Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:222

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của QLDH môn tiếng Anh cho sinh viên, đề xuất các biện pháp QLDH môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực nhằm góp phần nâng cao chất lượng DH môn tiếng Anh, đáp ứng yêu cầu chuẩn đầu ra.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI ------o---0---o----- TRỊNH THỊ HÀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH CHO SINH VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHỐI NGÀNH NGHỆ THUẬT THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI ------o---0---o----- TRỊNH THỊ HÀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH CHO SINH VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHỐI NGÀNH NGHỆ THUẬT THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 9.14 01 14 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TSKH. Nguyễn Kế Hào TS. Nguyễn Thị Kim Dung HÀ NỘI - 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và chưa từng công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tác giả luận án Trịnh Thị Hà
ii LỜI CẢM ƠN Với những tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin chân trọng cảm ơn; - Ban Giám hiệu, cán bộ quản lý và các GV của Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi học tập, nghiên cứu và bảo vệ luận án. - PGS.TSKH. Nguyễn Kế Hào và TS. Nguyễn Thị Kim Dung, Thầy cô trực tiếp đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận án. - Cơ sở đào tạo tại 8 trường Đại học khối ngành nghệ thuật. Đặc biệt, trường Sư phạm Nghệ thuật TW và Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội đã hỗ trợ tôi triển khai khảo sát, cung cấp số liệu và những thông tin hữu ích cho nghiên cứu luận án - Ban giám hiệu, phòng đào tạo, các bạn đồng nghiệp đã hỗ trợ tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và công tác. - Tôi xin tri ân sự chia sẻ, động viên, khích lệ của gia đình và những người thân đã ủng hộ với tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án này./. Tác giả luận án Trịnh Thị Hà
iii MỤC LỤC MỞ ĐẦU ............................................... Error! Bookmark not defined. Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QLDH MÔN TIẾNG ANH CHO SINH VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHỐI NGÀNH NGHỆ THUẬT ... 7 THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC ............................................................. 7 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước ...................... 7 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về dạy học và QLDH theo TCNL ....... 7 1.1.2. Các công trình nghiên cứu về dạy học môn tiếng Anh và QLDH môn tiếng Anh theo TCNL. .................................................................. 10 1.1.3. Khái quát kết quả các công trình khoa học đã công bố và những hướng nghiên cứu trọng tâm của luận án .............................................. 15 1.2. Dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo TCNL .......................................................................... 17 1.2.1. Khái niệm liên quan.................................................................... 17 1.2.2. Đặc trưng của sinh viên khối ngành nghệ thuật khi học tập môn tiếng Anh ............................................................................................. 25 1.2.3. Khung năng lực môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật .......................................................................... 27 1.2.4. Các thành tố dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên theo tiếp cận năng lực ............................................................................................... 35 1.3. Quản lý dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực ....................................... 39 1.3.1 Khái niệm QLDH môn tiếng Anh theo TCNL ............................. 39 1.3.2. Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh của giảng viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực ............... 40 1.3.3. Quản lý hoạt động học tập môn tiếng Anh của sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo TCNL ........................................... 44 1.3.4. Quản lý môi trường và điều kiện dạy học môn tiếng Anh ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực ............... 46
