Khoa học đất Việt Nam vài suy nghĩ về những việc cần làm

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Động đất và sóng thần đang là mối đe doạ tiềm ẩn ở nhiều vùng. Núi băng ở 2 cực đang tan nhanh. Nếu những năm sau chiến tranh thế giới lần thứ hai không hề xẩy ra nạn đói lớn nhờ phân hóa học và các giống mới năng suất cao thì ngày nay vấn đề an ninh lương thực không dễ giải quyết đối với nhiều nước.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khoa học đất Việt Nam vài suy nghĩ về những việc cần làm

KHOA H C Đ T VI T NAM VÀI SUY NGHĨ V NH NG VI C C N LÀM Nguy n Vy này ư c h u thu n b ng m c tiêu “năng I. NH NG GÓC NHÌN KHÁC NHAU V su t t i a” (MY) không quan tâm t i “năng TƯƠNG LAI KHOA H C T su t t i a kinh t ’” (MEY)! Ngư c l i, có Th gi i bư c sang th k XXI ã 8 ngư i l i ngh ph i tr v v i phương năm !. Loài ngư i l i ang ng trư c m t th c canh tác c a t tiên, gieo tr ng các th c tr ng ch a y mâu thu n và thách th c gi ng truy n th ng, ch bón các lo i phân có không ai có th th ơ. Di n bi n th t thư ng s n trong thiên nhiên. Nhi u ngư i hư ng c a khí h u, th i ti t, nơi thì bão l t thư ng KH vào nh ng tài s d ng t ai có xuyên, nơi thì h n hán liên t c. ng t và hi u qu cao khi băng tan, lúc m t ph n sóng th n ang là m i e do ti m Nn không nh di n tích t canh tác bi n nhi u vùng. N úi băng 2 c c ang tan thành... bi n c ! Cùng m c tiêu tương t , có nhanh. N u nh ng năm sau chi n tranh th ngư i ng h ch trương phát tri n m nh gi i l n th hai không h xNy ra n n ói l n " t nhân t o" và ng d ng r ng rãi phương nh phân hóa h c và các gi ng m i năng pháp thu canh. Không ít ý ki n c pt i su t cao thì ngày nay v n an ninh lương vi c m nh d n u tư khai thác nh ng sa th c không d gi i quy t i v i nhi u nư c. m c mênh mông chưa t ng có d u chân t ai canh tác c thu h p v i t c áng ngư i. Nhi u tác gi cho r ng ph i nghiêm lo ng i do công nghi p hóa, ô th hóa trong c m vi c xây d ng nhà máy, khu ô th , lúc s dân trên th gi i s p vư t con s 7 t . trung tâm văn hóa và gi i trí trên m t s lo i Thành t u khoa h c và công ngh v a là “ân t thu n th c, nơi mà phì nhiêu t nhiên nhân”, v a là “t i ph m” vì gây ra ô nhi m ã ng nh t v i phì nhiêu th c t , luôn môi trư ng n m c tr m tr ng. Không ít luôn cho năng su t cao và n nh v.v... qu c gia, m c d u ã có nh ng bư c ti n Chúng ta trân tr ng m i ý ki n xu t dài, nông dân v n là thành ph n xã h i k trên. Ph i chăng câu tr l i ch có th nghèo kh nh t v.v... kh ng nh b ng nh ng mô hình ã ư c Tuỳ theo ti m năng t ai, bình quân tri n khai trên di n r ng, mang tính kh thi, di n tích t trên u ngư i, thành t u khoa mang thu c tính kinh t - xã h i theo yêu h c t ư c và ti m năng kinh t s n có c u c a t ng nư c ch không mang tính cùng nh ng nhu c u c a t ng nư c, các nhà h c thu t ơn thu n ? khoa h c t (KH ) trên th gi i ã cho ra i hàng lo t d báo kèm theo n i dung v II. M T VÀI SUY NGHĨ V NH NG “tương lai khoa h c t”. T t nhiên nh ng VI C C N LÀM C A KH VI T NAM nh hư ng y r t khác nhau, v i nư c này S là y và toàn di n n u t v n có th nhanh chóng ti p c n hi n th c, v i xem xét m i quan h gi a KH v i nư c khác l i là kh năng xa! "tam nông", bao g m nông nghi p, nông Có ngư i kh ng nh ph i thâm canh dân và nông thôn nhưng do v n quá cao m b o s lư ng lương th c, r ng, l i chưa ư c chi u sáng b i m t th c phNm tương ng v i s dân. xu t Ngh quy t s ra i vào cu i năm nay nên chúng tôi xin phép ch d ng l i m t vài
