Kiến thức, thái độ của người bệnh đối với sự giáo dục sức khoẻ của điều dưỡng tại khoa y học cổ truyền Bệnh viện Thống Nhất

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ CỦA NGƯỜI BỆNH ĐỐI VỚI SỰ GIÁO DỤC<br /> SỨC KHOẺ CỦA ĐIỀU DƯỠNG TẠI KHOA Y HỌC CỔ TRUYỀN<br /> BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT<br /> Lê Thị Hạnh*, Nguyễn Thành Đức<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Xác định tỷ lệ người bệnh có kiến thức, thái độ đúng về sự giáo dục sức khỏe của<br /> Điều dưỡng. Xác định mối liên quan giữa kiến thức và thái độ của người bệnh đối với việc giáo dục sức khỏe của<br /> điều dưỡng và mối liên quan đến các yếu tố nghề nghiệp, trình độ của người bệnh.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang mô tả.<br /> Kết quả: Tỷ lệ người bệnh có kiến thức đúng về sự giáo dục sức khỏe của điều dưỡng đạt 66%(33/50), Tỷ lệ<br /> người bệnh có thái độ đúng là 84% (42/50). Nhóm người bệnh có kiến thức đúng về sự giáo dục sức khoẻ của<br /> Điều dưỡng có tỷ lệ thái độ đúng cao hơn so với nhóm người bệnh có kiến thức chưa đúng, khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê (p= 7 câu hỏi thái độ và ngược lại thái độ sai Bảng 1: Một số đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu<br /> khi trả lời < 7 câu hỏi. Các yếu tố đặc điểm Số người bệnh (n=50) Tỷ lệ (%)<br /> - Các yếu tố liên quan giữa kiến thức, thái độ Nam 32 64<br /> Giới<br /> của người bệnh đối với việc giáo dục sức khỏe Nữ 18 36<br /> Nhỏ nhất 58 -<br /> của điều dưỡng và mối liên quan đến các yếu tố<br /> Tuổi Lớn nhất 96 -<br /> nghề nghiệp, trình độ của người bệnh. Áp dụng Trung bình 75 ± 7,3 -<br /> phương pháp kiểm chi bình phương (Chi- Trung học 13 26<br /> square) được sử dụng để đánh giá các mối liên Trình độ<br /> Đại học 30 60<br /> quan. Mọi sự khác biệt được xem là có ý nghĩa Sau đại học 3 6<br /> Khác 4 8<br /> thống kê khi p < 0,05 với khoảng tin cậy 95%.<br /> Hưu 46 92<br /> Phân tích số liệu: Cán bộ 1 2<br /> Nghề nghiệp<br /> Công nhân 0 0<br /> Số liệu sau khi được làm sạch, mã hoá, xử<br /> Khác 3 6<br /> lý và phân tích bằng phần mềm Stata 10.0. Các<br /> Tp. HCM 43 86<br /> biến rời như đặc tính của mẫu nghiên cứu, Nơi cư trú<br /> Các tỉnh 7 14<br /> kiến thức đúng, thái độ đúng của người bệnh<br /> Nhận xét: Tỷ lệ người bệnh nam chiếm 64%.<br /> về sự giáo dục sức khỏe của điều dưỡng được<br /> Tuổi của người bệnh trong nghiên cứu khá cao<br /> trình bày dưới dạng tỷ lệ phần trăm. Phép<br /> trung bình 75 ± 7,3. Trình độ chủ yếu đã tốt<br /> kiểm chi bình phương (Chi-square) được sử<br /> nghiệp đại học (60%). Nghề nghiệp hưu trí<br /> dụng để đánh giá các mối liên quan. Mọi sự<br /> chiếm đa số 92%. Cư trú chủ yếu tại TP. Hồ Chí<br /> khác biệt được xem là có ý nghĩa thống kê khi<br /> Minh (86%). Kiến thức của người bệnh đối với<br /> p < 0,05 với khoảng tin cậy 95%.