iv 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến QLDH môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo TCNL ................................ 47 1.4.1. Các yếu tố chủ quan ................................................................... 47 1.4.2. Các yếu tố khách quan ................................................................ 48 Kết luận chương 1 ................................................................................ 50 Chương 2: THỰC TRẠNG QLDH MÔN TIẾNG ANH ..................... 51 CHO SINH VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHỐI NGÀNH NGHỆ THUẬT THEO TCNL ......................................................................... 51 2.1. Khái quát về các trường đại học khối ngành nghệ thuật ................. 51 2.1.1. Khái quát về cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm ngoại ngữ trường Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội ........... 51 2.1.2. Khái quát về cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm Tin học và Ngoại ngữ trường ĐHSP Nghệ thuật trung ương ................ 53 2.2. Khảo sát thực trạng quản lý dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật ............................................ 56 2.2.1. Mục đích tổ chức khảo sát thực trạng ......................................... 56 2.2.2. Nội dung khảo sát ....................................................................... 56 2.2.3. Đối tượng, công cụ khảo sát, địa bàn khảo sát ............................ 57 2.2.4. Phương pháp khảo sát ................................................................. 57 2.2.5. Tiêu chí và thang điểm đánh giá ................................................. 58 2.3. Thực trạng dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo TCNL ....................................................... 60 2.3.1. Mục tiêu chương trình dạy học môn tiếng Anh ở các trường ĐH khối ngành nghệ thuật .......................................................................... 60 2.3.2. Thực trạng nội dung chương trình dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật .................................. 62 2.3.3. Thực trạng phương pháp và hình thức dạy học môn tiếng Anh theo tiếp cận năng lực .................................................................................. 66 2.3.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn tiếng Anh cuả sinh viên theo tiếp cận năng lực............................................................ 68
v 2.3.5. Thực trạng học tập môn tiếng Anh của sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực ................................ 68 2.3.6. Thực trạng môi trường và điều kiện dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật ngành theo tiếp cận năng lực ............................................................................................... 79 2.3.7. Đánh giá chung về thực trạng dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật ngành theo tiếp cận năng lực ........................................................................................................ 80 2.4. Thực trạng quản lý dạy hoc môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật ngành theo tiếp cận năng lực ................ 81 2.4.1. Thực trạng quản lý dạy học môn tiếng Anh của giảng viên theo tiếp cận năng lực ......................................................................................... 81 2.4.2. Thực trạng quản lý học tập môn tiếng Anh của sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật ngành tiếp cận năng lực ............ 86 2.4.3. Thực trạng quản lý môi trường và điều kiện dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên theo tiếp cận năng lực ..................................................... 90 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực ............................................................................................... 92 2.5.1. Ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan ........................................... 92 2.5.2. Ảnh hưởng của các yếu tố khách quan ........................................ 94 2.5.3. Đánh giá chung về mức ảnh hưởng các yếu tố chủ quan và khách quan ..................................................................................................... 97 2.6. Nhận định chung về thực trạng QLDH môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực ...... 98 2.6.1. Điểm mạnh ................................................................................. 98 2.6.2. Hạn chế, tồn tại........................................................................... 99 2.6.3. Nguyên nhân của hạn chế ......................................................... 100 Kết luận chương 2 .............................................................................. 102 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH CHO SINH VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHỐI NGÀNH ............... 103