hi n tư ng b c xúc c n ư c gi i quy t, t o hàng trăm hecta thu c d án khai thác vùng ti n cho s phát tri n KH nói riêng và c n cát (Luvic Arenossols) do UN DP tài tr cho m t n n s n xu t nông nghi p b n v ng theo hư ng thâm canh phát tri n b n v ng nói chung. ang có nh ng thành công bư c u suýt tr thành... bãi ch a rác c a m t th xã m i ư c 1. Ti ng nói c a KH trong công tác lên c p thành ph . May thay nh nh ng l i phân vùng - quy ho ch th nh c u tâm huy t c a dân s t i cùng v i Rõ ràng là chúng ta không th xác nh ki n ngh y s c thuy t ph c c a nh ng úng nh ng n i dung mà KH c n làm và ph i ngư i làm KH , d án v n còn ư c s ng ! làm n u không c p t i nh ng b c xúc v Kinh t nư c ta ang phát tri n v i kinh t - xã h i có liên quan t i t ai nư c nh ng thành t u di u kỳ. Cu c s ng ang ta. Nh ng ngư i làm qu n lý và nghiên c u òi h i ph i b sung nhi u i u kho n trong khoa h c nông nghi p v n xem t là m t "tư Lu t t ai. B i v y ph i chăng KH c n li u s n xu t c bi t", m t " i tư ng lao có ti ng nói có tr ng lư ng c a mình ng c áo" như nh nghĩa c a Các Mác, trong nh ng quy t nh quan tr ng có liên luôn luôn nh c n câu " S d ng t h p lý, quan t i t ? Chính vì v y s ra i các t nâng cao phì nhiêu c a t là m t b ch c tư v n s d ng t các c p là vô ph n h p thành chi n lư c phát tri n nông cùng c n thi t. nghi p b n v ng nư c ta". Th nhưng n u th "vi hành" t qu c l s 1 sang qu c l 10 2. KH tham gia tích c c vào vi c xây vòng qua qu c l 18 r i tr v qu c l s 5, ta d ng mô hình kh thi v “tích t t ai” s không c n suy nghĩ lâu ã có th th y ngay Ch trương "khoán s n phNm trong "cái nôi c a văn minh lúa nư c", m t lo i t nông nghi p" mà theo cách g i dân dã là... thu n th c lâu i v i thu t ng Euthric "khoán 10" hai ch c năm qua ã tr thành Fluvisols ã thu h p n m c nào! Nói công ng l c t o nên m t bư c t phá trong nghi p hóa t t nhiên ph i có nhà máy m i, ô s n xu t nông nghi p. Lao ng t p th có th m i nên di n tích t canh tác ph i thu h p. v trí c c kỳ quan tr ng trong kh c ph c Th nhưng n u xem xét th t k hi n tr ng m t thiên tai nhưng phương th c s n xu t t p s khu công nghi p, ta có th th y hàng lo t th theo ki u... "m t tr i lên quá ng n tre nh ng thi u sót ã không xNy ra n u KH có m i ra ng s p hàng lao ng" thì rõ ràng ti ng nói trư c khi tr thành N gh quy t. hi u qu không cao n u như không nói là Chúng ta không kh i ng ngàng khi m t a quá th p vì không phù h p v i quy lu t phương phía N am do ch quan tâm n l i ích tăng năng su t lao ng khi ư c phân công trư c m t mà lãng quên l i ích lâu dài ã có h p lý và cũng ch ng phù h p lòng ngư i ch trương xây d ng n 5 - 6... sân gôn v i khi hư ng th thành qu c a lao ng như di n tích hàng nghìn hecta trên t phù sa m u nhau trong lúc l i r t khác nhau v cư ng m v n là t tr ng lúa xu t khNu t năng l n ch t