<br /> sự giáo dục sức khỏe của điều dưỡng.<br /> KẾT QUẢ<br /> Khảo sát được thực hiện trên 50 người bệnh<br /> từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2015, kết quả được<br /> thể hiện như sau:<br /> Bảng 2: Kiến thức của người bệnh đối với sự giáo dục sức khỏe của điều dưỡng<br /> Trả lời của người bệnh<br /> Các vấn đề khảo sát trong hoạt động<br /> Điều dưỡng Bác sỹ BS – ĐD Khác Không biết<br /> GDSK của điều dưỡng<br /> n (%) n (%) n (%) n (%) n (%)<br /> Hướng dẫn giờ khám bệnh 28 (56) 9 (18) 13 (26) - -<br /> Hướng dẫn uống thuốc 31 (62) 6 (12) 13 (26) - -<br /> Hướng dẫn chế độ ăn uống 24 (48) 11 (22) 15 (30) - -<br /> Hướng dẫn chăm sóc vệ sinh cá nhân 36 (72) - 10 (20) 1 (2) 3 (6)<br /> Hướng dẫn bảo quản tư trang 37 (74) 4 (8) 6 (12) 2 (4) 1 (2)<br /> Giải thích về bệnh và phương pháp điều trị 9 (18) 28 (56) 13 (26) - -<br /> Hướng dẫn cách phát hiện các dấu hiệu bất thường 14 (28) 20 (40) 11 (22) 2 (4) 3 (6)<br /> Hướng dẫn tập vận động 36 (72) 2 (4) 11 (22) 1 (2) -<br /> Giải đáp các thắc mắc 22 (44) 16 (32) 11 (22) 1 (2) -<br /> Hướng dẫn tái khám 21 (42) 19 (38) 10 (20) - -<br /> Chưa đúng 17 (34)<br /> Kiến thức<br /> Đúng 33 (66)<br /> Nhận xét: Trong số các hoạt động hướng dẫn 72%. Trong khi hoạt động giải đáp về bệnh và<br /> của điều dưỡng, hoạt động hướng dẫn bảo quản phương pháp điều trị có ít người bệnh biết<br /> tư trang được người bệnh biết đến nhiều nhất là (18%), có đến 56% người bệnh cho rằng phần<br /> 74%, tiếp đó là hướng dẫn tập vận động chiếm giải đáp về bệnh và phương pháp điều trị là của<br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015 385<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> Bác sỹ. 6% người bệnh chưa biết về hoạt động của điều dưỡng. Tỷ lệ người bệnh có kiến thức<br /> hướng dẫn chăm sóc vệ sinh cá nhân, hướng dẫn đúng chung là 66% (trả lời đúng từ 8 câu hỏi<br /> phát hiện các dấu hiệu bất thường và 2% chưa kiến thức trở lên).<br /> biết về hoạt động hướng dẫn bảo quản tư trang<br /> Thái độ của người bệnh đối với sự giáo dục sức khỏe của điều dưỡng<br /> Bảng 3: Thái độ của người bệnh đối với sự giáo dục sức khỏe của điều dưỡng<br /> Thái độ của người bệnh<br /> Các vấn đề khảo sát<br /> về thái độ của người bệnh Rất đồng ý Đồng ý Không ý kiến Không đồng ý Rất không đồng ý<br /> n (%) n (%) n(%) n (%) n (%)<br /> NB được tư vấn, GDSK là cần thiết 44 (88) 6 (12) - - -<br /> Thông tin Điều dưỡng cung cấp là hữu ích 31(62) 18 (36) 1 (2) - -<br /> Nên lắng nghe GDSK từ ĐD 31 (62) 15 (30) 3 (6) 1 (2) -<br /> Áp dụng các hướng dẫn tại bệnh viện 29 (58) 18 (36) 3 (6) - -<br /> Áp dụng các hướng dẫn tại nhà 24 (48) 24 (48) 2 (4) - -<br /> Hướng dẫn về thời gian tái khám 35 (70) 14 (28) 1 (2) - -<br /> Hướng dẫn về các dấu hiệu bất thường 32 (64) 17 (34) 1 (2) - -<br /> ĐD nên GDSK cho những NB khác 31 (62) 18 (36) 1 (2) - -<br /> Chưa đúng 42 (84)<br /> Thái độ<br /> Đúng 8 (16)<br /> Nhận xét: Tỷ lệ người bệnh cho rằng sự tư BÀN LUẬN<br /> vấn, giáo dục sức khỏe của điều dưỡng là cần<br /> thiết chiếm 100%, số người rất đồng ý là 88%.