vi NGHỆ THUẬT THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC ............................... 103 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ...................................................... 103 3.1.1. Đảm bảo tính đồng bộ .............................................................. 103 3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống và khả thi ............................................. 103 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................. 104 3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa ................................................................ 104 3.2. Các biện pháp quản lý dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực ............. 105 3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức xây dựng Khung năng lực môn tiếng Anh của sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực ...................................................................................................... 105 3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo xây dựng Khung chương trình giảng dạy môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo theo Chuẩn đầu ra............................................................................... 111 3.2.3. Biện pháp 3: Quản lý tổ chức hoạt động dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực ...................................................................................................... 115 3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực ............................................................................................. 120 3.2.5. Biên pháp 5: Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn tiếng Anh của sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực ......................................................................... 123 3.2.6. Biên pháp 6: Quản lý hoạt động học tập môn tiếng Anh của sinh viên theo tiếp cận năng lực ................................................................. 127 3.2.7. Biên pháp 7: Quản lý các điều kiện đảm bảo cho hoạt động dạy học môn tiếng Anh cho ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực ....................................................................................... 130 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .................................................. 132 3.4. Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất ........................................................................................................... 135
vii 3.4.1. Giới thiệu tổ chức khảo nghiệm ................................................ 135 3.4.2. Thử nghiệm .............................................................................. 140 Kết luận chương 3 .............................................................................. 154 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................ 155 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ .......................... 158 ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN DẾN LUẬN ÁN ........................... 158 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................ 159 PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
viii Chữ viêt tắt Đọc đầy đủ BGH/HT Ban giám hiệu, hiệu trưởng CBQL Cán bộ quản lý CLB Câu lạc bộ CĐR/CEFR Chuẩn đầu ra CTĐT Chương trình đào tạo CTDH Chương trình dạy học CTTA Chương trình tiếng anh CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNTT Công nghệ thông tin CSVC Cơ sở vật chất DH Dạy học DHTA Dạy học tiếng Anh ĐBCL Đảm bảo chất lượng ĐHSK-ĐA Đại học sân khấu điện ảnh ĐH Đại học ĐHSPNT Đại học sư phạm nghệ thuật ĐHSP Đại hoc sư phạm GDĐH Giáo dục đại học GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GV Giảng viên GVTA Giảng viên tiếng Anh HĐDH Hoạt động dạy học KNL Khung năng lực KNLNN Khung năng lực ngoại ngữ KTĐG Kiểm tra đánh giá KTHT Kết quả học tập MT Mục tiêu NL Năng lực NCKH Nghiên cứu khoa học NDCT Nội dung chương trình NDDH Nội dung dạy học