lư ng lao ng c a t ng cá th . su t cao, m t lo i t phù sa Nn ch a nh ng ch tiêu v t lý, hóa h c và sinh h c lý tư ng !!! Không h cư ng i u khi nói, n u không Cây l c xuân ang s ng yên lành trên t cát có "khoán 10" thì may l m chúng ta ch có bi n (Haplic Arenosols) ph i như ng ch th t túc ư c lương th c nói gì n dư th a cho... con tôm tr thành m t d i t mênh xu t khNu. Rõ ràng là khi ã th c s ư c mông hoang hóa ! Hi n tư ng d án này làm ch trên m nh t c a mình, ngư i nông ch ng lên d án kia trên cùng m t a bàn dân ã i theo con ư ng duy nh t úng là cũng ch ng hi m th y. M t mô hình r ng thâm canh trên cơ s phát huy phì nhiêu
th c t c a m t ám t c th thu ư c th i và r ng rãi trong nông dân ã h n ch năng su t cao tính b ng giá tr ch không còn áng k kh năng c nh tranh trên th trư ng câu n v nh ng con s t n, t . qu c t cũng như trong nư c. Th nhưng, khi ã vào WTO thì thu c V i nh ng lý do k trên, th c ti n òi tính hàng hóa c a nông s n làm ra ph i mang h i ph i i m i phương th c qu n lý t m t ch t m i, ph i có nh ng i u ki n c n và ai, thay i quy n s d ng t nh m m c c nh tranh, không nh ng trên th tiêu gi m t l nông dân trong cơ c u dân trư ng qu c t mà còn ngay c trên "sân s , ng th i cũng tăng nhanh hi u qu c a nhà". Theo thi n ý c a chúng tôi, c n t v n vi c s d ng t. Ch trương "D n i n, tích t ru ng t ngay t bây gi d a trên i th a" là bư c "thai nghén" ban u c a m y y u t ch y u sau ây: M t là, nông s n "tích t t ai". Ph i chăng con ư ng t t lưu thông trên th trư ng ph i là nông s n y u là tích t t ai v i nh ng lo i hình chi n lư c, r t nhi u nư c c n nhưng không khác nhau tuỳ theo t ng vùng, t ng i s n xu t ư c do khí h u, th i ti t không phù tư ng cây tr ng và v t nuôi? V i bư c i h p ho c s n xu t ư c v i giá thành cao hơn táo b o nhưng không phiêu lưu, ph i chăng chúng ta. Lo i nông s n chi n lư c y có th ã n lúc chín mu i cho ra i nh ng chung cho c nư c, có th c trưng cho t ng t p oàn s n xu t nông nghi p a s n phNm, vùng sinh thái. Hai là, nông s n y ph i có v a th c hi n chuyên canh, v a có nh ng ch t lư ng cao v giá tr dinh dư ng, không "nông s n v tinh" phòng tránh nh ng ch a c t như kim lo i n ng và tàn dư dao ng v giá c và th t bát do th i ti t thu c b o v th c v t. Ph i th a nh n ch t không thu n hòa? Lâu nay các doanh nhân lư ng nông s n hi n nay nư c ta còn kém nư c ngoài ch t p trung u tư vào công nhi u nư c, c bi t là các nư c phát tri n. nghi p và d ch v thì nay h ã g p nh ng Ba là, ti m năng kinh t c a t ng h nông khó khăn vì ph i c nh tranh gay g t nên ã dân nư c ta hi n nay còn quá th p, không b t u g i ý mu n u tư vào nông nghi p. i u ki n u tư vào thâm canh úng v i N u Nhà nư c ch p nh n thì ch trương nh ng bi n pháp k thu t t i thích nh m nâng tích t t ai ph i ti n hành khN trương và n cao năng su t và ch t lư ng nên thu nh p c a không th thi u s óng góp c a KH . ngư i nông dân tăng trư ng còn r t ch m. Hơn th , khi canh tác trên nh ng di n tích 3. KH c n t p trung vào nghiên c u nh , manh mún khó có i u ki n ng phì nhiêu th c t c a t nh t phì nhiêu th c t , ng nh t v hi u l c phân bón, ch t lư ng gi ng ban u cũng