<br /> Kiến thức của người bệnh đối với sự giáo<br /> Phần lớn người bệnh cho rằng thông tin điều dục sức khỏe của Điều dưỡng<br /> dưỡng cung cấp là hữu ích và điều dưỡng nên Tỷ lệ người bệnh có kiến thức đúng là 66%.<br /> GDSK cho những người bệnh khác (98%). Mặt Tỷ lệ này cao hơn với nghiên cứu của Nguyễn<br /> khác có 2% người bệnh không đồng ý với việc Phương Tùng(5): 20,2%, nhưng thấp hơn với<br /> nên lắng nghe GDSK từ điều dưỡng. Tuy nhiên nghiên cứu của Chrobak(4). tại Anh: 72%. Tỷ lệ<br /> thái độ đúng đối với sự GDSK của điều dưỡng này chưa cao, nó phản ánh công tác Tư vấn,<br /> khá tốt chiếm 84%. GDSK cho người bệnh chưa thực sự tốt. Người<br /> ĐD cần phải làm cho người bệnh nhận thức<br /> Mối liên quan giữa kiến thức và thái độ<br /> được vấn đề: họ chính là đối tượng được thụ<br /> Bảng 4: Mối liên quan giữa kiến thức và thái độ hưởng lợi ích của công tác này. Người ĐD cần<br /> Thái độ<br /> PR nâng cao trách nhiệm của mình trong công tác<br /> Kiến thứcChưa đúng Đúng P<br /> (KTC 95%) GDSK cho người bệnh nhằm đạt được mục tiêu<br /> n(%) n(%)<br /> Chưa đúng 7 (41,2) 10 (58,8) 0,000 1,56 cao nhất trong chăm sóc sức khoẻ người bệnh.<br /> Đúng 1 (3,0) 32 (97,0) (1,30 – 1,88)<br /> Thái độ của người bệnh đối với sự giáo dục<br /> Nhận xét: Trong số 33 người bệnh có kiến sức khỏe của Điều dưỡng<br /> thức đúng về sự giáo dục sức khoẻ của điều<br /> Thái độ của người bệnh đối với sự giáo dục<br /> dưỡng, có 32 người có thái độ đúng (97%), còn<br /> sức khỏe của Điều dưỡng là tương đối tốt (84%).<br /> số người bệnh có kiến thức chưa đúng chỉ có 58,8<br /> Tỷ lệ này cao hơn nghiên cứu của Chrobak tại<br /> % người có thái độ đúng. Nhóm có kiến thức<br /> Anh(4): 71,3% và nghiên cứu của Nguyễn Phương<br /> đúng có tỷ lệ thái độ đúng gấp 1,56 lần so với<br /> Tùng(5): 67,2%. Đa số người bệnh đều đồng ý<br /> nhóm có kiến thức chưa đúng, sự khác biệt có ý<br /> được lắng nghe, được áp dụng các hướng dẫn<br /> nghĩa thống kê. Người bệnh càng có kiến thức<br /> của Điều dưỡng tại bệnh viện cũng như khi đã<br /> đúng thì thái độ đúng càng cao.<br /> xuất viện về nhà. Người Điều dưỡng cần thực<br /> <br /> <br /> 386 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> hiện tốt các quy định dành cho nhân viên Y tế Điều dưỡng có vai trò rất quan trọng trong<br /> trong công tác giáo dục sức khỏe, đáp ứng với quá trình điều trị người bệnh. Do đó cần nâng<br /> mong muốn của người bệnh. cao nhận thức và trau dồi thêm kiến thức chuyên<br /> Mối liên quan giữa kiến thức và thái độ của môn, để thực hiện tốt hơn chức năng độc lập của<br /> người bệnh đối với sự giáo dục sức khỏe của mình.