Khảo sát mối tương đồng giữa các chỉ số kháng insulin xác định bằng 2 mô hình HOMA ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 6 * 2015<br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT MỐI TƯƠNG ĐỒNG GIỮA CÁC CHỈ SỐ<br /> KHÁNG INSULIN XÁC ĐỊNH BẰNG 2 MÔ HÌNH HOMA<br /> Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÝP 2 CHẨN ĐOÁN LẦN ĐẦU<br /> Lê Đình Thanh*, Hoàng Trung Vinh*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: khảo sát mối liên quan giữa độ nhạy cảm insulin, chức năng tế bào bêta ở bệnh nhân đái tháo đường<br /> typ 2 xác định theo mô hình HOMA 2 với kết quả tính theo mô hình HOMA 1, tuổi, chỉ số khối cơ thể.<br /> Đối tượng và phương pháp: 83 BN ĐTĐ typ 2 chẩn đoán lần đầu .Đối tượng nghiên cứu được định lượng<br /> insulin, c-peptid bằng phương pháp miễn dịch hóa phát quang dạng sandwich. Chỉ số kháng insulin và chức năng tế<br /> bào bêta tính theo mô hình HOMA 1. Chỉ số nhạy cảm insulin và chức năng tế bào bêta được xác định dựa vào mô<br /> hình HOMA 2 trên trang web www.OCDEM.ox.ac.uk.<br /> Kết quả: độ nhạy cảm insulin, chức năng tế bào bêta tính theo HOMA 2 tương quan thuận rất chặt chẽ với<br /> QUICKI và chức năng tế bào bêta tính theo mô hình HOMA 1 với r=0,9 và 0,8. Độ nhạy cảm insulin tương quan<br /> nghịch với tuổi ( r=-0,3 khi tính qua insulin và c-peptid ). Chức năng tế bào bêta tương quan thuận chưa có ý nghĩa<br /> với tuổi. chỉ số nhạy cảm insulin tương quan nghịch có ý nghĩa với chỉ số khối cơ thể ( r đều bằng -0,2). Chức năng tế<br /> bào bêta tương quan thuận với chỉ số khối cơ thể (r= 0,29 và 0,36).<br /> Kết luận: Độ nhạy cảm insulin, chức năng tế bào bêta ở BN ĐTĐ typ 2 tính theo HOMA 2 tương quan có ý<br /> nghĩa với kết quả tính theo HOMA 1. Độ nhạy cảm insulin tương quan nghịch với tuổi và chỉ số khối cơ thể.<br /> Từ khóa: Đái tháo đường typ 2, kháng insulin, chức năng tế bào bêta , HOMA 1, HOMA 2<br /> SUMMARY<br /> A RELATION BETWEEN INSI¥ULIN SENSITIVITY, β-CELL FUNCTION CALCULATED<br /> BY MODEL HOMA – 2 AND SOME PARAMETERS IN TYPE 2 DIABETIC PATIENTS<br /> Le Dinh Thanh, Hoang Trung Vinh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 19 - No 5 - 2015: 342 - 347<br /> <br /> Objectives: investigate to relation between insulin sensitivity, β-cell function calculated by model HOMA – 2<br /> and similar indexs calculated by model HOMA 1, age, body mass index in type 2 diabetic patients.<br /> Subjects and methods: 83 newly diagnosed type 2 diabetic patients. In all subjects was determined insulin and<br /> c-peptide concentration by sandwich chemiluminescence immunoassay. The insulin resistance was calculated by<br /> model HOMA 1 included HOMA IR, QUICKI, β-cell function. The insulin sensitivity and β-cell function was<br /> calculated by computer Homeostatic Model Assessment on the web: www.OCDEM.ox.ac.uk – 2007 (HOMA 2).<br /> Results: The insulin sensitivity and β-cell function calculated by model HOMA 2 had significant positive<br /> correlation compared with insulin resistance and β-cell function calculated by model HOMA 1 ( r= 0,8; 0,9). The<br /> insulin sensitivity had negative correlation with age, but β-cell function did not, significant negative correlation with<br /> body mass index (r=-0,2). The β-cell function had significant positive correlation with body mass index (r=0,29; 0,36).<br /> Conclusion: The insulin sensitivity, β-cell function in type 2 diabetic patients calculated by model HOMA 2<br /> had significant correlation compared with similar parameters calculated by model HOMA 1, age, body mass index.