ix PPDH Phương pháp dạy học QL Quản lý QLDH Quản lý dạy học QLHĐ Quản lý hoạt động QTDH Quá trình dạy học QTHT Quá trình học tập SV SV SPAN Sư phạm Âm nhạc SPMT Sư phạm Mỹ thuật TA Tiếng Anh TB Trung bình TBDH Thiết bị dạy học TCNL Tiếp cận năng lực TT Trung tâm TW Trung ương XD Xây dựng
x DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Quy mô SV trường ĐHSK-ĐA Hà Nội (năm 2020) ............. 53 Bảng 2.2: Quy mô sinh viên Trường ĐHSP Nghệ thuật TW năm 2020 55 Bảng 2.3. Thông tin khảo sát CBQL, GVTA và SV ở các trường ĐH khối ngành nghệ thuật .................................................................................. 57 Bảng 2.4: Kết quả đạt chuẩn đầu ra ngoại ngữ đối với sinh viên theo tỷ lệ % số lượng sinh viên đạt chuẩn quy định Mức 1 đạt (M1). Mức 2 (M2). Không đạt ............................................................................................. 60 Bảng 2.5: Kế hoạch, chương trình, giáo trình DH toàn khóa môn tiếng Anh cho SV .......................................................................................... 63 Bảng 2.6: Đánh giá phương pháp và hình thức dạy học môn tiếng Anh 66 Bảng 2.7: Đánh giá kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn tiếng Anh của SV theo TCNL ..................................................................................... 68 Bảng 2.8: Đánh giá hiểu biết kiến thức, thái độ, kỹ năng học tập môn tiếng Anh của SV và đánh giá của GV về SV ............................................... 69 Bảng 2.9: Bảng kết quả tự đánh giá năng lực tiếng Anh của SV và đánh giá của GV về SV ................................................................................. 71 Bảng 2.10: Đánh giá thực trạng môi trường và điều kiện dạy học môn tiếng Anh ............................................................................................. 79 Bảng 2.11: Đánh giá của CBQL,GV về quản lý thực hiện mục tiêu chương trình dạy học ........................................................................................ 81 Bảng 2.12: Đánh giá của CBQL,GV về quản lý thực hiện nội dung dạy học môn tiếng Anh ............................................................................... 82 Bảng 2.13: Đánh giá thực trạng quản lý phương pháp và hình thức dạy học môn tiếng Anh ............................................................................... 83 Bảng 2.14: Đánh giá thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn tiếng Anh của SV ......................................................................... 84 Bảng 2.15: Đánh giá thực trạng QLHĐ học tập môn tiếng Anh trên lớp của SV .................................................................................................. 86 Bảng 2.16: Đánh giá thực trạng QLHĐ tự học môn tiếng Anh của SV . 88
xi Bảng 2.17: Đánh giá thực trạng quản lý môi trường và điều kiện dạy học môn tiếng Anh cho SV theo TCNL ...................................................... 90 Bảng 2.18: Thưc trạng đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan ..................................................................................................... 92 Bảng 2.19: Thưc trạng đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố khách quan ..................................................................................................... 94 Bảng 3.1: KNL môn tiếng Anh của SV các trường ĐH khối ngành NT (bao gồm các tiêu chí và chỉ báo) ....................................................... 106 Bảng 3.2: Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp ....... 136 Bảng 3.3: Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp .......... 137 Bảng 3.4: Sự tương quan giữa mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp ............................................................................................ 138 Bảng 3.5: Kết quả đo mức độ thực hiện trước thử nghiệm .................. 145 Bảng 3.6: Tổng hợp kết quả trước thử nghiệm ................................... 147 Bảng 3.7: Kết quả đo sau thử nghiệm lần 1 ........................................ 147 Bảng 3.8: Kết quả đánh giá sau thử nghiệm lần 1 về chỉ đạo đổi mới PPDH môn tiếng Anh cho SV ở các trường ĐH khối ngành NT theo TCNL . 149 Bảng 3.9: Kết quả sau tác động thử nghiệm lần 2 ở nội dung 3 (Điểm TB) ........................................................................................................... 151 Bảng 3.10: So sánh kết qủa đánh giá của lần trước thử nghiệm và Kết qủa sau thử nghiệm lần 1; Kết qủa sau thử nghiệm lần 2 ........................... 151