Tuy i s ng c a ngư i nông dân ã như th i v gieo tr ng và g t hái. B n là, ư c c i thi n nhưng nhìn chung chưa th khác v i công nghi p, s n xu t nông nghi p b ng lòng v i nh ng ti n b khi nh ng có không gian r ng hơn, l c lư ng lao ng chênh l ch giàu nghèo gi a nông dân và các nhi u hơn, nh hư ng c a khí h u th i ti t thành ph n xã h i khác c n i r ng ra. Cơ l n hơn trong lúc hi u bi t v k thu t c a c u cây tr ng, cơ c u v t nuôi luôn luôn nông dân l i không ng u nên l i nhu n thay i theo giá c th trư ng, theo s xu t thu ư c cũng r t khác nhau. ăm là, khi ã hi n d ch b nh gia súc, gia c m d n t i hi n có ch trương úng và bi n pháp k thu t t i tư ng m t n nh trong thu nh p hàng thích v n r t c n s ch o c th , sát sao, tháng, hàng năm c a ngư i nông dân. N u i u chưa th t ph bi n trong ho t ng th c quan sát th t k , chúng ta có th th y phong ti n. Sáu là, m c ti p nh n thông tin v trào "cánh ng 50 tri u" chưa th c s khoa h c và th trư ng chưa th t ph bi n k p thành công vì l i nhu n trên m t ơn v
di n tích chưa cao do giá tr nông s n thu khác nhau trong c u thành hoá h c c a ư c không l n so v i giá tr v t tư k thu t l p t trên m t, nghĩa là b i s khác và s c lao ng b ra trong quá trình s n nhau trong dung lư ng các ch t dinh xu t. Ch riêng hi u l c phân bón, m t b dư ng c n thi t cho th c v t. hưng hai ph n h p thành khái ni m phì nhiêu th c kho nh t có cùng m t thành ph n hoá t còn quá th p, ph bi n ch s VCR h c như nhau, - do ó, v m t này, chúng (Value cost ratio) nhi u nơi theo kh o sát có cùng m t m c phì nhiêu t nhiên c a chúng tôi, ch d ng l i nh ng con s như nhau, - v n có th khác nhau v m c nh hơn 2 ã nói lên k t qu chưa thành phì nhiêu th c t , hi n th c, tuỳ theo công c a phong trào mà khi m i phát ng các ch t dinh dư ng y t n t i dư i m t ai cũng tư ng gi c mơ s nhanh chóng tr hình thái d tiêu hoá n m c nào và thành hi n th c. có th tr c ti p dùng làm ch t dinh dư ng T th c ti n ó ph i chăng m c tiêu cho th c v t n m c nào... (C. Mác và ng hàng u c a KH là ph i u tư Ph. Ăng - Ghen, Toàn t p, T p 25, Ph n nhi u s c l c vào nghiên c u "năng su t t i II, tr. 296 hà xu t b n Chính tr qu c a kinh t " (MEY) ch không ch d ng l i gia, 1994) "năng su t t i a" (MY)? Có th l y hai ây là m t nh nghĩa chuN xác nh t, n i n hình minh ho : Lúa lai trên t cát toàn di n nh t, súc tích nh t, ph n ánh m t bi n và cà phê Arabica úng vĩ tuy n nhưng chân lý vĩnh h ng không ai có th ph nh sai bình . ho c có ý thay i n i dung ch ơn T t nhiên vi c nghiên c u MEY trên thu n b ng cách thay i cái "v bên ngoài" di n r ng ph i g n li n v i di n bi n giá c b i các "thu t ng " m i. các v t tư k thu t và c bi t ph i có quan h s ng còn v i vi c xác nh úng nh ng 4. KH v i v n ch t lư ng nông s n cây tr ng, nh ng v t nuôi mang tính chi n xu t kh u lư c b i suy cho cùng t t c các nông s n Hơn lúc nào h t, nh ng quy lu t khách k c s n phN trong chăn nuôi u ph i m quan òi h i s óng góp c a KH m nh thông qua t. hơn, hi u qu cao hơn vô lu n là kinh t qu c nâng cao năng su t cây tr ng nh m doanh hay kinh t tư nhân. M i ây m t công ti p c n "năng su t t i a kinh t " trên th ty xu t khNu nông s n cùng m t lúc, nh xu t trư ng hi n nay ang qu ng bá khá nhi u lo i g o tám thơm lãi ư c 300 tri u nhưng l i l phân bón m i và ch t kích thích phun lên lá. m t s ti n l n hơn khi xu t khNu cà r t sang Nh ng ngư i làm KH ch có th k t lu n Nh t mà nguyên nhân chính là v n dinh sau khi nghiên c u và kh o nghi m nghiêm dư ng lo i c này không th i khi chuyên túc, c bi t c n lưu ý, dinh dư ng qua lá ch ch . T bài h c ng cay y ngư i giám c phát huy tác d ng khi dinh dư ng qua t g p công ty ã th t ra m t câu ch ng kém gì m t nh ng khó khăn và dinh dư ng qua lá ch phù "danh ngôn" tuy không m i nhưng vì nhi u h p v i nh ng nguyên t vi lư ng. nguyên nhân ã rơi vào quên lãng : "Thì ra k t qu nghiên c u khoa h c m i là th Hơn 150 năm trư c ây, C. Mác, nhà hàng hóa có giá tr nh t!". bác h c thiên tài ã nh n m nh v s khác nhau gi a phì nhiêu th c t v i phì Tiêu chuN ch t lư ng nông s n c n nhiêu t nhiên: "Không k các y u t khí bi t nh ng tiêu chuN c a nh ng nư c giàu n h u v.v. s khác nhau trong m c phì r t kh t khe trong lúc nông s n c a nư c ta nhiêu t nhiên ư c quy t nh b i s m i ch t nh ng ch tiêu khiêm t n trong
khu v c. Minh ch ng sinh ng v ch t và bi n pháp th c hi n chuy n hóa kh lư ng không t tiêu chuN có th tìm th y n năng thành hi n th c trên di n r ng. cà phê, i u, chè, v ng, l c... ho c các Rau s ch ã xu t hi n các c a hàng gi ng lúa c s n, gi ng cây dư c li u do th c phNm. ã có nhi u ngư i mua ng các i tác nư c ngoài em vào kh o th i không ít ngư i trông th y nhưng không nghi m nư c ta. G n ây, b sung vào mua. Có th vì rau s ch t hơn rau bán i khái ni m "ch t lư ng", thương nhân m t trà các ch . Cũng có th ngư i mua chưa s nư c còn òi h i ph i có "thương hi u tin rau ó là "s ch" m c d u nh ng nơi s n c trưng" như tên vùng s n xu t v i nh ng xu t rau này ã ư c hư ng d n y các h sơ xác nh n ã th c hi n ư c m c tiêu bi n pháp k thu t c n thi t. Trong th c môi trư ng trong s ch và phát tri n nông ti n, rau có s ch hay không l i ch do ngư i nghi p b n v ng !? tr c ti p s n xu t bi t trong lúc vi c ki m Hi n nay nhi u doanh nhân nư c ngoài ã tra k p th i ch t lư ng t o lòng tin cho nêu lên yêu c u h p tác xây d ng nh ng khách hàng ang là "b t kh thi" khi chưa t p oàn s n xu t nông công nghi p a s n có nh ng phương pháp phân tích t i ch , phN v i m t h th ng t ch c hoàn ch nh m v a ơn gi n, v a m b o nh y và bao g m c nghiên c u, s n xu t, ch bi n và chính xác c n thi t. lưu thông thương m i. H r t c n tư v n v s Ch t lư ng lý tư ng c a rau s ch hoàn d ng t h p lý, bón phân cân i tl i toàn có th thu ư c b ng th y canh (nuôi nhu n cao. Thi t tư ng ây là d p vô cùng trong dung d ch) ho c trong " t nhân t o" thu n l i KH tham gia vào vi c tư v n s nhưng nh ng phương pháp này ch d ng l i d ng t và cũng là ti n chuy n hóa kh năng, khó có th tr thành ph bi n nông dân thành công nhân nông công trong s n xu t i trà, ngay c các nư c nghi p, phù h p v i ch trương gi m t l có n n công nghi p ã phát tri n cao . nông dân trong cơ c u dân s ch không ph i "b t bi n" như mô t trong hai câu thơ vui: Trong s n xu t rau s ch ai cũng bi