<br /> <br /> <br /> * Bệnh viện Thống Nhất<br /> Tác giả liên lạc: TS. Lê Đình Thanh ĐT: 0913634383 Email: ledinhthanhvmc@yahoo.com.vn<br /> <br /> 342 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Key words: type 2 diabetes mellitus, insulin resistance, β-cell function, HOMA 1, HOMA 2<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ - ĐTĐ typ 1, có nguyên nhân hoặc thai kì.<br /> <br /> Kháng insulin tương ứng với giảm nhạy cảm - Đang mắc 1 số bệnh cấp tính hoặc có biến<br /> insulin, giảm chức năng tiết insulin của tế bào bêta chứng nặng.<br /> là những cơ chế chủ yếu, quan trọng của bệnh Phương pháp<br /> ĐTĐ typ 2. Có 1 số phương pháp ước lượng độ Thiết kế nghiên cứu: tiến cứu, cắt ngang, mô<br /> nhạy insulin, chức năng tế bào bêta với độ tin cậy tả.<br /> khác nhau. Dựa vào các chỉ số glucose, insulin, c-<br /> Nội dung nghiên cứu<br /> peptit có thể lượng hóa được độ nhạy insulin,<br /> chức năng tế bào bêta(6). Từ những năm cuối của - Hỏi bệnh sử, khám lâm sàng.<br /> thế kỉ 20 thì việc xác định kháng insulin, chức - Xét nghiệm các chỉ số trong đó có glucose,<br /> năng tế bào bêta dựa vào mô hình HOMA 1 chỉ insulin, c-peptid lúc đói.<br /> sử dụng nồng độ insulin thông thường do đó có - Insulin và c-peptid định lượng bằng phương<br /> thể phản ứng chéo với proinsulin và không tính pháp miễn dịch hóa phát quang dạng sandwich.<br /> đến việc mất glucose qua thận, sử dụng glucose ở Đơn vị tính của insulin là pmol/l, c-peptid là<br /> não, biến thiên kháng insulin ở gan và mô. Mô nmol/l.<br /> hình HOMA 2 mô phỏng theo máy tính được nêu - Xác định kháng insulin dựa vào mô hình<br /> ra năm 2007 đã khắc phục được những thiếu sót HOMA 1:<br /> của mô hình HOMA 1(7,9). Mục tiêu nghiên cứu:<br /> HOMA IR = (I0 x G0)/ 22,5<br /> Tìm hiểu mối liên quan giữa độ nhạy insulin, chức<br /> QUICKI = 1/ (log(I0) + log (G0))<br /> năng tế bào bêta tính theo mô hình HOMA 2 với chỉ số<br /> kháng insulin, chức năng tế bào bêta tính theo mô hình Chức năng tế bào bêta – HOMA-1%B = (20 x<br /> HOMA 1, tuổi và chỉ số khối cơ thể của bệnh nhân I0)/ G0 – 3,5<br /> ĐTĐ typ 2 được chẩn đoán lần đầu. - Xác định độ nhạy cảm insulin theo mô hình<br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP HOMA 2 dựa vào nồng độ glucose, insulin kí<br /> hiệu là HOMA – 2 % S-ins, dựa vào nồng độ<br /> Đối tượng glucose và c-peptid kí hiệu là HOMA – 2 % S –<br /> 83 BN ĐTĐ typ 2 được chẩn đoán lần đầu cpep.<br /> điều trị nội trú tại khoa Nội - Bệnh viện Thống - Xác định chức năng tế bào bêta theo mô hình<br /> Nhất thành phố Hồ Chí Minh. HOMA 2 dựa vào nồng độ glucose, insulin kí<br /> Tiêu chuẩn lựa chọn đối tượng hiệu là HOMA – 2 % B-ins, dựa vào nồng độ<br /> - BN ĐTĐ typ 2 chẩn đoán lần đầu theo tiêu glucose và c-peptid kí hiệu là HOMA – 2 % B-<br /> chuẩn của IDF-2004 cpep.<br /> - Chưa điều trị. - BMI = cân nặng (kg)/ chiều cao (m)2<br /> - Có thể kết hợp với 1 số bệnh hoặc hội chứng: Xử lí thống kê<br /> tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, hội chứng - Sử dụng phần mềm SPSS16.0 và EPI-INFO<br /> chuyển hóa… 6.0<br /> - Giới hạn các chỉ số: 3,0 ≤ glucose ≤ 25mmol/l; - Các số liệu đưa về phân phối chuẩn bằng<br /> 20,0 ≤ insulin ≤ 400pmol/l; 0,2 ≤ c-peptid ≤ cách lấy logarit.<br /> 3,5nmol/l. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Chức năng tế bào β tính theo HOMA-2 và<br /> - BN ĐTĐ typ 2 đã được điều trị. HOMA-1 dựa vào insulin tương quan thuận rất<br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015 343<br />  Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 6 * 2015<br /> <br /> chặt chẽ (r=0,9, p0,05<br /> LnHOMA-2%B_ins y = 18,57 + 0,421x 0,15 >0,05<br /> Chức năng tế bào β tương quan thuận chưa có<br /> ý nghĩa thống kê với tuổi (p>0,05)<br /> Bảng 2. Mối tương quan chỉ số đánh giá chức năng tế<br /> bào β,chỉ số nhạy cảm insulin với BMI<br /> Chỉ số Phương trình r P<br /> r=0,9; p