xii DANH MỤC HÌNH Hình 1.1: Mô hình ba vòng tròn đồng tâm của người dùng tiếng Anh trên toàn thế giới ......................................................................................... 18 Hình 1.2: Cấu trúc hoạt động dạy học ngoại ngữ .................................. 19 Hình 1.3: Những nhân tố của chất lượng nhân lực [11] ........................ 21 Hình 1.4: Các thành phần kinh nghiệm xã hội phản ánh ....................... 22 những năng lực chung nhất của con người ........................................... 22 Hình 1.5: Mô hình đánh giá năng lực đầy đủ ASK ............................... 23 Hình 1.6: Mô hình năng lực với bốn trụ cốt giáo dục theo UNESCO ... 24 Hình 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp ......................................... 134
xiii DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Đánh giá về nội dung Chương trình dạy học môn tiếng Anh ...................................................................................................... 65 Biểu đồ 2.2: Đánh giá chung về hiểu biết kiến thức, kỹ năng, thái độ học tập môn tiếng Anh của SV theo TCNL ................................................. 77 Biểu đồ 2.3. Đánh giá chung về năng lực tiếng Anh của SV ở các trường ĐH khối ngành NT qua 4 nhóm năng lực Nghe - Nói- Đọc - Viết ........ 78 Biểu đồ 2.4: Đánh giá chung về QLDH môn tiếng Anh của giảng viên 85 Biểu đồ 2.5. đánh giá của CBQL, GV và SV về các biện pháp QL học tập môn tiếng Anh của SV ......................................................................... 90 Biểu đồ 2.6: Đánh giá về mức ảnh hưởng yếu tố chủ quan và khách quan đến QLDH môn tiếng Anh cho SV ở các trường ĐH khối ngành NT theo TCNL ................................................................................................... 97 Biểu đồ 3.1: So sánh tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi .... 139 Biểu đồ 3.2: So sánh kết qủa đánh giá trước TN và sau TN lần l, lần 2 ......................................................................................................... 152
0 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong thời đại toàn cầu hóa, tiếng Anh trở thành phương tiện vô cùng quan trọng, là công cụ đắc lực và có sức mạnh tiên quyết, tạo điều kiện cho thế hệ trẻ hòa nhập cùng với cộng đồng quốc tế và khu vực, tiếp cận thế giới hiện đại, tiếp cận những nền văn hóa khác... Đối với SV, tiếng Anh giúp họ mở rộng cơ hội học tập, tiếp cận thông tin và khoa học kỹ thuật tiên tiến, mở rộng cơ hội việc làm sau khi SV ra trường. Chính vì thế, UNESCO cho rằng, một trong những yêu cầu quan trọng đối với SV tốt nghiệp ĐH là phải có khả năng làm chủ tiếng Anh và xem tiếng Anh là một ngôn ngữ quốc tế. Nhận thức được tầm quan trọng được NN và để đáp ứng yêu cầu hội nhập và hợp tác quốc tế, Chính phủ Việt Nam đã ra quyết định số 1400/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008- 2020” [48] là một minh chứng cụ thể nhằm tạo ra những thay đổi tích cực cho việc nâng cao chất lương dạy và học ngoại ngữ trên toàn quốc. Đề án chỉ rõ khuyế n khí ch cá c trường chọn môn tiế ng Anh làm ngoại ngữ giảng dạy cho SV và SV không chuyên ngữ sau khi tốt nghệp đạt bậc 3 khung năng lực (B1). SV phải biết sử dụng tiếng Anh một cách độc lập, tự tin khi giao tiếp, làm việc và học tập trong môi trường hội nhập, đa văn hóa, đa ngôn ngữ. Như vậy, xã hội đặt hàng cho ngành GD & ĐT nguồn nhân lực chất lượng với yêu cầu SV có khả năng sử dụng được tiếng Anh thông thạo cũng để tiếp cận bắt kịp được nền công nghệ tiên tiến thế giới, nên việc nâng cao chất lượng DH môn tiếng Anh chính là nhiệm vụ quan trọng của các trường đại học [2]. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, chất lượng tiếng Anh của SV ra trường vẫn còn ở mức thấp. Đa số SV ra trường khó tìm kiếm việc làm vì trình độ ngoại ngữ không đáp ứng được yêu cầu của nhà tuyển dụng. Năm 2011, nguồn từ Bộ GD & ĐT cho thấy cả nước có tới 63% SV không có việc làm do thiếu kỹ năng, trong đó có kỹ năng sử dụng tiếng Anh [16]. Nhiều sinh viên thi kết thúc môn học đạt yêu cầu nhưng NL sử dụng được tiếng Anh không cao, không đáp ứng yêu cầu công việc. Điều này, đòi hỏi việc DH môn tiếng Anh trong các trường ĐH cần phải được cải thiện theo hướng hình thành năng lực sử dụng tiếng Anh trong môi trường cuộc sống và công việc thực tế. Đối với các trường ĐH thuộc khối ngành NT, hoạt động theo mô hình đào tạo đa cấp, đa ngành, sinh viên có thể là những nghệ sĩ, là người thầy, người thợ trong