t tính ưu vi t c a phân h u cơ, c bi t là Dư i ru ng ông lão đi b a Là con ông c ngày xưa đi cày ! phân chu ng th hi n ch các ch t dinh dư ng a lư ng và vi lư ng khá cân i, có 5. KH v i nông s n s ch dùng trong kh năng lo i tr c t nh các ph n ng nư c t o ph c, l i thêm nh ng ưu i m v m t lý tính như tăng thông khí, tăng kh năng G n ây "nông s n s ch" nói chung và gi Nm cho t, tăng kh năng ch ng rét "rau s ch" nói riêng ã tr thành v n cho cây... Tuy th , cây tr ng trong ó có th i s . Tính c p thi t ó xu t phát t hi n các lo i rau ch có th hút ch t dinh dư ng tr ng ô nhi m môi trư ng và cũng là yêu dư i d ng ion vô cơ sau khi ch t h u cơ c u b c thi t ph i m b o s c kho cho trong phân ã ư c khoáng hóa. M t khác, c ng ng. M t s ngư i chưa th t v a ý mu n có năng su t cao có l i nhu n v i thu t ng "rau s ch" ã ngh thay nhi u phù h p v i m t n n nông nghi p b ng "rau an toàn". G i cho úng t v ng hàng hóa thì ph i có m t lư ng phân h u là v n quan tr ng, song theo chúng tôi cơ l n trên di n r ng, i u v n còn là kh lúc này v n quan tr ng hơn l i là xác năng r t xa (gi thi t ngay bây gi lư ng nh n i dung c a khái ni m và b n ch t phân chu ng nh chăn nuôi phát tri n cao c av n cùng phương hư ng, m c tiêu , trên 1 ha bón t i 30 t n thì cũng m i có 75 kg N, 90 kg P2O5, 120 kg K2O). Hơn th ,
trên m t n n phân h u cơ nh t nh, ch s ng. Nguyên nhân chưa thành công (n u y u là phân chu ng ã ch bi n ( hoai), như không mu n nói là th t b i) có th khác vi c bón phân hóa h c h p lý và cân i nhau nhưng t u trung v n là nhi u "ti n b d a trên quy lu t tương h và i kháng k thu t" không ph i là ti n b k thu t trong dinh dư ng cây tr ng mà k t qu vì chưa qua khâu kh o nghi m nghiêm túc, nghiên c u c a Vi n Th như ng ông ch t lư ng cây gi ng, con gi ng không t hóa m y ch c năm qua ã tích lu ư c, tiêu chuN c n có, nông s n chi n lư c chưa n ta v n có th s n xu t ra rau s ch úng xác nh úng, hi u bi t chưa y v " v i tiêu chu n quy nh. Ph i chăng v i v phì nhiêu th c t ", chưa quan tâm úng m c trí ch c năng ư c phân công, KH c n n "năng su t kinh t t i a", phân công có ti ng nói trong lĩnh v c này? trách nhi m gi a các "nhà" không rõ ràng, M y năm g n ây trong KH ã ra i chưa công b ng trong phân ph i l i nhu n, m t b môn m i, m i không nh ng tên g i pháp lu t chưa ư c v n d ng vào ho t ng mà còn là n i dung nghiên c u - B môn liên k t v.v... Môi trư ng t. Dù s p t i ây b môn Không h cư ng i u, s không có m i này thu c t ch c nào i n a thì theo chuy n lúa lai không tr bông trên t cát chúng tôi, ngoài vi c nghiên c u xác nh bi n, cây cà phê Arabica tr ng ng b ng, các ch tiêu ô nhi m v lư ng và ch t, nên chè ngo i qu c tranh ch p v i cây m n r i chăng c n t p trung trí tu nhi u hơn vào c hai cùng cáo chung n u trong "nhà khoa vi c kh c ph c tình tr ng ô nhi m, không h c" có cán b KH tham gia. Theo chúng câu n quy mô di n tích, trư c m t là xác tôi, nói n "ti n b k thu t" là nói n m t nh úng các ngu n gây ô nhi m và tìm ra "quá trình ng", c n có s phân tích th u nh ng bi n pháp kh c ph c. áo tìm ra nh ng gì c n ph nh, nh ng c pt iv n này, c n lưu ý m t gì ph i k th