỏ theo nên ít bị<br /> mất tự chủ hậu môn hơn. Nguyên nhân của kết<br /> quả này chúng tôi cũng cho rằng do mẫu<br /> nghiên cứu không đủ lớn để thể hiện chính xác.<br /> <br /> Liên quan giữa yếu tố lâm sàng và hóa rò<br /> Khi tái khám bệnh nhân sau 1 tháng, chúng<br /> tôi có 3 bệnh nhân vết mổ có giả mạc. Điều này<br /> làm chúng tôi cho rằng 3 bệnh nhân này sẽ hóa<br /> rò và quả thật, 3 bệnh nhân này hóa rò khi tái<br /> khám sau 3 tháng (p = 0,000). Khi xem lại dữ liệu<br /> lâm sàng của 3 bệnh nhân này kích thước ổ áp<br /> xe lần lượt là 4, 5, 6 cm. Ổ áp xe khá lớn như vậy<br /> làm chúng tôi cho rằng có thể chúng tôi đã bỏ<br /> sót nghách của áp xe khi mổ dẫn tới thất bại khi<br /> điều trị.<br /> Khi khảo sát liên quan giữa kích thước của<br /> áp xe và hóa rò chúng tôi có p = 0,015. Như vậy,<br /> <br /> 130<br /> <br /> rõ ràng khi kích thước áp xe càng lớn thì tỷ lệ<br /> hóa rò sẽ tăng theo. Điều này khẳng định thêm<br /> giả thuyết trên của chúng tôi về vai trò của kích<br /> thước áp xe khi bệnh nhân hóa rò.<br /> Yano (2010)(20) cho rằng thời điểm điều trị<br /> phẫu thuật là yếu tố quyết định kết quả điều trị.<br /> Tuy nhiên, các yếu tố thời gian khởi bệnh, chỉ số<br /> BMI mà chúng tôi cho rằng sẽ có ảnh hưởng tới<br /> sự lành vết thương thì chúng tôi lại không thấy<br /> có sự liên quan thống kê (p = 0,55, p = 0,11).<br /> Trong thực tế ở Việt nam, thời điểm điều trị<br /> phẫu thuật hay trong nghiên cứu của chúng tôi<br /> là thời gian khởi bệnh không phản ánh đúng<br /> quá trình diễn tiến tự nhiên của bệnh. Bệnh<br /> nhân rất thường được điều trị nội khoa bằng<br /> kháng sinh trước mổ. Điều trị nội khoa kháng<br /> sinh có thể làm thay đổi diễn tiến kích thước áp<br /> xe.<br /> Đối với tình trạng cân nặng của bệnh nhân,<br /> chúng tôi cho rằng tình trạng dư cân sẽ ảnh<br /> hưởng rất nhiều tới sự lành vết thương. Tuy<br /> nhiên, trong nghiên cứu này chúng tôi cũng<br /> không thấy có sự liên quan, có thể do cỡ nhỏ<br /> của mẫu nghiên cứu.<br /> Khi không thấy có sự liên quan giữa khoảng<br /> cách đỉnh áp xe hậu môn tới rìa hậu môn và hóa<br /> rò (p = 0,35), chúng tôi có thể cho rằng hóa rò<br /> không liên quan tới các loại hậu môn khác nhau<br /> trong phương pháp điều trị của chúng tôi. Điều<br /> khiếm khuyết là trong nghiên cứu của chúng tôi<br /> không có một trường hợp áp xe móng ngựa nào,<br /> dù cũng cột thun cơ thắt nhưng cần phải làm<br /> theo phương pháp của Hanley.<br /> <br /> So sánh kết quả điều trị<br /> Bảng 6. So sánh với các phương pháp tương tự.<br /> Phẫu thuật<br /> Schouten<br /> Holzheimer<br /> Chúng tôi<br /> Schouten<br /> Holzheimer<br /> <br /> Rạch áp xe đơn thuần<br /> Rạch áp xe đơn thuần<br /> Rạch áp xe+cột thun<br /> Rạch+điều trị đường rò<br /> Rạch+ điều trị đường rò<br /> <br /> Hóa rò Rối loạn tự<br /> (%)<br /> chủ (%)<br /> 40,6<br /> 21,4<br /> 88<br /> 0-26<br /> 7,1<br /> 11,9<br /> 2,9<br /> 39,4<br /> 21<br /> 0-52<br /> <br /> Qua kết quả trên, so với phương pháp rạch<br /> áp xe đơn thuần, chúng tôi thấy về tỷ lệ hóa rò<br /> của chúng tôi thấp hơn(9,19). So với phương pháp<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br />