1 lĩnh vực nghệ thuật, là con người của công chúng. Môn tiếng Anh trong các trường các trường ĐH khối ngành NT không chỉ là môn học ngôn ngữ thông thường mà còn là phương tiện để SV có cơ hội chuyển tải những nét văn hóa độc đáo, bản sắc đặc trưng của dân tộc cho bạn bè quốc tế, và ngược lại, phương tiện ngôn ngữ này cũng là cầu nối quan trọng, không thể thiếu, để họ tiếp thu những tinh hoa nghệ thuật của các nền văn hóa khác trên thế giới. Điều này đòi hỏi những người làm công tác QLGD ở các trường ĐH thuộc khối ngành NT phải thấy rõ những đặc trưng riêng đối với SV nghệ thuật từ đó để có những chỉ đạo tổng thể từ xây dựng CĐR, phát triển CT ĐT, đổi mới KT, ĐG... đối với môn tiếng Anh nhằm nâng cao NL sử dụng tiếng Anh cho SV. Thực tế cũng như xu hướng chung của SV nhiều ngành nghề khác, SV các trường ĐH thuộc khối ngành NT chủ yếu tập trung vào học chuyên môn nghệ thuật nhiều hơn các môn chung, trong đó có môn tiếng Anh. Việc thiếu hụt NL sử dụng tiếng Anh của SV sau khi tốt nghiệp có tác động không nhỏ đến hoạt động nghề nghiệp sau này cũng như cản trở họ trở thành những cầu nối giao lưu nghệ thuật với bạn bè quốc tế. Có nhiều nguyên nhân để dẫn đến tình hình thực trạng trên như; chương trình giảng dạy chưa phù hợp cho SV, cách thức dạy học và học tập, KT ĐG vẫn theo lối truyền thống... còn có nguyên nhân quan trọng từ công tác QL. Mặc dù, nghiên cứu về QLDH hoặc QLDH môn tiếng Anh cũng có nhiều nhưng trong các trường ĐH thuộc khối ngành NT và theo tiếp cận năng lực thì chưa có nghiên cứu nào. Xuất phát từ những lý do trên, từ kinh nghiệm của người quản lý, từ người thầy hiện đang giảng dạy trực tiếp môn tiếng Anh ở môi trường thuộc trường ĐH thuộc khối ngành NT, nghiên cứu sinh xin lựa chọn đề tài “Quản lý dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường đại học khối ngành nghệ thuật theo tiếp cận năng lực” làm luận án tiến sĩ cho chuyên ngành QLGD. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của QLDH môn tiếng Anh cho SV, đề xuất các biện pháp QLDH môn tiếng Anh cho SV ở các trường ĐH thuộc khối ngành NT theo TCNL nhằm góp phần nâng cao chất lượng DH môn tiếng Anh, đáp ứng yêu cầu chuẩn đầu ra. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu
2 Dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường ĐH thuộc khối ngành NT theo TCNL 3.2. Đối tượng nghiên cứu của đề tài Quản lý dạy học môn tiếng Anh cho sinh viên ở các trường ĐH thuộc khối ngành NT theo TCNL 4. Giả thuyết khoa học Hiện nay, việc QLDH môn tiếng Anh cho SV ở các trường ĐH thuộc khối ngành NT theo TCNL còn những yếu kém, bất cập. Điều đó dẫn đến tình trạng nhiều SV bị chậm ra trường do không đạt được trình độ năng lực tiếng Anh đầu ra và nhiều SV sau khi tốt nghiệp lại chưa đáp ứng được về tiếng Anh của thực tiễn. Tuy nhiên, nguyên nhân để dẫn đến thực trạng này có rất nhiều và một trong những nguyên nhân rất quan trọng thuộc về yếu tố QL hoạt động DH. Nếu các biện pháp QLDH môn tiếng Anh cho SV ở các trường ĐH thuộc khối ngành NT được đổi mới đồng bộ, hệ thống theo TCNL, hướng vào chuẩn đầu ra của người học ở các trường ĐH thuộc khối ngành NT thì chất lượng DH môn tiếng Anh sẽ được nâng cao 5. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận án - Nghiên cứu làm rõ cơ sở lí luận về QLDH môn tiếng Anh cho SV ở các trường ĐH thuộc khối ngành NT theo TCNL - Nghiên cứu đánh giá thực trạng QLDH môn tiếng Anh cho SV ở các trường ĐH thuộc khối ngành NT theo TCNL - Đề xuất các biện pháp QLDH môn tiếng Anh cho SV ở các trường ĐH thuộc khối ngành NT theo TCNL, khảo nghiệm tính cấp thiết, tính khả thi và thử nghiệm một số biện pháp đề xuất. 6. Phạm vi nghiên cứu của đề tài 6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu Quản lý dạy học môn tiếng Anh cho SV ở các trường ĐH thuộc khối ngành NT theo TCNL 6.2. Về chủ thể quản lý Cán bộ quản lý giáo dục của nhà trường, bao gồm phòng Đào tạo, phòng/Trung tâm Khảo thí, lãnh đạo khoa/Trung tâm/tổ Ngoại ngữ. 6.3. Giới hạn địa bàn nghiên cứu