a. Có th l y m t vài thí d : hi n tư ng khá lý thú v "tính th ng nh t Trong canh tác vư n, t tiên ta quen v i c a t nhiên" khi m t vài nông s n có “vư n t p” b i m c tiêu th i y là t cung, t ch t lư ng cao ch tìm th y ph bi n c p. Chúng ta ã khuy n cáo ph i thay i nh ng lo i t có y u t h n ch , nơi có b ng “vư n thu n”. Trong th c ti n i v i nh ng tính ch t t có th "x p lo i ô cây có múi thì vư n t p t ra ưu vi t hơn khi nhi m" như N p hoa vàng, Tám thơm, D có thêm cây i vì cây này ã h n ch áng k thơm (phía B c); Nàng hương, Nàng thơm tác h i c a b nh Greening. Nhi u cây dư c ch ào (phía Nam)... trên t phèn và t li u c a nư c ngoài v i giá trên th trư ng nhi m m n !? qu c t khá cao, u ra không h n ch , qua kh o nghi m nư c ta cho th y có th m c 6. KH tham gia tích c c vào ho t ng t t trong bóng râm c a các cây khác, cũng có “liên k t 4 nhà” th xem là m t i n hình tăng v , tăng thêm thu nh p cho ngư i nông dân. M y năm g n ây, nh ng thành công v s liên k t này cũng ã xu t hi n nhưng còn Vào th p k 70 c a th k 20 khi ta ã nh nhoi v quy mô di n tích, v s n lư ng gieo tr ng nhi u gi ng m i thì các lo i phân và ch m chuy n hóa t i m ra di n, chưa lân ã “lên ngôi”. Không bón phân lân hóa nói t i nh ng khi u n i, tranh ch p v n xNy h c thì NN5, NN8 không tr bông và hai th p ra nơi này, nơi khác mà ngư i h ng ch u k g n ây n u không có phân kali thì làm h u qu không mong mà n không ai khác sao t ư c năng su t cao c a g n như t t c là nông dân v n ang r t c n nâng cao m c các cây tr ng? Theo dòng l ch s phát tri n
nông nghi p ta th y t tiên ta r t s trư ng môn s d ng và c i t o t. ây là " u ra trong canh tác lúa nư c nhưng l i r t thi u cu i cùng" c a m i nghiên c u. N ói cách kinh nghi m trong canh tác t d c. Nh ng khác m i chuyên u ph i ph c v m c k t qu nghiên c u v m t này r t phong phú tiêu chung là s d ng t v i l i nhu n cao, và a d ng, n u trong "liên k t 4 nhà" có ph i t o l p m t phì nhiêu th c t lâu dài nh ng ngư i làm KH thì ch c ch n s có và n nh, m t b ph n h p thành c a m t nh ng i n hình áng ư c ph bi n r ng rãi. n n nông nghi p phát tri n b n v ng. Không h giáo i u, sách v khi nói t i Th c ti n ã ch ng minh không th tách “kinh nghi m c a loài” trong công nghi p r i các nghiên c u cơ b n trong KH v i hóa nông nghi p b i chính “hóa h c hoá” là nghiên c u ng d ng. B t kỳ m t tài nào m t mũi nh n quan tr ng không có ngo i l mu n t ư c tính thuy t ph c cao v khoa cho b t kỳ m t nư c nào! Tình tr ng ô h c và th c ti n, nh t thi t ph i có ph n nhi m môi trư ng hi n nay do ngu n ch t nghiên c u cơ b n. i u quan tr ng là ph i th i t công nghi p và ô th là ch y u ch có m t phương pháp lu n chuNn xác khi chưa ph i t phân bón hóa h c. ch n tài, hư ng gi i quy t tài và t B i v y, lúc này vi c KH tham gia vào ch c th c hi n tài. T t nhiên mu n “liên k t 4 nhà” có hi u l c th c s là vô nghiên c u cơ b n t hi u qu cao c n có cùng c p bách. t o thêm thu n l i trong thi t b hi n i. Th nhưng suy cho cùng, “liên k t”, c n có s tham gia c a m t “nhà” thi t b hi n i cũng ch giúp con ngư i kéo n a. ó là nhà băng (ngân hàng). Rõ ràng là dài và hoàn thi