<br /> Điều dưỡng và mối liên quan đến các yếu tố KIẾN NGHỊ<br /> nghề nghiệp, trình độ của người bệnh.<br /> Tổ chức tập huấn về kỹ năng giáo dục sức<br /> Trong số 33 người bệnh có kiến thức đúng khỏe cho điều dưỡng.<br /> về sự giáo dục sức khoẻ của điều dưỡng, có 32<br /> Tăng cường giám sát về công tác giáo dục<br /> người có thái độ đúng (97%), còn số người bệnh<br /> sức khỏe của điều dưỡng cho người bệnh.<br /> có kiến thức chưa đúng chỉ có 58,8 % người có<br /> thái độ đúng. Nhóm có kiến thức đúng có tỷ lệ Xây dựng tài liệu hướng dẫn giáo dục sức<br /> thái độ đúng gấp 1,56 lần so với nhóm có kiến khỏe cho người bệnh và gia đình người bệnh<br /> thức chưa đúng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê theo chuyên khoa.<br /> (p= 0,000). Như vậy người bệnh càng có kiến TÀI LIỆU THAM KHẢO:<br /> thức đúng về sự giáo dục sức khỏe của Điều 1. Bộ Y tế (1997), Quyết định số 1895/1997/BYT-QĐ ngày<br /> dưỡng thì có thái độ đúng càng tốt. Trong 19/9/1997 của Bộ trưởng Bộ Y tế, Hà Nội.<br /> 2. Bộ Y tế (2011), Thông tư 07/2011/TT-BYT hướng dẫn công tác<br /> nghiên cứu của chúng tôi thì các mối liên quan Điều dưỡng về Chăm sóc người bệnh trong bệnh viện, Bộ Y tế<br /> giữa kiến thức, thái độ với các yếu tố nghề - Cục quản lý khám chữa bệnh, Hà Nội, tr.3-35.<br /> 3. Brunner /Suddarth(1996), “Điều dưỡng nội –ngoại khoa tập<br /> nghiệp, trình độ của người bệnh có sự khác biệt<br /> I”(1996), người dịch Bs Đặng Xuân Lạng, Bs Nguyễn Văn<br /> nhưng sự khác biệt này không có ý nghĩa thống Cường. Nhà xuất bản Y học Hà Nội, năm 1996, tr 72.<br /> kê, điều này có thể do hạn chế của nghiên cứu 4. Chrobak A (2009), Educational role of a nurse in medical care of<br /> patients with outer intestinal stoma”, Pol Merkur Lekarski,<br /> (cỡ mẫu chưa đủ lớn). Pielegniarka jako educator pacjentow z wyloniona stomia jelitowa,<br /> 26 (155), pp.579-581<br /> KẾT LUẬN<br /> 5. Nguyễn Phương Tùng, Houser J, Trần Thiện Trung (2013),<br /> Từ kết quả nghiên cứu trên, chúng ta thấy “Kiến thức, thái độ của người bệnh sau mổ đối với sự giáo dục sức<br /> khỏe của điều dưỡng tại khoa ngoại chấn thương bệnh viện đa khoa<br /> được tỷ lệ người bệnh có kiến thức đúng về sự Sài Gòn”, Y học TP. Hồ Chí Minh, tập 17, số 4, năm 2013,<br /> GDSK của Điều dưỡng chưa cao, tuy nhiên tỷ lệ tr.202-208<br /> người bệnh có kiến thức đúng tương đối tốt.<br /> Nghiên cứu cũng xác định được mối liên quan Ngày nhận bài báo: 06/09/2015<br /> giữa kiến thức và thái độ. Các yếu tố liên quan Ngày phản biện nhận xét bài báo: 15/09/2015<br /> đến kiến thức, thái độ đúng của người bệnh về<br /> Ngày bài báo được đăng: 20/10/2015<br /> sự giáo dục sức khỏe của Điều dưỡng bao gồm:<br /> nghề nghiệp, trình độ.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015 387<br />