3 Khảo sát và phỏng vấn trực tiếp tại hai trường trên địa bàn Hà Nội gồm: ĐH Sư phạm Nghệ thuật TW và ĐH Sân khấu-Điện ảnh Hà Nội. Khảo sát trực tuyến các trường ĐH thuộc khối ngành NT; Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam; Trường ĐH Mỹ thuật Việt Nam; Nhạc viện Thành phố Hồ Chí Minh; Trường ĐH Mỹ thuật Thành phố HCM; Trường ĐH Văn hóa – Nghệ thuật Quân đội. 6.4. Phạm vi nghiên cứu về thời gian: Trong quá trình nghiên cứu luận án được khảo sát, điều tra, số liệu tổng hợp sử dụng trong 4 năm, từ năm 2017 đến 2021. 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp luận nghiên cứu Phương pháp luận sử dụng nghiên cứu cho đề tài luận án là phương pháp duy vật lịch sử và phương pháp duy vật biện chứng. Xem xét các nội dung nghiên cứu trong mối quan hệ tổng thể của quá trình vận động, phát triển và đặt trong bối cảnh lịch sử cụ thể. Luận án sử dụng các cách tiếp cận sau đây: 7.1.1. Tiếp cận năng lực TCNL là cơ sở phương pháp luận để nghiên cứu các nội dung lý luận cơ bản của các thành tố dạy học như: từ mục tiêu DH, nội dung DH, PP DH và KT ĐG kết quả DH cũng như các chức năng QLDH như: kế hoạch, chỉ đạo, tổ chức, kiểm tra, cùng các yếu tố ảnh hưởng tới QLDH ở trong các trường ĐH. TCNL là phương thức quản lý hiện đại như: khai thác được tiềm năng của con người; phát triển được mô hình phẩm chất, nhân cách và hoạt động nghề nghiệp của người học. Nên QLDH phải hướng đến việc hình thành các năng lực đảm bảo cho SV khi ra trường hành nghề thành công và có hiệu quả. TCNL được sử dụng chủ yếu và xuyên suốt trong nghiên cứu của luận án này. 7.1.2. Tiếp cận quá trình QLDH môn tiếng Anh là một hợp phần quan trọng của toàn bộ HĐ đào tạo và QL đào tạo của các trường ĐH thuộc khối ngành NT. Các biện pháp QLDH môn tiếng Anh phải đồng bộ và nằm trong hệ thống các biện pháp nâng cao chất lượng đào tạo chung của nhà trường. TC quá trình đòi hỏi QLDH phải bao gồm toàn bộ QT DH từ mục tiêu DH đến nội dung, chương trình, QT DH và hoạt động KT ĐG. 7.1.3. Tiếp cận theo chuẩn đầu ra Đào tạo tiếng Anh cho SV của các trường ĐH thuộc khối ngành NT phải hướng đến đáp ứng yêu cầu chuẩn nghề nghiệp hiện nay. Mục tiêu đào tạo của nhà
4 trường phải phản ánh những yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp, phải là một trong những căn cứ quan trọng khi xác định hệ thống các năng lực trong CĐR, là cơ sở quan trọng cho việc QLDH môn tiếng Anh của nhà trường. 7.1.4. Tiếp cận nội dung quản lý Mục tiêu QLDH theo định hướng PTNL được hiện thực hóa thông qua các chức năng QL như lập kế hoạch, chỉ đạo, tổ chức, KT ĐG, DH theo hướng PTNL. Đồng thời, mục tiêu QLDH theo hướng phát triển NL còn được hiện thực hóa thông qua các nội dung QL: Mục tiêu, nội dung, PP và KT ĐG kết quả HT của sinh viên, điều kiện và nguồn lực đảm bảo…Trong luận án, chúng tôi vận dụng tiếp cận nội dung quản lý để xác định khung lý thuyết và đề xuất các giải pháp QLDH theo định hướng PTNL. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết - Nghiên cứu chính sách đường lối của Đảng và Nhà nước Việt Nam về GD & ĐT, về QLDH, đào tạo theo hệ thống tín chỉ và ứng dụng CNTT trong đào tạo và quản QL đào tạo thông qua các văn bản pháp qui đã ban hành và có hiệu lực. - Thu thập các tài liệu trong và ngoài nước để phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa những nội dung có liên quan để từ đó tác giả làm rõ những gì đã giải quyết và những gì còn chưa giải quyết được mà luận án cần phải nghiên cứu tiếp và xây dựng các khái niệm, công cụ và khung lí thuyết nghiên cứu của đề tài. - Nghiên cứu, tổng hợp các tài liệu, tư liệu, các văn kiện, nghị quyết, đường lối chính sách đường lối của Đảng và Nhà nước về GD & ĐT ....liên quan đến nội dung nghiên cứu của luận án. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Luận án đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu thực tiễn, khảo sát, điều tra, quan sát, đàm thoại, phỏng vấn, thực nghiệm, lấy ý kiến chuyên gia (semina, hội thảo), tổng kết kinh nghiệm nhằm thu thập những thông tin cần thiết phục vụ cho nghiên cứu luận án. Cụ thể: - Phương pháp điều tra, khảo sát bằng phiếu hỏi Khảo sát, điều tra thực trạng DH tiếng Anh và thực trạng QLDH môn tiếng Anh cho SV ở các trường ĐH khối ngành NT theo TCNL thông qua bộ phiếu hỏi ý kiến cho các đối tượng: CBQL, GV, SV thuộc các trường ĐH khối ngành nghệ thuật. - Phương pháp phỏng vấn