n các giác quan. N ghiên c u khi ngân hàng tham gia vào vi c giám sát cơ b n th c ch t là nghiên c u c u trúc và quá trình s n xu t, s h n ch ư c tri t cơ ch . Có nh ng tài chưa gi i quy t hi n tư ng ngư i nông dân dùng ti n vay ư c y ph n c u trúc nhưng các v n mua tư li u tiêu dùng (xe máy, tivi, t bàn...) cơ ch ph i ư c ch ng minh. Có th l y thí như ã t ng xNy ra nhi u nơi. d v m t lo i phân bón d ng nư c mang tên N EB (N utrient Enhancing Balancer) 7. Tính h th ng trong nghiên c u KH N goài tác d ng có th t trên ng ru ng v tăng năng su t cây tr ng, ti t ki m phân bón, N hư b t kỳ ngành khoa h c nào, KH n u không có nh ng s li u phân tích v các g m nhi u b ph n h p thành. Do không th nhóm vi sinh v t song song v i các thí s d ng t hi u qu cao n u không bi t quá nghi m thô sơ v i n hóa thì không th gi i kh , hi n t i và tương lai nên ã ra i môn thích ư c cơ ch . Xem thư ng nghiên c u phát sinh h c t v i ngôn ng các lo i b n cơ b n thì không th nào có nh ng ti n b t l khác nhau. Các cây tr ng có yêu c u k thu t b n v ng v i th i gian. không gi ng nhau v thành ph n cơ gi i, v c u trúc t nên ã hình thành môn v t lý N hìn r ng ra khi nói n tính h th ng t. Cây tr ng hút ch t dinh dư ng có trong ta th y ngay c n có m i quan h ch t ch t và t phân bón d ng các ion hòa tan t t gi a KH v i các ngành khoa h c k thu t y u ph i có môn hóa h c t. i sâu hơn trong nông nghi p v i nghĩa r ng bao g m trong hóa h c có nh ng chuyên chi ti t c thu l i, lâm nghi p và thu s n. hơn như h u cơ t, hóa lý - hóa keo, i Tính h th ng còn th hi n trong h p kháng và tương h gi a các ch t dinh tác qu c t . N ói n "hoà nh p" trong khoa dư ng, h th ng t - r cây v.v. N hư ã nói h c là nói n h p tác qu c t . V m t này trên g n ây l i có thêm môn môi trư ng KH ã t ư c nh ng thành công áng t. T yêu c u c a s n xu t ã hình thành
k do ã dung hoà ư c m c tiêu c a b n v i m c tiêu c a chúng ta.. 8. V n t ch c nghiên c u. H th ng hay b máy ? Nhi u ngư i ang mong i m t t ch c nghiên c u n nh phát huy hi u qu nghiên c u c a KH . ó là m t yêu c u chính áng. Theo chúng tôi, t ch c nghiên c u ó ph i là m t h th ng bao g m t t c các vi n nghiên c u có liên quan n nông nghi p (v i nghĩa r ng) như tr ng tr t, th như ng - nông hóa, b o v th c v t, chăn nuôi, lâm nghi p, cơ khí nông nghi p, thu l i, thu nông, thu s n nư c ng t, ch bi n nông s n, quy ho ch, kinh t chính sách nông nghi p v.v... cùng m t s vi n vùng và các trung tâm ng d ng các ti n b k thu t nông nghi p. V n quan tr ng là "b tham mưu" ch o và qu n lý công tác nghiên c u và ưa ti n b k thu t vào s n xu t (ch này theo chuyên , ch khác theo t ng h p) tuỳ theo yêu c u c th c a s n xu t trên t ng a bàn căn c vào vi c phân vùng, quy ho ch, nông s n chi n lư c ã ư c xác nh y . Vi n Khoa h c ông nghi p Vi t am mang ch c năng m t "B tư l nh" ph i là m t H i ng và ch nên là m t H i ng. Công vi c i u hành các vi n trong h th ng do m t s Phòng, Ban dư i s ch o c a b ph n thư ng tr c H i ng. Chính H i ng này là ti n thân c a "Vi n Hàn lâm Nông nghi p" khi ã i u ki n chín mu i.
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam 9